Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
11 TEMMUZ 2001 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
KURESELLEŞME
ROB0TEK TURHAN SELÇUK
LUHUST
TABİATL1
İSTAflBUL
EFENDİSİ
flBDÜLCANBAZ
HARİKU1ÂDE
NACERALAJRI
KISIM
OIEKKİLİ
BİRDEN
PE5.ÎNPE OLPüCrÜMU OCrlzEUPı Hl
ÛYİE P£ ÖISA
û
Avrupa Birtiği ve GüneyKore, Amerika'yıpfyasa kurallarına uymadığı içinşikâyetetti
Ticaret savaşıkızışıyorFR"ED"ERIC F. CLAIRMONT
Ekonomist
Krizin bir başka sonucu, ticaret sa-
vaşının kızışması olmuştur. Amerikan
resmi çevreleri, bir kez daha, çelik sa-
nayilerinin damping fiyatlanyla itha-
latın kurbanı olduğunu ileri sürmekte-
dirler. Bunun sonucunda ıse fabrika-
larkapanmış, işten çıkarmalarartmış-
tır. Buna karşılık Avrupa Birlıği, Bir-
leşik Devletler'ı, hakh olarak, ithala-
tın bir kısmma, piyasa kurallannı çiğ- _
neyerek kısıtlamalar koymakla suçla-
maktadır. Güney Kore benzer neden-
le Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) nez-
dinde şikâyette bulunmuştur.
Çelik sanayii, ihracata tanınan mu-
azzam sübvansiyonlara karşın, Ame-
rikan kapitalizminin dünya rekabeti-
nin gerçek gücü karşısındaki yetersiz-
liğini bütünüyle ortaya koymaktadır.
Uslanmaz uyuşturucu bağımlısı
Amerikan kapitalizmi, borçlanmatut-
kunudur. Borç hastası olan bu ekono-
minin hayatta kalmak için her yıl 400
ile 500 milyar dolar arasında enjeksi-
yona ihtiyaç duyduğu tahmin edilmek-
tedir. Siyasal çevrelerin tümü tarafin-
dan desteklenen Amerikan Hazinesi,
eğer 'güçlü dolar' dogmasını ilanıha-
ye sürdürüyorsa bunu. giderek daha
da fazla ihtiyaç duyulan yabancı ser-
mayeyi çekmek kaygısıyla yapmakta-
dır. Federal Rezerv'in de kabul ettıği-
ne göre Avrupa ile Amerikan pazan
arasındaki verimlilik oranı farkı, ya-
bancı sermayenin Birleşik Devlet-
ler'de yoğunlaşmasının başlıca motor-
lanndan bırini oluşturmaktadır. Zira
bu, yabancı kapitalistleri yatınmlannı
arttırmaya itmektedır. Muazzam şir-
ket birleşmeleri dalgası, satınalmalar,
denetimlerin ele geçirilmesi bunun so-
nuçlandır.
Birleşik Devletler bugün dünya ta-
sarrufunun yüzde 80'ini talan etmek-
tedir. Ticaret Bakanlığı'na göre
1999'un ilk üç ayında yıllık yabancı
yatınmlar ritmi, 1995'in aynı döne-
mindekinden iki buçuk kat daha yük-
sektir. Bir görüşe bakıhrsa, yabancı fi-
nans odaklan giderek artan miktarlar-
da dolan ellerinde tuttukça, 'yeşfl kâ-
ğıdm' kuru düşmeyecektir. Borsa pa-
zarlannın hızla küçülmesi bu dayana-
ğı oldukça zayıf varsayımı yalanla-
maktadır. Söz konusu fonlan Birleşik
Devletler'e finans patlaması çekmiş-
tir: Elverişsizbirkonjonktürdebu fon-
ların fareye tek bir tik'la çekip gitme-
si işten bile olmayacaktır.
