Catalog

3 EK M 2011 PAZARTES CUMHUR YET SAYFA dishab@cumhuriyet.com.tr DIŞ HABERLER 9 Amerikan Baharı BD’de işsizliğe ve yoksulluğa karşı yürüyen 700 kişi gözaltına alındı. New York’ta ünlü Brooklyn Köprüsü işgal edilirken Los Angeles ve Boston’da da eylemler vardı. Küreselleşme çinde Kutuplaşmalar Dünya bir yandan küreselleşiyor, Öte yandan, küreselleşmeyle beraber yeni tür kutuplaşmalar, derinleşerek ortaya çıkıyor. Küreselleşme iktisadi ağırlıklı olarak yürüyor; buna karşın siyasi ve askeri olarak kutuplaşmalar beraberinde ortaya çıkmaya başlıyor. Çin, Hindistan ve Rusya hızla, dünya ekonomisinin ayrılmaz parçaları oluyorlar. Dış ticaretleri ve sermayeleri küreselleşiyor. Dış ekonomik ilişkilerin milli gelirlerine oranı hızla yükseliyor. Çin, bugün üniter yapısını ve gücünü, dünya ekonomisiyle bütünleşmesi sayesinde sağlıyor. İhracatı artıyor, dışarıdan yatırım alıyor hatta büyük hacimde sermaye ihraç edebiliyor. Dev nüfusunu bu sayede bölünmeden ayakta tutuyor. Rusya dışarıya doğalgaz satamasa daha da küçülüp parçalanırdı. Hindistan hızlı gelişimini, dünya ekonomisiyle bütünleşmesine borçlu. Güney ve Orta Amerika ülkeleri de aynı şekilde Brezilya’dan Venezüella’ya, Meksika’dan Şili’ye gelişmelerini ve ayakta kalmalarını dışa açılmaya borçlular. 50 yıldır kapalı kalan Küba bile ilk defa açılmaya başladı. Ekonomik olarak ortaya çıkan bu hızlı küreselleşmeye karşı dünyada siyasi, askeri ve kültürel kutuplaşmaları, ayrışmaları ve bölünmeleri yaşıyoruz. ABD, Rusya ve Çin arasındaki silahlanma ve silah satma yarışı sürmektedir. Brezilya, İran, Japonya, G.Kore gibi ülkeler de bu yarışta yavaş yavaş kendilerini göstermeye başladılar. İktisadi küreselleşmeye karşın siyasi ve askeri bölünme ve gruplaşmalar yaygınlaşıyor. Ortadoğu ve Akdeniz siyasi ve askeri olarak ABD, AB ve NATO’nun himayesi altına sokuluyor. Afganistan ve Irak’ın işgali, Arap Ortadoğu’sunda yaşanmakta olan Arap Baharı (ve işgaller), NATO’nun bu operasyonlar içinde üslendiği yeni misyon, “küreselleşme değil, yeni paylaşım ve küresel bölünme hareketleridir”. Avrupa (ve AB) 1990 sonrasında, “Avrupa Avrupalılarındır” politikasına döndü. Bundan en büyük zararı Türkiye gördü ve halen de görmektedir. Asya ve Afrika’da yeni “HıristiyanMüslüman bölünmeleri” yaşanmakta. Sudan din (ve petrol) esasına göre bölündü; yarın Mısır aynı sorunla karşı karşıya kalabilir, Irak etnik esasa göre büyük ölçüde bölündü. Mezhepler olarak da Ortadoğu bölünme halindedir. ŞiiSünni ayrışması ve çatışması öngörüldüğü gibi yürüyor. Arap Ortadoğusu’nda Sünnilerin üstünlüğüne dayalı bir yeniden yapılanma yürütülüyor. Suriye bunun son örneği: 1990’lı yıllardan itibaren Müslümanlar eskiye oranla “daha öteki” olarak görülmeye başlandılar. 11 Eylül olayları bu konuda süreci tetikledi ve “dinmezhep, ırk ve kültür ayrımcılığı” derinleştirilerek sürdürülüyor. Amerika ve Avrupa’da kimi futbol hakemleri bile sahada istavroz çıkarmaya başladılar. Dünyadaki ekonomik küreselleşmeye karşın “etnik alanda da ayrıştırma, bölme eylemleri yaygınlaştı”. Ortadoğu bölgesi bunun sonuçlarını en derin bir biçimde yaşamaktadır. Türkiye de bundan payını fazlası ile alıyor. Sonuç olarak dünyamızda ilginç ve çelişkili bir durumla karşı karşıya bulunuyoruz; Ekonomik alanda yoğun bir küreselleşme ve bütünleşme yaşıyoruz; dünyanın sadece Batı’daki büyükleri değil Asya ve Latin Amerika’daki