Catalog

28 ARALIK 2004 SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 İŞÇMNEVRElNtNDEN ŞUKBAN SONER Soyut AB tartışmalan bıkkınlık verdi. AB'ci geçinenlerin boylannın ölçüsünü almak zamanı geldi de geçti. Bir yalan makinesi olsa, AB'yi koşulsuz, kör kör parmağım gözüne boyutunda destekleyen ittifak cephesinin gerçekten ne ölçülerde AB'ci olduklarını açığa çıkarsa... Son günlerde işveren danışmanhk kimlikleri bilim insanı kimlikleri üstüne çıkmış, fanatik AB'cilerte çeşiti etkinliklerde, tartışmalann içinde oluyoruz. Slogan, yaldızlı söylemlerin dışında, kulislerde, satır aralannda söyledikleri, itiraf ettikleri yenitiryutulurgibi değil. Temsil ettikleri çıkar gruplan adına ciddi kaygılan var. TürkiyeAB resmi görüşmelerinde bu çıkariann savunulabileceğine inanmıyoriar. İçinde bulunduklan bugüne kadarki görüşmelerin gidişinden ürkmüşler. Nilgün Cerrahoğlu'nun dünkü yazısında anlattığı, AB uzmanlannca "halı satıcısı pazariığı" olarak nitelendirilen Başbakan Erdoğan ve ekibinin üsluplan, besbelli sadece AB tarafını şaşırtan, yadsınan bir durum değil. Iş dünyamızın temsilcileri, Dışişleri'nin, uzmanlann, devre dışı kaldığı görüşmelerin, binlerce sayfalık metinlerin görüşülmesi aşamasında uzmansız yürütülmesinin, tek tek çıkar gruplan için dönüşü olmayacak kayıplannın derdine şimdiden düşmüşler. Kamuoyuna dönük açıklamalarda çizilen pembe tablolar, çıkar gruplan için önemli maddelere, konu konu ilişkilere, durum vaziyetlerine indirgendiğinde, ortada pembe renk kalmıyor, her yanı gri, kapkara kaplıyor. En önemlisi de sıkı sıkı sanlınmış AB savunuculuğu buhariaşıp toz oluyor. Şimdiki pazariık önceliklerinde çok cömert, "Tarih çok önemliydi, gerisi hallolur" diye bol keseden atanlar, üyelik önündeki 'ancak' ile başlayan cümlelerie örülen duvarian yok sayanlar, kendi çıkar gruplannın vereceklerine sıra gelindiğinde kaskatı kesiliyoriar. AB'cilerimizi yalan makinesinden geçirebilsek, AB yandaşlıklannın içtenliğini ölçebilsek... İşveren cephemizin, medya yıldızlanmızın, hele de AKP iktidar kadrolannın alacaklan notlar ne olurdu? Kaçı gerçekten sınıf geçebilir, çoğunluğu nasıl srfır altı, eksi notlara düşebilir? Isterseniz dün geçen bir küçücük, çok sıradan, benzerieri hemen her gün yaşanan, medyamızda haber yapılmayacak bir haberden bir sınav açalım. Adana Dörtyol Aygaz Dolum Tesisi işyeri. Petrollş Sendikası aylarca süren tek tek örgütlenmenin sonunda, geçen 5 Temmuz'da toplusözleşme yetkisi için Çalışma Bakanlığı'na başvuruyor. Işverenin işkolu saptamaa, işyeri yetki itirazlan sonucuyla aylar geçiyor. Sonunda sendika işyerinde sözleşme yapma yetki ve ehliyetini kazanıyor. Masaya oturma aşamasında 24 Aralık tarihiyle işveren 78 işçinin çalıştığı işyerinde sendikalı 66 işçinin birden işine son veriyor. Güvenlik güçlerine başvurarak işyerinde direnmek isteyen işçileri uzaklaştınyor. Tamam, AB'nin sosyal kriterleri, sendikal haklar ilkeleri, bize dayatılan mektuplann, pazariık gündeminin içinde pek