Catalog

SAYFA CUMHURİYET 11 ARAUK 2004 CUMARTESİ 10 dishab@cumhuriyet.com.tr Kürtlerin ilanına tepk! yağdı Fransa AB karannda 'azınlıklann' yer almasını savunurken verilen ilan kafa kanştırdı Üanda ilginç rastiantı Gerginlik çıkabilir • Fransa, 1 Aralık'ta AB'nin Türkiye karannda "azınlıklar" konusuna da yer vermesini istedi. Bir hafta sonra yapılan çağnda, AB'den, Türkiye'nin üyelik sürecinde Kürtlerin taleplerine karşılanması gereken kriterler olarak yer vermesi istendi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Fransa'nın, "azuıhklar" konusunun AB 'nin 17 Aralık karannda yer alması için girişimlerde bulunduğu bir dönemde. Paris Kürt Enstitüsü öncülüğünde verilen ilanla AB 'yeTürkiye'nin önüne azınlık haklan konusunu kriter olarak getirme çağnsı yapılması kafalan kanştırdı. Türkiye'nin AB ile bir an önce üyelik müzakerelerine geçmesine soğuk bakan Fransa, 1 Aralık'ta Brüksel'de yapılan toplantıda Türkiye'nin önüne çeşitli engeller çıkarmaya çalıştı. AB üyesi ülkelerin Brüksel'dekı daimi temsilcilerinden oluşan COREPER'in basına sızan rutanaklanna göre Fransa görüşmede, AB Dö lar konusunun taslak belgeye girebileceğini kaydediyorlar. AB içinde Kürt kökenli yurttaşlan azınhk olarak gören yaklaşım Türkiye tarafindan benimsenmiyor. AB Komisyonu, 6 Ekim tarihli Ilerleme Raporu'nda Kürt kökenli yurttaşlar için azınlık nitelemesini kullanmış, Ankara'nın tepkisi üzerine bu ifadeleryumuşatılmıştı. AB'nin Türkiye ile ilişkilerini düzenleyen ve hukuksal açıdan önem taşıyan belgelerinde ise bugüne kadar Kürt kökenli yurttaşlar için azınlık ifadesi kullanılmadı. Bakan Çiçek: Rezil rüsva olanlar var ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Leyla Zana'nm da aralannda bulunduğu yurttaşlann "Türkiye'deki Kürtler" adına Avrupa gazetelerine \erdikleri ilana hükümet ve muhalefetten tepki yağdı. Başbakan Yardımcısı Mehmet AK Şahin, eski DEP'lilerin açıklamasından önce yaptığı değerlendirmede, "Eğer gerçekten böyle bir talepleri var ise şu anda vatandaşı bulunduklan ülkenin anayasasnu, ana>asadaki üniter yaprvı tamanıen bozucu bir düşünce\i taşı>oriar demektir. Bu ilandan önceki sözlerini, be>anlannı tamamen değiştiren bir vaklaşuiL Bu kendileri açısından büyük bir tafihsizlik olmuştur. O açıklamayı gerçekten kendileri mi vapmışür? Bu konuda da açıklama yapmalan gerekivor" dedı. nem Başkanhğı'nın hazırladığı taslağı yetersiz buldu. Fransa, Türkiye'nin insan haklan, kadın haklan ve "azınlıklar'' konulannda yapması gerekenler bulunduğunu ve bunlara 17 Aralık karannda yer verilmesi gerektiğini savundu. Fransa'nın önerisi yeterince destek bulmazken taslakta yalnızca insan haklan ve ışkence konulanna yer verildi. Karan çok fazla etküemez Bu gelişmeden bir hafta sonra, Pans Kürt Enstitüsü'nün öncülüğünde Kürt kökenli yurttaşlar adına yapılan çağnda, AB'den Türkiye'nin üyelik sürecinde Kürtlerin taleplerine kriter olarak yer verilmesinin istenmesi kafa kanştırdı. Diplomatik kaynaklar, yapılan bu çağnnın müzakere tarihi karan üzerinde belirleyici bir etki yapmasının beklenmediğini belirtirken Fransa'nın isteği doğrultusunda azınlık Son tartışmalann ardından yeni dönemde AB'nin bu konuda nasıl bir tutum takınacağı belirsızliğinı koruyor. Müzakerelerin