Catalog

3 1 CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Şl BKETLER • S:PRTTE'ın ?ask:etbolcu Hidayet rürkıoğlu ile imzaladığı 1 yıllık sponsorluk ınlaşrnası kapsamında ıazırlanan reklam filmi elevizyonlarda ^ayımlanmaya başlandı. • AKISTONbeyazeşya ireticisi, yeni ' shcyvvroom " unu calab>alık bir davetli opluluğunun katıldığı lavetle Bagdat raddesi'nde açtı. | KOTON 2002-2003 lonbahar-kış ;oleksiyonunda etnik, etişkin. feminen, dasik, şık ve sofistike avramlannı bir arada ;unuyor. | ALTINYILDIZ'ın lkbahar-yaz LOİeksiyonunda, 23 ^ğustos tarihinden ribaren nakit ve kredi Lartı ödemelerinde oizde 50 indirim ıygulanmaya başlandı. |MAVİJEANS,2002- !0Ö3 sonbahar-kış »leksiyonunda "Hız", Bohem","ÇaySaati" emalı jean'lerini satıa ;unuyor. |SWISSOTEL STANBUL-THE JOSPHORUS her arşambasaat 19:30- l:OOsaatleriarası atin danslan kursu üzenlıyor. 4 Eylül'de aşlayacak kursun 4 aftahk ücreti 75 ıılyon. 13C0M web sitesi, jnerika'nın NetMarketing 100" eğerkndirmesinde en A B2B web sitesi dülürü almaya hak azana. IBOSSHUGOBOSS 002-I9O3 sonbahar-kış îzonıiçinDr. vago nun .usyaîindan sinleıerek siyah, ıciver ve ahvemıginin yanı sıra ;ık rederden de oluşan ir kokksiyon hazırladı. | £]VC kurumsal veri epolana ürün ailesinin îiıı ürinü, Clariion X60(ıledepolama îktörade . „ = yat'prformans ranlamdaki liderliğini ;bştıdi. | McCANN- RICESON entegre etşir grubu, iletişim ınışmnlık kunıluşu ersajde işbirliği ıpıycr. TEAŞ, çok daıa ucuza mal edebildiği elektriği özel sektörden almaya mecbur Ucuzelektrikhayal• TEAŞ'm Türkiye'de tüketilen elektriğin yansını özel şirketlerden çok pahalıya satın alması, üstelik alım garantisinin 20 yıla kadar uzatılmış olması, ucuz elektrik hayalinin uzak olduğunu gösteriyor. FATMA KOŞAR Dünyada elektriği en paha- lı tüketen ülkeler arasında yer alan Türkiye'de ucuz elektri- ğin hayali bile uzak görünü- yor. Enerji Piyasası Denetle- me Kurumu'nun (EPDK) fa- aliyete geçmesiyle dikkatlerin yoğunlaştığı enerji sektöründe ekt- rik üretimi ve dağıtımı yapan özt şir- ketler, EPDK'yle bir süre önce bşla- dıklan görüşmeler doğrultusnda sözleşme yenilemeye hazırlan/or. Ancak devletin elektriği pahalıy sa- tan özel şirketlerden elektrik alaya devam edeceğini taahhüt ettiği 2(yıl- lık sözleşmeler elektriğin ucuzlaıa- sının önündeki en önemli engel. <ün- Icii TEAŞ'ın termik ve hidrolik snt- rallanndaki birim maliyeti 1 ile 3 ent TEAŞözelşirketiere bol keseden veriyor TEAŞ'ın elektriği mal ettiği gruplar TEAŞ hidrolik _ _ ^ v TEAŞtermık * N j ^ f $ Otoproduktur hidrolik -iHğ§Ü^ Otoorodüktur termik ^ Otoproduktur rüzgar *}P} Ayncalıklı şırket hidrolik <^âLS^» Üretım şirketı hidrolik ^ ^ H f i S Üretim şirketı termik d^^S^ Uretım şirketı rüzgar ^ M K ^ J I Mobıl termik ^ â ^ ^ l ^ ^ TEAŞ'a bağlı ort. termik Işletme hakkı devn hidrolik Işletme hakkı devn termik ' Birim maliyeti (kwh-cent) 0.1 ? 3.0 |? 