Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET + 26ARAUK2004PAZAR 10 P A Z A R YAZTLARI dishab@cumhuriyet.com.tr Çok soğuk bir masal ülkesi oz alabıldığıne uzanan bembeyaz bır manzara Gokyuzunde 34 saat kadar kendını gosteren guneşe gozlennızı dıkıp bakabılıyorsunuz Ufuk çızgısının uzenne bıraz çıkabılen guneş, doğduğu yenn az ılensuıden tekrar batıyor Oğlene doğru aydınlanan hava tekrar karanyor Guneş, burada guneş gıbı ısıtmıyor Ilıklennıze kadar hıssetttığuıız soğuk, yuzunuzun açıkta kalan yerlennı acıtıyor Hayır acıtmıyor adeta kesıyor Otobusten dışan çıkıp otele doğru yuruyoruz Buzun uzennde kayıp duşmemek ıçın azamı çaba harcıyoruz Hepı topu 1516 adım Ama bırbınmıze yardımcı olmak gerekıyor Sıbıryanın ortasında duşup bır yerunızı kırmamak gerek Saat buranın saatıyle sabahın koru Etrafa kaçamak bakışlar atıyoruz îlk goze çarpan otomobıllerının altın da ateş yakan ınsanlar Donan motoru çahştırmaya uğraşıyorlar Guç bela bır zamanlann surgun ulkesındekı 1516 adunlık mesafeyı yuruyup otele ulaşıyoruz Ohh Burası sıcak Elunı bumuma goturüyorum tkı yanından ovuşturuyorum Inanılır gıbı değıl Buraumun ıçındekî sıvı ve mukoza donmuş, çıtır çıtu edıyor Oysa dışarda geçırdığımız G zaman 1 dakıka bıle değıldı Sıbırya Otonom tabaklan yuzyıllar once keşfettıklennı Cumhunyetı'nın başkentı Hantı Mansık soyluyorlar Ağaç kabuğundan yapılan 100 bmnufuslurnınıkbır kent Evlen tabaklarda yemeklennı yedıkten sonra şekerden yapılmış gıbı rengârenk Bunlar sobalarda yakıyorlarmış Hâlâ Şamanızme eskıden kalan ahşap yapılar Şeker pembesı, ınanan Hantılann gostensını ızlemeye mavı, açık kahverengı, san, yeşıl, kırmızı gıdıyoruz Ufak bır tıyatro salonunda çokça kullanılan dış cephe renklen arasında Türklerın yakrn akrabalannın brraz Kızılderılı, Beyaz ortu altında ağaçlann arasından bıraz Eskımo, brraz da Guneydoğu Hansel ve Gretel masalındakı evler gıbı Anadolu'yu andıran danslannı ızleyen Turk goz kırpıyorlar Hava bıraz ekıbınde yer alan AKP'lı yumuşayınca kar yağışı başlıyor mılletvekıllen kendı aralannda HANTI MANSIK Ama sankı yağan, kar değıl buradakı namaz saatlennı Gokyuzunden yıldızlar tartışıyorlar Kolay değıl, guneş dokuluyor Yanm santım boyunda gokyuzunde 4 saat kalıyor Demek kar knstallen, arkadan vuran ışıkta kı süreklı namaz kılmalan gerek Bır pınl pınl parlayarak uçuşuyor süre sonra bu tartışmadan da Saçlanmıza, ellennuze, yuzumuze sıkılıyor ve bolgedekı son Şaman MEHMETSUCU konuyor Erımıyorlar, avuçlannızın kadının gostensıne gözlen takılıyor arasından kayıp duşüyorlar Çok tnsanın ıçrne ışleyen bır ağıt ama çok soğuk, ama guzel bır ruya gıbı 100 söyluyor Yüzünu bır şalla ortmüş Ayaklannı bın kışılık kentın nufusunun çoğu Rus Kent yere vuruyor Uyuklayan mılletvekıllen bır an 1637'de kurulmuş Sıbırya'da 123 değışık ırkılıyor Sonra tekrar dahyorlar Çekıkgozlü, halknı yaşadığı bılınıyor Yerel halk olan elmacık kemıklen çıkık kadınlar ve erkekler Hantılar ıse pek ortada gorunmuyor sahnede yuzyıllar otesınden seslemyorlar Soylendığıne gore sayılan gıderek Etkılenmemek elde değıl Ancak anlaşılan o kı azahyormuş Bıze gururla tek kullanımlık mılletvekıllenmızı