gözükmüyor; yine de AB içinde, dahası rejimi demokrasi olan ülkelerde, bu türden bir olayın yaşanması olanaklı değil. Çünkü bizdeki 12 Eylül'ün mirası, yerti yerinde duran yasaklı anayasa ve yasal sendikal düzenin bir benzeri yok. Işçiler sendika, sözleşme istediler mi bir sürü yasal engelle karşılaşmıyoriar. Sendikal nedenle işçi çıkarma, toplu pazariık, örgütlenme haklannı gasp etme durumlan akıldan geçirilemez. Anlı şanlı özel sektörümüz on milyonun üstünde çalışan işçisinin sadece 250 binin altında kalanı için sendikal haklan, toplu pazariık düzenini 12 Eylül öncesi örgütlenmeden kabullenmiş, yenisine asla izin vermiyor. On milyonla çalıştırdığına iş yasası hükümlerini bile çok görüyor. Fazla mesaiyle başlayan pek çok hak yok. Üstüne üstlük yandan fazlası kayıt dışı, kaçak çalıştınlıyor. Bu kafalaria mı AB ile uyum sağlanacak?.. CHP milletvekilleri, bütçe görüşmelerinde, yapılan indirimin aylık 1011 milyar geliri olanlara yaradığını söyledi Vergi paketinde adalet yok ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) TBMM Genel Kurulu'nda Malıye Bakanlığı ve gelir bütçesi görüşmeleri sırasında söz alan CHP'liler "vergi indirim paketinin hayal kmkbğı yaratüğuıı.zenginlereyaradıgınr söylediler. Maliye Bakanı Kemal l nakıtan ise bu eleştirilere, "Sanki vergüeri indirmemişiz de artürmışız" karşılığıru verdi. Özelleştirilecek kuruluşlarda özürlü isrihdam edilmemesini öngören ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da son MKYK toplantısında tepkisine yol açan madde de değiştirildi. CHP'li Akif Hamzaçebi, Türk toplu Boyunun Ölçüsü • Dolaylı vergilerin oranının 2005'te yüzde 73'e çıkacağını belirten ve hükümeti eleştiren Hamzaçebi'yi Unakıtan yanıtladı. Hamzaçebi, 5 katrilyon fazla vergi ödeneceğini belirtirken Unakıtan, "Sanki vergileri üıdirmemişiz, arttırmışız. Bu iktidar olmasa hükümet maaşlan ödeyemezdi" karşılığını verdi. munun 2005 yılında ödeyeceği verginin bir öncekı yıla göre 5 kat artacağını söyledi. Hamzaçebi, hükümetin vergi konusunda "geçmis dönemlerdeki vergi kolayahğuıa kacümavacağT taahhüdünde bulunduğunu anımsatırken "Dolayh vergaerin oranı, 2005te yüzde 73'e çıkacak. Hükümetin vergH de adaleti sağlamak gibi bir kaygısı yok" dedı. Bazı ürünlerdeki KDV indirimini vatandaşa yansıtacak mekanizmanın devletin elinde bulunmadığını ifade eden Hamzaçebi, devletin, sektör temsilcileri, meslek örgütleriyle birlikte bunu kampanyaya dönüştürmesi gerektiğini savundu. CHP'li AB Kemal Devecüer, hükümetin asgari ücretli yerine ayda 1011 milyar lira geliri olanlar için vergi indirimi yaptığuu söyledi. Deveciler, "5 puanhk indirim zenginlerimize hayırh olsun. Bu bütçe bir avuç rantiyeciyi nıudu edecek. Bütçeyi finanse edecek olan yine geniş halk kesimleri" dedi. Unakıtan, vergi indirimi konusundakı eleştınlere. "Sanki vergüeri indirmemişiz de artürmışız. İndirdik mi indirmedik mi, bunu konuşun. Bu derece kapsamü bir vergi indirimi maliye tarihinde ilk. Bu iktidar olmasa, hükümet