Catalog

IART 2004 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA İLilvUlA VİJVJJL ekonomi(gcumhuriyet.com.tr 13 KP, TükoDer'in adını broşüründe izinsiz kullanarak kamuoyunu yanıltmaya çalıştı ; İŞÇİNtNEVRENINDEN rüketiciyikullanmablavuzu ŞÜKRAIN SONER Tekstilciler şimdi de Çinyolunda • Ekonomi Servisi - Türk tekstilcileri korkulu rüya haline gelen Çin'de ekim ayında düzenlenecek kumaş fuanna ilk kez katılma hazırhğı yapıyor. îstanbul Tekstil ve Hammaddeleri Ihracatçılan Birliği (ÎTHÎB) Yönetim Kurulu Başkanı îsmail Gülle, hafta sonunda Messe Frankfurt Fuarcılık yöneticileriyle beraber Çin'e giderek fuara katıhna koşullannı inceleyeceklerini belirtti. Ali Sabancı FATMAKOŞAR 15 Mart Dünya Tüketici Haklan Günü'ne yönelik hazırladığı "bflgn lendirme broşürü"nde, 53 şubesi ve 23 bın 500 üyesiyk Türkiye'nin en büyük, kamu yaranna çalışan tüketi- ci örgütü olan Tüketiciyi Koruma Demeğı'nın (TükoDer) imzasırukul- lanan AKP îstanbul îl Orgütü'ne da- va açıhyor. Söz konusu partiyle her- hangi bir îşbirligıne girmediklerini, tersine, üyelerine "Haklara duyarsız olan AKP'den sandıkta hesap soruV- ması" çağnsı yaptıklannı behrten TükoDer Genel Başkanı MehmetSe- vim, hazırladıklan taahhütnameye sadece AKP adayirun imza atmadığı- nı dile getırdi. TükoDer, 15 Mart etkinlikleri çer- çevesinde. "SudaKDV'ıun düşürûl- mesi için çaba gösterme, bekdiye iş- • Türkiye'nin en çok üyeli ve bağımsız örgütü TükoDer, siyasi partilerin başkan adaylanna gönderdiği taahhütnameyi yalnızca AKP adaymın imzalamadığmı belirterek üyelerine sandıkta hesap sorulması çağnsı yaptı. letmeleriıün verdiği hizmetkrle ügüi olarak tek tarafh sözleşmeleri değiş- rjrme, ulaşımda toplu taşıma\a ağır- hk vertne ve "Büyukşehir Çalışıyor" gibi sloganlana Vdşisel reklam harca- malarryla kamu kaynaklannı savur- mama* g\bı maddeler ıçeren bir ta- ahhütname hazırlamıştı. Taahhütnameyi bütün siyasi parti- lerinbaşkan adaylanna gönderen Tü- koDer'in metnini yalmzca AKP bü- yükşehir belediye başkan adayı Kadir Topbaş imzalamadı. Bunun üzenne internet sitesınde, "Haklara duyarsız AKP'den sandıkta hesap soraum"" çağnsı yapan Mehmet Sev ım. beledı- yelerin verdiğı kamusal hizmetlerin. tüketicimn hem sağlık ve güvenliği- ni hem de ekonomik çıkarlannı ya- kından ilgilendırdiğinı söyledı. AKP'ye dava Se\ ım, seçım öncesi verilen söz- lenn, seçim sonrası unutulmamast ıçın, bir taahhütname hazırlandığıru kaydettı. Bunu yalnızca AKP adayı- nın imzalamadığını behrten Sevim, "*Bu tüketici haklanna duyarsızhğın bir göstergesidir. TüketicUere, AKP'ye karşu aynı duyarsıdıgı san- dıkta göstermeyi öneriyoruzTI dıye konuştu. Bu arada, AKP İstanbul Ü Örgütü'nün 15 Mart'ta dağıttığı bro- şürlerde, "birükte kampanya düzen- ienmiş gibi, TükoDer'in logosu, tele- fonu gibi bügüer kullanılarak derne- ğin desteğini ahıuş göriintüsü" çizil- dı. Oysa, AKP'yle işbırliklen olma- dığı gibi, destek de vermediklerini ve iktidarda olanbupartırun uygulama- lannı onaylamadıklannı dile getiren Se\ım, tazminat davasv açmaya ha- zırlandıklanm dile getirdi. Se\r im, il örgütüne yazıh başvurusunda da *TükoDer'in tüzükve temel flkeleri- ne tamamen aykın olan bu davranı- şuuz. birflerinin dernegimizin kamu- oyunezdindekisaygınhğınıvebagıın- sizhğuu karalama