soğuk ve kultur şoku daha çok etkılemış Tıyatro salonundan çıkıp burada brr kultur merkezı rnşa eden Kontek Şırketı'nın şantıyesıne ılerlıyoruz Işçıler Turk Soljenhsin'ın surgun edıldığı ülkeye ekmek parası ıçrn gelmışler Kontek'ın muhendıslennden bınne soruyorum "Bu havada nasıl inşaat yapryorsunuz?" Yanıt hemen gelıyor "Her koşulun ürettiği çözümler var. Betonu dökriıkten sonra yasüklayıp ısrtryoruz" dıyor Ardından eklıyor "Ama yah^ma koşuDanmız çok ağır. Burada çıplak eüe tuttuğu demire yapışan işçrvi, elindeki demirie hastaneye taşKhğımızı bflryorum." îşçılenn aşçısı bıle Turkıye'den gelmış Şantıyenın yemekhanesınde uzerınde buğusu tüten, mercımek çorbası ve kuru fasulye var Bıraz ısınabüıyoruz Bız yemeğımızı yerken mılletvekıllen Sıbrrya'nın gobeğınde camı temelı atmaya gıdıyorlar Kentte az mıktarda Musluman Tatar yaşadığı soylenıyor Sorunca, camının buyuk olasılıkla 10 kışıyı aşmayacak brr cemaatı olabıleceğmı soyluyorlar Ardından da eklıyorlar "BelkL." Olsun, yrne de Şaman torenını uyuklayarak ızleyıp ardından da dualarla temel atan mılletvekıllenmızın ıçını bır huzur kaplıyor Ev alma komşu al f evgılı okuyucular, ABD Başkam George Bush kasrmm son haftası Kanada'yı zıyaret ettı Geçen yıl mayıs aymda beklenen fakat çok mesgul olduğu gerekçesıyle zıyaretrm ıptal eden Bush nihayet Ottavva'da ağırlandı Kanada, Irak savaşmda ABD'nm bekledığı elı uzatmayarak ıkı ulke arasmdakı ılışkılen gergınleştırmıştı Donemın başbakanı Chretien kımı polıtıkacılar tarafindan dıplomatık davranmamak ve ABD ıle ılışkılen soğurmak konusunda eleşhnlmış ve ıptal edılen zıyaret bu bağlamda yorumlanmıştı O donemden bugune değm de ılışkıler sadece daha da ekşıyerek ılerledı Şımdı bu zıyarete, bozulan ılışkılen ısıtmak ve Kanada ıçm onemlı bır ıkı sorunu halletmek ıçm brr frrsat olarak bakılıyor Kısacası dunyanın hemen her ulkesınde olduğu gıbı Kanada'da da Başkan'ın zıyaretı, gundemın en onemlı maddesıydı Bu zıyaretm anfesmde devlet televızyonu CBC'de yapılan ve akademısyenler, yazarlar, polıtıka otontelen ve halkın katıldığı brr programda Kanadalılar ABD'ye hayır deme şanslan olup olmadığını, guney komşulanyla bır suredrr aynlan yollanmn kendılenne ne getınp ne göturdüğünu tartıştılar ABD ıle aramızda bazı çok temel farklar var dendı bu programda Orneğın, bız Kanadalılar kıbanz Dındar, fakat tutucu değılız Hatta sızınle kıyaslaymca dmdar bıle değılız Bızrm de bır sağ partrmız var ama Tann'mn adrnı ışlenne alet etmıyor Bız Kanadalılar uluslararası hukuka saygılıyız ve banşçıyız. Sonra bız Kanadalılar temel TORONTO hak v e ozgurluklere onem vennz, bızden farklı olana karşı hoşgoruluyuz Işte bakm, manhuanaya BERNADEMİRYOL ozgurluk bızde, eşcınsel New York sokaklaraıda... ır kentı yazmak, o kentte sokaklannda akıp gıderken hıssedılenlen anlatmak her mutlular Başkalannı New York'a zaman kolay olmaz Hele layık gormeyen, "New Yorkiu yazacağınız kent, yaşadığınız kent olmak için New Yorkiu doğmak" değılse, o kentı butun sokaklanyla kuralınrn geçerlı olduğuna ınanan yaşayanlara haksızlık etmemek ıçın ve kendılenne gerçek New Yorkiu ağzınızdan çıkanlan tartmak dıyen bu grup, kentlenne