maaşlan bfle ödeyemezdi" karşılığını verdı. Emekli aylığı alanlann bu aylıklan kesihneden kamu kurum ve kuruluşlannda çahştınlamayacağını öngören düzenleme CHP'nin eleştirilerine yol açti. CHP Mersin Milletvekilı Mustafa Ozyürek, "Emekli maaşı anayasaya göre kazanılmış hakür, kanunla ortadan kaldınlamaz. Hiç olmazsa kademeli bir geçiş öngörülmeliydi. Bu düzenlemeyi Anayasa Mahkemesi'ne götürecegiz" ded'ı. AKP ve CHP'lüerin önergelerinin kabul edihnesiyle özelleştirme kapsamına alınan kuruluşlarda özürlü, terör mağduru ve eski hükümlülerin çahştınlması zorunluluğunu kaldıran fikra tasandan çıkanldı. TOKİ'YE AKTARILMIYOR Güney Asya'da meydana gelen deprem Asya borsalan ve para birimlerini vurdu Yurtdışı çıkış harcına devam Ekonomi Servisi Yurtdışına çıkışlarda alınan 70 milyon liralık harç uygulamasının kaldınlmayacağı belirtildi. Bir ekonomi yetkilisi Reuters'e yaptığı açıklamada, çıkışlarda alınan 70 milyon liralık harç uygulamasının bütçeye getirdiği katkı nedeniyle kaldınlmayacağmı ve uygulamanın gelecek yıl da süreceğini söyledi. Vergi tasansına bir önergeyle eklenen maddede çıkış harçlarının 1 Temmuz 2005'ten itibaren kaldınlması öngörülmüştü. Yetkili, "Tasannın çarşamba ya da perşembe günü genel kurulda görüşühnesi bekleniyor. Bütçeye 70 trilyon lira kaynak sağlayan bu düzenleme kaldınlmayacak" dedi. IMF ile uygulanan ekonomik program çerçevesinde gelecek yıl da toplam kamuda GSMH'nin yüzde 6.5'lik faiz dışı fazla hedefleyen hükümet, sıkı bir malı dısıplın izleyerek bütçe kaynaklanndan vazgeçmemeye çalışıyor. Ekonomi yetkılılen yurtdışı çıkış harçlanndan elde edilen kaynağın TOKl'ye aktanlmadığını belirterek "Bu kaynak doğnıdan bütçeye gelir olarak kaydediliyor " dedi. îi yeri yakü • Tsunami ana gelir kapısı turizm olan Tayland 'ın borsasım da yıktı. Asya borsalan ve para birimleh biraz değer kaybetti. Ama Batı borsalan pek sarsılmadı. MSCI'mn Japonya dışında kalan Asya Pasifik borsalarım kapsayan endeksi ise yüzde 0.07 düşüşle 259.02 puandaydı. Ekonomi Servisi Güney Asya'da yaşanan 8.9 şiddetindeki depremden sonra, Asya borsaları ve para birimlerinin değerleri düşerken, sigorta şirketlerinin hisseleri de en fazla olumsuz etkilenenler arasındaydı. Buna karşın, inşaat firmalannı ise iyi günler beklediği kaydediliyor. 11 Eylül saldınlanndan sonra sigorta şirketlerinin ciddi anlamda maddi zorluk çekmesi, gözleri yine sigorta şirketlerine çevirdi. AMP Capital Investors Başekonomisti Shane OBver yaptığı bir açıklamada, yaşanan trajedinin en çok Avustralya sigorta firmalannı olumsuz etkileyeceğini kaydetti. Ancak, depremden etkilenen bölgelerdeki turizm işletme sahıplerinin yaptıklan açıklamalara göre çoğunun sigortası yok, dolayısıyla 11 Eylül'dekinden daha az bir etkinin söz konusu olabileceği de kaydediliyor. Bir turizm şirketinin sahibi olan 33 yaşındakı Taylandlı Janjira Sopanout, "Buradaki hiçbir işletmenin sigortası yok. Tekrar eski günlere dönebilmemiz için en az üç yıl gerekiyor. Turistler