6.0 ^ 8.0 12.0 b 8 0 | 16.0 * 10.0 V 12 -° 6.5 8.0 10.0 TOBB: TRT PAYIKALKSIN Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, EPDK'nin enerji maliyetlerini aşagıya çekmek amacıyla, elektrik tüketiminden alınan yüzde 3.5'lik TRT payının kaldınlmasına yönelik teklifine destek verdi. TOBB'den yapılan açıklamada, Türkiye'de tüketilen elektri|e kilcfvatsaat başına ödenen bedelin, rekabet edilen ülkelere göre çok daha yüksek olduğu belirtilerek bu durumun üretim ve ihracan, dolayısıyla kalkınmayı olumsuz etkilediği, sanayicinin daha pahalı üretim yapöğı kaydedildi. Bunda elektrik fiyatlannı yukanya çeken TRT payının da etkili olduğu ifade edilen açıklamada, yapılan hesaplamalara göre 2000 yılında sanayiden bu çerçevede TRT'ye aktanlan kaynağın 42 trilyon lira olduğu, 2001 yılında aktanlan kaynağın ise 91 trilyon liraya ulaşmasının öngörüldüğü belirnldi. arasında. Özel şirketlerden aldığı elektriğin birim maliyeti ise 6 ile 16 cent arasında degişiyor. Buna karşın TEAŞ, Türkiye'de tüketilen elektri- ğin ortalama yansını otoprodükter şirketler, mobil santrallar ve hidro- elektrik santrallardan temin ediyor. Bunun sonucunda TEAŞ'ın ortalama binm maliyeti 4.5 sente yükseliyor. TEAŞ'tan ortalama 5.6 sente alan TEDAŞ'ın elinden 8 sentten çıkıyor. Eektriğin satış fiyatı, vergilerin de ek- lenmesiyle 9.8 sente kadar çüayor. tşletme hakkı devn ve yap-işlet-dev- ret modelleriyle, üretim ile dağıtım işi yapan şirketler gelecek hafta EPDK'ye başvurarak sözleşmelerini yenileme işlemlerine başlayacak. Başvurular haftaya Şirketlerin arasında Amerikan ener- ji şirketleri PSEG Global, North Ame- rican Coal Corp ve Konya Ilguı Üre- tim Ticaret, Kızılırmak Elektrik Dağı- tım ve Ticaret, Anadolu Elektrik Da- ğıtım ve Ticaret ve Sakarya Bolu Elektrik Dağıtım, Ceylan Elektrik Üretim îletim Dağı- tım Sanayi ve Ticaret, Bayın- dır Holding, Koç Holding ile Korona Holding'e bağlı firma- larbuJunuyor. 11 'i dagıtım, 5'i üretim firması olan söz konu- su sektörün yetkilileri, sözleş- melerin EPDK'nin "çizeceği yeni çerçeve" doğrultusunda yenileyeceğine dikkat çekiyor. Sektör yetkilileri, sözleşme ye- nilemek yerine tahkime gitme- nin şirketlerden hiçbirinin "işi- ne gelmeyeceğini" belirterek "Lisans Yönetmeiiği'ııin 1. maddesine görebaşvurular ya- püacak. Bu başvuruyu sadece medya kuruluşlannda payı ol- duğu için sözJeşmesi iptaledilen şirketler yapamayacak. Onla- nn tahkime girme durumu var. Örneğin Doğan Grubu'na ait IstanbulElektrik Dağrtım Sanayi ve Tî- caret AŞ (İSEDAŞ) sözleşme yenileye- meyecek" bilgisini verdi. Söz konusu şirketiere EPDK'nin na- sıl bir çerçeve çizeceği henüz netlik kazanmazken alım garantisinin kaldı- nlmasının mümkün olmadığına dik- kat çekiliyor. Ancak fiyatlann pazar- lık konusu olabileceğini belirten yet- kililer, şirketlerin ciddi bir fiyat indi- rimine gitmesi için de şu anda bir ne- den olmadığına işaret ediyor. Talebi arttırmayaçalışanfirmalarpiyasada kurumsal güvenceyiyaygınlaştınyorlar Ikiııci el otomobflde de garanti Ekonomi Senisi - fldnci e l oto alıırunda ödenen Ta- ş ı t Alım Vergisi'nin (TAV) yürürlükten kalk- rnasıyla kullanılmış oto- mobillere olan talep artışı, b u pazardan daha