çabalanna vesüe olmuştur" dedi. AKP îstanbul îl Örgütü yetküileri ıse konu ile ilgili görüşme talebinı yanıtsız bıraktı. • Ekonomi Servisi - Sabancı Holdıngdeki Strateji ve îş Geliştirme Grubu Başkanhğı görevinden aynlarak ablası Emine Kamışh'run yönettiğı Esas Holding'e geçen Ali Sabancı, "Burada bürokrasi daha az, dinamizm yüksek, dolayısıyla başan ihtimalim daha fazla" dedi. Esas Holding ve Derindere Otomotiv'in birlikteliğinden doğan Renty markalı araç filosunun Filli Boya'ya teslim töreninden sonra sorulanmızı yanıtlayan Ali Sabancı, holdingden aynlma karanyla ilgili olarak "35 yaşında bir insan olarak profesyonel bir karar verdim. Esas Holding beni çok heyacanlandınyor. Her sektörde iş yapma fizibilitesı var. Detaylan açıklamam için de bana bir aylık zaman verin" açıklamasını yaptı. Yoksulluksınıpı1.4 milyarlira • ANKARA (ANKA) - 4 kişilik bir ailenin açhk sımn mart ayında 473 milyon. yoksulluk sımn ise 1.4 milyar lira oldu. Türk-îş Araştırma Merkezi'nın araştırmasına göre gıda harcamalannda ilk üç aylık artış yüzde 2.7, yıllık bazda yüzde 9, 12 aylık ortalamalara göre yüzde 25.4. Dünya Bankası'ndan eneriikredisi • ANKARA / YVASHINGTON (AA) - Dünya Bankası (DB) Yönetim Kurulu, Yenilenebilir Enerji Projesi'ne dönük olarak, Türkiye'ye 202 milyon dolar kredi verilmesini kabul etti. DB Türkiye Direktörü Andrew Vorkink, Türkiye'de işletilmeyen su kaynaklannın, halihazırda kurulu bulunan elektrik kapasitesine eşit bir enerji gücü sağlayabileceğıne işaret etti.Kredinin Türkiye Sinai Kalkınma Bankası ve Türkiye Kalkınma Bankası aracıhğıyla kuîlandınlacağı açıklandı. Yeni harman öncesi samanm kilogram fiyatı 80 bin liradan 180 bin liraya çıktı hakıa samanı genr zamaıu 'Her 100 liraya karşılık225 lira devletten gizleniyor' Vergide korkutan gerçek..ANKARA (CumhuriyetBürosu)- Türk-îş'e bağh Petrol-îş tarafından yapılan araştırma, vergi kaçağında gelinen son durumu ortaya koydu. Araştırmaya göre son 5 yılda toplam 20.3 milyar dolar vergi kaçınldı. Devlete her 100 liranın vergisi veri- lirken; 225 lira vergiden kaçınldı. Petrol-İş Sendikası tarafından ha- zırlanan "EkonomideYalancıBahar, Evterde Kara Kış" başhklı araştır- mada. ekonomik krizle birlikte ver- gi kaçağının arttığı ve vergi ödeme- lerinin geciktirildiğıkaydedildi. Mü- kelleflerin, beyan ettiğinin 2 katı ver- giyi kaçırdığı görüşü savunuldu. ÖZEL OKULLAR SINAVI 30 Mayıs 2004 Pazar günü yapılacak M Özel Okullar Sınavı"na gösterdikleri yoğun ilgiden ötürü sayın velilerimize teşekkür eder, sınava gîrecek öğrencilerimize başarılar dileriz. Son 5 yılda vergisi ödenenher 100 liraya karşılık 225 liranm devletten gizlendıği vurgulanan araştırmada, bu dönemde vergi kaçağının 20.3 milyar dolar olduğu kaydedildi. Vergi barışı da l$e yaramadı Araştırmada, 2OO3'te vergi banşı ıle vergisınikaçıranmükelleflere her türlü kolayhğın göstenldığı, faiz ve cezalann çok büyük bölümünün si- hndiğine de dıkkat çekıldı. Buna karşın. 