guçlu bır gerekır Bır kentı yaşamak, duyguyla bağlılar Onlan cumartesı sokaklannda bırkaç gun gunlen Central Park'ta, hafta ıçı tunst gıbı gezındıkten sonra 5 caddede, Upper East Sıde'ın gorduklennızı anlatıp ahkâm kaldınmlannda gorebılırsınız Hızlı kesmeye ıse hıç benzemez yuruyen, etraflannda olup bıtenle Karşılaştığımız surpnzlerden ılgılenmeyen tıplerdır Guneşın ılk etkılenmış olabılınz Gormemız ışıklanyla uyanıp gokdelenlenn gereken yerlerde geçırdığımız arasındakı kaldınmlarda koşarak sure, o kent hakkında bıze bır fıkır sabah sporlannı yaparlar Central verebılır Ancak kentın ara Park'ta kopeklenyle yururler sokaklannda olup bıtenlenn Metroda VVall Street Journal'ın farkına \armadan, yaşamın ıçıne sayfalannı kanştınrlar Hepsı dalmadan yapılacak bır tanımlama varlıklı, gostenşlı değıldır Otobus tunstık broşurlerdekı açıklamalan duraklannda gıtar çalıp para aşamaz Yuzeysel bır sığlıkta toplayanlara da rastlanır, koşedekı kaybolup gıder Geçenlerde dort sosısçıden karnım doyuranlara da gun suresınce bır kentı yaşadım Onlar New York'un sakınlendır Şımdı okuyacaklannız bu Nevv York'ta bır de Nevv York yaşadıklanmın kehmelere duşmanlan yaşar Zorunluluktan bu yansımalan Yazınm kentte yaşarlar baş kahramanı unlu bır NEW YORK Geldıklen şehırlenn ısım, Nevv York New hayalı her an kafalannı York'u brr vucuda kurcalar benzetıp sokaklanm ve Ahşamamışlardır bu dokusunu damarlar kente, bu duzene, olarak kabul duzensızlığe ya da azgın ettığımızde Tımes enerjıye Hızlı yaşayıp RE\1ZIGOKD\Ğ Meydanı'm hızlı olmek bu vucudun kalbı olarak ıstemeyenlerdır, ama adlandırmak sanıyorum yanlış kadenn cılvesı onlan bu kente olmaz Gurultusu, karmaşası, hapsermıştır Nevv York'u sevenler ışıklan v e azalmayan temposuyla ve New York'tan nefret edenler bır bu meydanda kentın nabzı atıyor nefeste yaşarlar bu kentte Bır de Kentın enerjısı sankı bu mekândan bızım gıbı New York'u gezenler dığer sokaklara. gokdelenlere, vardrr Sayılı gunlenm ellenndekı ışyerlenne yayılıyor Bu enerjıye hantalardan seçtıklen mekânlan ayak uydurmak kolay değıl Keyıflı gonnekle geçıren tunstler Onlan \e rahat mekânlara alışık uısanlann fark etmek zor değıldır Metrodakı başını dondurmekle kalmayan bu kent sakınlen bu tunstlen guç, New York'tan nefretrn de bır bakışlanndan anlarlar Fotoğraf kaynağı olabılıyor Bu kentte makınelen \e şehır rehberlen onlan ınsanlar hızlı hızlı yaşıyor Paranm ele venr New Yorklular gıbı koşar hukmu yuzunuze çarpıyor adrmlarla değıl yavaş yururler, Tempoya ayak uyduramayanlar bakışlan havaya yonelıktır kaldınmlardakı golgeler sımnna Gokdelenlenn zırvelennı hayran kayarak mutsuz New Yorklular hayran seyrederler Amenka'ya goç olarak yaşamaya ya da başka brr edenlenn ılk durağı Ellıs Adası'nı kente yerleşmeye ıtılıyor Gerçek zıyaret eder, Emprre States'ten kentı New Yorklulann bu kentı neden çok seyreder, Özgurluk Anıtı'nm sevdıklennı anlamak zor değıl golgesrnden Manhattan'ı ızlerler New York sokaklannda yetışen ve Brooklyn Koprusu'nde yuruyup, kendrnı bu azgm tempoya gore Central Park'ta guneşlemrler ayarlayan bın ıçın bu kentten başka Tunstlen, yerhlen, sevenlen ve yaşanabılecek