çok pay almak isteyen otomotiv şirketlerini tüketici lehine b a z ı uygulamalara itti. Şubat 2001 ekonomik kriziyle birlikte sıfır kilo- metre yeni otomobilleri iç pazara satmakta zorlanan v e bu nedenle çeşitli kam- panyalar düzenleyen oto- mobil firmaları, kampan- yalarda takas yöntemiyle aldıklan kullanılmış araç- l a n ise çeşitli kurumsal güvenceler vererek tüke- ticiye sunuyorlar. Firmalar, verilen güven- ce ile ikinci el otoda satıl- m a m a riskini azaltırken, alıcının da araçla ilgili be- lirsizliklerden kaynakla- nan endişesini ortadan kaldınyorlar. Aynca, so- Otomobilfîrnalannınikinci ele verdikleri güvence aracın saolmama riskini azalürken abcının da araçla ügitibelirsMikten kaynaklanan endişesini büyük oranda azattryor. runsuz olarak lanse edilen söz konu- su araçlar için bakım kolaylığı da sağlanıyor. 12O noktada kontrol Müşteriye satışa sunulan kullanıl- mış her marka ve model araca gü- vence veren Autoexpert, Tofaş'ın bir hizmeti olarak tanımlanıyor. 0-7 yaş arası en çok 150 bin km yol yapmış, önemli bir hasan olmayan herhangi bir marka aracın 120 nok- tası Autoexpert hizmeti veren Tofaş servislerinde kontrol ediliyor. Bu kontrollerde 0-2 yaş arasında ve be- ürli km limitleri içinde kalan araçla- n çok önemli bir anza yada hasar- laı obnadıkça sorunsuz olduklanna diir Tofaş sertifikası hemen verili- y»r ve araçlar bağımsız Autoexpert narkasını alıyor. Diğer yandan garanti süresi dol- muş her marka araca, istendiğinde br yıllık kurumsal garanti süresi szğlamak mümkün. Araç sahibi ta- rafindan kontrol ve tamir-bakım be- delleri ödendiği takdirde Autoexpert markası verilebiliyor. Pord "tkinci elde birinci kalite" sloganıyla kullanılmış Ford markalı otolara güvence veriyor. Kullanılmış bir otomobili müşte- riye satarken Ford firması araç için 100 nokta testi yaparak bir yıl / 20.000 km garanti veriyor, "yenDe- me işlemi" olarak boya parlatma ve koruma ile detayh iç-dış temizlik ya- pıyor. Aynca 24 saat yol yardım hiz- meti veriliyor. Nissan ise sattığı kullanılmış Nis- san modellerinin 101 noktada teknik kontrollerinin yapıldığmı belirterek bir yıl garanti veriyor. Renault ikinci el otomobilde gü- venceyi, aracın durumu uygun ise bütün Türkiye'de geçerli en geniş kapsamlı bir yıl sınırsız kilometre garantisi ile veriyor. Aynca garanti süresince ücretsiz yol yardımı hiz- meti sunuluyor. Bakû-Ceyhan Boru Hattı 'ndan 2005 yılında petrol akacak BTC'nin inşaat çahşmaları başladı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Yılda 50 milyon ton ham petrol taşıması öngörülen Bakû- Ceyhan Petrol Boru Hattı Projesi'nde inşaat aşaması başladı. Enerji ve Tabü Kaynaklar Bakanı Zeld Çakan, '~mmmmm* projenin arazi temin ve inşaat aşamasmı üstlenen firmaya işe başlama talimatını verdiğini açıkladı. Konuyla ilgili bir açıklama yapan Enerji Bakanı Zeki Çakan, Bakû-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı Şirketi'ne arazi temini ve inşaat çalışmalan için işe başlama talimatını önceki gün verdiğini belirtti. Toplam 32 ay sürecek