Dolardakî istlkrarsızlık
Amerikan ekonomisi dünya ta-
sarruflannı sahiplenmenin sınırına da-
yanmıştır. Bu yüzden bu son dokuz yı-
lın büyümesi bütünüyle boşa gıtme
tehlıkesiyle karşı karşıyadır. Ticaret
dengesindeki çalkalanma, dolann yer-
leşik ıstikrarsızlığının daha vahim dü-
zeylere ulaşmasına yol açacaktır. Bir-
leşik Devletler'in devasa borçlan, ka-
tı moneter politikalann tedavisine di-
renerek, tırmanmayı sürdürecektir.
Bu >
r
üklü borçlanma olgusu salt Bir-
leşik Devletler'e özgü değildir. Ama
dünya gayri safi iç hasılasının (GSlH)
yüzde 30'uyla Amrikan ekonomisi
stratejik bir konuma sahiptir. Ameri-
ka, sermaye hareketlerinın, finans pi-
yasalannm ve dünya ticaretinin ku-
manda mevkilerinın tümünü elinde
tutmaktadır. Böylece Amerikan eko-
nomısini tehdit eden ekonomik gerile-
me. dünya ekonomisi için de yıkıcı
olabilecektir. Söz konusu olan, Ame-
Dünyanın en yoksul bölgelerinde cep telefonlan sanhyor. Rekabet Amerika, Avrupa ve Asya arasında yaşanıyor. (AP)
rikan borçlannın tasfiye edilip edil-
meyeceği değildir. Versailles An-
laşması ertesinde Keynes'in i-
nandığımn aksine, bir borcun ödenip
ödenmemesi yöneticilerin nitelikleri-
ne bağlı değildir.
Amerikan hükümeti ve büyük ser-
mayesinin, borçlannı ödemek için ne
istekleri ne de olanaklan vardır. Aynı
düşünme biçimi 3. Dünya ülkeleri için
de geçerhdir. Gelecek dönemde ister
Amerika'nın isterse de başka ülkele-
rin, borçlannı ödemeyi reddetmeleri
olasılığı pekâlâ mevcuttur. Bu arada
uzun erirnlı bir düzelme sağlayacak
hiçbir öğe de ortalıkta görünmemek-
tedir.
Silahlanma harcamalannda bir pat-
lama buna yetmeyecekrir. Birleşik
Devletler şu anda silahlanmaya her yıl
300 milyar dolardan fazla harcamak-
tadır. Başkan George W. Bush'un fü-
ze kalkanı tasansı ile ortaya çok daha
fazla para sürülse bıle bu, durumu de-
ğıştirmeyecektir.
Federal Rezerv'in talebi arttırmak
için bir kez daha başvurduğu faiz dü-
şürme gırişimleri, ehven-i şer olmak-
la birlikte, temel hiçbir soruna çare
oluşturamamıştır.
Bankacılar ve büyük şirketlerin so-
rumlulan için çıkış yolu, yine vergi
cennetlerinde yasadışı işlemler, para-
sal spekülasyonlar. kırli para aklanma-
sı ve benzer çarelere başvurmaya de-
vam edilmesidir. Seattle bozgunundan
bir buçuk yıl sonra. küresel ekonomi-
ye egemen kuruluşlar -Amerikan Ha-
zinesi, Uluslararası Para Fonu (IMF),
Dünya Bankası ve Uluslararası Tica-
ret Orgütü- gözden düşmüşlerdir. Li-
beralizmin bildik şarkılan -serbest pi-
yasa, serbestleştırme, kuralsızlaştır-
ma- büyüsünü kaybetmiştir. Daha da
önemlisi, geçen ocak ayında Porto Al-
legre Dünya Sosyal Forumu'nda gö-
rüldüğü gibi, iktidarlannın ve beş pa-
ra etmeyen uygulamalanrun ipliğı bü-
tünüyle pazara çıkanlmıştır. Wall Stre-
et kriterlerine göre ekonomik patlama,
ne denli şaşırtıcı olsa da Amerikalıla-
nn çoğu "ganimetten" pay alamamış-
tır. Süper zenginlerle, geri kalan her-
kes arasındaki uçurum giderek daha
da dennleşmektedır. 1998'de Amen-
ka'nın en zengin yüzde lO'u, ulusun
net zenginliğinin yüzde 76'sını gasp
etmiştir. Bu zenginliğin yansından
fazlası ise toplam nüfusa oranı yüzde
1 olan en zengin bir avuç Amerikah-
nın elindedir.