2002"de yüzde 173 olan mü- kelleflerdeki kaçak oranının 2OO3'de yüzde 214'e çıktığı belirtılerek şu Metro Group'un 2003 yıh bilanço rakamlannı açıkladığı toplanbda konuşan Hans- Joachim Körber, buvil 35-40 mağaza açmayı düşündüklerini ve>atınm tutanmn 1.8 mihar Euro'ya ulaşacağını sövledi. saptamalarda bulunuldu: X 2003"te KDV mükelleflerinın beyan ettıği 1 birimlik gelire karşı- lık; kaçırdıklan gelir 0.1 birim oldu. Kurumlar vergisi mükelleflerinin kaçırdıklan gelir ıse 2.3 bırım oldu. X Gelir vergisi mükelleflen 1 bi- rim beyana karşılık 7.8 birim, vera- set ve intikal, damga ek gelir, ku- rumlar ile geçicı vergide beyan edi- len 1 birime karşılık 5.1 birim gelir vergiden kaçınldı. X Vergi banşından ıstenılen sonuç ahnamadı. Bu uygulamayla, toplam vergilerin yüzde 3'ü tutannda tah- silat yapüdı. Ekonomi Senisi - Üretıcı bu yıl ta- nmda "serbest piyasa ekonomisinin" ve plansızhğın ağır sonuçlannı her alanda yaşamaya başladı. Elde kalan patatesler, yollara dökülen domates- lerden sonra şımdı de besicıler, Top- rakMahsullen Ofısı'nin alım desteği- nı en aza mdirmesı sonucu saman fı- yatlannda yüzde 100'ü aşkın oranda artışla karşı karşıya kaldı. Yaz aylann- da 75-80 bin lira olan samanm kilog- ram fiyatı yeni harman dönemi önce- si 180 bin liraya kadar çıktı. Besiciler, samandaki olağanüstü fi- yat artışınm ardından bir römork sa- manabirmiK/arliraverememektenya- kınırken kısa bir süre önce farklı iller- de. çeşitli ürünlerin üretım merkezle- nnde çahşma yapan Türkiye Zıraatçi- ler Demeğı'nın (TZD) Başkanı tbra- him Yetkin. -Anadolu'daüreticininkan ağladığınr belirterek "Nevşehir'de hayvanına yem alamayan ve patatesi enndekalanköylü,patatesi haj>anaye- dirmeyeçahşryx)r'" dedi. Yetkin, *Ekim alanlan daraldı. Küçükçaptaki ürctici arük ekirn v^pamrvor. Bu da tekeöes^ meyi,tüccann dilediği orandafiyatbe- tirlemesini getirdi'" dedi. Cübrede de sılcıntı TÜGSAŞ ve İGSAŞ'ın özelleştır- me hazırhğı kapsamındayken pazar paylannın düştüğünü anımsatan Yet- kin, gübrede de dışa bağımhlığın be- raberinde sıkıntılar getirdiğinı bildir- di. Gübrede "26'uk nitrat" adlı bir maddeninher ekim döneminde büyük önemkazandığını dile getiren Yetkin, "EVdm dönemindeviz ve şu anda bu maddeprvasada buhınamryor. Yerinv liBŞ olumsuz etkikvecek. Gübre üre- ticileri de hammaddedeki yüksek KDV'den şikâyetçi hakh olarak. Hü- kûmet destekleri kaldınrken ne piva- savidenetüŞor ne de üretiminönünde- ki engeüeri kaldınyor" değerlendir- mesıni yaptı. Türkiye'de 300 milyon Euro'luk yeni yatrrun planı var Metro 3 mağaza daha açacak LEYLAÇEYtK ÖZEL OKULLAR DERNEĞİ SINAV YÜRÜTME KURULU BAŞKANLIĞI DÜSSELDORF - Dünyanın dördüncübüyük perakende zinci- ri Metro Group, 2003 yılında Tür- kiye'de yüzde 20.4'lük artışla 674 milyon Euro ciro elde etti. Metro Group Yönetim Ku- rulu Başkanı ve Yürütme Ku- rulu Başkanı (CEO) Hans-Jo- achim Körber, Türkiye paza- rına girdikleri 1990yılındanbu yana 550 milyon Euro'luk ya- tınm yaptıklannı ve önümüzdekı yıllar îçin yeni yatmmlannın 300 milyon Euro'ya varacağını söyle- di. Körber, Almanya'nın Düssel- dorf kentinde, grubun 2003 yılı bilançorakamlannı açıkladığı ba- sın toplantısında. geçen yıl tüke- timin artacağı beklentisi olanlann büyük bir hayalkınkhğı yaşadığı- nı, buna rağmenMetro'nun iyi bir yıl geçirdiğini söyledi. Grup olarak 2003 'te uzun vade- • Dünyanm 4. büyük perakende şirketi Metro Group'un Türkiye 2003 cirosu yüzde 20.4'lük artışla 674 milyon Euro oldu. li stratejilerinın meyvelerini top- ladıklannı vurgulayan Körber, ge- çen yıl önceki yıla oranla yüzde 13.8Tik