Catalog

29 AĞUSTOS 2003 CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishabCg cumhuriyet.com.tr 11 Indiana Jones'tan Bush'a eleştiri • WASHINGTO\ (AA) - Indiana Jones ve Yıldız Savaşlan filmlerindeki performansıyla ün kazanan Amenkalı yıldız Hamson Ford, ABD Başkanı George Bush yönetiminin Irak polıtıkasını eleştirerek "Ülkemin şu ana kadar yaptıklanndan üzgünüm" dedı. Amerikan Fox News televizyonunun haberine göre Ford (62), "Amenkan dış polıtikasının ılerlediği yönden çok rahatsızım" diye konuştu. Ford, "Ortadoğu'da kızgın ve yabancılaşmış bir toplumun ortaya v ıkmasına yol açan koşullann düzeltilmesi ıçin bır şeyler yapılması gerektiğine inanıyorum. Askeri müdahalenin doğru çözüm olduğunu sanmıyorum" dedi. Danimarka'dan kanparası • KOPENHAG(AA)- Danimarka, Irak"ta bu ay başında Danimarkalı askerlenn açtığı ateş sonucu ölen, yaralanan ve ardından haksız gözaltına alınan Iraklılara, "mısillemeyi engelleme amacıyla" 11 bin 600 dolar tazminat ödeyecek. Danimarka Ordusu Harekât Komutanlığı'ndan yapılan açıklamada, "bugün aşiret liderlerine venlecek tazminatın, olası mısılleme eylemJerini önleyebıleceğı, böylece Danimarkalı askerler için gereksiz bir riskin ortadan kaldınlacağı" ifade edıldi. HMistan'da bu kez kopru çöktu • BOMBAY(AA)- Hindıstan'ın batısında, Daman Ganga Nehri üzerinde bulunan köprünün çökmesıyle araçlann suya düşmesi sonucu 6 kişi öldü. Yetkililer, suya düşen araçlar arasında olcul minibüsü bulunduğunu, ölenlerden 2'sinin çocuk olduğunu belirtti. 12 kişinin kurtanldığını söyleyen yetkililer, 100 kadar dalgıcın arama ve kurtarma çalışmalannı sürdürdüğünü kaydetti. Toplu mezardan 270 ceset çıktı • SARAYBOSNA (AA) - Bosna-Hersek'te bugüne kadar bulunan en büyük toplu mezardan çıkanlan ceset sayısının 270'e yükseldiği bildirildi. Alanda bulunan giysi ve belgelerden kurbanların çoğunun, Nısan 1992 ile Haziran 1992 arasında Sırp askerleri tarafindan öldürülen Boşnaklar olduğunun anlaşıldığı belirtildi. De Mello toprağa veprttS • CENEVRE-Irak'ın başkenti Bağdat'ta 19 Ağustos'ta BM merkezine düzenlenen saldında hayatını kaybeden BM'nin Irak temsılcisi Brezilyalı Sergio Vieira de Mello, CenevTe'de dün toprağa verildi. Saınt Paul kilisesinde düzenlenen cenaze töreninin ardından John Lennon'un 'Imagine' adlı parçası eşliğ:nde kiliseden çıkanlan De Mello'nun cenazesi, Plaınpalais mezarlığında toprağa verildi. Suç patlaması yaşanan ülkenin başkentinde, 1 ayda 460 kişi silahlı saldın sonucu öldü Irak,vahşiBatı'yadöndüBAĞDAT (AFP) - Amerikan ve In- giliz işgal güçlerinin yasa ve düzeni sağ- layamadığı Irak'ta, suç oranındaki pat- lama nedeniyle morglar dolup taşıyor. Halk, kayıp yakınlannı morglarda arar- ken gazetecıler de ölü sayısını belirle- meye çalışıyor. Bağdat'ta sadece tem- muz ayında 460 kişi silahlı saldın yü- zünden yaşamını yitirdi. Başkent Bağdaftaki Adli Tıp Kuru- mu'nun bahçesi, ağlayan insanlarla do- lup taşıyor. Bahçede. göz yaşlan için- deki kadınlan a\aıtmaya çalışan Talip Isa, başından vurularak öldürülen tak- si sürücüsü kuzeninin cesedini almaya geldiğini söylüyor. Bır baba, oğlunun battaniyeye sanlı cesedini alıp götürü- yor. Caddelerde sıklıkla tepesine tabut bağlanmış arabalara rastlanıyor. ABD ve Ingiltere'nın, Irak'ı işgal edip rejimi devirmesınin ardından suç oranında patlama yaşanıyor. Bağdat Adli Tıp Kurumu'nun başkanı Faik Enıin Bekir. yaşanan kötü tabloyu şöy- leözetlıyor: "Danaönceyıkia3.500 kuş- kulu ölüm gerçekleşiyordu. Bu ölüm- lerin jüzde 10'u silahh saldınya bağ- b\dL Bu yıl sadecetemmuzayında 460"ı sÛahlı saldın olmak üzere toplam 780 ölüm gerçekleşti. 