bir daha buraya gelmeyecek" dıye konuştu. Olayın turizme gerçek etkisinin anlaşılabilmesi için bölgedeki yıkımla ilgili gerçek verilere ulaşılması gerektiğini kaydeden Turistik Otelcüer ve Işletmeciler Birliği (TUROB) Başkanı Tîmur Bayuıdn* da şu görüşlere yer verdi: "O bölgedeki adalar, Maldiv Adalan deniz seviyesinde bulunuyor. Dolayısıyla bütün bu adalar, sular aranda kalmış olabiür. Buralara daha çok Avrupa ve ABD'Bler gidiyordu. Yakın olsun diye Türkiye de tercih edilebiKr. Dahaegzotikyerteriisteyenler için alternatif, Karayib Adalan, Hawaü ve Küba." • Deprem ve dalgalann yıktığı bölgelerdeki işletmecilerin çoğu sigorta yaptırmadıkları için kara kara düsünüyor. Bölgedeki turizm faaliyetinin eski günlere dönebilmesi için en az üç yıl geçmesi gerektiği belirtiliyor. Turizm, Tayland ekonomisinin yüzde 6 sını karşıhyordu. • Dünya ekonomisindeki ilk Bölge kan ağlarken yıkımın 11 Eylül deki gibi • alternatif turistik yine sigorta sektöründe olması ülkelerin beklentileri arttı. bekleniyordu. Ancak sigortasız Hawaii, Karayibler ve Küba, isletmeler faturayı bölgenin kayan talebi karşılamaya sırtında bıraktı. Avustralya 'daki hazırlamyor. Yaşananlardan sigorta şirketlerinin olumsuz dolayı daha yakın bölgeleri etkilenebileceği belirtiliyor. tercih edebilecek Avrupalıların İnşaat firmalannı ise iyi günler yönelecekleri adresler arasında beklivor. Türkiye de var. YASED BAŞKANI: İndirim yatınmı etkilernez İZMİR (AA) Yabancı Sermaye Derneği (YASED) Başkanı Şaban Erdikler. vergide yapılan son düzenlemelerin yabancı sermaye girişine herhangi bir etkisinin olmayacağını söyledi. Değışıklıklen "ufak tefek" olarak nitelendıren Erdikler, "Bizhn rekabet ettiğimiz ülkelerde kurumlar vergisi oranlan yüzde 20'lerde>ken,bizim30'a indirmemiz çok önemh' bir değişikiik değiL Sistemin genetine ilişkin proMemler aynen varnğuu sürdürüyor" dedi. Erdikler, hükümetten köklü düzenlemeler beklediklerini kaydettı. Cennet ve huriler üzerine bir düzettme Şile'den Celadet Moralıgil, cennette vaat edilen hurilerin zeytin gözlü kadınlar değil de zeytinin kendisi olabileceğine ilişkin Kuran'ın yorumuna bağlı tartışma yazıma bir düzeltme getirmiş. Elinde müstear adla yayımlanmış Almanca kitabın metni varmış. "Die SyroAramaeische Lesart des Kuran" adlı yorumda Aramiceden çeviride yalnışlık yapıldığı savlanıyormuş. Yuvariak göğüslü hurilerin değil, beyaz üzümlerin kastedildiği vurgulanıyor, Kuran gibi önemli bir kitapta hurilerin yuvariak göğüslerinin söz konusu edilemeyeceği anlatılıyormuş. Ben yazımda da vurguladığım üzere bu konuya ilişkin tartışmalarda cahil kalan bin olarak, sadece bilgisayar mektuplarındaki tartışmalarla bir medya yildızımızın yorumunda alıntı yaparak siyah gözlü huriler ve zeytinden söz etmiştim. Elbette söz konusu kitap okurun elindekiyse doğrusu odur. Benim için önemli olanı, erkeklerin cennetteki huri düşleriyle siyasal Islam terörcüleri, bomba intiharcılan, ikincil sınıf kadın rolleri üzerine kurulan