büyükleri de bundan fazlası ile yararlanmaktadırlar; Buna karşılık ekonomi dışındaki her alanda, antiküresel gelişmeler yaşıyoruz; siyasi alanda bölünmeler artmaktadır; sıcak savaşlar sonucu bölünmeler yaygınlaştı; ülkeler işgal ediliyor ve bölünüyor; askeri harcamalar artmayı sürdürüyor; dini ve kültürel alanlarda ayrımcılık büyüyor; etnik olarak bölünmeler keskinleşiyor. Bunların hepsi de, dünyanın küreselleşmesine aykırı gelişmelerdir. Son örneğini Türkiye’de yaşadık. NATO’nun füze kalkanı radar ağına karşı tepki gösteren İran, Rusya ve Çin ortak politika yürütmeye ve önlem almaya karar veriyorlar. Askeri (ve siyasi) ayrışma sürmüş oluyor. Bu ayrışmalarda en fazla zarar gören ülkeler hep arada kullanılanlar olmuştur. Yakın tarih bu determinizmi en açık bir biçimde doğruladı. A Dış Haberler Servisi ABD’de ekonomik kriz, küresel ısınma, işsizlik ve eşitsizliği protesto gösterileri yayılıyor. New York’ta önceki gün toplanan yüzlerce gösterici, kentin ünlü Brooklyn Köprüsü’nü yaklaşık 2.5 saat trafiğe kapattı. Polisin müdahalesi üzerine 700’den fazla kişi gözaltına alındı. Finans dünyasının kalbi Wall Street’e yürüyen göstericilerden bir kısmı, polisin uyarılarına rağmen Brooklyn Köprüsü’ne yöneldi. Köprünün işgal edilmesinin ardından polis müdahalesi geldi. Polis yetkilileri, göstericilerin köprüden araç geçişini engelledikleri gerekçesiyle gözaltına alındığını duyurdu. NG LTERE DE AYAKTA New York’ta Brooklyn Köprüsü’nü işgal eden yüzlerce göstericiye polis müdahale ederken ngiltere’nin Manchester kenti de ABD’dekine benzer bir eyleme sahne oldu (sağda). ktidar ortağı Muhafazakâr Parti’nin kongresine ev sahipliği yapan kentte 20 bine yakın kişi hükümetin ekonomi politikalarını protesto etti. (REUTERS / EPA) Kutuplaşma hangi alanda? Gazeteciye gözaltı Olay yerinde görev yapan New York Times gazetesi muhabiri Natasha Lennard da göstericilerle birlikte gözaltına alındı, ancak daha sonra serbest bırakıldı. Kentte, finans dünyasının kalbi Wall Street’i işgali hedefleyen gösteriler iki haftadır sürüyor. Arap ülkelerinde peş peşe pat lak veren ve “Arap Baharı” diye adlandırılan halk isyanlarının ardından ABD’de de protestolar başgöstermişti. New York’ta 24 Eylül’de yapılan gösteriler sırasında da 80 kişi gözaltına alınmıştı. Gösteriler Los Angeles, Boston ve Albuquerque kentlerine de sıçrarken Boston’da 25 kişi gözaltına alındı. Protestolara çok sayıda sendika da destek veriyor. Ünlü sinema oyuncuları Whoopi Goldberg, Susan Sarandon ve belgeselci Michael Moore da protestoculara destek verenler arasında. Artan işsizlik ve holdingler, finans kuruluşları ile zenginlere karşı ekonomik adalet isteyen protestocular, adil bir ekonomik düzen gelene kadar protestolarını sürdüreceklerini belirtiyorlar. ANKA ajansına konuşan protestocular, “Amerikan ve dünya medyası iki haftadan beri sürdürdüğümüz eylemi görmüyor. Ancak çok sayıda gözaltı gerçekleştikten sonra medya sesimizi duydu. Bizim gerçekleştirdiğimiz protestolarla ABD’de ‘Amerikan Baharı’ yaşanacak, ekonomik varlıklar adil olarak paylaşılacak, sesimizi dünyaya duyurana kadar eylemlerimizi sürdüreceğiz” dediler. (Fotoğraf: EPA) ‘ nsansız savaş’ dönemi İşgallerde ve ayaklanmaları bastırmada insansız silah sistemlerine geçiş hızlanıyor. Avrupa ülkeleri de bu yönde hazırlıklarını sürdürüyor OSMAN ÇUTSAY Kültürel alanda bölünmeler Bolivya’da protestoya devam Dış Haberler Servisi Bolivya’da yerlilerin protestoları, Amazon Ormanları’ndan geçmesi planlanan otoyol projesi askıya alınmasına rağmen devam ediyor. Ağustos başında başkent La Paz’a doğru yürüyüşe geçen yerliler, polisin geçen haftaki şiddetli müdahalesinin ardından dün projenin tamamen durdurulması talebiyle yine yollara döküldü. Yüzlerce aktivist başkente ayın ortalarında varmayı hedefliyor. ‘Kıbrıslı Türklerin de hakkı var ama...’ LEFKOŞA (AA) Rum radyosunun haberine göre, Kıbrıs Rum yönetimi Meclis Başkanı Yannakis Omiru, Kıbrıs Türklerinin doğal zenginliklerden, KKTC tasfiye edilmesi halinde yararlanabileceklerini iddia etti. Omiru, “Kıbrıslı Türkler ‘Kıbrıs Cumhuriyeti’nin yasal vatandaşları olarak elbette Rumlarla aynı haklara sahiptirler. Ancak ‘işgal’ devam ettikçe doğal zenginliklere ortak olmaları mümkün değildir” dedi. 53 yıl sonra ilk sosyalist başkan Dış Haberler Servisi Fransa’da 5. Cumhuriyet tarihinde ilk kez bir sosyalist üye senato başkanı seçildi. Oylamada, ilk turda sosyalist aday JeanPierre Bel 179 oy alarak, başkanlık görevine seçildi. Merkez sağın adayı Gerard Larcher ise oylamada 134 oy alabildi. FRANKFURT En son Yemen’de insansız hava araçlarının saldırısıyla öldürüldüğü ileri sürülen “küresel terörist” Enver el Evlaki ile birlikte bir başka tartışmanın daha alevlendiği ortaya çıktı. İnsansız silah sistemlerinin, yeni dönemde, özellikle zenginler tarafından, ülke içi ayaklanmalar ve ülke dışı askeri harekâtlarda daha etkili bir biçimde kullanılacağı savunuldu. Avrupa’nın bu alanda tutuk davranması ise eleştirildi. Yeni savaşlar ve toplumsal ayaklanmalarda, yakın bir gelecekte personel kayıplarını asgariye indiren, kara, deniz ve havada kullanılabilen yeni tür “savaş makinelerinin” öne çıkacağını kaydeden Alman uzmanlar, bu sektöre en az ABD’deki kadar önem verilmesi gerektiğini hatırlattılar. Özellikle Almanya’nın bu sektörde öncü bir rol oynayabileceğini savunan Alman uzmanlara göre, Başbakan Angela Merkel önderliğindeki hükümet, bu konunun önemini yeterince algılayabilmiş değil. “Alman Meclisi Teknik Sonuçları Değerlendirme Bürosu” (TAB) tarafından hazırlanan ve yaz başında nihai biçimi yayımlanan bir raporda, gelecekteki iç ve dış savaşlarda insansız askeri sistemlerin (UMS) belirleyici bir rol (Fotoğraf: AP) Kâbil’de Pakistan’a öfke ABD ile ilişkilerde kriz yaşayan Pakistan’a komşusu Afganistan’dan da tepkiler giderek artıyor. Afganistan’ın başkenti Kâbil’de yüzlerce kişi Pakistan’ı ülkenin içişlerine müdahale etmekle suçlarken son zamanlarda militanlara yönelik operasyonlar gerekçesiyle sınırdaki Afganistan kasabalarını bombalamasına da tepki gösterdi. Pakistan istihbarat servisi ISI’nın Afganistan’ın eski Devlet Başkanı Burhaneddin Rabbani suikastında parmağı olduğunu savunan öfkeli kalabalık “Pakistan’a Ölüm” pankartları taşıdı. Afganistan’da son iki günde çıkan çatışmalarda 37 militan, 9 Afgan asker, bir NATO askeri toplam 47 kişi öldü. oynayacağı vurgulandı. “Savaşçı robotların” geliştirilmesine Berlin’in yeterince önem vermediğini hatırlatan TAB uzmanları, bu silah sistemlerinin Almanya’da üretilmesi için gerekli önlemlerin en kısa sürede alınmasını istediler. Alman silah sanayisinin ilk etapta insansız hava araçları üretimine ağırlık vermesi gerektiğini savunan TAB raporunda, uluslararası pi yasalarda bu silah sistemlerine yönelik taleplere de dikkat