Catalog

SAYFA CUMHURİYET 7 KASIM 2012 ÇARŞAMBA ekonomi@cumhuriyet.com.tr 10 EKONOMİ Ücretlere kısıntı getiren ve işten çıkarmaları kolaylaştıran tasarruf paketine karşı halk sokaklarda Komşuda kara gün ? Yunanistan parlamentosunda yeni kemer sıkma tedbirleri için oylama bugün yapılacak. 12 Kasım’da toplanacak olan AB bakanları tedbirlerin geçmesi için bastırırken dün yüz binlerce kişi 48 saatlik greve başladı. Ekonomi Servisi Yunanistan’da Antonis Samaras liderliğindeki koalisyon hükümeti, 13.5 milyar Avro tutarındaki kemer sıkma planının parçası olarak kamu çalışanlarının maaşlarında, emekli maaşlarında indirim öngören ve emeklilik yaşını artıran yasa tasarısını parlamentoya sundu. Komşunun AB ve IMF’den 31 milyar Avro’luk yardım dilimini alabilmesi için gerekli olan ve parlamentoda bugün oylanacak tasarıya göre, emekli maaşlarında yüzde 15 indirim yapılacak. Kamu sektörü çalışanlarının emeklilik ikramiyelerinde yüzde 83’e varan indirime gidilecek ve emeklilik yaşı 65’den 67’ye çıkarılacak. Yasa tasarısı, kamu çalışanlarına Noel ve Paskalya için ödenen ikramiyelerin kaldırılmasını da içeriyor. ikalı işçiDört milyon send en büyük iki l eden nin yarısını temsi gidilen grevle toplu la rıy ra ka ın sendikan okul, banka ktasına gelirken; ulaşım durma no nedeniyle kapalı kaldı. Avuev ve belediyeler gr taksi şoförfik kontrolörleri, tra va rı katlar, ha ça hastane lışanla leri, gazeteciler ve a ara verdi. çalışmaların Avro, 8 haftanın dibinde Avro, Yunanistan’ın Avrupa Birliği ve IMF’den sağladığı mali yardımın bir sonraki dilimini alabilmesi için gerekli düzenlemeleri yapamayacağı endişeleriyle dün dolar karşısında sekiz haftanın en düşük seviyesine geriledi. Avro/dolar paritesi 1.28’in altına inerken 11 Eylül’den bu yana en düşük seviyeyi gördü. Dış Yatırım Geliyor da Ne Oluyor? Bilimsel düşüncenin güdük kaldığı bizim gibi ülkelerde, toplumsal gelişmeleri, olguları değerlendirmede tek boyutluluk, ifrata vardırmak, abartmak sık karşılaşılan bir zaaf. Süreçleri bütün cepheleriyle görememek, etki eden değişkenlerin birbirleriyle ilişkilerini kuramamak, en önemlisi her madalyonun bir de öteki yüzü olduğunu anlayamamak, olan bitenin sağlıklı teşhisini zorlaştırıyor, zayıflatıyor. Doğru olmayan teşhis, doğru tedaviyi de getirmiyor elbette. Bir süredir dillere pelesenk edilen kredi Fitch, S&P, Moody’s gibi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye’ye verdikleri notlara atfedilen önemde de aynı şeyleri gözlemek mümkün. O hale getirildi ki, sanki bu kuruluşların kredi notunu sabit tutması ya da artırması ülkenin kaderine hükmeden tek değişken. Bunda Zafer Çağlayan türü, devlet adamlığı kapasitesi çok düşük figürlerin medyada yer bulan demeçlerinin de payı var. Kredi notunu artırmadı diye bir kuruluşa küfüre yakın sözler sarf ederek prim derdine düşen böyle figürlerin, notun artırılması karşısında da zil çalıp oynaması gerekiyor. Oysa ne o, ne öteki. Sanıldığı kadar can alıcı, bir ülke kaderini etkileyen şeyler değildir derecelendirme kuruluşu notları. Türkiye düne kadar, BB+ notu ile Kosta Rika, Guatemala, Uruguay, Macaristan ve Filipinler ile aynı kategorideydi. Notu bir kademe artırılarak BBB’ye çıkarıldı. Peki çıkarılınca ne oldu, ne olacak? Bu kez Fas, Hindistan, bazı Balkan ülkeleri ve kardeş Azerbaycan ile aynı kümeye çıkmış oldu. Ama hâlâ yukarıdaki kabaca ??? Deniliyor ki, Türkiye 1994’ten bu yana bu yeni kümeye sokulmamış. Peki, sokulmadı da yatırımcı mı, dış kaynak mı gelmedi? Hayır, özellikle 2001 krizinin ardından