460 ölü, eski rejim dönenıindeki bir buçuk yıllık silahla ölüm oraıuna denk." Ağustos ayındaki ölüm oranının da temmuzdakine çok yakın olduğunu vurgulayan Bekır, bu sayının daha da yüksek olabileceğıne. bütün olulenn morga getinlmedığine ve kayda geç- medığine dikkat çekiyor. Morglar dolup taşıyor Gazeteciler, morg bahçesindeki ölü yakınlanyla ve yetkililerle konuşa- rak ölü sayısını belirlemeye çalışı- yor. Irak'ta yeni oluşturulan polis ör- gütü ve işgal güçlerinin elinde şiddet kaynaklı ölümlere ılişkin herhangi bır resmi istatistık bulunmuyor. Polıs ve işgal güçlen, artan suç ora- nını geçen ekim ayında devrik lider Saddam Hüseyin'in çıkardığı affa bağ- lıyor. Genel af sonucu on binlerce mah- kûm salıverilmiştı. Rejimin devrilme- siyle iktidardaki Baas Partisi üyeleri- nin çoğunun birer gangstere dönüştü- ğü de öne sürülüyor. Yeni oluşturulan polis gücünün 35 bın üyesi, yeterince eğitilmedıği, silah, Xşgal güçlerinin yasa ve düzeni sağlayamadığı Irak'ın başkenti Bağdat'ta, sadece temmuzda yaşanan şiddet kaynaklı ölüm oranı, bir buçuk yıllık ortalamaya ulaştı. üniforma ve araç sıkıntısı çektiği için kabaran suç dalgasını bastıramıyor. 5 mılyon nüruslu Bağdat'ta binlerce ya- sadışı sılah bulunuyor. Sılahlarsokak- larda satılıyor. Bağdat'ta geceleri so- kağa çıkma yasağı uygulanıyor. Taksı sürücüsü AIi Hüseyin Lazını, "Saddam bir diktatör olabilirdi, ama suçu da önlemesini biliyordu. O za- manlar hiç korkmadan sabaha kadar çalışabiliyordum" diyor. 1 Mayıs'tan beri ölen İngiliz askerlerinin sayısı 11 'e yükseldi Işgalci solıık alamıyorDış Habeıier Servisi - Irakh direnişçilenn Amerikan ve tngiliz askerlerine yönelik sal- dınlan sürerken ABD güçlerinin " Dikenli Sar- maşık" operasyonu üçüncü gününe girdi. Basra yakınlannda, bir ingiliz askeri öldü, biri de yaralandı. ingiliz askerlerinin bulunduğu konvoy, silah- lı gruplann saldınsma uğradı. Önceki gece. bir köy baskınından dönen ingiliz konvoyu, yol üzerinde Iraklılann kurduğu barikatla karşı- laştı. Bunun üzenne, Ali Aş Şarki kasabasına yönelen askerler, yaklaşık 30 kışilik bir Irak- İJ grupla karşı karşıya kaldı. Araçlanndan inen askerler, bu kez de arkalannda beliren ikıncı bir kalabahk grup tarafindan sıkıştınldı. Küçük si- lahlar ve el bombalanyla saldınya geçen Irak- lılar, bir askeri öldürdü, birini de yaraladı. Savaşın başlamasından bu yana ölen tngiliz as- kerlerinin sayısı 49'a, ABD'nin büyük çatışma- lann bittiğini ilan ettiği 1 Mayıs'tan ben öldürülen İngiliz askerlerinin sayısı da 11 "e yükseldi. Bağdat Havaalanf nın kuzeyinde gerçekleşen havan topu saldınsında, 5 ABD aske- ri ve bir Iraklı sivil yaralandı. Bakuba yakınla- ruıda bir bombanın patlaması sonucu, 2 ABD askeri yaralanırken bir sivil öldü. İspanyol birükteri devriye geziyor Amerikan işgal güçleri geçen salı devrik li- der Saddam Hüseyin yanlısı direnışçılere kar- şı başlatılan Dikenli Sarmaşık Operasyonu kapsamında dün 17 kişiyi gözaltına aldı. Sa- lı ve çarşamba günleri de 51 kişi yakalandı. Ote yandan, güneydekı Divaniye kentinde ispanyol birlikleri devriye gezmeye başladı. 