Catalog

SAYFA CUMHURİYET 22 KASIM 2013 CUMA 14 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Faiz yükünü omuzlamak istemeyen yurttaşlar inşaatçıların düşük faizle sunduğu senetle satışa kayıyor Konutta senet balonu Türkiye’de markalı konut projelerinden alım yapanlar arasında finansman metodu olarak senedi seçenlerin oranı, ekim ayında yüzde 51.3’e tırmandı. Son aylardaki yüksek artış özellikle dikkat çekiyor. Ağustosta toplam satışların yüzde 14.8’i sadece senetle yapılırken bu oran eylülde yüzde 43.4’e çıkmıştı. Konut kredilerindeki faiz artışları yurttaşları senetle konut alımına yöneltti. WSJ Türkiye’nin emlak veri platformu Reidin’in verilerinden derlediği bilgilere göre markalı konut projelerinden alım yapanlar arasında finansman metodu olarak senet seçenlerin oranı, ekim ayında yüzde 51.3’e fırladı. Uzmanlar ve sektör temsilcileri senetle konut satışındaki yüksek artışı, artan faizlere, bankaların yeni projelere kredi vermedeki isteksizliğine ve bazı konut almak isteyenlerin kötü kredi geçmişine bağlıyor. Kamu denetim ve gözetiminin dışındaki bu satış yöntemindeki artış uzmanlarda endişe yaratıyor. İnşaat sektörü temsilcilerine göre devletin konutta senetle satışı ve bu satışlardaki batığı izleGaranti Mortgage’ın desteğiyle reidin.com ve GYODER tarafından hazırlanan emlak endekslerinin 2013 Ekim ayı raporuna göre, yeni konut fiyatları bir önFiyatlar ceki aya göre yüzde 1.06 oranında, geçen yılın aynı yüzde dönemine göre ise yüzde 14.18 oranında yükseldi. 14.18 “Türkiye Kompozit Satılık yükseldi Konut Fiyat Endeksi”nde ise bir önceki aya göre yüzde 1.30, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12.92 oranında artış gerçekleşti. İstanbul, bir önceki aya göre metrekare başına yüzde 1.76 değer artışıyla, Ekim 2013’te konut satış fiyatlarının en fazla yükseldiği il oldu. mesi mümkün değil. Türkiye’de satılan konutları tapu kayıtlarına dayanarak Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve banka eksper raporlarına dayanarak da Merkez Bankası izliyor. Uzmanlara göre senetle satışın konut sektöründeki büyüklüğü ve batık oranı gibi göstergeler izlenemiyor. Sektör yetkililerine göre büyük şirketler için senetle satış tehlike yaratmayacak, 2002’ye kadar Türkiye’de konut satışları zaten bu yolla yapılıyordu. Ağaoğlu Şirketler Grubu Genel Müdürü Hasan Rahvalı, sektörde senete kayışın nedenini, banka kredisi almak istemeyen ya da alamayan kişilerin talebinden kaynaklandığını belirtti. Rahvalı, 2011’e kadar senetli satışa talebin olmadığını kaydederek, “Son 2 yıldır konut talebi maaşlı çalışandan kendi işini yapan kesime kaydı. Bunlar arasında 2001 krizinde bir talihsizlik yaşayıp kara listeye girmiş olanlar da var. Bankalar, bu talepleri incelediğinde müşteriyi riskli görüp kredi vermek istemeyebiliyor. Oysa bize göre piyasa riski bankadan daha iyi ölçer” açıklamasını yaptı. Sermaye Piyasası Kurumu (SPK) eski Başkanı Doğan Cansızlar, senet ile satışlar mutlaka SPK denetimine alınması gerektiği uyarısında bulundu. Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Başkanı Aziz Torun projelerde ön satış yapıldığında bu verilerin de TÜİK kayıtlarına girmediğini anlatarak “Aslında risk yok. Temmuz ağustosta yüzde 1520 olan senetle satış eylülde artmış. Senetle satış artarken peşin satışlar 55’lerden yüzde 35’lere düşüyor. Bize göre bu sadece mevsimsel bir etki” diye konuştu. Nitelikli İnsan Yetiştirmek Güney Koreli bir işadamı ile yapılan ve bir dergide yayımlanan söyleşide, başarılı işadamı en önemli sorunu nitelikli insan yetiştirme olarak görüyordu. Bu yargı benim yaşam boyunca edindiğim izlenimlerle, deneyimlerimle örtüşüyordu. Ekonomik, toplumsal kalkınma, yaşam kalitesinin yükselmesi, gerçek demokratik bir düzen kurulması, her alanda başarı kazanmak istiyorsak, gerekli öncelikli koşul nitelikli insan yetiştirmektir. Güney Kore, aldığı sonuçlara bakıldığında, bu bağlamda bizden daha başarılı gözüküyor. Yirmi beş yıl kadar önce Seul’a gittiğimde, Güney Kore bende doğal kaynakları sınırlı, çorak bir ülke izlenimi bırakmıştı. İkinci Dünya Savaşı sonrası belleğimde yanlış kalmadıysa Kore’nin kişi başına ulusal geliri 60 ABD Doları düzeyinde idi. 1950’li yılların ortalarında bir de iç savaş geçirmiş olmasına karşın Güney Kore, günümüzde evrensel tanınmış markaları, dünya ticaretindeki payı ile dünya ekonomisinin önemli aktörlerinden biri. Ülkemizin konumuna bakıldığında, Türkiye olumlu olarak nitelendirilebilecek tüm ölçütlere (kriterlere) bakıldığında dünya sıralamasındaki yeri, ya ortalamanın altında ya da son sıralarda; kişi başına gelir, yaşam kalitesi, basın özgürlüğü, kadınların ekonomik ve politik yaşamdaki yeri, yenilikçilik (inovasyon), eğitim kalitesi, temiz, sürdürülebilir enerjiden yararlanma gibi ölçütlerde sıralamadaki yerimiz, içler acısı. Buna karşı olumsuz ölçütlerde, örneğin ekonomide kayıt dışılık, yolsuzluk, cari işlemler açığının boyutu, ekonomik açıdan riskli ülke olma, gelir dağılımı bozukluğu, hapishanede gazeteci sayısı gibi ölçütlere göre de en üst sıralarda yer alıyor. Ülkeler arasında fark yaratan etken ne? Sadece insan kalitesi. Ülkelerin nitelikli insan yetersizliğini sorun olarak görüp, nitelikli insan yetiştirmeye odaklanmaları boşuna değil. Bizim böyle bir çabamız olmadığı gibi, nitelikli insanları dışlamanın, elemine etmenin yollarını arıyor ve buluyoruz. Türkiye’de etnik, dini farklılıklara göre değil, nitelikli insanlara yönelik negatif ayrımcılık yapılır. Nitelikli insanın yeterli bilgisi, özgüveni, özsaygısı vardır. Toplumsal yararı gözetir, sözünü, düşüncelerini saklamayacak, esirgemeyecek kadar medeni cesaret sahibidir. Yalakalığı, çanak yalayıcılığı, insan onuruna yakıştırmaz; bu tür davranışlara tevessül etmez, başvurmaz. Kişilerin liyakatleri, erdemleri, artamları ile toplumda belli orunlara gelmesini, sıfatlar taşımasını savunur, buna özen gösterir. Kişiler, nitelikleriyle belli orunlara gelmeli, sıfatlar almalıdır. Kişi, bulunduğu mevkiye, taşıdığı sıfata değer katmalıdır. Yoksa oturduğu koltuktan, verilmiş, hak edilmemiş sıfatlardan güç almamalıdır. Ülkede nitelikli insan yetiştirmek bir yana, nitelikli olduğu düşünülen, görülen kişiler de bir şekilde dışlanmakta, tasfiyeye çalışılmaktadır. Tersine ülkede ayırım, kötünün iyiyi dışlaması süreci yaşanmaktadır. Bu sürecin de en azından üç nedeni vardır. Nitelikli insan kişiliklidir, evet