Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SA/FA CUMHURİYET 29 MAYIS 2002 ÇARŞAMB
HABERLER
It/HPederine
destefc vermeıf
ANKARA
( )
TBMM Ba^kım Oraer
izgi.MHF Cenel Başkanı
Devlet Bançej'nın Öcalan
dosyasııur TBMM Genel
Kurulu'na LnarJjnesinı
istemesinin "ooğal ve
normal' okdufumı, ancak
AİHM karan
açıJdanmaJan dosyanın
TBMM Genei Kurulu'na
indınimesmın yanüş
olacagını aktardı. İzgi,
idaırun kaldınjnasuu
isteyenlerür, "Savaş, yakın
savaş ve terör suçlanndan
idamamahkrûn
edilenlerin h i p i r şekilde
affedilmeyeceği ve
cezalanmn
indirilemeyecegine ilişkin
anayasa değişbdığıru
gerçekleştirmesi
gerektiğini'' scyledi.
Yahmcrılaı
mcydan'
• ANKARA
(Cumhuriye* Bürosu) -
MHP Genel Başkan
Yardımcısı Şevket Bülent
Yahnici, dün MHP Genel
Merkezi'nde düzenlediği
basın toplantısında,
hükümeti 'gökkuşağı
koalisyonu' olarak
niteledi. Yahnici, idam
konusunda hükümete
seslenirken '•Bırakınız
cylamayı, anayasanın 38.
maddesı ile ılgiü
degişikliği getinn Zaten o
değişiklik Apo'nun
idamının oylanması
demektir. Oylayın çıkann.
Bu çoğunluğunuz var"
dedi. Yahnici,
konuşmasında diğer
parrilere de seslenerek
"Bir araya gelin. kanun
teklifi verin, hükümet
tasansı olarak
uğraşmaktan vazgeçın. 5-
6 parti ilan edinız, 'Biz
idamı kaldınyonız* deyin,
kaldınn. Hodri meydan"
diye konuştu.
42 idam dosyası
geri gönderikf
• ANKARA (ANKA)-
TBMM Adalet
Komisyonu, Anayasa
Mahkemesi'nin dün iptal
ettiği Şartla Sabverme
Yasası çerçevesinde
uygulamadan yararlanan
42 idam hükümlüsü
hakkındakı 34 idam
dosyasını Başbakanlığa
geri gönderdi. TBMM
Adalet Komisyonu'nun
karan Meclis Genel
Kumlu'nda okunarak
milletvekillerinin bılgisıne
sunuldu. Anayasa
Mahkemesi'nin Şartla
Sahverme Yasası'nı iptal
etmesinden önce alınan
karar uyannca 42 idam
mahkûmu salıverilecek.
Öcalan karan
sonbaharda
• STRASBOURG (AA) -
Avrupa Insan Haklan
Mahkemesı (AİHM), terör
örgütü PKK lıden
Abdullah Öcalan'ın
avukatlannuı yaptığı
başvunıyla ilgili karannı
sonbahar aylannda
verecek. AİHM Sözcüsü
Roderick Liddell, karann
yaz aylanndan önce
verilmesinin
beklenmediğini belirtti.
Liddell, AÎHM karannın
büyük ihtimalle sonbahar
aylannda verilmesınin
beklendiğini söyledi.
Tirkiye'den
AGSPuyarısı
• ANKARA
(Cumhuriyet Bürosu) -
Türkiye, Avrupa Güvenlik
ve Savunma Polifikası
(AGSP) konusunda
Yunanistan'ı ikna
edemeyen Avrupa
Birüği'ne (AB) "AGSP
bütünAvrupa'yı
kucakladığı zaman banşı
ve istikran getirecektir"
uyansını yaptı.