3 Eylül'den başlayarak Kerbela ve Babil böl- geleri Polonya birliklerinın. Necef ve El Ka- disiye ispanyol askerlennin, Vasit bölgesi de Ukrayna birliklerinin denetimine girecek. /rak'ta 1 ingiliz askeri ve bir Iraklı öldü, 1 ingiliz, 7 ABD askeri, 1 sivil yaralandı. GÖZALTILAR SÜRÜYOR - Amerikan işgal güçleri Operasyonu kapsamında dün 17 kişiyi gözaltına aldı. Dikenli Sarmaşık (Fotoğraf: AP) YÜRÜYÜŞ ÇAĞRISI Kerkük'te cuma gerginliği KERKÜK (AA) - Kerkük'te, geçen hafta çıkan olaylan protesto amacıyla bugün cuma namazı sonrası yürüyüş düzenlenmesi ıstendi. Kerkükte, Necef tekı Şıi liderlerden Muhammcd Mufadan El Sadr adına dağıtılan bıldırilerde, Türkmenler ve Araplara yürüyüş çağnsı yapıldı. El Sadr'ın sözcüsü Abdülfettah El Musavi tarafindan dağıtılan bıldırilerde, Tuzhurmatı beldesinde bir türbenın tahnp edilmesinın ardından çıkan olaylan protesto amacıyla bugün cuma namazı sonrası yürüyüş düzenlenmesi ıstendi. Arap ve Türkmenlere davet Bildiride, yürüyüş için Arap ve Türkmenler davet edilerek. teröristlere tepki göstenlmesı ve Şii Müslümanlann haklannın aranması gerektiği kaydedilerek, "Bütün Müslünıanlan bu namaza davet ediyoruz. Bu çağnnuza kanlmayanlar İslam birüğijıin dışında kalacaktır. Cuma namazuidan sonra yürüyüş düzenleyeceğiz" denıldi. Irak Türkmen Cephesi Kerkük Sorumlusu Mustafa Kemal Yaycıh da, bıldin üzerine Şii lider El Sadr ile bağlantı kurmaya çalıştığını belirterek. "Herhangi bir olayın çıkmaması için görüşmeler yapıyonız" diye konuştu. Washington Post: BM devreye girerse, Türkiye gibi ülkelerden binlerce yetenekli asker gelir Bush'agerçekleri gör çağnsı Ehş Haberler Servisi - ABD Başkanı George Bush, kendi ülkesinde, "BM'yi devreye sok" baskısıyla karşı karşıya. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Ric- hardArmitage'ın, "Amerikalıbir komu- tanın idaresi altında olmak koşuluyla VVashington'ın Irak'ta BM gücü kurul- masınıdüşünebflecegj"yönündekı söz- leri, Washington'daki uzmanlar tarafin- dan, Bush yönetımindeki şahinlerle gü- vercinler arasında yeni bir görüş ayn- lığı olarak nitelendirildi. Armitage'm Arap haber ajans- lanna yaptığı açıklama, başta Pen- tagon olmak üzere. yönetimdeki şa- hinlerce soğuk karşılandı. Şahin kanat, Irak'taki asker eksiğinin, müttefik ülkelerden gelecek güç- lerle kapatılmasını istiyor. BM Güvenlik Konseyi üyesi ül- keler ise Amerikan komutasında- ki BM gücüne karşı çıkıyorlar. Uz- manlara göre, Bush'un, Irak'ta hiç- bir geri adım atılmayacağı yönün- de sert mesajı, Armitage'ın açıklama- sının fazla önem taşımadığının ışaretı. Rumsfeld de "Amerikan ordusunu BM komutası altında hayal bile edemiyo- rum" demiştı. 'Rumsfeld inkâr ediyor' Amerikan The Washington Post ga- zetesinin Irak konulu başyazısında ise BM'nin devreye girmesi durumunda. aralannda Türkiye'nin de bulunduğu ülkelerin. on binlerce askerini Irak'a göndermesınin kolaylaşacağı belirtil- di. Gazetenin başyazısında. Bush'un. Irak'ın yenıden kurulması işlemınin hiç de kolay ve ucuz olmayacağını so- nunda fark ettiği, ancak bunun prati- ğe dönüştürülmesı gerektiği vurgulan- dı. Başyazıda şu ifadeler kullanıldı: "Bugün Iraklılardan ABD askerleri- ne kadar hemen herkes. Irak'ın istikra- ra kavuşturulması için yeterü asker, po- SAVAŞIN MİMARI PERLEDEN İTİRAF: HATA YAPTIK ABD SaMinma BakanJığı. Pentagon'un önde gelen