Catalog

19 TEVIMUZ 2004 PAZARTESI CUMHURİYET SAYFA JV U l_j J. U J \ kultur(acumhuriyet.com.tr 15 Temel İçgüdü 2 geliyor • KÜUtürServisi- 1991 yılnda ılki çekilen "Tetnel İçgüdü' filminin ikiacisi de be,\a_zperdeye aktanlacak. Sharon Stone'un yapımcı ve senanstlerle olan anlaşmazlığı nedeniyle proıenın rafa kaldırılmasının ardından 46 yaşmdaki sanatçı, kendisını zarara uğrattıkları gerekçesiyle yapımcılara açtığı davayı geri çekerek anlaşmaya vardı. Hollandalı yönetmen Paul Verhoeven'ın imzasuıı taşıyan filmin ilki. sorunlu bir polis memuru olan Nick Curran'ın. bir rock yıldızının cınayet olayını araştınrken cinayetin en önde gelen şüphelisine âşık olmasını konu ahyordu. 9 yapıtla Dünya Kültür Mirası • Kültür Servisi - Almanyada bulunan Türkıye Araştırmalar Merkezı \'akfı (TAM), Türkıye'nin UNESCO'ya yalnızca 9 tarihi yapıtını 'Dünya Mirası' olarak tescil ettirebildiğını açıkladı. TAM Direktörü ve Almanya UNESCO Milli Komitesı Danışma Kurulu Üyesi Prof. Dr. Faruk Şen. Türkıye'nin tarihi değerlerini tanıtmak konusunda yeteri kadar başanlı olamadığını, ülkemızden yalnızca 9 kültür mirası çıkarken Almanyanın. eski kömür ocaklannı bile Dün>a Kültür Mirası olarak tanıttığını belirtti. Tavium antik kenti • Kültür Ser\isi - Yozgat'ın Büyük Nefes Köyii'nde bulunan Galatlann başkenti Tavium'da yüzey araştırması yapacak Avusturyah. Alman ve İtalyanlardan oluşan ekip, Yozgat'a geldi. Avusturya Klegenfurt Üniversitesi'nden Prof. Dr. Karl Strobel. Almanya Heidelberg Ünıversitesi'nden Dr. Christoph Gerber, Italya Studi Dı Ldine Üniversitesi'nden Frederick Mario Fales başkanhğındaki ekip tarafından yürütülen çalışnıalar, bu yıl ağustos ayı sonuna kadar devam edecek. Demir çağında yerleşim alanı olarak kullanılan, Tavium"daki yüzey araştırmalannı bu yıl tamamlamayı planladıklannı söyleyen ekip Başkanı Prof. Dr. Karl Strobel. gelecek yıldan itibaren kazılara başlamak ıstediklerini belirtti. Plastik sanatlar sergisi • Kültür Servisi - Daphni Türk-Yunan Dostlik Derneği tarafından düzenlenen 'Dostluk Festivali' kapsamında Şişmanoğlu Kona|ı'nda Plastik Sanatlar Sergisi açıldı. Prof. \lanoulis Baboussis. Prof. Ali Atay, LydiaDambassina, Seza Peker ve Murtaza Fidan'ın yapıtlarından oluşan sergmin açıhşna. Yunan Büyükelçisi Alexis Alexaıdris de katıldı. (0 212 351 91 81) 'Yaşayan Ölüler' geri dönüyor • Kütür Servisi - Korku filmleri yönetmeni Georıe Romero, 1968 yılında 'Yaşayan Ölülerin Gecesı' ıle başladığı ve daha sonra 'Ölührin Şafağı' ve 'Ölülerin Günü' bölünleriyle devam ettiği serinin dördüncüsü olan Land of the Dead'in senaryosunu yazrrak ve filmde yönetmen koltuğuna oturnak için yapımcı şirketle anlaştı. Son filmc tüm gezegeni ele geçiren zombiler, oldulianndan daha akıllı yaratıklara döniimeye başlıyor. Yeni projenin çekinlerine ekim ayında başlanacak. Mefcan Dede turnede • KCiltür Servisi - MavıJeans'in sponsjrluğunda Ameıka ve