Genelkurmay Plan
Prensipler Başkanı
Korgeneral Reşat Turgut,
rürldye gibi önemli
yükümlülükler üstlenen
müttefiklere aynmcılık
uygulanmaması
gerektiğini belirtirken,
NATO ile AB arasında
henüz uzlaşma
sağlanamamasuun
nedeninin de bu
aynmcılık olduğunu
kaydetti.
Bahçeli'denAB için5 koşulHaberM«taa-Çin Halk Cum-
, huriyeri'nde temaslanru sürdü-
ren Başbakan Yardımcısı ve MHP
lideri DevJet Bahçeli, dün hükü-
metin 3 yılını değerlendirdiği ba-
' sın toplannsındaAB üyeliğine iliş-
kin 5 koşul öne sürdü. Bah-
çeli, bu şartlann
yerine getiril-
mesi duru-
munda Türki-
ye'den iste-
, nen idam ce-
! zasınınkal-
i dınlması,
, Kürtçe ya-
iyınveeği-
Itim hakkı
! gibi ko-
nulann müzakere edilebileceği me-
sajını verdi. Bahçeli'nin 7 Hazi-
ran'da Çankaya Köşkü'nde yapıla-
cak olan ve Meclis'te grubu bulu-
nan partileringenel başkanJannınka-
tılacağı AB zirvesinde de dile geti-
recegini açıkladığı 5 koşulu şöyle:
Öcalan dosyası Meclis'e.-
Bahçeli'nin öne sürdügü koşul-
lardan ilki, haien Imralı'da tutuk-
lu bulunan terör örgütü PKK'nin
lideri Abdullah Öcalan ın ceza-
sının infazma ilişkin. Öcalan dos-
yasınm Avrupa Insan Haklan Mah-
İcemesi'nin vereceği karar ne olur-
sa olsun "süratJe" TBMM'ye sevk
edihnesi gerektiğini belirten Bah-
çelı. "Bu dosya hakJanda yapıla-
cak işkm TBMM'nin iradesine ve
kararma bağh olmah" dedi.
öcalan F Tipi'ne aktarıl-
Sllt: Bahçeli aynca Öcalan'ın îm-
ralı'dan F tipi cezaevine nakledilme-
sini istedi.
KADEK de llsteye alınsın.
"Avrupa Birtiği terörle mücadele
konusunda samimivekararfa oldu-
ğunu somut ve açık bir biçimde or-
taya koymahdır" dıyen Bahçeli, bu
amaçla KADEK'in terörle mücade-
le listesine alınmasını istedi.
Terörden 'vazgectlk' de-
Slnler: Bahçeli, PKK ve KA-
DEK'ifl terörden tamamen vazgeç-
fiğini inandıncı bir şekilde duyur-
ması gerektiğini vurguladı.
Bağlılıklarını açıklasın-
lar: Bahçeli,son olarak da terörör-
gütü yöneti'cileri ve militanlannın
devlete teslim olmalannın koşul ol-
duğunu ifade etri.
Bahçeü'nin sözieri
Hükümeti oluşturanpartilerin li-
derlerinin. Öcalan için verilen idam
karannuı ardından yaphklan zirve
sonrası hazu-ladıklan "protokoP
niteliğindeki açıklamada, "Anaya-
sannzdan ve unıslararaa taahhüt-
lerimizden kaynaklanan süreç ta-
mamlandığında dosya gereği için
hediHkk TBMM'ye gönderilecek-
tir" deniyordu. Bahçeli'nin bu söz-
leriyle "AİHJVfin karan farkhyön-
de oka bfle" Öcalan'ın dosyasınuı
TBMM'ye sunulması gerektiği me-
sajını verdiği yorumu yapıldı.