artışla 571.4 milyon Eu- ro net kâr elde ettiklerini kaydet- ti. Türkiye'nin Metro Group'un toplam cirosu içindeki payının yüzde 1.3 olduğunu söyleyen Körber, Maliye Bakanı Kemal Unakrtan ile daha önce görüştük- leri arsa sorunuyla ilgili olarak 8 Nisan'da bir araya geleceklerini belirtti. Körber. hipermarketlere ilişkin bir soru üzerine, "Ya- tınm Danışma Konseyi'nde buyasatasansının Metro' nun Türkiye'deki gelişimi için bü- yük bir engel teşkil ettiğinibe- nrtmefirsaübuldum. Böylebir ya- sa, piyasanın doyııma ulaşması>1a anlam kazanacakbr. Türkiye'de sadece 150 süpcrmarketbulunur- ken Fransa'da bu sa>ı 4 bine ulaş- maktadff" şeklinde konuştu. Kosova-Kıbrıs Liseyi Bosna, üniversiteyi istanbul'cla okumuş, iş ilişkileri nedeni ile eski Yugoslavya topraklann- daki gelişmeleri oralardan, yakından izleyen bir okurdan, son Kosova yazıma yönelik çok anlam- lı, uyancı bir mektup aldım. özetleyerek de olsa sız- lerle paylaşmalıydım. Ali Göktürkler Türk kamuoyundan saklanan gerçeklenn, dünyanın birçok yerinde benzerleri sahnelenen oyunlann, emperyalizmin günümüziş- leyişi için çok ders verici olduğunun attını çiziyor. Fuartar, ticari ilişkiler nedeniyle kendisi ile birlikte yolculuk yapan iş adamlarının Sırbistan, Bosna, Hırvatistan, Slovenya, Kosova gerçeklerine ilişkin duyduklanna asla inanmak istemediklerine, birkaç yolculuğun ardından her birinin ideolojik olarak sa- vunduklanndan vazgeçip fanatik ulusalcı kesilebi- leceklerine de işaret ediyor... "Kosova'da ekonomi kalmamış. Sadece son olaylann patlak verdiği küçücük Mitroviça 'da üre- timin durması ile sonradan işsiz kalanlar 18-22 bin kişi. Sırplann yaşadığı tarafta UNMİK/n yardı- mı (35 Eüro) ile maaş bağlanmış emekliler var. Ko- sova'nın genelinde işsizlik yüzde 85'e varmış. Bi- rikimler tükenmiş. Yaşlılar ortada. Yoksulluğun gerginliğine, bağımsızlık güvencesi verilmiş Ar- navutlann Sırplaha ilişkilerin normalleştirilmesi gi- rişimlerı karşısındaki gerginliği eklenmiş. Bir kıvıl- cım patlamaya, çılgmlığa yetiyor.. UÇK ABD'den hem dolaria destek hem de ba- ğımsız Kosova sözü almıştı. ABD genelde bağtm- sız Kosova, AB Sırbistan'a bağlı Kosova eğilimin- de oldular. Aynı ABD Kıbns'ta tam tersi politika- ya destek veriyor. ABD-AB'nin aynı çizgide olduk- lan, bağımsıziığını kazanmış, sonınsuz gibi görü- nen Hırvatistan, Slovenya'da ekonomik tablo da- ha mı iyi? Ekonomi, fabrikalar yok. Parçalanmış Bosna'da tablo daha da yürekler acısı. AB'li uz- manlar yönetiyor. Geçmişleri ile geldikleh nokta- yı kıyaslıyoriar; ekonomi, üretim anlamında yok, sömürge olmanın acısı içinde kıvrantyohar. Sömürge devletçiklerin bir araya geten insanla- nnın savaş antlan korkunç. Hırvat, Müslüman okul arkadaştannın birbitiehni vurmaya çalışma öykü- lenne, evlilikier nedeni ile akrabalann, savaşta düş- man yaşadıklanna, işlenen cinayetler, yaptıklanna ilişkin anlattıklanna bizim işadamlan inanamıyor- lar. Arada eski Yugoslavya'dan kalmış şarkılan bir- likte okumalan, geçmişe özlem, yaşanmış kanlı anılar, düşmanlıklar... birbırinekarışıyor; inanılmaz, gerçek dışı bir tablo ortaya çıkıyor..." Ali Göktürkler'ın adını vererek, istenildiği kadar ayrıntıya girerek anlatmaya hazır olduğunun altını çizdiği gerçekler bize çok mu uzak? Çok kültiiriü toplumun