efendimci değildir. Yalakalık yapmaz. Düşünce ve görüşlerini yazar ve savunur. Olaylara daha çok kişisel çıkar açısından bakanlar için bu tür kişilikli davranışlar hoş karşılanmaz, çıkarları, beklentileri açısından bir tehlike olarak görülür. İkincisi, nitelikli kişilerin davranışlarının, güdülmeye çalışılan kesimler için bir örnek oluşturmasından korkulur, kaygısına kapılınır. Diğer bir neden de nitelikli kişi karşısında duyulan eziklik, aşağılık kompleksidir. Türkiye nitelikli birey yetiştiremezse, nitelikli olanları da bir şekilde öğütürse, özür dilerim, günümüzdeki konumundan daha iyi yerlere de gelemez. Taşyapı’dan Kredilere devlet milyarlık teklif Taşyapı İnşaat, İstanbul Kadıköy’de kendi rezidans projesindeki devlet payını almak için daire başına 341 daireye birer buçuk milyon lira teklif etti. Ankara Doğal Elektrik Üretim’in Kadıköy’deki Maliye Hazinesi’ne ait taşınmazlarının satışı ihalesinde en yüksek teklif TaşyapıDemsan ortak girişim grubundan geldi. Taşyapı İnşaat, Bağdat Caddesi’ne 300 metre, denize 1 kilometre uzaklıkta gerçekleştirdiği, 42 katlı rezidans projesindeki yüzde 60 devlet payını, ihaleye katılan diğer yatırımcılara bırakmak istemedi. Firma, devlet payına denk gelen 341 daire için, 530 milyon lira teklif etti. Böylelikle Taşyapı, daire başına 1.5 milyon lira teklif ver güvencesi şart Hükümet, kredi kartı taksitleri ve konut kredileri gibi borçlanma kalemlerine kısıtlama getirmeyi planlıyor. İstanbul Yenibosna’da 70 dönümlük Boyner Holding’in eski Altınyıldız fabrikasının bulunduğu araziye 999 konutluk İstWest projesini inşa eden FerYapı’nın Yönetim Kurulu Üyesi Ramadan Kumova, hükümetin konut sektörünün yavaş yavaş büyümesini istediğini söyledi. Neticede mortgage’ın satılan bir ürün olduğunu Amerika’da devlet güvencesi ile satıldığını, Türkiye’de de devlet garantisi ile satış yapılabileceğine işaret eden Kumova, bunun gerçekleşmesi halinde 20 yıllık konut kredileri verilebileceğini, bunun için daha düşük faizlerin işleyebileceğini aktardı. FerYapı, önceki hafta ilk kez İstWest için 20 yıllık konut kredisi vererek sektörde dikkat çekmişti. Bu kadar uzun vadeli kredilerin sektörde genişlemesi için konut kredilerine güvencenin gerekli olduğunu vurgulayan Kumova, hükümetin mortgage kanunu yaptığını ama henüz güvence vermediğini vurguladı. Boyner Holding girişimiyle Yenibosna’da hayata geçirilen İstWest’te yaşam başladı. 999 konutluk projede 908 konut satıldı. İstWest’te şu an metrekare fiyatı 5 bin liranın üzerinde. 73 ailenin yaşamaya, banka,restoran ve giyim mağazalarının satışa başladığı projede 400’e yakın aile ise yerleşmek için okulların yarıyıl tatilini bekliyor. miş oldu. Taşyapı Yönetim Kurulu Başkanı Emrullah Turanlı, “Rakam beklentimizin çok ötesinde. Proje bölünmesin diye bu teklifi sunduk” dedi. İhale, kapalı zarflardan çıkan 375 milyon liralık en yüksek teklif ile başladı. Yazılı turda Sistem Elektronik elendi. Açık artırma 483 milyon lira ile başladı. AkCan tarım artırıma katılmadan çekildi. Birleşik Gayrimenkul ile TaşyapıDemsan ortak girişim gruPerakende sektörübu arasında açık artırma çekişnün önemli oyuncularından mesi 10 tur sürdü. TaşyapıBoyner Holding