Başbakan Bülent Ecevit, hükümetin 3 yılını değerlendirdi ve MHP'yi uyardı:
idam kalkıııazsa üyeMkhayal
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
Başbakan BülentEcevit, Çankaya Köş-
kü'nde yapılacak AB zirvesi öncesin-
de, idam, Kürtçe eğitım ve yayın konu-
larında geri adım atmayan hükümet or-
tağı MHP'ye uyanlarda bulundu. Ece-
vit, AB'ye girişin "olmazsa olmaz" ko-
şullannın "idanun kaldınlması, küfrü-
rel haklar ve eğftim haklan" olduğunu
belirterek "Bunlar yoksa AB'ye tam
üyelik hayal olur" dedi. Ecevit, idam
konusuna TBMM'de çözüm bulunabi-
leceğini vurgulayarak MHP'nin de bu
konuda yapıcı bir tutum içinde olaca-
ğına inandığını söyledi.
Ecevit, rahatsızhğından 24 gün son-
ra ilk kez dün bir basın toplantısı dü-
zenleyerek hükümetin 3 yıllık icraatı-
nı değerlendinrken gazetecilerin başta
AB ile ilişkiler ohnak üzere güncel ko-
nulara ilişkin sorulannı da yanıtladı.
• İdam, Kürtçe eğitim ve yayın konulannda geri adım atmayan
MHP'yi uyaran Ecevit, bu konulann AB'ye giriş için şart olduğunu
belirtti. 57. hükümetin büyük bir uyum içinde çalıştığını belirten Ecevit,
hükümet olarak erken seçimi kesinlikle düşünmediklerini de yineledi.
Toplantıyı 100'ünüzerindebasınmen-
subu izledi. Ecevit, hastane önünü "pa-
navır yerine getiren" ga2etecilerin ge-
ce-gundüz göre\
r
yaptığını söyledi.
Ecevit, "Büyük yapısal reformlara
imzaatngmı" söylediği 57. hükümetin
bü>ük bir uyum içinde çalıştığını ve
verdiği sözieri yerine getirmeyi bir gö-
rev bildiğini kaydetti. El atılmamış so-
runlara el attıklannı kaydeden Ecevit,
AB'ye tam üyelik yolunda çıkanlan
uyum yasalannı da anımsattı.
Daha sonra gazetecilerin sorulannı ya-
nıtlayan Ecevit, AB 'nin ohnazsa olmaz
koşullan arasında yer aldığını söyledi-
ği Idam, eğitini ve külrür konulannda"
da çözüm bulunabileceğini kaydetti.
Öcalan nın idam dosyası
Ecevit, Devlet Bakanı ve Başbakan
Yardımcısı Devlet Bahçeü'nın Çın'de
yaptığı gezide "PKK lideri Abdullah
Öcalan uı idam dosyasnun TBMM'ye
sevk edilmesi ve F tipi cezaevine akta-
nlması" yönünde koşullar öne sürdü-
ğünün sorulması üzerine şunlan söyle-
di: "Bahçeli'nin o demecini henüz oku-
ma firsatı buiamadun. O nedenle av-
nnoh vanıt verecek durumda değinm.
Ama hükümetin üç ortağı da Türki-
ye'nin AB'ye üye olmasuu istemekte-
diıier. Bunu da lîer vesile ile açıklamak-
MHP'li Edip Özbas
Hükümete
soruşturma
önergesi
ANKARA (Cflmhuriyet Bürosu)
-MHP Kahramanmaraş Millerv eki-
li Edip Özbaş. Abdullah Öcalan'ın
idam dosyasırun BaşbakanJık'ta bek-
letilmesi nedeniyle Başbakan Bülent
Ecevithakkındagörevini kötüye kul-
landığı gerekçesiyle soruşturma
önergesi hazırladı. Onergede, MHP
lideri Devlet Bahçeli ile ANAP Ge-
nel Başkanı MesutYümaz'ın "ildn-
ciderecedesuçhı" olduğu vurgulan-
dı. Özbaş'ın imzaya açtığı önerge-
ye, MHP'li AbdulhalukÇav ile Sa-
di Somuncuoğhı da ımza attı.