Kanada'da turneeçıkanney ve bendr sanatçısı Mercan Dedk turnenin ilk durajında, bu yıl 27.'si düzeienen 'Vancouver Folk lüzik Festi3İı'nde sahneye çıktı Mercan Dede Vancuver'da verdiği konsrın ardından. turne progımına Detroit, Nevvfork, Chicago, Seatt;. Los Angeles ve San Fransisco ile devaı edecek. Program süresince Mercan • Dedfcye, kanunda Göksel Baktagir. klarnette Aykcv Sütoğlu, perküsyonda İsmail Dancı ile İ Hüstin Ceylan ve dansıyla Mira eşlik | edecs Arleolojik kazılar başladı • K.itür Servisi- Çorum'da arkeolojik kazı sezoi başladı. Ankara Dil ve Tarih î CcğiŞa Fakültesi Öğretim Görevlisi } Ala<nöyük Kazı Başkanı Prof. Dr. Aykut ! Çınuaığlu, geçen yıl ortaya çıkardıklan | müc her atölyesindeki çahşmalara devam ede<«:denni bıldirdi. Ortaköy-Şapinuva öre«n:n kazı başkanı öğretim görevlisi Prof. Dr . gül Süel, "Hedefimiz Hititler'deki beleıve tesislerini ve Boğazkale-Hattuşa öre«xnnde çıkanlan tabletlerde yazan ordu korananJık merkezini bulmak" dedi. Suraırlu, Yörüklü Hüseyindede ve FancıJren ile Uğurludağ- Resuloğlu kazaınna başkanlık eden Müze Müdürü lsır»tEdız ise bu yıl sondajla Hiısuıdede'nin yayılım alanını geı»j;teceklerini, aynca restorasyon ve kor^ca çalışmalanna devam edeceklerini belirken Fatmaören'de geçen yıl bulunan ve Mr'A dönemine ait olduğu düşünülen mırEnyı araştıracaklannı belirtti. HAYATIN ÖTE YAKASI FERİDüiV ANDAÇ Yazdıkça biriktirilenBir yazar yazdıkJanyla neyi anlatır? Bu soruyu soracak bir okuma birikimini arkama aldığımda. Irving Stoneun "Denizlerin Serüveni'ni okuyordum. Sabahları güneşin sırtımızı ısıtmadığı saatlerde uyanır, ki- tap sayfalannın arasına gömü- lürdüm. Bu, yaşama ritüelı gi- biydi benim içın. Zamanla da yaşadığım oldu sürekli. tbrahim dedemın sesının ahengine tutkundum çocukken Bize geldiğınde ya da ben onla- ra gittiğimde, sabahın er vakti- ni gözlerdim. Dahası gözlenmı onun seslice kitap okumasıyla açardım. Gizlı bir ayinde gibiydi. Dört kitabın da abecesini bilen bu bil- ge adam, dın dışı kitaplann da seslice okunabileceğinı göster- mişti bana. Bir nınnı gibi gelirdi sesi Türkçeyı özenlice kullanması. onun hayatı kavrayış bilinci bil- gisinin bir yansımasıydı. Zamanla, 'soyu tükenen' de- dığımız insan gıbı ınsanlardan- dı. Ondan edındığım okuma tut- kusu. beni her kıtapla buluştur- duğunda. bu güzel insanı anım- samama neden olur. Bilip öörenmenin yolu kttaptan geçlyor Yaşadığımn, yaşam bilgisınin bir akkor gibi ötemizde ışılda- ması hayata karşı güvencemizı artınrdı. Benim. bilinmezle olan he- saplaşmamı sorulanmı sorgu- lamalannı usta bir hekimin has- tasını dinlemesi gibi dinler, bir bir anlatırdı. Evrene daır bilgi- sinın ağıp geldiğı kitaplan, kut- sayıcı bir gözle süzer, artık o- nun gibi yaşamak gerektığine inanırdım. Bilgi olmadan karanlığın sır- nnı çözemıyordunuz. Bilip öğrenme- nin yolu kıtaplardan geçiyordu. Sabahın en dıngin saatlerini okuma yordamına