çalışmalann BOTAŞ'm • Enerji Bakanı Çakan, yılda 50 milyon ton ham petrol taşıması planlanan Bakû- Ceyhan Petrol Boru Hattı Projesi'nde inşaat aşamasına gelindiğini bildirdi. gözetiminde, ihaleleri kazanan firmalar tarafından gerçekleştirileceğini vurgulayan Çakan, "Böylece, Azerbarycan ve Hazar Havzasi'nda üretilecek petrohı Gürcistan üzerinden Ceyhan'a taşıyacak 1760 kilometre uzunluğundaİd ve yılda 50 milyon ton ham petrol taşuna kapasitesine sahip ana ihraç boru hatünm öngörüldüğü gjbi 2005 yıb ilk aylarmda işletmeye ahnması sağlanacaktır" dedi. Türkiye kesimi için 1.4 milyar dolar harcanacak projenin, Türkiye'de gerçekleştirilen en büyük yabancı sermaye yatınmlanndan biri olacağını mmmmm- vurgulayan Çakan, projenin zamanında sonuçlandınlması için halktan destek istedi. Çakan, "Bakû-TTilis- Ceyhan boru hatü inşaaünm zamanında tamamlanabilmesi için halkımızuı, kamu kurum ve kuruhışlannm, ünhersıtelerin, sKil toplum örgütlerinin ve basmın bugüne kadar verdiği desteğin artarak süreceğine inamyoruz" dedi. Kampanyalar Vade 84 aya kadaruzadıEkonomiServia-Otomobıl piyasasın- dakı durgunluk, otomobil piyasasında vadelerin 78 veya 84 aya kadar uzama- sına yol acü. Banka kredisi kullandınl- mayan satışlarda, taksitler sabit ve ara ödeme yok. Aracın marka ve modeline göre deği- şen, yaklaşık 2.5 milyar kadar olan ver- gi, plaka, sigorta gibi zorunlu giderler müşteri tarafından a>nca ödeniyor. Araç teslimatlan belirlı ödeme koşullannda hemen ya dabelirlenecekbirtanhteya- pılıyor. Mega Motorlu Taşıtlar şirketinde, Re- nault Ch'o Symbol Authentique 1.4 mo- deüni 44 ay vade ile ağustosta teslim al- mak için peşin olarak 4.260 milyon, ay- da ise 219 milyon ödemek gerekiyor. Ay- nı aracın 84 ay vadeli Aralık 2002 tesli- matı için 213 miryon peşin, ayda ise 178 milyon lira ödeniyor. Opel Astra Opak 1.4i 16V HB GL AC modelini 84 ay vade ile Aralık 2002'de teslim alınmak istendiğinde sabitmasraf- lar dışında, peşinat olarak 322.5 mlr/on verdikten sonra her ay 263.3 milyon lira taksit ödemek gerekiyor. Şirkette 54,64,74 ay gibi vadeler de mümkün. Îs-Pa Motorlu Taşıtlar şirketinde ise taksitli satışlarda vadeler48,64,72 ve 78 ayolarakbelirlenmiş. Is-Pa'dan 78 ayva- de ile Hyundai Accent 1.3 LX AUT HD klimalı modeüni 20 Aralık 2002'de tes- lim almak için 256.,4 milyon peşinat ve aylık 225.5 mih/on ödemek gereki^r. Kriz uzuyor Kapasite kullanımı düştü ANKARA (ANKA) - Otomotiv sana- yii sektörünün üretiminde son aylarda yaşanan yüksek oranlı artışlara rağmen, sektör kriz koşullanndan bir türlü kurtu- lamıyor. Temmuzda üretim yüzde 37 oranında artmakla birlikte sektörün ka- pasite kullanımı ancak yüzde 35 'e kadar çıkabildı. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), sektörün temmuz ayına ilişkin üretim bil- gilerini açıkladı. Buna göre temmuzda sektörün toplam üretimi yüzde 37 arta- rak 29 bin 491 adete çıkn. Temmuzda =etomobil üretimi geçen yılın arynı ayma göre yüzde 35 artarak 18 bin245'e çıkar- ken, üretilen ticari araç sayısı ise yüzde 57 büyüyerek 10 bin 580 oldu. Traktör üretimi ise yüzde 45 azaldı ve 666'da kal- dı.Yıhn ük sekiz ayında otomobil üreti- mi yüzde 2 artarak 114 bin 931'e çıkh. Oysa sektörünaynı dönemde toplam 386 bin 169 adet otomobil üretebilme kapa- sitesi bulunuyor. İŞÇMNEVREMNDEN ŞÜKRAN SONER Seçim Tuzağı Seçim sonrası hükümetlerin sorumluluğu gerek- çe yapılarak çalışanlan hedef alan birkaç önemli tu- zak, siyasi gündemin içinde kaynayıp gidiyor. Ger- çi kamu çalışanlannın ücret haklan, KESK'in eylem- leri nedeniyle gündemden pek uzak tutulamıyor. Yi- ne de kamuoyu teğet verilen haberier ve hemen ge- çiştirilen eylem görüntüleri arasında ne olup bitti- ğini pek anlayamıyor. Sözleşme pazarlığının uyuşmazlığında, seçim sonrası hükümetlerin sorumluluğundaki bütçeler- den sözedilmesi, ilk aşamada mantıklı ve haklı ge- lebiliyor. Hükümet bu gerekçe ile toplusözleşme masasından ucuza kurtulmanın yollannı arıyor. Oy- sa gerçek toplusözleşme, pazarlık hakkında pek söz edilemese de sonuçta kamu çalışanlan ve ör- gütlerinin masa başında elde edebilecekleri haklar çok önemli. Kamu sendikaları, yasalar kapsamın- da sözleşme masasına oturdukanna göre, devlet devamlılığı ilkesı kapsamında alınabilenler geçerli olacak. Seçimden sonraki iktidarlar için belirlene- cek bütçeye, bu sözleşme ile alınanlar veri olarak girecek. Hükümet açısından önemli bir çelişki, kamu ça- lışanlanna haklarını vermemek üzere öne sürülen seçim, yeni hükümet gerekçeleriyle tam tersi bir ça- banın Iş Yasası, esnek çalışma, kıdem tazminatı haklannın budanmasında gösterilmesi. Kamu ça- lışanlarına gelecek hükümetleri sorumlu ktlmamak üzere hak vermekten kaçınan hükümet, işveren le- hine, işçi aleyhine yaptırımlarda gelecek hükümet- leri bağlayıcı önemli bir girişimi yürütüyor. Daha doğrusu hükümetin tümünün ne kadar işin içinde olduklannı bilemiyoruz ancak yeni Çalışma Bakanı Nejat Arseven var gücü ile çalışmakta. Bir önceki Bakan Yaşar Okuyan'ın istifasına yol açan Iş Güvencesı Yasası çıkarken büyük tepki göste- ren işverenlere Iş Güvencesi Yasası'nın yürüıiü- ğe gireceği 15 Mart'a kadar, esnek çalışmayı ge- tiren, kıdem tazminatını ya fona alacak ya da 15 güne indirecek Iş Yasası çıkacak, iki yasa birlikte yürüriüğe girecek" sözü verildi. Iş Yasası pazaıiıklannda çiçeği burnunda Bakan Arseven, işi daha da ileri bir adıma götürdü. Iş Gü- vencesi Yasası'nın yürürtük tarihini, işverenlerin is- tedikleri Iş Yasası değişikliklerini getirecek yasaya bağlamak istedi. Bu pazariıkta başanlı olamayın- ca, iş güvencesinin yürürlük tarihi pazarlıkla 15 Mart'a çekildi. Arseven, işverenlerin istedikleri Iş Yasası değişiklikleri için Meclis'i ve gelecek hükü- metleri bağlamak üzere, iki önemli metni tutanak- lara geçirdi. Söz konusu metinlerden birinde, işçi ve işveren sendikalan konfederasyonlan başkanlannın imza- ları ile kendilerini temsil eden, kamuoyunda 9'lar olarak bilinen iş hukukçusu hocalann hazıriayacak- lan anlaşmaya vanlmış metin, bir daha taraflann gö- rüşüne, tartışmaya açılmadan, taraflann onayını al- mış metin