MHP Özbaş, Öcalan"ın idam dos-
yasının Başbakanlık'ta bekletilme-
si nedeniyle hükümet hakkında ha-
zırladığı soruşturma önergesini im-
zaya açtı. Önergenin gerekçesinde,
Ecevit, Bahçeli ve Yılmaz'ın gö-
rev ve yetkilerini aşarak Öcalan'la
ilgili hukuki süreci yanda kestikle-
ri belirtildi. Dosyanın Başbakan-
hk'ta bekletilme karannın yetki gas-
pı olduguna dikkat çekilen gerek-
çede, AJHM'nin verdiği tedbir ka-
rannın muhatabının hükümeti oluş-
turan 3 sıyasi partinin lideri değil
Bakanlar Kurulu olduğu, bu neden-
le karann hukuki geçerliliğinin bu-
lunmadığı kaydedildi.
1ĞNELİ FIRÇA ZAFER TEMOÇİN
tadırlar. AB'nin olmazsa olmaz koşul-
lan olan idam, kültür ve eğitim konula-
nnda uygun adnnlar anlmazsa AB'ye
tam üyelik bir hayal olur veya tam üye-
lik çok daha ileri bir tarihe ertelenir.
Onun için hükümetin bir kanadı olan
MHP'nin bu konuda yapıcı bir davra-
nış içinde bulunacağına inanıyorum.
Zaten başka türlüsünü de düşünmek
mümkün değildir. MHP de AB'ye tam
üyefikamacnu zoıiama olnıaksran. ken-
di istegi ile kabui etmiş dunımdadır."
AB ulusal yfikümlûlûk
AB'ye tam üyeliğin ulusal bir yü-
kümlülük ve kararlılık durumuna gel-
diğini anlatan Ecevit, koalisyonu oluş-
turan partilerarasında farklı görüşler ne-
deniyle güçlükleryaşanabileceğini, "de-
mokratik süreçiçindeama eninde sonun-
da uyuma vanlacağuu" savundu. Ece-
vit, idam konusunda MHP'nin
direncinin kınlamaması üzerine
nasıl bir yol izleneceğine yöne-
lik soruya da şu yanıtı verdi:
"Sayın Bahçeli, her konuda de-
ğil, çok sayıda konuda değil, istis-
nai durumlarda, koaüsvon dışın-
daki partilerin ortakhğı ileba/ıgi-
rişimlerde bulunabileceğini söy-
lemisti. Bunun başında da idam
konusu gelmekteydi. Eğer
TBMM'de yeterli çoğunluğun
sağlanması umudu befirecek ohır-
sa. ki bu konuda parlamento dü-
zeyinde bir adım atılabilir ve so-
run çözükbüir diye umuvorum.
Bu sorunu çözmek mecburiye-
tindeyiz."
'Erken seçim yok1
Başbakan Ecevit hükümet ola-
rak erken seçimi kesinlikle düşün-
medüderini de yineledi. Ekono-
miden sorumlu Devlet Bakanı
Kemal Derviş'in erken seçünin
kaçınıJmaz olduğu yönündekı
görüşünün anımsahhnası üzeri-
ne "Her vatandaş gibi Derviş'in
de sivasaJ konularda kişisel gö-
rüşleri olaböir'' diyen Ecevit, an-
cak "Deniş'üı de içinde yer aldı-
gı hükümetin erken seçimi uy-
gun bulmadığını açıkladığmr
anunsattı. Bu aşamada "erken se-
çimin memleketehiçbu-yaranol-
majacağinr, tam tersine zararlı
olacagını vurgulayan Ecevit,
"Ama Sayın Deniş hangi düşün-
ce ile bunu söylemiş, onu bile-
mem. Kendisi de bu hükümetin
üyesidir. Hükümet içinde bu ko-
nu,tarosımıa gündemine bilegel-
memiştir" dedi.