başlaması dunımunda, 2005 yılında AB tarafindan Türkiye'ye iletilecek yeni ev ödevleri listesi bu açıdan önem taşıyor. AB'nin daha önce "kültürel haklar" başlığı altında yer verdiği beklentilerini bu kez "azuüıklar" başlığı altına taşımasuıın, AnkaraBrüksel hattında gerginliğe neden olabileceği belirtiliyor. Türkiye, Anayasal sistem uyannca tüm yurttaşlann etnik köken, dil, din aynmı olmadan Cumhuriyetin eşit yurttaşlan olduğunu, bireysel temelde tüm haklardan yararlanabüeceğini vurguluyor. Kullanılıyorlar' Adalet Bakanı Cemil Çiçek de, ilanı değerlendırirken "Türkiye'de de bu istismar yapılıyor. Türkiye'de de maalesef başkasuun değirmenine su taşıyan, böyle ortada rezil rüs\ a' olanlar var" diye konuşru. Çiçek, bir telev ızyon kanalında yaptığı açıklamada ortada bir kullanılmışlığın söz konusu olduğunu söyledi. Bunun verilen beyanlardan bile anlaşılabildiğini ifade eden Çiçek, "Türkiye bu beyanlara bakarak bir pou*tika bettrlejecek ülke değiL Ortada bir istismar, bir kullamlnuşhğm olduğu kesin. Ama başkalan da kendilerini kullandırrnıamalıdır. Zaten Müslüman toplumlar genelde dünyada en fazla istismar edilen, enselerine en fazla vurulan toplumlardbu Önüne gelen \nrur. Onlar da ensesini açık tutar" değerlendirmesini yaptı. B 'DE FARKLI UYGULAMALAR 'Lozan'ı inkâr' CHP Genel Başkan Yardımcısı OnurÖymen, ilanı Lozan'ın inkân olarak değerlendırerek şunlan kaydetti: "Lozan'da sadece bazı gayrimüsfim gruplara azınlık hakkı tanınnuşür ve hiçbir Müslüman gnıba azmhk hakkı verilmemiştir. Böyle bir talep Lozan'ın da inkân anlamma geliyor. Oysa Lozan Türk devletinin temel yapısmı oluşturuyor. Kimse Türkiye'den Lozan'a ay kıru Lozan sistemini değiştirici bir öneriye destek, bu konuda bir çahşma veya benzeri bir girişün beklemesin." CHP Hatay Milletvekili tnal Batu, ilanda Kıbns M3 Türklerine tanınan haklau n MM 'aşbakan aşbakan Kürtlere de tarunması talebine dikkat çekerek Yardımcısı Kıbns'ta hiçbir zaman Şahin ilanı üniter devlet olmadığını, talihsizlik olarak buradaki ikı bölgeliliği de değerlendirirken artık herkesin kabul ettiğini anlattı. Batu şu göCHP'liler böyle rüşleri dile getirdi: "Türbir istemin kiye'de ise bir üniter devüniter yapıya let var. Üniter devlet içindarbe vuracağını de ayn kökenlere mensup insanlar tek bir ulus olabelirttiler. rak yaşamışlanur. İki bölSHP lideri geBBk hiç ounamışar. SaKarayalçın, yın Zana ve arkadaşlan ilanda imzası Türkiye'deki bütün Kürt bulunanlann kökenli vatandaşlanmızuı bir bölgeye toplanmasuu içerikten haberi mı istiyoıiar ki böyle müolmadığını nasebetsiz, gereksiz bir tasavunurken lepte bulunuyorlar?" Ortak azınlık tanımıyok ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Eski DEP millervekillerinin de aralannda bulunduğu grubun Avrupa basınına "Türkiye'deki Kürtkr ne istiyor?" başhğıyla ilan vermesi azınlık konusunu yeniden gündeme getirdi. Türkıye'ye müzakere tarihi verilmesi beklenen 17 Aralık tarihi yaklaştıkça özellikle Fransa, zirveden çıkacak metinde "azuıhk" ifadesine yer verilmesıni istiyor. Buna karşm Fransa, AB'de azınlık haklannın en geri olduğu ülke konumunda. Euromosaic tarafindan 1996'daAB Komisyonu için hazırlanan raporda, azınlıklann durumuna ilişkin bilgiler yer alıyor. Rapora göre AB, azınlıklan