Tam Istlhdam savı
Amerika nın "tam istihdam" savı-
na gelince. Burada hapishanelen dol-
duran ıki milyon ınsan hesap dışı bı-
rakılmıştır. Onlar da hesaba katıldı-
ğında. Amerika'dakı ışsizlik oranının,
Ekonomik Kalkınma ve Ticaret Örgü-
tü (OECD) üyelerinden farklı olmadı-
ğı görülecekrır. Bu durumda, bütünüy-
le yetersiz, entelekfüel kapasiteleri
hayranlık uyandırmaktan uzak bir baş-
kan, Birleşmiş Milletler Kalkınma ve
Ticaret Konferansı'na (CNUCED)
"Dünya ekonomisi uçunımun kena-
nndadır" (2) dedirten bir kriz sarma-
lmı nasıl durduracaktır?
(1) Tasarrufun aıle gelirlenndeh payı
(2) CNUCED, 2001 yılı ticaret ve kalhnma
raporu CNUCED, Cene\re, 24Nısan2001
BİTTİ
' Le Monde Diplomatique, Mavıs
2001. Çevıri: Hüseyin Ba$
40 kadar italyan sinemacı, Cenova'daki küreselleşme karşıtlarını ortaklaşa çekecek
zirvesi filıııe çekîlecek
Ettore Scola, çekim yapacak yönetinenfcnkn.
ROMA (AA) - Aralannda Taviani kardeşler
olarak bilinen Paolo ve Vittork) Taviani,
Ettore Scola ve Mario MoniceUi'nin
bulunduğu 40 kadar İtalyan süıemacımn.
Cenova kentinde 20-22 Temmuz'da
düzenlenecek G-8 zirvesini protesto edecek
küreselleşme karşıtlarmı ortaklaşa fihne
çekecekleri belirtildi.
Başkent Roma'daki Luna Rossa
prodüksiyon şirketi tarafından yapüan
açıklamada, söz konusu girişimin, yapıma
Fransesco Maselli ve Maııro Berardi'nin
imzasını taşıdığı belirtildi ve sinemacılann
amaçlannm. 'Cenova'da olup biteceklerin
sanatsai bakış açısnia resmini çekmek'
olduğu ıfade edildı.
Projenin, katılııncılann kişisel desteğiyle
finanse edildiği belirtilen açıklamada,
toplanan yaklaşık 100 bin Euro'nun,
fılmden kameralara, ulaşımdan
konaklamaya kadar bütün masraflann
karşılanmasına harcanacağı kaydedildi.
Fihnin birçok versiyonunun çekileceği, bir
saat sürmesi planlanan bir versiyonunun
îtalyan devlet televizyonu RAI'ye
satılmasının tasarlandığı açıklandı. Paolo ve Mttorio Taviani kardeşler de projede yer alıyor.
DUZYAZI
ORHAN BİRGİT
Yalandan Kim Olmuş?
IMF'nin ikınci dilim borç musluğunu ne zaman ve
hangi koşullarla açacağı konusunda hükumetin can
alıp, can verdiğı günlere rastladı, Bedrettin Ekdi'nin
oğlu için yaptığı 1 milyon dolarhk sünnet düğünü.
Çok merak ediyorum, ülkemizdeki ekonomik krizin
çizdiği zikzaklan bizden daha fazla ilgi ile izleyen ya-
bancı basın ve televizyonlar da, bizim medyamız gibi
Istanbul Boğazı'nı şehrayine çeviren bu olaya ger ver-
dimi?
Verdiyse, 8 yaşındaki Ahmet Ekdi'nin elinde altın
kabzalı bir tabanca, çevresinde televole gülleri ile poz
verişınin altında yatan öyküyü, yani sünnet operasyo-
nuna verilen bu olağanüstü önemi nasıl yorumladılar?