7 ^ NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR
özgürlük ve Dayanışma Par-
tisi (ÖDP), 1999 seçimlerinde
en çok oyu olan sosyalist par-
ti olmuştu. Çok oy aldı da ne
kadar diye sorarsanız, binde
dokuzdu. Yani yüzde biri bile
bulmamıştı. Diğerlerini varın
siz düşünün. Sosyalist solun
ÖDP dışındaki örgüt ve parti-
lerin neredeysetamamı AB'ye
girilmesine karşı. Sosyalist sol
AB ile ABD arasında bir fark
görmüyor.
ÖDP'nin durumu ise ikircik-
li. Pazar günü ÖDP'nin Istan-
bul il konferansı toplandı. 1000
civarında üyenin katıldığı kon-
feransta Vahit Genç 564 oy-
la yeniden il başkanlığına se-
çildi. Toplantının en heyecan-
lı tartışması AB ile ilgili olarak
verilen bir karar tasansı sıra-
sında yaşandı.
Yoğun tartışmalara neden
olan ve karar haline gelmesi için
oylanan tasanyı buraya aynen
alıyorum. Birlikte okuduktan
sonra kısa bir değerlendirme
yapmak niyetindeyim. Tasarı
şöyleydi: "Türkiye'nin Avrupa
Birliği'ne Üyelik Sürecinde
oralcalislar@yahoo.com
ÖDP, AB ve Solun Geleceği
Emeğin ve Dayanışmanın Av-
rupa 'sı İçin Mücadele: ÖDP;
Türkiye'nin AB'ye tam üyelik
sürecinin emekçilehn, ezilen-
lerin çıkarlan ve haklan açı-
sından takipçisi olarak; ikinci
kongre kararlannda dayeralan
'Emeğin Avrupa's/ yaklaşımın-
dan hareketle; Türkiye hükü-
metinin üyelik kriterlerinin si-
yasal koşui/annı yerine getir-
mesi; idam, anadilde eğitim ve
yayın hakkı, örgütlenme ve
düşünce özgürlüğü de dahil
Türkiye'nin demokratikleşme-
si mücadelemizin de birpar-
çası olan demokratik reform-
lann zaman geçirilmeden ya-
pılması; Kıbns'ta uluslararası
hukuk kurallan çerçevesinde
iki halkın eşitliğine dayalı adil
bir çözümün gerçekleşmesi;
Avrupa Birliği ve Türkiye ara-
sında imzalanmış bulunan an-
laşmalardan doğan haklann,
yurttaşlann serbest dolaşımı
da dahil uygulanması için ça-
ba göstermeyi; Türkiye 'nin
AB'ye katılım sürecinde ser-
mayenin egemenliğinde bu-
günkü Avrupa Birliği karşısın-
da; emeğin, eşitliğin, özgürtük
ve demokrasinin Avrupa 'sı için
mücadele yürüten antikapita-
listsol partileıie Avrupa çapın-
da ortak bir mücadele ve ey-
lemprogramı oluşturmayı; Av-
rupa 'nın antikapitalist solpar-
tileri ile örgütsel ve siyasal iliş-
kileri geliştirerek A vrupa Par-
lamentosu Sol Partiler Foru-
mu toplantılanna düzenli ka-
tılmayı; 'Sosyal ve Yurttaşla-
nn Avrupa 'sına yönelik müca-
dele ve eylem programının
Türkiye özgülünde gerçekleş-
mesi için mücadele etmeyi;
kararlaştınr..."
• • •
Lehte ve aleyhte konuşma-
lardan sonra oylamaya geçil-
di ve tasan 2O6'ya
karşı 260 oy-
la reddedildi. 35 üye de çe-
k/mseroykullandı. Konferan-
sı izlemediğim için bu tasarıyı
260 üyenin hangi gerekçeler-
le reddettiğini tam olarak an-
layamadım.