ayıran bu bilge ınsanla, de- de-torun ıhşkisinın sınmnı aşmış, bir tür yol arkadaşı olmuştuk. Okumak kadar ata bınmesini, doğa tutkusunu, kuşlann dilinı (ki. kuşbazdım bir za- manlar), yerin anlamını. bağlanmanın kitabesini. dört kitabın sırnnı ondan öğrenmıştim. Stone'un, Jack London'un yaşa- mını anlattığı kitabını okuduğumda. o ///'// romancı IsabelAllende nin 'Yüreğimdeki Ülkem'adlı anılar kitabını oknrken, eşzamanlı olarak, onun 'Paula' am- romanım da okıımaya koyıûdum. Birbirinden, birdiğerindengeçişliokumalarlayolalırken. daha birçokşeygibi, tbrahim dedem de çıhyordu karşıma. Anı yazmamnı'okumamn böylesi aktancı, gösîerici, anımsatıcıyanları var. sağdı. Nice sonra yeniden buluşmuş, yüzleşmeme denk gelen... kuşlann dilinden, atlann cinsinden 0, önümde biçimlenmiş duran bir konuşuyorduk. örnekti ashnda. Yazarlann neyı na- Elimizde kitaplanmız, kentte ye- sıL'niçin' neden anlattıklannın bir so- şerttiği bahçenin en dulda yerindeyiz. Otede yeşil kokusu, gül rengi... 'Yazmak, biriktirmektir'den söz ediyordu. Bilgi denizimn okyanusla- nnı açan kitaplardan, 'Şehname'den. 'Gülistan'dan. 'Binbir Gece Masal- ' Yüreğimdeki Ülkem' adlı anı- lar kitabını okurken, eşzamanJı olarak, onun 'Paula' anı- roma- nını da okumaya koyuldum. Bir birinden, bir diğerinden geçişli okumalarla yol alırken. daha birçok şey gibi. İbrahim de- dem de çıkıyordu karşıma. Anı yazmanın okumanm böy- lesi aktancı, gösterici, anımsatı- cı yanlan var. Hele, bir de, ro- manlar öyküler yazarak yol al- mış bır yazann, bir zaman döne- mecınde tutup anılannı kaleme alması... Onaylanm bu tür bır yazı giri- şımıni. Yazdığı yaratıcı metinle- nn bir tür arka planıdır anlatı- lanlar. Yaşam deneyımı. bınkı- unin aktanmıdır aynı zamanda. Allende de öyle yapıyor. Cl- kesıne dönüyor kalemınin ucuyla. Sürgünde de olsa, bir dılde yaşamanın ıçgözüyle ya- zıyor. Şili'nın yüzlerini, çocuk- luğunun anayurdunu anlatıyor. 'Her yerden uzakta olma5 dü- şüncesının duygu dilinı keşfedı- yor, Allende. 'Tüm yolların so- nu Şili'ye doğru siz de bir ıç yolculuğuna çıkıyorsunuz ya- zarla... Kimllk duygunuzu. aldiyetlnlzl sorgularsınız Onun anılanna döndüğümüz- de bıraz da kendi kendinizle, ya- şadıklannızla. ülkenızle yüz yü- ze gelirsınız. Kimlik duygunu- zu, aidiyetinizi sorgularsınız. 'L'zak geçmiş'in katmanlannı açımlarsınız bir bir. Allende'nin yazma çabasının nedenlerini'niçınlerini de görii- rüz bu iki anlatıda. Altını çizdi- ğim şu sözlerinı size aktarmak isterım: "Ne de olsa yazı yaz- mak insanın içinde bulundu- ğu durumu ve yaşamının kar- maşasını anlama, normal in- OKUMA ÖNERILERI * Isabel Allende: Tüm yapıtlan Can yayınlan tarafından yayımlanıyor: * Paula, Çe\:: İnci Kut. 1997, 360 s.; * Yüreğimdeki Ülkem, Çe\:: İnci Kut, 2004, 194 s.; * Ruhlann Evi, Çe\\: Nihal Yeğinobah, 1990, 495 s.; *Aşktan ve Gölgeden, Çev.: Eren Cendey, 1992, 263 s.; * Sararmış Bir Fotoğraf, Çev.: İnci