bır mekân yok Onlar nefret edenlenyle New York bu kentın ınsan selını andıran gerçekten de farklı bır sınıftadır Heykelde nefesde donuyor 47 derece soğukta hiç buzdan he> kel vapmayı düşıindünüz rau? Tum dunva gibi Sibirya da 2005'i karşılamaya haznianıyor. Meydanlara, bahçelere buzdan hevkeBer yapan Sibiryahlar nefeslerin bik donduğu havada süa sıkı gryinnuş çahşnorlar. Dikdörtgen prizması şekönde hazırianmış buz kutJeleri birbirine su ik yapış&nhyor. Buz, matkaplar ve elektrüdi ağaç testereieriyle kesilhor. Daha sonra buz heykefler Sibirya'da uzun süre erimeden meydanlan süslüyor. (Fotoğraf MEHMET SUCU) l+l Sezen Aksu ile AB'ye ol donmak uzere, penceremde kar Dışan astığım ıçı fistık dolu kuçuk fıleye aç kuşlar konup kaçmaktalar Sezen Aksu'yudınlıyorum ttNe gemiler yaküm/o kadar yandı Id canun/sonunda karşıdan baktun." Karşımda tele\ ızyon, haberlerde memleket Onumde Isveç gazetelen, orada da memleket Bınsı bır başlık atrnış "Kıbns sorunu nihayet çozuldu." Otekı goruş belırtmış "Turkrve aruk Ermeni sorununa da farklı yaklaşmah." Olurcanım, dıyorum, "Istersen lstanbul'u da vereHm" Sezen devam edıyor "Hatniamakıan ibaret/haüralar nihayet/teseUısı çok zor sozun." Televızyonda haberler bıtıyor, telegun sayfasını açıyorum 6 adet koşul dızılmış ekrana, ancak o kadan 1 ekrana sığabılmış çunku "Uyeliğe alternarif bır oneri de olabiKr" bunlardan bın "Bazı haklardan kahcı olarak yoksun bıraküma" bır başkası Herbınbır demır leblebı, yut yutabılırsen tkıncı lıg oluşturacaklar bellı kı Bıze orada, Ukrayna, Arnavutluk, Bosna ve Belarus eşlık edebılır Bır ağaçkakan da konuyor fistık torbasına Gelmeden once pervaza konup urkek serçelen kovalıyor G poütikayı bıraknuş olacak. Ve o gun, "Minik Serçe"yı dınlıyorum ne AB bugünku gibi olacak ne de "kendini seçemryorsun/bırakıp Turkrye." Bellı olmaz, Rolf, belkı o kaçamıyorsun/ yazmadığuı bir gun de bazılan bır yolunu bulur ve hikâyede/ uzun ya da lasa vadede/az Esenboğa'dan Kızılay'a duğum, biraz keşfediyorsun." Gazeteler, pardon, duğün alayı duzenlerler ve Turkıye'ye muhabırler gondermış, ne buyuk olduğumuzu yeniden halkımızın tepkısını ızlıyorlar anımsamamıza yardımcı olurlar Bınsı bızım basını da ızlemış ve Havdı Sezen, soyle "Bu kızı yeniden atmış başlığını "Turk basını buvnrmeliyim/kor ateşlerde Başbakan'la aynı şarkıyı soyluyor" yiirütmeJiyim/ değinnende dıye "Yeni bir dünya" dıye başlık öğutmeüyim." atmış bır gazetemız, otekı de gen kalmamış STOCKHOLM Bunca aydrnlanma devnmınden sonra "Uygarüklar arasında Avrupalı hâlâ banş." Breh, breh dıyorum Turkiye'nin nerelı kendı kendıme Sezen'le olduğunu tartışıyor bırlıkte mrnldamyorum Vıyana Kuşatması'ndan "Öteki olabilmeyi/yerine bu yana hıçbrr şey koyabihneyi/ geride GÜRHANUÇKAN değışmemış Nasıl dın durabilmeyi bezırgânı ve bağnaz öğrenryorsun". Alımallah Avrupalı golgeler karankk oğrendık de' Oğrendığımız koşelerden ortaya çıkmaya yetmemış, brr de alkış tutuyoruz' başlıyorlarsa, bızde de mütareke Isveç'ın en ıyı dış haber basrnı rotatıflerde gobek atıyor "O yorumculanndan Rolf Gustavsson, kadar yandı ki camm/sonunda Avrupalı lıderlenn, AB ıçınde bır karşıdan baktmı/ne