danışmanlanndan. Irak savaşının miman Richard Perle, ABD'nin Irak'ta hata yaphğını \ e iktidan olabildiğince hızla Iraklılara de\Tetmesi gerektiğini söyledi. Perle, Le Figaro gazetestnde yayımlanan söyleşide. Irak'taki savaşı sa\ıındu \e Fransa'nın savaşa karşı uluslararası muhalefetin liderliğini yapmasının yanlış olduğu görüşlerini yineledi. "Elbette, her şeyi doğru yapmadık... Yanhşlar yapıldı ve başkalan da yapıJaeak" diyen Perle "kanaatince ilkesel hatalarnun, savaş öncesi Irakhlarla yakın işbüüği yapamamalarT olduğunu belirtti. Perle, "bugün cevabın, mümkün olan en kısa sürede iktidann Iraktalara verümesi olduğunu" kavdetti. hs ve srvil yönetici bulunmadığının far- kında. Ancak Rumsfeld, bu gerçeği in- kâr ediyor. Irak'ın ABD'li yöneticisi Pa- ul Bremer de kuşkuyla, 'yetkımin bir bölümü BM'ye de\Tedılse Irak'ta sokak- ta ne fark edecek kı' diye soruyor. He- men bir yanıt verelim: B.M'nin Irak'ta devTeye ginnest Türkiye, Hindistan ve Pakistan'dan on binlerce yetenekli as- kerin Irak'a gelmesini, Avrupa ve Arap ülkelerindcn. ülkenin yeniden iman için milyaıiarca dolarhk bağışın akma- sını kolaylaşbracak. Ancak yöne- timdeki bazı isimler için, acı veren Amerikan kayıplan artarken bile, Irak'ta istikrar ve demokrasiden çok, ABD'nin tek yanlı kontrolü, te- mel hedefhaline gelmiş durumda." Washıngton Post. Bush'a, bu or- tamda, yaratıcı polıtıkalar ve ABD'nin çıkarlannı zedelemeye- cek şekılde BM'nın uygun bir for- mülle Irak'ta devreye sokulması için çaba göstermesi çağrısında bulundu. BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI Biraz İnsan Buyunmaz mısınız? AslındaGeorge Soros haklıydı; "Türkiye'ninen iyiihraç ürünü askerdir" derken kendi dünyasının, "Batı kapıtalizminin" felsefesini ortaya koyuyordu. - Batı kapitalızmi için mal ile ınsan arasında bir fark bulunmuyor. Hele söz konusu ınsanlar "dışa- ndakiler" olduğunda. - Yakın geçmışte Afrika'dan gemilerle yüklene- rek, "köle" sıfatı ile ıki elleri, iki ayaklan ve bir de kafalan bulunsa bile, biyolojıktanımlama ıçinde "in- san" adı verilse bile sıyası ve iktisadi olarak 300 kilo buğday veya 500 kilo mısırdan hıçbir farkları bulunmayan nesnelerdi, bunlar. Soros, o dünyanın, kendi dünyasının, kapita- list dünyanın "diğerlerine bakışını"açık ve sami- mi olarak ortaya koyarken 150 yıl öncesinin ger- çeğinin, 2000'lı yıllarda da Batı kapitalizmi açısın- dan aynen geçerli olduğunu bütün samimiyeti ile sergiliyordu. - Soros aslında çok haklıydı, o sadece Batı ka- pitalizminın temel içgüdülerini açıklıyordu. Ken- dince dürüst adamdı, yalan mı söyleseydi? Çıkar sağlamak istiyorsan askerini de ıhraç edeceksin diyordu. Çokuluslu şırketler ve kapitalizm her ya- nını sarmış; sana başka şans bırakmamış; insanı- nı ihraç da edersin, diyordu Soros. - ABD (ve Batı) kapitalizmi sadece malını ve akıl- lı bombalarını gönderıyordu dışarıya. Yüksek tek- nolojı. "akıllı bombaları" ınsanın yerine geçiriyor- du. Batı kapitalızmınden sadece "bombalar" ih- raç edilecekti. Irak'ın ışgalınde bu ülkeye 380 bın ton bomba ihraç edilmiştı. Ama yine de bombalar her şeyi halletmiyordu, ınsanlı silahlar (veya silahlı asker- ler) degerekıyordu. Işteozaman "dışardakiler" öne çıkıyordu. - Ingilizleryıllaryılı bu işin üstadı olmuşlardı; Gur- ka'lardan Hintli garibanlara kadar kullanmadık coğrafya kalmamıştı. Fransızlar Afrikalıları