Kut, 2001, 352 s.; * Sonsuz Düzen, Çev: İnci Kut, 1993, 396 s. * Irving Stone: Denizler Serüveni, Çev: Fatma Muhterem, 1972, E Yav, 406 s. BELLEK KUTUSU lan'ndan... Bir yazann niçin yazdığım, yaza- rak ne yapmak istediğini sorguladı- ğım günlerdi, onun imledikleriyle nucuydu tbrahim dedem. Gününii ge- cesini buluşturduğu kıtaplarla önü ar- dı aydınlanmış bir bilge adam duru- yordu karşımda. Doğaya ve insana bu denlı ıçlj. ıç- tenlikli bakan bir başkası yoktu gö- zümde. Tüm bunlan nereden anımsadım, sevgili okurum? Şilili romancı Isabel Allende'nin sanları tedirgin etnıeyen, aykırı in- sanları huzursuz eden müzmin kaygıları açıklığa kavuşturma ça- basıydı..." Yazdıkça biriktirilenın yaşamdan süzüp getinlenlerin yanı sıra, ait oldu- ğunuz dılle beslenen imgeleminizin birer yanılsaması olduğunu yadsıya- bilır miyiz? Allende'nin büyükbabası Agus- tin'i çağnştıran İbrahim dedemm ba- na yansıyan ışıltılı duruşunu da haya- tın bır bınbmi olarak değerlendinyo- rum şimdi. "Yazı yazmak uzun bir iç hesaplaşmayı gerektiriyor, vicdanın en karanlık dehlizlerine doğru bir yolculuk, ağır bir meditasyon. Sessizlik içinde elyordamıvla yazıyorum ve yolumun üzerinde gerçeğin zerreciklerini keşfe- diyorum, bir avuca sığabilen ve benim bu dünyadan gelip geçmişimi kanıtlayan küçücük kristaller." Isabel Allende Gecen günlerde 78 yaşında yitirdiğimiz Burhan Bolan Çokyönlü birsanatçıydı ASLI SELÇUK önetmen, senarist, yapımcı, ressam, karikatürist, tasarımcı, yazar ve çevirmen kimliğiyle tanıdığımız Bolan aşk, serüven, dram, fantastik ve gerilim türünden filmler çekti.lOO'e yakın senaryo yazan usta yönetmen Tolstoy gibi klasikler dahil olmak üzere 15 yapıtı da dilimize çevirmişti. dın"ı M. Dellymn "Magali" adlı romanından. "Cafer Bey"ı de (Tunç Başaran / 70) Charles Chaplinin "Şehir Işıklan" fıl- minden Bülent Oran 'la birlıkte per- deye uyarlamıştı. Bolan. dönemin en ünlü oyiınculan Muhterem N'ur, Nilüfer Aydan, Sevda Ferdağ, Gö- nül Yazar, Muzaffer Tema, Eşref Kolçak, Ahmet Tank Tekçe. Oz- türk Serengil, Turgut Özatay, Ef- kan Efekanı yönettı. Aşk, serih en, dram, fantastik, ge- rilim türünde filmler çekti. Bebe Film ve Bolan Film şirketlerini ku- rarak bazı filmlennın yapımcılığım da üstlendi. "Aynca Kederli Gün- lerim" (67). bir Refik Halit Karat uyarlaması "Nilgün" (68). "İngiliz Kemal" (68), "Yayla Kartalı" (68). "Sevemez Kimse Seni" (68), "Bana Derler Fosforlu" (69), "Cafer Bey" (70), "Çeko" (70), "HoşMemo"(70)gibi 100'e yakın fılmın senaryosunu da yazdı. İngilizce ve Fransızcayı çok iyi bilen Bolan. Tolstoy gibi klasıkler de dahil olmak üzere çeşitli konular- da 15 yapıtı dilimize çevirmışti. "Büyük Yolculuk" adlı çocuk ki- tabı 1975 yılında devlet ödülü ka- zandı. Çizgi roman sanatı üzerine bır kıtap da yazdı. Çok yönlü bir sa- nat adamı olan Burhan Bolan, İsveç televızyonu ıçın "Hammarby Gymnasternas" kulübünü tanıtan hir Af h^la^cpi