Yönetim KuDemsan’ın 530 milyon lirarulu Başkanı Cem Boyner, hülık en yüksek teklifi ise ihakümetin kredi kartlarına getirmeyi planladığı taksit sınırlandırmasıyla lede son nokta oldu. Taksit kısıtlaması anlamlı olmaz aralıkta satışa çıkıyor Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) ile Makro İnşaat & Akyapı Ortak Girişimi, Başakşehir’de iş, alışveriş ve eğlenceyi 540/4 Parsel projesinde bir araya getiriyor. Emlak Konut GYO mülkiyetinde bulunan 127 bin metrekarelik 540/4 Parsel’de kurulacak ticaret portalındaki üniteler, aralık ayında satışa çıkıyor. Projede yer alan cadde mağazaları 165 bin liradan başlayan fiyatlarla satışa sunuluyor. Mak 540/4 Parsel ilgili olarak, “Bunu soğuk karşılıyoruz. Bizim işimizde konu cep telefonu, elbise, gıda gibi yatırım değil ihtiyaç amaçlı ürünler, bunları yatırım için almıyor ve insanlar bu ürünleri bütçelerine dikkat ederek alıyor” açıklamasında bulundu. Boyner’in verdiği bilgiye göre şu an Boyner Grubu’nun mağazalarına günde 250 bin müşteri uğruyor ve ro İnşaat & Akyapı Or bunların yüzde 22’si alışveriş yapıyor. tak Girişimi İcra KuruBoyner, ‘Bundan sonra inşaat işine lu Başkanı Ercan Uyan, devam edecek misiniz?’ sorusuna, “Projemiz, 25 bin civa“Biz parayı her mesai sonunda rında konut ile yaşamın sayarız. İnşaat ise monoton başladığı Kayaşehir Uydu bir iş. Sabır gerektiriyor. Bu sebeple kolay kolay düKenti, İkitelli Sağlık Kenti, şünmüyoruz” dedi. Emlak Konut tarafından iha le edilerek yapımı halen devam eden 50 bin konut yerleşim alanı ve Başakşehir’in tam ortasında yer alıyor” dedi. Cem Boyner Ramadan Kumova KISA... KISA Teknik Yapı; Evora İstanbul, Metropark ve Deluxia Dragos projelerinde yer alan daireler için yılbaşı kampanyası başlattı. Kampanya kapsamında daire almak isteyenler, peşinatı daire tesliminde, kredi taksitlerini de 1 yıl sonra ödemeye başlayacak. Özyurtlar İnşaat, NCity Esenyurt’tan ev almak isteyenler için farklı ödeme planlarını içeren bir kampanya başlattı. Kampanya kapsamında NCity Esenyurt’ta 2+1 daireler 139 bin liradan başlayan fiyatlarla satışa sunuldu. 45 bin lira peşinat verenler 2+1 daireye aylık 1.500 lira taksitle sahip olabilecek. 10 milyon konutun yapı ruhsatı yok Türkiye’deki toplam 19 milyon konuttan 10 milyonunun yapı ruhsatı yok. Ruhsatı olan 50 yaş üstündeki 5 milyon konut ise kullanım ömrünü tamamlamış bulunuyor. Genç Yönetici ve İşadamları Derneği’nin (GYİAD) düzenlediği toplantıda konuşan GYİAD Ekonomi Danışmanı Dr. Can Fuat Gürlesel, “Yapı ruhsatı bulunan 99.5 milyon konutun en az yarısı 19601970’li yıllarda yapıldı. 50 yaşına gelen bu binalar ömürlerini doldurdular. Bir başka ifadeyle 1415 milyon konutun yenilenmesi gerekiyor. Bu iş ol dukça uzun bir zaman alacak” dedi. GYİAD üyesi ve Gayrimenkul Hukuku Derneği (GHD) Başkanı Av. Ali Güvenç Kiraz da İstanbul’daki kentsel dönüşüm ile ilgili sürecin Bağdat Caddesi Beşiktaş, Beyoğlu, Üsküdar gibi “rantın” olduğu bölgelerde son derece hızlı ilerlerken kalitesiz inşaat nedeniyle deprem riskinin çok daha yüksek olduğu ilçelerde ise son derece yavaş yürüdüğünü söyledi. Türkiye’deki toplam 19 milyon konuttan 10 milyonunun yapı ruhsatı yok. Ruhsatı olan 50 yaş üstündeki 