Bu tasannın internet sitele-
rinde dolaşmaya başladığı sa-
atlerde, MHP Genel Başkanı
Devlet Bahçeli'nin ve Genel-
kurmay İkinci Başkanı Orgene-
ral Yaşar Büyükanıt'ın AB'yi
eleştiren açıklamaları geldi.
Devlet Bahçeli idamın kaldı-
nlması için beş şart öne sürü-
yordu. Şartlara bakildığında,
Devlet Bahçeli'nin idamın kal-
dırılmasından yana olmadığı
ortaya çıkıyordu.
Türkiye'nin AB ile üyelik mü-
zakerelerine başlayabilmesi
için olmazsa olmaz koşullar-
dan birisi idamın kaldınlması.
Yani tercüme edersek Bahçe-
li, "Biz buna yokuz arkadaş"
diyor. Işin aslı AB'ye girmek
istemiyor. Istiyorsadademok-
ratikleşme olmadan bu hali-
mizle girelim diyor.
Orgeneral Yaşar Büyüka-
nıt'ın eleştirilerdeki temel he-
defîAB'ydi: "Herfırsattainsan
haklannı ön plana çıkaran dü-
şünce sisteminin terörle mü-
cadele konusunda ve gerçek
anlamda bu tutarsız tutumu-
nun, insanlık açısından man-
tıklı bir açıklaması yoktur. Te-
rör denilen veba mikrobunu
avuçlanna alan bu kişi ve ül-
keler, er ya da geç bu veba
mikrobundan nasiplerini ala-
caklardır."
AB istegi, ÖDP Istanbul Kon-
feransı'nda da çogunluk tara-
fından reddedildi.
Türkiye'de iki yüz yıldır de-
mokrasi, özgürlük ve adalet
kavgası yürütülüyor. Bu kav-
ramlara en çok ihtiyaç hisse-
den kesimler ise çalışanlar. Ya-
ni solun hitap ettiği ve örgüt-
lemeye çalıştığı kitle.
AB tartışması ise ne yazık ki
demokrasi ve insan haklan ko-
nusunda atılacak adımlara ki-
litlendi. Bu noktadadirenenler-
le, ileriye gitmek isteyenler ara-
sında bir gerilim ve siyasi mü-
cadele yaşanıyor.
ÖDP'liler o tasarıyı neden
reddettiler, anlamaya çalışıyo-
rum. Anlayamıyorum.
G L O B A L P O L İ T İ K Ü L T Ü F
ERGÎN YILDIZOĞLU
ABD, Avrupa ve Rusya-ll
Pazartesi günü, Rusya ile ABD arasında başlayan
yakınlaşmanın, ABD ile Avrupa arasındaki büyük as-
keri eşitsizliği daha hissedilir kıldığını, ABD açısından
Avrupa'nın önemini azafttığını vurgulamıştım. Bu ye-
ni jeopolitik iklimin bazı özelliklerine, bugün biraz da-
ha yakından bakmayı deneyeceğim.
Eski dostlar ve sorunlar
Soğuk savaş sırasında Avrupa, ABD'nin en yakın
dostu ve en temel müttefikiydi. Geçen hafta Bush, Al-
manya ve Fransa'da, sorunlarla dolu ve çok dostça
olmayan bir iklim buldu; bu sorunlann hiçbirini çöze-
meden gezisini tamamladı. Bush, ABD'nin "soğuk
savaş"ın sonuna doğru "Şeytan Imparatorfuğu" sı-
fatını layık gördüğü ve halen eski bir KGB subayı ta-
rafından yönetilen Rusya'da ise büyük bir dostluk
gösterisiyle karşılandı; "tarihsel" bir anlaşma imzala-
dı, hatta dünya jeopolitiğinde Avrupa'nın konumunu
daha da zayıflatan bir "stratejikişbirliğinin" de temel-
lerini attı.