Sünnet, Musevilerin de, Müslümanlann da oğlan ço-
cuklan için uyguladığı bir operasyon. Museviler, çocu-
ğun doğumunun ilk haftası ıçinde olayı çözümledikle-
ri için, özellıkle bız Türklerdekı o gorkemlı eğlenceler,
şaşaalı gostenlerle ilgılenmıyorlar. Sorunu nedense er-
kekliğe ilk adım atma gibi değeriendiren bizim toplu-
mumuzun o çok özel kesımı ıse, aılenın velıahtına ya-
şadığı ve yaşayacağı dunyanın görkemıni anlatmanın
çabası için ellerinden gelenı artlanna koymuyorlar.
Öyle bir çaba olmasaydı, başta Istanbul Defterdar-
lığı olmak uzere, kim Bedrettin Ekdı adındaki müteşeb-
bis bir yurttaşa sahip olduğumuzu öğrenebilecektı?
Gerçi, hafta sonunda Galatasaray Adası'ndaki sünnet
düğününü renklendiren 25 ünlü sanatçımızın isimleri
de, kendilerine verilmiş olduğu bildinlen çantalar do-
lusu dolartar da bu başanlı vatandaşımız hakkında ye-
terii bilgiye ulaşmamızı sağlamadı; ama olsun yine de
parça buçuk öğrendiklerimız ile Siırtli zenginimizin is-
terse, ülkesini IMF burgacından bile kurtarabileceği
ortaya çıktı.
"Çıktı" derken Ekdi'nin, 8 yaşındaki oğlunun bir ge-
celik neşesi için sarf ettıği ileri surulen 1 milyon dola-
nn da içinde olduğu servetten söz ediyoruz. Ama da-
ha sünnet düğününün gider listesı yayımlanıp da Is-
tanbul Defterdarlığı harekete geçer geçmez, tekzip
makinesi çalışmaya başlıyor.
Meğer o ünlü "d/Va"lar, sanatçılar tanımadıklan bir
ev sahıbinin davetıne "hayır" adına ve ücret almadan
katılmışlar! Elbette öyledir; yoksa onlar da birer vergi
yükümlüsü olmazlar mıydı?
O, bugüne kadar adını hiç duymadığımız davet sa-
hibi de, ilk tanıtımlara göre Siırtli bir aşiret ağasıymış.
2001 yılının AB kapısındaki Türkıye'sine hiç de yaban-
cı gelmemesi gereken bu feodal kimliğin de doğru ol-
madığı, Siirt'te Bekdi adında bir aşiretin olmadığını,
ötekı etkilı ve yetkilı ağalar soyleyınce, bu defa Bedri
Ekdi'nin sadece Şışli yöresınde 400 gayrimenkulün ta-
pusunu elinde tuttuğu ortaya çıkıyor. Butapulartoma-
nnın başlangıcının ise, "tompalacılıkla edınıldiği söy-
lenilince insan ıster ıstemez Öcner Lütfi Topal'ın da ay-
nı yoldan geçerek başan çızgısini yakaladığını anımst-
yor!
Ama parayla imanın kimde olduğunun bilinemeye-
ceği özdeyişinin bir kez daha haklı çıktığını, Bedri Ek-
di'yi oğlunun sünnet murüvvetıni görmesı için Çanak-
kale'deki cezaevinin kapılannı açan Cumhuriyet sav-
cısının sözleri ortaya koyuyor. Meğer Başsavcı, göze-
timinde 4 yıllık cezasını çeken mahkûmun öyle paralı
biri olduğunu bile bilmiyormuş!
Yoksa, baba ya da analannın cenazelerinde buluna-
bilmek için üç günlük bıle ızin almakta onca güçlukle
karşılaşan bunca tutuklu ya da hükümlü gibi bir sün-
net operasyonunu, görkemli bir bin bir gece düğünü-
ne döndürmek isteyen vatandaşa niye sıradışı işlem
yapılacaktı ki?