etnik kökene göre belirliyor. AB'nin en yaygın azınlığıysa Almanlar. Alman azınlıklar Fransa, Italya, Belçika ve Danimarka'da bulunuyor. Belçika'da yaşayan 100 bin Alman, iki farklı uygulamaya tabi tutuluyor. Almanlar Yeni Belçika'da kendi dillerinde ilköğretimlerini yapma hakkına sahip iken Eski Belçika'da bu hak bulunmuyor. Danimarka'da 20 bin Almanın kendi dillerinde gazeteleri bulunuyor ve kendi dillerinde eğitim yapıyorlar. bulunduğu bu bölgede konuşulan dil Almanca olarak kabul edılmiyor. Lehçe farkı nedenivle "bölgesel dil" uygulaması yapılıyor. "Alsace" dilini ancak Almanca olmamak koşuluyla öğrenmek olanaklı. Bölgedeki mahkemelerde de tek dil Fransızca. Sınırh eğitim ve yayın Fransa, Korsıka, Breton, Occitin, Bask gibı farklı dillere karşı da sınırlamalar getiriyor. Fransa, "bölgesel dü"i kullanmasma izin verdiği gruplara yönetsel hak tanımıyor. Fransa'nm Katalan ve Bask politikalan da Ispanya'dan farklı yön izliyor. Ispanya yerel yönetimlerde Katalancayı ve özerk bölgede Bask dilini resmi dillerden bin olarak benimsıyor. Bu dillerde eğitim verilmesine izin veriyor. Fransa ise "bölgesel diDer"e sınırh yayın ve eğitim izni veriyor. Türkiye'den "Sünni ohnayan Müslümanlarm" azınlık statüsünde değerlendirilmesini isteyen AB'de. hemen hemen hiçbir ülke din ve mezhep aynmlı azınlık tanımım kabul etmiyor. Müslüman azınlık yalnızca Yunanistan ve Bulgaristan'da gündeme geliyor. Almanya'da 440 bin Türk çocuk Almanca eğitim alıyor. Fransa, AJmanya ve îngiltere gibi AB ülkelerinde milyonlarca Müslümanın yaşamasına karşm bu dini resmi din olarak kabul eden tek ülke Avusturya. tngiltere'ye bağlı Iskoçya'nın kendi parlamentosu ve bayrağı bulunuyor. Iskoçlann krallıktan aynlmayı parlamentolannda oylama ve halkoyuna sunma yetkileri de bulunuyor. 'eylaZana ve arkadaşlan dün yaptıklan açıklamada, ilandan alıntı yapılarak ABTürkiye ilişkilerini zedeleyecek, hiç olmaması gereken bir gündem oluşturulmaya çalışıldığını kaydettiler. L Eski DEP milletvekilleri verdikleri ilanla çelişkiye düştüler 'Özerldik uygun değil' ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) International Herald Tribune gazetesine verilen ve "Kürtier için özerklik" isteyen ilanm altında imzası bulunan eski DEP milletvekilleri, dün bir açıklama yaparak "özerklik formülünü" uygun bulmadıklannı belirttiler. Açıklamada, medyanın hiç olmaması gereken bir gündem oluşturmaya çahştığı saMinularak "AB süreci Türkiye toplunıuna umut verici yeni ufuklar açmakta ve Kürt sorununun devlet suuıian içinde demokratik banşçıl çözünıüne imkân sunmaktadır" denildi. "Türkiye'de Kürüer ne istiyor?" başhğıyla verilen ilanın altında imzası olan eski DEP millervekilleri Leyla Zana, Hatip Dicle, Orhan Doğan ve Seiim Sadak dün yazılı bir açıklama yaptı. ilandan alıntı yapılarak ABTürkiye ilişkilerini zedeleyecek, hiç olmaması gereken bir gündem oluşturulmaya çalışüdığını kaydeden eski milletvekilleri, Türkiye'nin AB'ye üyelik sürecinin en kısa sürede başlaması yolunda beklenen karan engellemek. süreci provoke etmek, Türkiye'yi kaotikbir ortama sürüklemek ve bunun faturasının da Kürt halkına çıkanlmak istendiğini savundular. Herkese görev düşüyor Bu kritik aşamada başta medya olmak üzere Türkiye'yi AB'ye taşımak isteyen tüm dostlara ve iç dinamiklere görev düştüğünü ifade eden eski milletvekilleri şu görüşlere yer verdi: "BazıKürtier,Türidve'deKürt sorununun çözümü için İspanya'yı, trlanda'yı, İtalya'yı hatta Kıbns'ı referans ya da örnek model olarak gösterebüir. Fakat Türkiye Kürtlerinin ezici bir çoğunluğu ve temsil ettiğimiz siyasi misyon Türkiye'de Kürt sorununun çözümünde otonomiözerkiik içerenfederatifçözümJerinçağnnızvegünümüz koşullanna uygun olmadığını düşünmektedir." 