göreyim rol, kendı seçmenlen onunde başka kendime/yıldızlanian daha brr rol oynadıklanm yazıyor uzaknm." Oysa bu ınsanlar "Eminim 25 liderden bazılan, hele arasındayken bana yıldızlar çok 1520 yıl sonra Turkiye'nin üyeKği daha yakrn gelıyor Hıç değılse yeniden gundeme getirilsin, o zaman onlann nerede olduklannı 'o gun, o dert1' şekünde duşunmuşlerdir. Zaten o zaman çoğu bılırsınız Yem yüınız kutlu olsun ev lılıklenne ızm bızde Ve butun bu farklardan dolayı gurur duyuyoruz Ama sıze yme de ıhtıyacımız var Urettıklenmızm yuzde 80' ını sıze satıyoruz Eğer brr tane danamız hastalıklı çıktı dıye, etımıze ambargo koyar ya da sıze kereste ıhracaumızı duşurursenız bızım ıçm hıç de ıyı olmaz Gelın bu ışlen tatüya bağlayalım Işte boyle brr duşunce ortamı ıçınde Bush karşılandı Dışanda Bush kuklasını yerlerde surukleyen gostencıler, Paul Martin'ın aklmda kereste ve dana etı problemlen ve Kanadalılar tarafindan beş parmakla selamlandığı ıçm teşekkur ederek espn yapan Bush Ve evet, bır espn daha yapıyor Bush buzlan entmek ıçm "Az evvel Calgary eti yedim, çok güzektL" Bush'un ıster katılm ıster kahlmayın havasmda dıle gehrdığı uzaym sılahlandınlması projesıyse Kanadahlann rahatsız olduğu konulardan bm Sakm ve banşçıl yanlanyla gurur duyan Kanadalılar uzaym sılahlandınlmasına olumlu bakmıyorlar Başbakan Paul Martın'e gore, "Uzay kimsenin mah değildir ve sadece gucü obnlârm uzayı silahlarKÜrması ve dünyanm geri kalanmın seyretmesi adil ohnaz" Yme de Bush la goruşmelen srrasmda Başbakan' m ağzından net brr hayır çıkmadı Başbakana gore bu konu ancak önumuzdekı 1015 sene ıçınde net olarak şekıllenebılecek ve Kanada'nın nasıl brr tutum alacağma o zaman karar v enlecek KanadaABD ılışkılennde brr dığer sıcak konu da Kanada'ya goçmek ya da ıltıca etmek ısteyen ABD'hler Seçımlerden sonra kendısmı ulkesme aıt hıssetmeyen brr kısun Demokrat ABD vatandaşı, Kanada'ya göçmekten bahsetmıştı Bunun son orneğı de geçen hafta yaşandı Brr Amenkan asken olan Jerenry Hinzman ABD'nm brr süredrr sürdurduğu savaşçı dış pohtıkaya hayrr dedı ve Kanada'ya multecı olarak başvurdu Jeremy'ye gore Irak'm ışgah tamamen haksız ve Jeremy haksız brr savaşta yer almak ıstemıyor Kanadalüar, tum dunya gıbı, 11 Eylul sonrasmda farklı brr ABD ıle karşı karşıyalar ve guney komşuyla yem dengelen kunnaya çalışıyorlar Boşuna dememışler, ev alma komşu al dıye ~r\ atagonya topraklanna vardığrnızda İ~J dunyanın ucuna ulaşmışsınızdır artık A. Atlannk, Pasıfık ve Antarktıka burada bırleşır, Yem Zelanda, Guney Afhka ve Japonya, üzennde durduğunuz "Ateş Topraklan" olarak bılınen buz ulkesrrun etrafında uçuşur Avrupa kokenlı hantalann sol alt koşesmde resmedılen bu coğrafya, dunyamn sonlandığı ve yemden başladığı gızlı merkezlerdendrr Mapuçe yerlılen, asırlardrr burada yaşıyorlar Mapuçe yerlılerrmn Atlas Okyanusu'nun kuzeydoğu kıyılanndan yola çıkan "Beyaz Adam"la dışkısı 16 yüzyılda başhyor Yerlıler, başlangıçta o kadar da talıhsız değüler aslmda Burayı mesken tutan ılk kuşak yerleşrmcılenn o sıralar "Yeni Dunya"mn dort brr yamna dağılmakla meşgul altrn ve gumuş avcılanndansa esas olarak Cızvıt rahıplen olması