çekildi. TAB’ın “İnsansız Sistemlerin Askeri Kullanımında Durum ve Perspektifler” başlıklı raporunda, “İnsansız sistemler, uçuş süresindeki üstünlükleri ve dayanıklılıklarıyla insanlı araçlardan daha etkilidir. Tehlikeli görevlerde, silahsız sistemlerin, gerek masraflı gerek risk li insan ve malzeme yerine kullanılması geçerlidir.” İnsansız sistemlerin, sadece yurtdışı askeri harekâtlarda değil, ülke içindeki toplumsal olaylarda ve ayaklanmalarda alınacak “polisiye önlemler” açısından da yararına dikkat çeken TAB uzmanları, iş dünyasına bu sektörden hareketle yeni olanaklar açılması çağrısını yinelediler. Chavez’den destek Dış Haberler Servisi Venezüella Devlet Başkanı Hugo Chavez, Libya lideri Muammer Kaddafi ve Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad’a destek mesajları gönderdi. Chavez, Libyalıların istila ve baskıya karşı direndiğini belirterek Kaddafi’nin ölmemesi için dua ettiğini söyledi. siyasi yelpazedeDış Haberler sad’a ki bütün SuriServisi İsyeli muhalif tanbul’da dün karşı ‘birleşik grupları, Suritoplanan Suye’de uzun yılriyeli muhalif cephe’ lardır yasaklı olan gruplar, birleşik Müslüman Kardeşler cephe oluşturma ile Kürt ve Süryanileri kararı aldı. Suriye bir araya getirdiklerini söyledi. Devlet Başkanı Beşşar Esad’ı Galion, “Suriye Konseyi”nin, devirmek amacıyla kurulan “Suriye Konseyi” tüm Suriyelilere Şam yönetiminin silahsız sivillere kapılarının açık olduğunu, ülkele karşı yürüttüğü “katliamlar”a rine yabancı müdahalesine karşı karşı mücadelede “birleşik cephe” işlevi göreceğini belirtti. çıktıklarını duyurdu. Ülkede sivil bir iktidar kurulSuriyeli akademisyen ve kısa bir süre önce oluşturulan Ulusal Ge masını hedeflediklerini kaydeden çiş Konseyi Başkanı Burhan Ga Galion, uluslararası müdahaleye lion toplantıda yaptığı konuşmada, karşı çıktıklarını vurguladı. E cıların yüzde Dış Haberaponlar 63’ü Noda ve ler Servisi hükümetine Japonlara başbakan destek verdikbaşbakan dalerini bildiryanmıyor. beğenmiyor mişti. Noda’nın Beş yıl içinde selefi Naoto Kan altı başbakanın ise 15 ay önce başbadeğiştiği Japonya’da kan olduğunda yüzde 61 halk bir ay önce göreve gelen yeni Başbakan Yoşihiko Noda’ya desteğine sahipti, ancak iktidarının son günlerinde destek yüzde destek düştü. Kyodo haber ajansının yaptığı 20’nin altına düşmüştü. Noda hükümeti, mart ayınkamuoyu araştırmasına göre, göreve geldiğinde yüzde 63 desteğe daki şiddetli depremin yol açsahip olan Noda’nın popülaritesi tığı tsunami ve nükleer krizin bir ay sonra yüzde 54.6’ya indi. yanı sıra ekonomik durgunluğu Eylül başında 1000’den fazla ki çözmek gibi önemli sorunlarla şiyle yapılan ankette ise katılım karşı karşıya. J Merkel srail’e çok kızdı Dış Haberler Servisi İsrail’in, Doğu Kudüs sınırları içindeki Gilo bölgesinde 1100 konutun yapımına onay vermesinin Almanya Başbakanı Angela Merkel’i kızdırdığı bildiriliyor. İsrail’de yayımlanan Haaretz gazetesine göre, bir İsrailli yetkili, “Filistin’in devlet olarak tanınma başvurusu konusunda BM Güvenlik Konseyi’ndeki oylamayı engellemeye yardımcı olmak amacıyla son haftalarda İsrail’e büyük destek veren Merkel’in çok kızdığını” söyledi. Merkel ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında “çok sert” geçen bir telefon görüşmesi yapıldığı da gelen haberler arasında. İsrail Başbakanlığı ise ilişkilerde kriz yaşandığı haberlerini yalanladı. C MY B C MY B