IMFKemal Derviş işbirliğinin ağır bankacılık ve bütçe operasyonlarının ardından, dış dünyadaki likidite bolluğunun da etkisiyle yatırımlar, dış kaynaklar Türkiye’den eksik olmadı. Not, BB+’da iken bile dış yatırımcı gelmekten uzak durmadı. Notu bir kademe artırılmış ülkeye, belki daha az nazlanarak, biraz daha iştahla, dolayısıyla faiz beklentisini biraz esneterek gelir, o kadar. Asıl önemli olan dış yatırımcının, dış kaynağın gelip gelmemesi değil. Önemli olan, geliyor da ne oluyor, sorusu. Oylama öncesinde, dün yüz binlerce kişi 48 saatlik greve başladı. Kamuda harcama kesintileri ile işe alma ve çıkarmaları kolaylaştıran bazı reformlar içeren pakete karşı, ülkede iki ay içinde üçüncü kez büyük gösteriler düzenleniyor. Koalisyon hükümetinin küçük or tağı Demokratik Sol partisi reformları desteklemeyeceğini açıklamıştı. Demokratik Sol’dan 16 milletvekilinin karşı oy kullanmayı planladığı ve beş Sosyalist vekilin0de oyunun kuşkulu olduğu belirtiliyor. Bu durumda 300 üyeli parlamentoda Başbakan Antonis Samaras’ın hü kümeti ancak 154 oya sahip görünüyor. Sosyalist Pasok’tan daha fazla ret oyu gelir de destek oyları 151’in altına düşerse, ülkede yeniden siyasi bir kaos yaşanabileceği gibi Yunanistan’ın Avro bölgesinden çıkması endişeleri tekrar gündeme gelebilir. Arçelik’e ISO 50001 sertifikası Arçelik A.Ş., üretim ve yönetim faaliyetlerindeki enerji verimliliği uygulamalarıyla ISO 50001 sertifikasını almaya hak kazandı. Bağımsız denetim firması BSI (British Standards Institution) tarafından yapılan denetimlerden başarıyla geçen Arçelik A.Ş., Türkiye’de kendi sektöründe, faaliyetler kapsamında tüketilen enerjinin sürdürülebilir bir şekilde verimli kullanılması esasına dayanan ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi sertifikasına sahip ilk şirket oldu. Kuruluşların enerji politikalarını belirlemesi, enerji tüketimini yönetmesi ve enerji yönetim sisteminin performansını değerlendirerek iyileştirmelerin sağlanması esasına dayanan ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi, çevrenin korunması, kaynakların etkin kullanımı ve enerji politikalarının resmiyet kazanması gibi hedefler taşıyor. Erdoğan notu beğenmedi Başbakan: Bizden geri ülkeler A iken, B’yi hakkaniyetli bulmuyorum Ekonomi Servisi Başbakan Tayyip Erdoğan, kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in Türkiye’nin kredi notunu yatırım yapılabilir seviyeye yükseltmesinin önemli olduğunu ancak “hâlâ B notunda ısrar edilmesini hakkaniyetli bulmadıklarını” söyledi. Fitch önceki gün, Türkiye’nin kredi notunu BB+’dan yatırım yapılabilir seviye olan BBB’ye yükseltmişti. Partisinin Meclis grubunda konuşan Erdoğan, “Biz hâlâ Türkiye’nin kredi notunun olması gereken seviyede bulunmadığını düşünüyoruz. Bütün ekonomik göstergeleri bizden daha geri olan ülkelerin A düzeyinde kredi notuna sahip olduğu bir ortamda, bizim için hâlâ B düzeyinde bir kredi notunda ısrar edilmesini hakkaniyete uygun bulmuyoruz” dedi. Son not artışıyla Türkiye’nin kredi notu; Azerbaycan, Bulgaristan, Kolombiya, Romanya, Hindistan, Endonezya, Letonya, Namibya, İzlanda ve Tunus ile aynı seviyede bulunuyor. Erdoğan, gelişmiş birçok ülkenin tam olarak atlatamadığı krizi doğru yönettiklerini savundu. Erdoğan “Cari açık ciddi manada düşme eğilimine girdi. Bunu kalıcı kılmak için yapısal reformlarımıza devam ediyoruz; çünkü bunu da yeterli görmüyoruz” dedi. Sırada Moody’s mi var? Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, 21 Kasım’da İstanbul’da 6. Yıllık Türkiye kredi riski konferansı düzenleyeceğini duyururken; akıllara “Yeni bir not artışı mı geliyor” sorusunu getirdi. Konferansa Türkiye analisti Sarah Carlson’ın yanı sıra Moody’s’den diğer yetkililer de katılacak. Türkiye’nin notu hakkındaki son değişikliği 20 Haziran’da yapan Moody’s, notu yatırım yapılabilirin bir kademe altı olan Ba1 seviyesinde “pozitif” görünümle derecelendiriyor. Balnak Lojistik artık Borusan’ın Ekonomi Servisi Borusan Lojistik, Alman Fon’daki yüzde 46 hissesi de dahil Balnak Lojistik’in tamamını satın aldı. Rekabet kuruluna sunulan satış işleminin onaylanmasının ardından yaklaşık 350 milyon dolarlık ciro ile sektörde önemli bir paya sahip olan Borusan Lojistik, Balnak ile birlikte yaklaşık 600 milAgah yon dolarlık Uğur ciroya ulaşacak. Borusan Holding Üst Yöneticisi (CEO) Agah Uğur , konuyla ilgili düzenlediği toplantıda, satın almanın tamamlanmasının ardından Türkiye’nin en büyük lojistik şirketi olacaklarını ifade etti. Toplam çalışan sayısının da 4 bine ulaşacağını belirten Uğur, Borusan Holding içerisinde ciro anlamında lojistiğin payının da yüzde 9’dan yüzde 15 civarına yükseleceğini ifade etti. Borusan Lojistik’in 2015 hedef Lütfi ise CEO Agah Aygüler Uğur tarafından 1 milyar dolar ciro olarak açıklandı. Balnak Lojistik’in hisselerinin yüzde 46’sı yatırım fonu Great Circle Capital’e, geri kalanının çoğunluğu ise şirketin kurucusu Lütfi Aygüler’e ait. Arizona’dan Çin restoran zinciri geldi Ekonomi Servisi Arizona Scottsdale’de 1993 yılında kurulan ve 10 ülkede 225’ten fazla şubesi bulunan P.F. Chang’s, Türkiye’deki ilk restoranını yarın Etiler Nispetiye Caddesi’nde açıyor. Açılış için İstanbul’a gelen P.F. Chang’s kurucularından Philip Chiang (yukarıda), Global Pazarlama Direktörü Genaro Perez ve Türkiye Genel Müdürü Mete Kalaycı’nın verdiği bilgilere göre, Dubai, LasVegas, Meksika ya da dünyanın herhangi bir yerinde zincire ait bir lokantaya girdiğinizde, diyelim ki bir Mongolya Bifteği ya da ne sipariş ettiyseniz, o anda hazırlanmaya başlıyor ve tadı, görünüşü ve sunumu değişmiyor. Glüten hassasiyeti olan ve vejetaryen yemek tercihi bulunanlar için de özel yemekler hazırlanabiliyor. Açılış kadrosu sadece restoran için 170 kişi. Şirket İstanbul dışında da yeni restoranlar açmayı hedefliyor. Dış yatırımcının, dış kaynağın fazlası da zarar, eksiği de... Önemli olan, doğru yabancı kaynağı, doğru miktarda çekip ondan azami faydayı sağlamak. Türkiye, AKP iktidarları döneminde toplam 330 milyar dolar döviz açığı vermiş ama bu açık ihtiyacın üstünde dış kaynak girişi ile finanse edilmiş, hatta ihtiyacın yüzde 22 üstüne çıkmış. Burada önemli olan gelen dış kaynağın kalitesi. Bugüne kadarki deneyim gösteriyor ki, yabancı kaynak Türkiye’nin asıl ihtiyacı olan doğrudan yeni yatırımlara gelmiyor. Doğrudan yabancı sermaye, yılda ortalama 10 milyar doları geçmiyor. Daha çok da özelleştirilen kuruluşlara ya da özel sektör bankalarını almaya geldi bugüne kadar. Yüzlerce işçiye iş imkânı sağlamış, faaliyet gösterdiği sektörde kapasite kullanımında, ihracatta hissedilir artış sağlamış kaç yabancı sermayeli proje gösterebilirsiniz? Sıcak para biçiminde borsaya ve devlet kâğıtlarına gelenler AKP döneminde 102 milyar doları geçmiş... Buradaki spekülatif kârlardan ve cazip faizlerden nasipleniyorlar ve canlarının istediği zaman da çekip gidiyorlar. Bunun yanı sıra daha çok, banka kredileri biçiminde geliyor yabancı kaynak… Özellikle de yerli banka ve şirketlere döviz kredisi veriyor dış yatırımcılar. Bugün dış borçların üçte ikisi özel