dahı, ehvemşer kategonsınden brr şans sayümalı belkı Ne kı, 18 asırla beraber ışler değışmeye başlıyor ve modernleşme şurecmdekı Arjanhn kapılanm tfigdız porselenlenne, Fransız tablolânna, Ateş Topraklan'na elveda Yunan humamzmasına ve Italyan ısçılenne duzenlemek amacıyla oluştururmuştu açarken sıyahlardan, yerlılerden ve son zamamnda Bu, kıtaya henuz gelen Cızvıtlerden kurtulmaya nıyet edıyor Asken Avrupalılann ınsanlar ve tabıat dahıl var olan deha ve polıtık onder Roca komutanlığmda tum zengınlıklen kendı aralannda nasıl başlatılan "Çölün Fetbi" harekâtıyla paylaşabüeceklenne daır kurallar brnlerce Mapuçe yerlısının gövdesı BUENOS AIRES koyan brr sıstemdı Yerlılenn tapu yere senlıyor Hayatta kalmayı edinebılmelen ıse mumkün değıldı başaranlann torunlanmn hakkmdan Onlar, fatıhler arası ganımet gehnekse 19761983 arası huküm paylaşumm duzenleyen tapulardakı suren asken yönetıme kalacakhr "ganimet" hanesme dahddı tkıncı Tum gayretlere karşm yeryuzunden Dunya Savaşı sonrası donemden sıhnmemekte ısrar eden Mapuçeler ıtıbaren yerlı haklannın dunya GÜNEŞÇELİKKOL ölçeğmde tanınmaya başlamasıyla gunumuzdeyse topraklanndan atıhna tehlıkesıyle yaşıyorlar beraber bu topraklar her kımın Arjantın'dekı mulkıyet rejrmı, tıpkı bölgenm mulkıyennde bulunursa bulunsun yerlılenn kolonyal seruvenlerle kuruhnuş dığer oradan atılamayacaklanna darr hukumler, devletlen gıbı Avrupa kokenlı yerleşımcılenn Arjantm de dahıl pek çok somurge kokenlı kbndı aralanndakı njal paylaşrmlanm devlette yasalaşacaktı En son 19921994 dönemınde gozden geçrnlen Arjantm anayasası, yerhlenn yaşadıklan topraklara el koyulamayacağı ıbaresme yer venyordu Ancak, topraklann sahıplen, bunlan ozel brr şrrkete devrettıklennde olacaklara darr brr duzenleme bulunmuyordu îşte bu eksıklık, 9O'lı yıllann başmda, Peromzmın sağ kanadının temsılcısı "El Turco" lakaplı Carios Menem'ın başkanlığı donemrnde, Mapuçelenn çağdaş tanhlennde yem brr felaket donemımn başlamasma yol açtı Sahıbı bulunduğu Italyan kokenlı tekstıl fırması Benetton'un yun ıhtıyacını karşılayacak küçukbaş hayvanlann yetıştrnleceğı brr arazı arayışındakı Edızıone Holdmg, 1991'de, üç Arjantınlı aıleye aıt bulunan ve 1891 'dekı kuruluşundan bu yana orta çapta brr ülke genışlığmdekı topraklann tapusunu kasasmda tutan Guney Anantın Topraklan Şrrketı'm satm amııştı Boylelıkle, buyuk bolumü buzullardan oluşan Patagonya'mn yuzolçumunun 10'da 1 'ını, venmlı ve kullalılabılır kısımlarmm ıse çok daha genış brr kesrmrnı oluşturan 900 bm hektarbk topraklar Benetton'un mulkıyetme geçıyor ve yuzde 95'ınden fazlası tapusuz olan Mapuçeler ıse ulkesız kalıyordu 1 5 mılyonu Şdı'de yaşayan Mapuçelenn 200 bını Patagonya'mn ateş topraklannda Ama daha ne kadar orada olacaklannı kestırebılmek olası değıl Sorunlanm geçen aylarda Ekvador'da toplanan 1 Amenka Sosyal Forumu'nda dunyaya duyuran Mapuçelenn temsılcılen ıse şrmdı ocak ayı sonunda Brezılya'da toplanacak Dunya Sosyal Forumu'na hazırlanıyor Mapuçe halkmı destekleyen Nobel Banş Odulu sahıbı Adolpho Perez Esquiverm sorduğu soru ıse henuz yanıtlanmış değıl "Tann'dan kim sann aldı bu topraklan?"' gunesceükkol@hotmaiLcom