dünyadaki en gelişmiş uygutaması, halk- lann birlikte aynı topraklan paylaşması modeli, Ti- to'nun Yugoslavya'sı, ABD, AB politikalan ile, bu topraklarda yaşayan halklann özgürieşmesı, de- mokrasi, insan naklarının, demokrasinin getirilme- si adına kanlı hesaplaşmalar kaosunda parçalanıp bu hale gelmedi mi? Yazıma Kuzey Irak, Kıbns'a ilişkin son gelişme- lerie, Kosova'dan alınabilecek derslerie devam et- mek eğiliminde idim. Ancak araya Almanya'dan iki sevgili dostun telefonu girdi. Kendileri orda, yürek- leri Türkiye'de AB içindeTürk ünıversitesi girişimi- nin öncüleri Dr. Ali Nadir Savaşer ile Dr. Harun Gümrükçü gelişmeler üzerinde konuşurlarken Türkiye'nin dış borç rakamlannın dehşetine kapıl- mışlar. Dayanamayıp telefona sarılmalarına yol açan rakamlarTürkiye'nin iç ve dış borçlannda Er- doğan hükümeti, AKP iktidannın olumsuz reko- ru üzerine. özetle 18 aylık iktidann yaptığı iç ve dış borç toplamı, Cumhurıyet'in başından günümüze iktidartann yaptıklannın nerede ise yüzde 30'lan- na vanyor. Toplam ıç ve dış borç 18 ayda 60 mil- yarlık bir rekoru gösteriyor. Ali ve Harun aynca yeniden ithalattakı patlama ve ıhracatın altında kalması gerçeginın altını çizi- yoriar. Yakın bellegimizde hep ithalat-ihracat açık- lannın ardından gelen krizler var. iki dost ise Erdo- ğan hükümetinin bu tabloda IMF, Dünya Bankası, ABD, AB dayatmalanna karşı çaresiz, bağımlı kal- ma zorunluluğuna takılmışlar. "Hani Türkiye'de ekonomi üzerine tozpembe tablolarçizilirken AKP, Erdoğan hükümetinin uzun süreliiktidan gündem- de iken Irak'ta, Kıbns'ta, Ortadoğu dayatmaların- da aykın ses çıkarma, ülke çıkaıianndan yana dur- ma söz konusu oiabilirmi" türünden kaygılan pay- laşıyorlar. Aksi gibi tam da dün sabah, televizyon kanalla- nnda para piyasalan yupilerinin ekonomi haber ve yorumlannataktlmıştım. Erdoğan hükümetinin hal- ka vaat ettiği 6 ay içinde IMF bağımlılığının b'rtiril- mesi projesini gelecegeyönelik olarak da unutmak zorunda olduğumuzu kendi dillerine uygun anlatı- yortardı. Gelecek yılların IMFTı olacağına bizleri alıştırıyoıiardı. Kıbrıs'a ilişkin son haberlerde, Türkiye'nin kim bilir kaç kez geriye çekilen kırmızı çizgilerinde dün yeni geri çekilişlerin olması, bu tabloda sürp- riz olabilir mi ki?... soner@cumhuriyet.com.tr Sabancı 666'ncı, Koç 883'üncü Devler listesinde 12 Türkşirketi Ekonomi Senisi - ABD fınans çevrelerinin dergisiForbes tarafmdan hazırlanan dünyanın en büyük 2000 şirketi sıra- lamasında Türkiye'den 12 şirketyer aldı. Şirket- lenn satış. kâr, aktif bü- yüklügü ve piyasa değe- rine göre yapılan sırala- maya göre, dünyanın en büyük şirketi ABD'lı bankacılık grubu Citig- roup oldu. General Electric ikinci sıradayer alırken ABDTi sigorta- cıhk grubu AIG üçüncü svraya yerleşti. Bankacılık sektörü sı- ralamasında Türkiye îş Bankası 566., Yapı Kre- di Bankası 746., Garanti Bankası 1133., Finans- bankise 1557'ncioldu. Türkiye'nin önde ge- len holdinglerinden Sa- bancı Grubu 666., Koç Grubu'nun ise 883'ün- cü olduğu listede, Turk- cell 1143., Petrol Ofisi 1299.. Tüpraş 1304., Doğan Holding 1312., Enka 1813. ve Arçelik 1943'üncü sırada yer al dı .Toplam satışlan l( trilyon dolan bulan For bes'in sıralamasına gi ren 2000 şirkette toplar 64 milyon kişi istihdaı edılivor.