1999 Helsinki sürecinden bu yana cezaevi ve sonrasında halkın demokratik hak ve beklentilerini de savunarak Türkiye'nin AB'ye üye ol Bölgesel dil uygulaması ttalya'nın Güney Tirol bölgesindeki 290 bin Aİmansa 1972'deki şiddet olaylanndan sonra bazı haklannı kazandı. Özerk bölgede Almanca resmi dil. Avrupa'daki Ahnan azınlıklann içinde en az hakkı bulunansa Fransa'nm AlsaceLorraine bölgesinde yaşayanlar. 1.5 mılyon kişüıin yaşadığı, Strasbourg'un da ması yolunda yoğun bir diplomasi yürütrüklerini kaydeden eski milletvekilleri, "Diplomatik faahyeüerimiz içinde kapah kapılar ardında farklı, demokratik kamuoyunda farklı düşünceler öne sürmüyoruz. Her zeminde aynı düşünceleri savunuyoruz. Sakharov ödül töreni nedeniyle Avrupa Paıiamentosu'nda yapılan konuşma, bu konudaki tavnnnzın en önemli kanıu ve nihai belgesidir. Esas ahnması ve tarüşıhnası gereken de bu konuşmadır" dediler. AB sürecinin Türkiye toplumuna umut verici yeni ufuklar açtığını ve Kürt sorununun devlet sınırlan içinde demokratik banşçıl çözümüne olanak sunduğunu kaydeden eski milletvekilleri, bu tarihsel firsatın kaçınlmaması ve toplumsal gerilime neden olacak tutum ve davranışlardan uzak durulması gerektiğini ifade etti. AB tam üyelik perspektifiyle müzakerelere en kısa sürede başlanması gerektiğini belirten eski milletvekilleri, medyanın da bu süreçte gerekli hassasiyeti göstermesini istediler. duyarlıhk çağnsı yaptı. Fırsatçılık' DYP Genel Başkanı Mehmet Ağar da kapatılan AB müzakere tarihinin belirlenmesine çok az bir süre kala, böyle bir ilanı anlayabilmenin mümkün olmadığını belirterek "Buna karşı tavnmız kati ve çok serttir. Türkiye'yi böldürmek ve parçalamak arzulan, tarihin her devrinde hüsrana uğramışur" değerlendirmesini yaptı. DYP Genel Başkan Yardımcısı Nüzhet Kandemir de ilanm "Tarih almanuı arifesinde, Türkiye'den gibi bir şey koparabüir miyiz" amaçlı verildiğini belirtti. Haberlerl yoktu' SHP Genel Başkam Murat Karayalçın, ilanda imzası bulunanlann bundan haberi olmadığını savunarak şu açıklamayı yaptı: "Üanda imzası yer alan birçok arkadaşunızm bu içerikte bir metinden haberteri ounadığuıı öğrendim. Bu nedenle olaya ihtiyaüı yaldaşmak gereği vanhr. 17 Arahk'a yaklaşbğunız bu günlerde herkesten daha duy arü davranmalannı beklemek hakkmıızdn*" İhanete eşdeğer' Demokrat Türkiye Partisi (DTP) Genel Başkam ve eski Çahşma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan, Basklar, tskoçlar gibi azınhklann sahip olduğu haklann benzerlerinin talep edihnesinm "ihanetie eşdeğer" olduğunu belirterek ilam "haddini aşmak" olarak niteledi. Gazetemizi ziyaret ederek yönetici ve yazarlanmızla görüşen Okuyan, "Ulus devteti, üniter devleti, parçalamaya yöneük içten ve dıştan Lşbirliği ile çok ciddi manada bir işbuüğinin