5 milyon konut ise kullanım ömrünü tamamlamış bulunuyor. Cari açık kurla düzelmez Ekonomi Servisi Eski Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, cari açığın yapısal bir sorun olduğunu belirterek “Yapısal sorunlar uzun vadeli, çözüm gerektiren, üzerinde düşünülmesi gereken konular. Kur hareketleri, geçici olarak, konjonktürel olarak cari açığın azalmasına yardım eder ama akşamdan sabaha çözülecek bir sorun değil. Uzun vadeli düşünmek gerekir” dedi. Uluslararası İşbirliği Platformu’nun düzenlediği 4. Boğaziçi Zirvesi’nde konuşan Yılmaz, bugün gelinen noktada finans kesimi ile hizmet verdikleri toplum arasında iletişim sorunu olduğunu belirterek 2008 kriziyle birlikte bankaların şeffaf davranmadıklarının görüldüğüne dikkat çekti. Bunun bankaların itibarlarıyla ilgili bir konu olduğunu belirten Yılmaz, “Ülkemizde de diğer ülkelerde de bankalara yöneltilen eleştiriler var aldıkları komisyonlarla ilgili. Kabul edelim bankalar sütten çıkmış ak kaşık değiller. Onlar da yanlış yapabilirler, yapıyorlar. Ancak şunu da akıldan çıkarmayalım, bankacılık sistemi güvene dayanan bir sistem, tamamen itibarın üzerinde duran bir sistem. Bankalar sütten çıkmış ak kaşık değil ama haklarında konuşurken itibarlarını göz ardı etmeyelim” diye konuştu. Erdoğan’ın damadı Çalık’tan ayrılıyor İstanbul Haber Servisi Çalık Holding Üst Yöneticisi (CEO), Başbakan Tayyip Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak’ın yıl sonu itibarıyla görevinden ayrılacağı duyuruldu. Çalık Holding’ten yapılan yazılı açıklamaya göre, yaklaşık 15 senedir Çalık Holding’in faaliyet gösterdiği çeşitli sektörlerde farklı pozisyonlarda çalışan Albayrak, aralık ayı sonunda görevinden ayrılacak. Profesyonel iş hayatına 1996’da başlayan Albayrak, Çalık Holding bünyesine 1999’da hazine uzmanı olarak katıldı. Yurtiçinde ve yurtdışında birçok farklı pozisyonlarda görev alan Albayrak, 2007’den bu yana CEO’luk görevini sürdürüyor. AVM pazarı daha da büyüyecek PELİN ÜNKER Türkiye’de 13 AVM yatırımı bulunan Alman ECE grubunun Türkiye iştiraki ECE Türkiye Genel Müdürü Andreas Hohlmann, Türkiye’de AVM ziyaretçi sayısının her geçen gün arttığını bu nedenle de Türkiye’nin gözde pazarlardan biri olduğunu belirterek “Türkiye bugüne dek 1 milyar Avro’luk yatırım yaptık. Yatırımlarımız devam edecek. Çünkü Türkiye pazarı daha da büyüyecek” dedi. Her yıl 1 milyon kişiyi bulan nüfus artış hızının yatırım yapmalarında en büyük etken olduğunu söyleyen Hohlmann, Türkiye’deki AVM sayısının aslında çok olmadığını ancak yan lış planlama olduğunu öne sürdü. Kapanan AVM’lerin kötü yönetim nedeniyle kapandığını dile getiren Hohlmann, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan ve AVM’lere ticari alanlarının yüzde 5’i kadar yöresel ürün satış bölümü zorunluluğu getiren perakende yasa tasarısını da eleştirdi. Hohlmann, “Burası yabancı yatırımcılar için ciddi bir yatırım alanı. AVM’ler bölgede yaşayan insanların özelliklerine göre planlanıyor. Biz zaten bulunduğumuz bütün şehirlerde yerel esnaflara yer veriyoruz. Ancak bunu regülasyonlar ile zorlama ile değil, özgür irademiz ile gerçekleştirmek isteriz. Dünyanın hiçbir yerinde böyle bir uygulama yok” dedi.