Bush'un gezisi başlayana kadar ABD ile Avrupa
arasındaki çekişmelerin öncelikle Fransa'nın düşman-
ca tavnndan kaynaklandığı inancı ABD dış politika çev-
relerinde oldukça yaygındı. Schröder Almanya'sı
ABD'ye çok daha yakın duruyordu. Üst düzey bir
Fransız diplomatına göre, Bush Fransa'dan aynldığın-
da, ABD ile çelişkilerin Avrupa tarafr, artık Alman-
ya'nın tepkilerini de kapsayacak bir biçimde genişle-
mişti (The Independent, 27/05). Ortadoğu sorunu, te-
rorizme karşı savaş, "şerekseni", savaşın Irak'ı da he-
def aiacak bir biçimde genişletilmesi. füze savunma
kalkanı gibi jeostratejik konulann yani sıra çelik ve ta-
nm ürünlerinde uygulanan korumacılıkla devlet des-
teği, genetik olarak değiştirilmiş ürünierin denetimi, çev-
re (küresel ısınma) sorunlan gibi ekonomik ve ölüm ce-
zası, Savaş Suçları Mahkemesi gibi hukuki/ahlaksal
ve kurumsal özellikleri olan sorunlar yumağında Al-
manya'yla Fransa'nın tutumu birbirine çok daha yak-
laşmıştı. Schröderve Chirac bu sorunlan Bush'laçe-
şitli biçimlerde ve bir sonuç alamadan konuşmaya ça-
lıştılar. Bush ise Chirac'ın adım, sık sık "Başkan Jak",
"Başkan Şrak" şeklinde yanlış telaffuz ederek Avru-
pa'ya ne kadar önem vermekte olduğunu da göster-
miş oldu.
Eski düşmanlar ve yeni jeopolitik
Bush'un Rusya gezisindeyse bambaşka bir hava
vardı. Genel olarak dikkatler nükleer silahlan azattma
anlaşmasında ve "Soğuksavaşgerçekten bitti" söy-
leminde yoğunlaşırken esas önemli gelişme, Le Mon-
de muhabirinin Moskova'dan geçtiği yorumda özel-
likle altını çizdiği gibi, ABD ve Rusya arasında gerçek-
leşen ve Avrasya jeopolitiğini yeniden biçimlendirme-
ye başlayan anlaşmalardı. İkinci önemli gelişme ise
ABD sermayesinin Rusya'ya girişini hızlandıran yakın-
laşmalarla ilgiliydi. Putin ve Bush nükleersilahlann azaJ-
tılmasının yani sıra Orta Asya'da "terorizme karşı"
birlikte mücadele edeceklerini, Kafkasya-Hazar böl-
gesi enerji kaynaklarının işletilmesinde işbiriiği yapa-
caklannı açıkladılar. Carnegie Moscovv Centre'dan
DimrtryTrenin, Moscovv Times'takiyorumunda, Rus-
ya, Çin ve ABD arasında, bölgesel istikrann sağlan-
masına ilişkin üçlü bir işbirliğinin oluşmaya başladığı-
na dikkat çekti. Le Monde'un aktardığına göre, bu iş-
birliğinin gündeminde, haziranda ABD. Rusya, Çin'in
yani sıra Kafkasya ve Orta Asya ülkeleriyle Afganis-
tan ve Türkiye'nin de katılacağı terorizme karşı bir
bölgesel konferansın düzenlenmesi de vardı.
11 Eylülöncesinde Putin, henüz çokkutupluluk po-
litikası izlerken Avrupa'nın, ABD denetimindeki Orta-
doğu petrollerine olan bağımlılığını, Rusya aracılığıy-
la Hazar petrollerine ulaşarak azaltabileceği düşünü-
lüyordu. 11 Eylül'den sonra bu ortam hızla değişme-
ye başladı. Afganistan operasyonu ABD'ye Avrasya
platformunda yeni konuşlanma, bir müstakbel petro\
boru hattı güzergâhını da denetleme olanağı getirdi.