ilişkiler ve tartışmalann içeriğinin özü... Moralıgil'e uyansı için en içten teşek^ kürierimle... soner@cumhuriyetcom.tr PARACARD PÎYASADA Garanti 'den yeni banka kartı Ekonomi Servisi Garanti Bankası. Paracard adlı yeni bir banka kartını kullanıma sundu. Garanti Bankasf ndan yapılan açıklamada. Garanti24 kartının yerini alan Paracard'ın, vadesiz mevduat hesabı açtıran tüm müşterilere verileceği ve müşterilerin ellerinde | bulunan Garanti24 kartlarının 3 yıl ıçınde Paracard ile değiştirileceği bildirildi. Garanti Ödeme Sistemleri Genel Müdürii Mehmet Sezgin, ağırlıklı olarak ATM'den nakit para çekmek için kullanılan banka kartlarının ahşverişte de kullarumını arttırmak amacıyla Paracard'ı sunmaya karar verdiklerini kaydetti. Turlar iptal ediliyor tstanbul Haber Servisi Güneydoğu Asya'da meydana gelen deprem, bölgeye yönelik turistik turlan olumsuz etkiledi. Turizmciler, Endonezya ile ilgisi olmayan bölgeler için planlanan turlardan bile vazgeçilmeye başlandığım söylediler. Türkiye Seyahat Acentalan Birliği (TÜRSAB) Başkanı Başaran Uhısoy. "Şu anda ne olduğu befli olmayan bir ortam var. Seyahat acenteleri ve yolculanmıza bugünlerde o bölgeye gitmelerini ta^'siye etmiyonız" dedı. Club Iremtur Yönetim Kurulu Başkanı Sadettin Ulubay da depremin yaşandığı bölgelere olan bin 500 kişilik turlannın iptal edildiğini söyledi. îşçi emeklilerine yüzde 12.4 zam Bakanbr Kurulu 'nda kamuda çalışan işçilere 1 'er aylık maaşlan oranında ikmmiye ödenmesi kararlaştınldı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Hükümet Sözcüsü Cemil Çiçek 2005 yılında SSK, BağKur emeklileriyle tanmda kendi adına çahşanlann ayhklanna yüzde 12.4 oranında zam yapılacağım açıkladı. Çiçek, zammuı yüzde 6'lık diliminin ocak ayında, diğer bölümünün de temmuz ayında maaşlara yansıtılacağım bildirdı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan başkanlığmdaki Bakanlar Kurulu, 2004 yılının son toplantısını yaptı. Yaklaşık 6 saat süren toplantıda, ekonomi ağırhklı kararlar alındı. Toplantı sonrasında açıklama yapan sözcü Çiçek, kamuda çalışan işçilere, l'er ayhk maaşlan tutanndaki ikramiyenin hemen ödenmesine ilişkin kararnamenin Cumhurbaşkanlığı'na gönderildiğini belirtti. Bakanlar Kurulu'nda memur sendikalanyla vanlan uzlaşma sonucunda, 1992 yüından sonra memur olan kamu görevlüerine 1 'er derece verilmesine ilişkin yasa da imzaya açıldı. Toplantıda, yeşil çay üreticilerine 2004 yılı ürününü desteklemek üzere kilogram başma 65 bin lira prim ödenmesine ilişkin kararname imzaya açıldı. Ahnan karar uyannca; gıda, eğitim ve sağlık hizmetlerinde KDV oranım yüzde 18 'den yüzde 8' e düşüren karamame imzaya açıldı. 