aç*rrf*V\f*ct rmieti Y'önetmen, senarist. yapımcı, res- sam. karikatürist, tasanmcı. yazar, çevirmen Burhan Bolan (1926- 2004) sanat dünyasına veda etti. Is- tanbul'da doğan Bolan, edebiyat ve hukuk öğrenimlerinin ardından Ba- bıâli'de çocuk dergilerini resimledi. Paris'e giderek burada 4 yıl süre- since moda tasanmcıhğı yaptı, re- sim sergıleri açtı, karikatürleri Fran- sız basınında yer aldı. Sinemadaki ilk deneyimini 1959'da Lütfi Ö. Akad'ın "Yalnızlar Rıhtımı" fil- minde yönetmen yardımcılığı yapa- rak edindi. Burhan Bolan 1960'tameslektaş- lan Türker İnanoğlu, Hüsnü Can- türk, Yavuz Yabnkılıç, Fikret Uçak'la birlıkte sinema sektörüne yönetmen olarak katıldı. İlk fılmi "Kırık Kalpler"in senaryosu da ona aittı. 1961 "de yine senaryosunu yazdığı "Toros Canavan", oyuncu Ahmet Tarık Tekçe'nin dış görü- nümüne odaklanmış yan fantastik bir korku-genlim çalışmasıydı. Bu projeleri "Yaman Gazeteci" (61), "Cehennem Yolculan" (62), "Mağrur Kadın" (62), "Metelik- sizAşıklar" (62), "Istırap Çocuk- lan" (64), "Sahte Sevgili" (64), "Kanunsuzlar" (65) ızledi. Bazı filmlennin senaryolannı kendi ya- zan Bolan, "Istırap Çocuklarf'nı Pauldecour Celles'ın "Fantan ve ^laudinet"sinHen "MaSrnr Ka- Çok kimükli sanarçı Burhan Boian sinemadaki ilk deneyi- mini 1959'da Lütfi Ö. Akad'ın • Yalnızlar Rıhtımı' filminde yönetmen yardımcılığı yaparak edindi. "(Fntnârnf- V f'TFİ O7KfiK\ Y1LLIK KONSER PROGRAMI ÇDSO, ünlü bestecileri seslendirecekADANA (Cumhuriyet Bürosu) - Çukurova Devlet Senfoni Orkestrası'nın. yıllık çalışma programı açıklandı. ÇDSO'nun önümüzdeki dönemde de yine ünlü yerlı ve yabancı bestecilerin sevilen parçalannın seslendirileceğini açıklayan Çukuro\a Filarmoni Derneği Başkanı Sefa Ozler, "Orkestramızın Adana'da kalması bizleri çok mutlu etti. Önümüzdeki dönem ise yine çok değerli bestecilerin tanınmış, sevilen eserlerini dinlemekten mutluluk duyacağız" dedi. ÇDSO'nun Mersin'e taşınması konusunun gündemden kalkması. orkestranın Adana'da kalması dolayısıyla düzenlenen kokteylde konuşan Özler, dernek olarak ÇDSO'nun her zaman maddi manevi yanında olmayı sürdürecekJerıni \Tirgularken şöyle dedi: "Kentimize nasıl sahip çıkıyorsak, orkestramıza da sahip çıkmayı sürdüreceğiz. Kültür ve sanattan uzakiaşmış bir Adana'>ı düşünmemiz olanaksız. ÇDSO'yu ne pahasına olursa olsun korumak zorundayız. Şimdi kadro ve malzeme eksiklerimizi saptıyoruz. Amacımız, 50- 60 kişilik bir orkestra." ÇDSO'nun yeni döneme 15 Ekim'deki 'Açılış Konseri' ile gireceğini de anımsatan Özler, programda yer alan beste ve bestecilerle ügili şu bilgileri verdi: "Daim şef Güven Yaşlıçam yönetimindeki ÇDSO, yeni dönemde de jine J. Haydn, L. V Beethoven, J. Brahms. A. Dvorak. F. Schubert, W. A. Mozart gibi yabancı, T. Erdener, T. Uğurlu, A.A. Saygun, B. Güneş gibi yerli değerlerin bestelerine yer verirken ünlü sanatçılan da seslendirecekleri parçalarla konuk edecek."