sektör borcu. Bunlar da daha çok inşaatemlak, iletişim, havacılık gibi ağırlıkla iç pazara dönük alanlara dönük yatırımlarda kullanılmış dış kaynaklar. Kullanılan yabancı kaynak, Türkiye’nin cari açık sorununu hafifletmek yerine onu ağırlaştıracak tarzda kullanıyor. Dış kaynağın bolluğu, döviz kurunu aşağı itiyor, ithalatı ucuzlatıyor, ihracatı caydırıyor, sonuçta döviz açığı oluşturuyor. Büyüyen açık, yeniden ve yeniden borçlanmayı gerektiriyor. Böyle çarpık yönelimler, yeterince istihdam da yaratmıyor. Dolayısıyla, dış yatırım, dış kaynak geliyor gelmesine ama kullanımı, yönelimi öylesine çarpıklıklar yaratıyor ki, bu kaynağın yarattığı negatif etkiler, gürül gürül akmasından çok daha vahim… Ama bunun muhasebesini yapan nerede? 1ABD Doları: 0.9585 5.8329 0.9440 6.6952 80.20 0.9941 5.7274 3.7503 Avustralya Doları Danimarka Kronu İsviçre Frangı İsveç Kronu Japon Yeni Kanada Doları Norveç Kronu Suudi Arabistan Riyali SERBEST PİYASA ALIŞ SATIŞ ABD Doları 1.7740 1.7780 Avro 2.2720 2.2760 İngiliz Sterlini 2.8150 2.8700 İsviçre Frangı 1.8690 1.8960 24 Ayar Altın 96.35 96.70 Cum. Altını 646.00 649.00 Piyasalarda Fitch etkisi çabuk geçti Kilis’te petrol rezervi yüksek KİLİS (Cumhuriyet) Maden Teknik Arama (MTA) Doğu Akdeniz Bölge Müdürü Hasan Yıldız, Kilis Belediyesi tarafından yaptırılan Su Arıtma Tesisi’nin temel kazısı sırasında ortaya çıkan petrol bulgusunu inceledi. Kilis’te petrol rezervinin yüksek olduğunu belirten Yıldız, “Kıtaların oluşumu sırasında Arap yarımadası ile Anadolu topraklarının sıkışmasından meydana gelen Toroslar, Amanoslar ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin kuzeyindeki Toroslar’ın uzantısını teşkil eden havzada petrol bulunabilir. Kilis ile İslahiye arasında petrol faylarının bulunduğunu biliyoruz. Burada bunun rezervi ne kadardır, gravitesi nedir, kaç metre derinliktedir ilk planda bunların belirlenmesi gerekmektedir. Kilis’e gelerek çevrede bir yüzey araştırması yapmak ve elde edilecek bulgulara göre hareket etmek gerekiyor” diye konuştu. Ekonomi Servisi Fitch’in Türkiye’nin notunu yatırım yapılabilir seviyeye çıkarması ardından ilk gün sert gerileyen kur ve faiz dün dar bantta seyir izledi. TL karşısında dolar, 1.7806 seviyesinden 1.7760 seviyelerine geldi. Ancak analistlere göre; tek kurumun not artırımı güçlü sermaye akımlarının başlaması için yeterli değil. Önceki gün güçlü yükselen İMKB’de dün kâr satışları gözlenirken; Türk hisse senetleri piyasası ABD seçim sonuçları ile Yunanistan’ın mali yardım konusundaki düzenlemelerine odaklanan küresel piyasalardan negatif ayrıştı. İMKB, yüzde 0.96 düşüşle 72 bin 40 puanda kapandı. Moody’s başta olmak üzere, diğer derecelendirme kuruluşlarına ilişkin beklentiler, güçlü yükseliş sonrası gelebilecek sert satışları sınırladı. MERKEZ BANKASI KURLARI DÖVİZ CİNSİ 1 ABD DOLARI ALIŞ 1.7682 SATIŞ 1.7767 1.8536 7 KASIM 2012 EFEKTİF ALIŞ SATIŞ 1.7670 1.7794 1.8331 1.8647 1 AVUSTRALYA DOLARI 1.8416 1 DANİMARKA KRONU 0.30311 0.30460 0.302900.30530 1 AVRO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 2.2615 2.8245 1.8701 2.2724 2.8393 1.8821 2.2599 2.2758 2.8225 2.8436 1.8673 1.8849 0.26264 0.26537 0.262460.26598 1.7792 6.2228 1.7872 6.3048 1.7726 1.7940 6.1295 6.3994 1 Avro: 1.2790 ABD Doları 1 İng. S: 1.5981 ABD Doları 1 Kuveyt D.: 3.5486 ABD Doları 0.30813 0.31021 0.307910.31092 GECELİK FAİZLER 1 Günlük Repo 5.00 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 0.47290 0.47375 0.469350.47730 100 JAPON YENİ 2.2008 2.2154 2.1927 2.2238 fonbul.com