az mı kullanmışlardı. Amerikalılar yüzyıllardır köle tica- reti ile muz ticaretinı hiçbir ayrım yapmadan yü- rütmüşlerdi. - Batı kapitalizmi için ınsan ticaretı, Batı'nın sö- mürgecilik ve denizaşırı imparatorluklar tarihi ile pa- ralellik gösterır. Kapitalizmin gelışimı ile denizaşı- n sömürgelerin genişlemesi, birlikte yürümüştür. De- nizaşırı sömürgelerle ilişkı deyınce "mal ve insan ticaretı" bunun esasını oluşturur. Dolayısıyla Batı kapitalizminin tarıhsel gelişim süreci içınde mal ve ınsan ıki temel öğedır. Bura- daki "insan", kapitalizmin gücü ile "alınıp satılan ticari bır 'mela'dır". Bır mal gibi ihraç edilir, ithal edilir; kapitalizmin gözünde bir ayrım yapılmaz. Yeter ki insanlar "dışandakiler" olsun. Bush yönetiminin dayandığı "Yeni Muhafazakâr- lar", dışarıdakileri, "insandan saymayan" biryak- laşım içinde degiller mi? Batı kapitalizminin bu geleneğı 21. yüzyılda da devam etmektedir. ABD ve ingiltere Irak'ta attık- ları 380 bın ton bomba ile kaç insan öldürdükleri- ni, kaç çocuk yaktıklarını bılmıyorlar, açıklanmadı bile. Aynen, tarlalarda kaç milyon ton buğday, mı- sır, arpanın; kaç büyük ve küçük baş hayvanın te- lef olduğunun bilınmemesi gibi. Insan, hayvan, yu- laf arasında ayrım yapmayan bır "zihniyetle" kar- şı karşıyayız: Tek boyutlu düzende Batı kapitaliz- mi, yani örtülü faşizmle... Soros, "Asker de ihraç edilir, sizin en iyı ihraca- tınız odur" dedıği zaman kapitalizmin temel ıçgü- düsünü bütün içtenliği (ve öğretıciliği) ile ortaya ko- yuyordu. Batı'nın vahşi kapitalizmi "dışandaki in- sanları" bir mal gibi gördüğü sürece ayakta kala- bilırdi; oyunun kuralı buydu; kapıtalist düzen, pay- laşım kavgasında galıp gelmek ıçın insanlar, diğer canlılar, mallar arasında hıçbir ayrım yapmazdı, yapamazdı. Bir kez olsun "insan, ınsanlık, adalet, eşitlik, vic- dan" gibi kavramları "dışandakiler ıçın" düşün- meye başlarlarsa; bu zaafı gösterirlerse sonra Ba- tı kapitalizminin içindeki ınsanların hali nice olur- du? Aradaki 100 katı, 200 katı refah farkını, Batı'nın mutlak üstünlüğünü ve hükümranlığını nasıl koru- yabilirlerdi? - Dışarıya akıllı, aptal her türlü bomba atılabilir- di; hatta nükleer bomba bile kullanılabilirdi, nasıl olsa ölenler dışarıdakilerdi. - Dışandakilerin askerleri de kullanılabilirdi. Gur- ka'lardan Hintlilere hatta Türklere kadar insanlar istismar edilebilirdı. Üstelik, bir taşla ıki kuş vuru- lacaktı; Gurka'yı Türk'e, Türk'ü Arap'a kırdırdıkla- rı zaman Batı daha rahat etmez miydi? 20. yüzyılın ilk çeyreğınde Lavvrence'lerıni kul- lanıp Arapları Osmanh'ya (Türklere) karşı bir güzel kullanmışlardı. Bugün de rolleri değiştirebilirlerdi. Amaç yıne aynı; parçalamak ıçin birbirlerıne kırdırmak. George Soros aslında haklı idi; Batı'nın, Batı ka- pitaJizminin ve emperyalizminin mantığı aynı idi, hiç değişmemişti. Dün Arapları kışkırtmışlardı, bugün de başkalarını kullanabilirlerdi: Yeter kı bunlar "dı- şandakiler" olsun, içeridekiler bulaşmasın. Batı kapitalizmini ve onun temel içgüdülerini iyi tanıdığımız, bildiğımızzaman Soros'lara neden şa- şırmamamız gerektiğini de anlarız. Biz yıllardan beri Soros'larla zaten iç içe yaşa- mıyor muyuz? www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali Klırtı«Uıur ^•2002 BERLİN FİLM FESTİVALİ YARIŞAAA FİLMİ j | KÖTÜLÜK ÇİÇEÖİ le fleur du mal WTHAUEBAYE brCLAUDE CHABROL litn