ABD, Avrupalı güçleri, özellikle Almanya ve Fransa'yı
bu ülkelerin talebine rağmen operasyon bitene kadar
Afganistan'a sokmadı. Sonra geldiklerinde, birABD'li
analistin ifadeleriyle. Kosova'da olduğu gibi burada
da yemeği ABD pişirmiş, Avrupa'ya da yine bulaşık-
lan yıkamak kalmıştı.
Bu stratejik işbiriiği anlaşmalan, ABD'nin Kafkasya
ve Hazar bölges/ne, dünyanm ikinci büyük petrol ve
doğalgaz rezervlerinin hinterlandına doğrudan yer-
leşme, ABD petrol şirketlerine Rusya petrol sanayi-
ine doğrudan ortak olma, Rusya'nın petrol taşıma alt-
yapısı yetersiz olduğundan liman ve petrol boru hat-
tı inşaatlannda tatlı kontratlar elde etme olanaklan
getiriyordu. Rusya bu bölgenin Avrupa'ya değil ABD'ye
açılmasına yardımcı oluyor Tabii Avrupa açısından
bu sorunu aşmanın bir yolu Rusya'yı Avrupa ile bü-
tünleştirmekten, hatta Avrupa Birliği'ne almaktan ge-
çiyor. Rusya'nın NATO'da söz sahibi olmasına olanak
sağlayan Bush hükümeti de Rusya'nın Avrupa Birli-
ği'ne alınmasından yana görünüyor. Bu ise teknik ne-
denler bir yana, AB'yi iyice genişletip sulandırarak Al-
manya-Fransız ekseninde bir süper güç olarak yük-
selmesini engelleyecek cinsten, dolaysıyla da Alman-
ya ve Fransa için gerçekleşmesine izin verilemez bir
öneri. Özetle dünya jeopolrtiğtnin ağırlık merkezi ye-
niden Orta Asya ve Kafkaslar'a kaymaya başlarken
ABD'nin Avrupa ile ilişkileri de düşmanca bir platfor-
ma kaymasa bile, gerilemeye devam edecek gibi gö-
rünüyor. Belki de bu yüzden, Perle gibi ABD "impa-
ratortuğu" politikalarının teorisyenlerini şu günlerde en
çok rahatsız eden konular, Avrupa'nın yukanda say-
dığım yakınmaları değil de kendi "küresel konuşlan-
dırma uydulannı" ve savaş uçaklarını yapmakta ısrar
etmeye devam etmesi...
Cazetelere tam sayfa ilan verildi
TÜSİAD acele
edilmesini istedi
ANKARA (Cumhu-
riyetBürosu)-TÜSlAD,
bu yıl sonuna kadar
AB 'den müzakere tarihi
aluıması içinparlamen-
toya çağnda bulunarak
Cumhurbaşkanı Ahmet
NecdetSezer'in konuyu
parrilerüstü platforma
taşımasına destek verdi.
TÜSÎAD, dün yayım-
lanan bazı gazetelere tam
sayfa ilan vererek AB
konusunda "acele edil-
mesmi" istedi. Ilanda>
"öhîni cezasınm kaldı-
nhnası, anadilde yayın
veanadüin serbestçe öğ-
renimi" konulannda Ko-
penhagkriterlerine uyul-
ması gerektiğini vurgu-
layan TÜSlAD, bu yıl
sonuna kadar AB'den
müzakere tarihi ahnmaz-
sa "üvefiksuredndeTür-
khe'nin yalnız kalaca-
&" görüşünü kaydetti.
Ilanda, AB üyeliğinin
kaçınlması durumunda
yatınmcılann "AB'yeye-
ni üye olan ülkeleri" ter-
cih edeceği uyansında
bulunuldu. Ilanda, "AB
üyeliği konusu Türki-
ye'nin iç siyaset arena-
smda mücadele araa ha-
Hne getirilmemelidir"
görüşü de kaydedildi.