sürdürüldüğünü gözlemüyonız." dedi. Gazetelerdeki ilana imzasını koyan bazı isünler Dış Haberter Servisi International Herald Tribune ve Le Monde gazetelerinde önceki gün yayımlanan "Türkiye'deki Kürtler ne istiyor" başlıklı ilana imza atan isimlerden bazılan şöyle: Türkiye'den: Eski DEHAP Başkanı Mehmet Abbasoğlu, Tunceli Belediye Başkanı SongülErol Abdü, avukat ve tnsan Hakları Derneği (ÎHD) Başkanı Yusuf Alataş, avukat ve eski Şırnak Milletvekili Mahmut Ahnak, CHP Ağn Milletvekili Naci Aslan, Diyarbakır Demokratik Platform Sözcüsü thsan Babaoğhı, DEHAP Başkanı TuncerBakırhan, eski Siirt Belediye Başkanı EkremBilek, eski HADEP Başkanı Murat Bozlak, eski Diyarbakır Belediye Başkanı Feridun Çeük, Özgür ToplumPartısi (ÖTP) Başkanı AhmetTuran Demir, eski Diyarbakır Milletvekili ve eski DEP Başkanı Hatip Dicle, yazar Şey hmuzDiken, eski Şırnak Milletvekili Orhan Doğan, eski Diyarbakır Milletvekili ve eski TÎP Genel Sekreteri Tank Ziya Ekinci. eski bakan ve eski Mardin Milletvekili Şerafettin Elçi, avukat ve eski Istanbul Milletvekili Mehmet AKEren. eski Diyarbakır Milletvekili ve eski Cizre Beledfye Başkanı Haşim Haşiml avukat Hasip Kaplan. eski Urfa Mühendisler Odası Başkanı ŞeyhmuzKarahan, müzık yapımcısı Gülten Kaya, eski ÎHD İstanbul Şube Başkanı ErenKeskin, yazar Muhsin Kızükaya, aMikat ve eski BağlarTJiyarbakır Belediye Başkanı Cabbar Leygara, şair ve yazar Ydmaz Odabaşı, eski İstanbul Milletvekili Hüsnü Okçuoğlu, avukat ve eski Urfa Barosu Başkam Eyüp Sabri Öncel, avukat ve eski Diyarbakır Barosu Başkanı MustafeÖzer. DEMOS Sözcüsü KemalPaıiak, eski Şmıak Milletvekili SeBm Sadak, eski Muş Milletvekili SımSakık, müzisyen Rahmi Saltuk, aktör Menderes Samancılar, DoğuBatı Gazeteciler Derneği Başkanı Naci Sapan, BasSen Başkanı Yaşar Seyman, Kızıltepe Belediye Başkanı Cihan Sincar, a\ııkat ve Diyarbakır Barosu Başkanı Sezgin Tannkuhı, Tunceli Kültür Merkezi Başkam Nimet Tannkuhı, gazeteci AhmetTülgar, müzisyen Ferhat Tunç, eski Mardin Milletvekili Ahmet Türk, şarkıcı Rojüı Ülker, yazar Mehmet Uzun, avukat ve eski Urfa Belediye Başkanı Feridun Yazar, eski Diyarbakır Milletvekili SedatYurtdaş. eski Diyarbakır Milletvekili Leyb Zaiıa, eski Diyarbakır Belediye Başkam Mehdi Zana. Avrupa'dan: Müzisyen ve film yönetmeni Nizamettin Anç (Almanya), gazeteci Günay Aslan (Almanya), avukat Serhat Bucak (Almanya), gazeteci Faysal Dağh (Almanya), eski DEP Başkanı Yaşar Kaya (Almanya), Paris Kürt Enstitüsü Başkanı Kendal Nezan (Fransa), müzisyen Şivan Perver (Almanya), eski Batman Milletvekili Nizamettin Toğuç (Hollanda), Avrupa Parlamentosu millekvekili Feleknas Uca (Almanya), eski Mardin Milletvekili ve KONKURD Başkanı AB Yiğit (Hollanda). Denktaş da kızdı KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ise tepkisini "BizRumcumhuriyetindeazınhkdeğiliz ve azmhk olarak hak istemiyoruz. Kürtler kendilerini azınlık addediy orlarsa yanhş addediy orlar. Çünkü büyük bir milletin ayrdmaz ve kopmaz bir parçasıdırlar. Zana bir şeyi bUmiyor; Türkiye üniter bir devlettir. Bir milletin varhğına dayanan bir devlettir ve o milletin bir parçası olarak KürtTürk aynmı yapmaksızm kendileri de bugüne kadar yaşamışlarthr, en yüksek makamlara çıkabihmşlerdir" dıyerek gösterdi..,