• • •
Sıradışı sünnet düğünü yapabilen yurttaşın, resmi
kayıtlara bakıhrsa tek doğru kımliğı, Maliye'deki vergi
levhalanna geçtıği biçimde iki şirketin sahibi gorunme-
si. Ama sıkı durun, onlardan bırisı beyanlardakinin ak-
sıne bir terzi dükkânı; öteki ıse iki yıl önce kapatılmış.
Ve sıradışı düğünün sahıbı yurttaşımız, zaman za-
man sira içi işler de yaptığını göstermek için vergi bil-
diriminde çoğu gınşımcımiz gibi'zarar" gösterip, tek
kuruş vergi bile ödemıyormuş!
Yukandan beri anlatmaya çalıştığımın özeti, o aklım-
dan hiç çıkarmadığım özdeyış ile anlatılmıyor mu:
Özellikle bizim ülkemızde "Yalandan kim o/müş"ki?
• • *
Yalandan kimse ölmediğı ıçın midir ki, acaba benim
ülkemde "Kayıt Dışı Ekonomi" böylesıne başıboş cirit
atmayı sürdürüyor ve birgecede 8 yaşındaki oğlundan
2 santimlik bir et parçasının kesilişıni muştulamak ama-
cıyla 1 milyon dolannı havaya atan "bafaa"nın serüve-
nini, ayda 85 dolar asgan ücret alabilen milyonlar ağ-
zı açık bir şekilde okuyor!
Faks:0 212-677 07 62
E-mail:obirgit(a e-kolay. net
İtalya
Havaalanına
savunma fiizeleri
ROMA/PARİS (AA)
-G-8 zirvesine hazırla-
nan italya, Cenova'daki
havaalanına savunma
fuzeleri yerleştirdi.
Dünyadaki gelişmiş
8 sanayi ülkesinin
(ABD. Almanya. Rus-
ya, Ingiltere, Kanada.
italya, Fransa, Japonya)
liderlerinin katılacağı
zirveye 10 gün kala Ce-
nova'daki hazırlıklar
arttınldı. Cenova Hava-
alanı'na, olası bir saldı-
nya karşı 'Spada' sa-
vunma fuzeleri yerleş-
tirildi.
İtalyan hükümeti, ko-
nuyla ilgili bir açıkJa-
ma yapmazken füzele-
rin küreselleşme karşıt-
lanna değil, uluslarara-
sı terör örgütlerinin ola-
sı saldınlanna karşı ko-
nulduğu sanılıyor.
Bu arada Italya'nın
yan resmi haber ajansı
Ansa'ya 'Avrupalı Yeni
Kızıl Tuga\lar' adh bir
örgütten telefonlar gel-
diğibildirildi. 'Avrupa-
h Yeni Kızıl Tugavlar'ın
Ansa yetkilılerine.
"Adalet Bakanı ve
önemli nluslararası ve
İtalyan şahsiyetier dik-
katli olsun. G-8 zirvesi-
nin son günü (22 Tem-
muz) Kızıl Tugaytariçin
bü\ ük bir savaş olacak*
dedikleri belirtildi.
Öte yandan küresel-.
leşme karşıtlammı, Ce-
nova ve civar bölgeler-
de toplantılar yaparak
zirve sırasında ne tür
gösteriler düzenleye-
cekleri konusunda tak-
tik geliştirmeyi sürdür- •
dükleri bildirildi.
Göstericilerin aynca,
güvenlik kuvvetleriyle
olası bir çatışmaya kar-
şı kask, kalkan, gaz
maskesi gibi malzeme
topladığı kaydediliyor.
Piyalog slstemi
Fransa Dışişbri Ba-
kanı Hubert Vedrine,
ltalya'nın Cenova ken-
tinde 20-22 Temmuz'da
düzenlenecek G-8 zir-
vesinde eylem yapma-
ya hazırlanan küresel-
leşme karşıtlanna bir
'di>r
alog sistemi' öneri-
sinde bulunacağını
açıkladı. Vedrine, an-
cak 'dijalogsisteminin'
aynntılarmı açıkla-
madı.