2005 yılında işçi emekli aylıklanna yapılacak zammın da kararlaştınldıgı Bakanlar Kurulu toplantısında ortalama yüzde 12.4 oranında artış öngören yasa tasansı imzaya açıldı. Çiçek, "Biz memur ve memur emekhlerine önumüzdeki sene yüzde 10.7 oranında zam öngönnüştük. SSK, BağKur ve tanmda kendi hesabma çahşan emekliler için de ocak ayında yüzde 6, temmuz ayında yüzde 6 zam kararlaşünkh. Ortalama yüzde 12.4." dedi. Çiçek, bu düzenlemeyi yılbaşından önce yasalaştırmayı amaçladıklarmı açıkladı. lürkcell 1.9 katrilyon Ira ödeyecek • Ekonomi Servisi Turkcell, çağn sonlandırma ücretleri ve Hazine payıyla ilgili uyuşmazlıklannı çözdü. Turkcell'in Hazine ve Telekom'a ödemesi gereken toplam tutar 1 katrilyon 864 trilyon lira olarak belirlendi. Turkcell ile Telekom arasında çağn sonlandmna ücretiyle ilgili mahsuplaşma sonucunda şirketin borcu 997.6 trilyon lira olarak belirlendi. Hazine payıyla ilgili olarak ödeyeceği tutar ise 866.5 trilyon lira olan şirket, bunun 450 trilyonluk ilk bölümünü peşin ödedi. Uyuşmazlıklann suüı yoluyla çözümlenmesi amacıyla yürütülen görüşmelerin tamamlandığı ve 24 Aralık 2004'te şirket ile Telekom arasında sözleşme imzalandığı bildirildi. 1 Ocak 2005 itibanyla kalan Telekom alacağı, yılbaşuıdan iribaren aylık 17 eşit taksitte ödenecek. CocaCola 'da Türkiye 'den transfer Uluslararası CocaCola sisteminde görev alan Türk yöneticilere bir yenisi daha ekİendi. CocaCola Türkiye'de Meyve Aromah Gazfa Içecekler Grup Marka Müdürü olarak görev yapan Duygu Alptekin, Orta Avrupa, Avrasya ve Ortadoğu Grubu'na yönetici olarak atandı. 1 Ocak 2005 tarihinde yeni görevine başlayacak olan Duygu Alptekin, CocaCola markasıyla ilgili yeni bir projenin lideriiğini üstienecek. Alptekin'den boşalan yere ise CocaCola Stratejik Planlama ve Araşbnna Müdürü Sedef Sahngan Şahin getirildL Gnıbun bir diğer Türk yönetkisi olan Pazarlama Direktörü Ayla Ficken ile çahşacak olan A^tekin, CocaCola'nın ev tüketimine yönetik stratejilerin geliştirümesinde rol ovnavacak. Unutulan trilyonlar Hazine 'ye kaldı Ydbaşı özel çeküişinde bugüne kadar tanhlisi taranndan unutularak ahnmayan en büyük ikramiyenin 1 trilyon 250 mihar Ûra olduğu büdirildi. Bu ikramiye 2003'te unutuldu. Son beş yıhn ydbaşı özel çeküişlerinde büyük ikrami>e\i en çok kazanan iller Ankara ve tstanbul olurken, en çok çıkan rakamlar da "2", " 3 " ve " 7 " olarak belirlendi Bu rakamlann bulunduğu biletler ile özellikle "çe>Tek biletler" şanshyurttaşlaratriİyonlar kazandınyor. Milli Piyango İdarcsi verilcrine göre anüan dönemde bazı yülarda büyük ikramiye aynı anda birkaç ilde çeyrek bilete isabet ettiği için, Ankara ve lstanbul üçer kez en çok kazanan iller oldu. Bu illeri de yine son 5 yuhk dönemde, iki çeyrek biletle büyük ikrami\eye ortak olan Mersin îzledi \ ursaRay'ı Tetfen inşa edecek Buı^aBüyükşehirBekdryesi'nmgerçekleş^irdiği 'BursaRay' haftfrayh sisteminin önumüzdeki günlerde yapunına başlanacak olan ikinci etabının insasını Tekfen tnşaat ve Tesisat AŞ üsÜendL Dk etabı 2002 jıunm ağustos ayında tamamlanarak hizmete giren 'BursaRay'ın yeni etabı, Siemens AG, Siemens, tekfen ve Türkiye Vagon Sanayi AŞ'nin (TÜVASAŞ) buhınduğu konsorsiyum taranndan yürütükcek. 55 mihon Euro değerinde ve 4 kilometre uzunluğundaki projenin 24 ayda tamamlanması planlamyor.