olarak siyasi irade tarafından yasalaştı- rılabilecekti. Arseven'in tutanaklara geçirdiği ikinci önemli metin ise 9'lar tarafından hazırlanmış, Ba- kanlığa teslim edilmiş olduğunu söylediği Iş Yasa- sı değişiklik metni idi. Arseven, çalışmalannın hızını kesmedi. tutanak- lara geçirttiği 9'lann hazııiadığı ancak işçi sendika- larının büyük tepkisini alan Iş Yasası metninde pro- tokol gereği imzalan, taahhütleri bulunduğu söyle- nen işçi-işveren konfederasyon taraflann başkan- lannı bir toplantıda buluşturdu. Yasatasansına onay istedi. Ancak işçi sendikaları konfederasyonlan başkanları, söz konusu imzalı taahhaüdün tek ba- şına 1475 sayılı Iş Yasası değişikliği için geçerli ol- mıyacağını, 2821 ve 22 sayılı yasa değişikliklerinin de yapılması gerektığini söylediler. Bunun üzerine Bakan, komisyonda acele 2821 - 22 sayılı sendıkalar toplu pazarlık yasalan hazırlığı için de girişimde bulundu. Derken iş güvencesi kapsamına alınan gazetecilerin 212 ile değişik 5953 sayılı yasanın değişmesi gereği de gündeme alın- dı. Ancak 1475 sayılı Iş Yasası Taslağı üzerine ya- şanan tepkiler karışıklık yarattı. Türk-lş, DİSK, Hak-lş'e bağlı ve protokolden, ha- zırianmış metinden sonradan haberdar olan sen- dikalar, gerek kıdem tazminatı budanmasındaki bo- yutlara, gerekse işçilerin kiraya verilmesini bile kap- sayan esnek çalışma ilkelerine beklenenin üstün- de tepki verdiler. 9'lar olarak bilinen iş hukukçula- rını çok fazla rahatsız eden tabloda, kimi hocalann yeni yasa hazırlıklan çalışmalannda görev alma- malan gündeme geldi. Tabü işçi sendikalannı tem- sil eden hocalardan komisyon çalışmalanndan çe- kilen olursa, tepkiler karşısında yeni vekâlet veril- memesi de gündeme gelecek. Bakanın kamuoyundan uzak, işverenlere verilen sözlerdoğrultusundaki çabalan bastırması bu tab- loda daha da ileri bir aşamaya götürülebilir mi? Bi- lemiyoruz. Ancak seçimden sonra oluşacak yeni hükümetin göreve başlaması ile işveren ağırlıklı, si- yaset pazariıklı, iş güvencesinin son yıllann kaza- nılmıştek işçi hakkının bedeli, ödünü, rövanşı nite- liğinde yasalar mutlaka gündeme gelecek. soner@cumhuriyet com.tr MPM YETKİLÎSIÇAKIR: Ucret tatmini başarı getirir GAZUNTEP (AA) - Milli Prodüktivite Merkezi (MPM) Gaziantep Bölge Müdürü Kudu Çakır, çalışanlann ücret tatmininin sağlanmasmm, işyerinde başanyı ve verimliliği getireceğini söyledi. Çakır, ücret tatmini konusunda her zaman ve her türlü koşulda geçerli bir çözüm listesi sunmanın mümkün olmadığım belirterek "Ancak, ücret tatminini sağlayacak çeşitli yöntemlerin vaıiığı da biünmeli" dedi. Ücret tatmininde genel hatlan ile bazı noktalara dikkat edimıesi gerektiğini kaydeden Çakır, "Ücret bireyin beklentilerine uygun düzeyde beürienmeh" ya da birey beklentileri ücret politikasıyla uyumlu hale getirilmeli'' diye konuştu. Çakır, "Ancak bu dunım, her ne kadar bireyde bir tatmin meydana getirse de diğer bireylerin yapacağı karşılaşürmalarda, onlarda eşitsizUk ve adaletsizlik olduğu duygusuyaratacağı için PPTPrli hir vnlflacım nlaraL- Lrahı