Catalog

SAYFA CUMHURİYET 3 OCAK 2001 ÇARŞAMBA 10 H A İ J İ I J R L J L R dishab@cumhuriyet.com.tr îngiltere'de açıklanan gizli belgelere göre Türkiye, Londra ve Washington'ı darbeden 4 yıl önce uyardı Gizli belgelerdeki Kıbrıs itirafi REŞATAKAR LEFKOŞA - Tüıkiye'nin, 20 Tem- muz 1974'teKıbns'agerçekleştirmiş olduğu askeri harekât ve harekât ön- cesindeki cunta darbesıyle ılgili ola- rak gerekli uyanlan 4 yıl öncesinden, yani 1970 yılında yaptığı, fakat bunun dikkate ahnmadığı açıklandı. îngiltere'de 30 yılda bır açıklanan In- gilız gizli belgelenne göre, Atına'da- kı cunta yönetımının Kıbns'ta darbe yapacağına ilışkın hazırlıklara dıkkat çeken Türkiye, önlem alınmaması ha- lınde adaya askeri harekâtta buluna- cağını, ABD yönetimıne ve garantör ülkelerden Ingiltere'ye de bildirmiş. Londra'dakı "PubBc Record Offi- ce" (Devlet Resmı Evraklan Kayıt • 30 yılda bir açıklanan Ingiliz gizli belgelerine göre, Atina'daki cunta yönetiminin Kıbns'ta darbe yapacağına ilişkin hazu-lıklara dikkat çeken Türkiye, önlem alınmaması halinde adaya askeri harekâtta bulunacağını bildirdi. Merkezi) tarafindan açıklanan 1970 yı- lındakı gızlı belgelere göre, Yunan cuntasının 15 Temmuz 1974'te gerçek- leştırdığı darbe planlarından Amen- kan Istihbarat Örgütü'nün (CIA) de ha- ben vardı. Rum kesimi öfkelendi tngılız gızlı belgelennde yer alan gerçekler, Gûney Kıbns'ta öfkeyle karşılandı. Rum basmı, Tûrkiye'nin darbe konusunda 4 yıl önceden uyan yaptığını ve ABD'nın gehşmeleri ses- sizlikle takıp ettığinı belırtırken Tûr- kiye'nin darbeden 5 gûn sonra garan- tör ülke sıfatıyla gerçekleştirdığı as- keri harekâtı bir kez daha 'İşgal" ola- rak nitelendirdi. Ingiltere'nin 30 yıl sonra açıkladı- ğı gizli belgelen çok özet halinde ve- ren Rum Radyosu da, Yunan cuntası- nın darbe planlannı ele geçıren Tûr- kiye'nin, ABD yönetimi ile garantör ülkelerden Ingiltere'yi 1970 yılında uyardığını bildirdi. Radyonunhaberm- de, darbenın 15 Temmuz 1974'te ger- çekleştinldiğı ve dönemın Cumhurbaş- kanı Başpiskopos Makarios'un, silah zoruyla devnldiğı vurgulandı. Makanos'un, darbe sonrası devril- mesi üzerine Nikos Samson, cunta ta- rafindan Kıbns Cumhurbaşkanı ilan edilmiş, 20 Temmuz 1974'te ıse Tür- kiye garantör ülke olarak uluslarara- sı antlaşmalardan doğan hakkını kul- lanarak adaya asken müdahalede bu- lunmuştu. Hannay'ın Kıbns Ziyareti Ingiltere, 30 yıl önceki gizli belge- lerin açıklanmasının ardından Kıbns Özel Temsılcısı Sir David Hannay'ı 11 Ocak günü Kıbns'a göndenyor. Kıbns sorunuyla ılgili temaslardabu- lunacak olan Hannay, Kuzey Kıbns Tûrk Cumhuriyetı (KKTC) Cumhur- başkanı RaufDenktaş ve Gûney Kıb- ns Rum Yönetimi lıden Gtafkos Kk- rides ıle görüşecek. Tûrk tarafinın dolaylı görüşmeler- den çekilmesi sonrasında Denktaş'la ilk kez görüşecek olan Sir David Han- nay'ın, Kıbns'ta çok kısa bir sûre ka- lacağı ve temaslannın ardından Ingi- liz hükümetine bılgı aktaracağı haber verildi. Denktaş-Hannay görüşmesi 11 Ocak günü saat 12.00'de gerçek- leşecek. Hannay daha sonra Rum li- deri Glafkos Klerides'le görûşerek adadan aynlacak. Berlin'de MP ^ •* _ •*•••* •••••• Tırk olduruldu • BERLİN(AA)- Almanya'nın başkenn Berlın'deki Charlottenburg semtînde, 43 yaşmda bır Türk'ün öldürüldüğü bıldınldi. Berlın polısı, adını açıklamadığı Türk vatandaşının, eşi tarafindan evınde ölü bulunduğunu belırttı. Polıs, Tûrk vatandaşının tabancayla öldûrüldüğünü ve ıntıhar etmedığınin anlaşıldığını kaydettı. Alman kattorisr silah altında' • BERLÎN(AA)- Almanya'da kadınlar ilk kez dûn "silah altına" alınmaya başladı. Kadınlar için zorunlu olmayan ve ülke genelinde toplam 244 gönüllü kadın askerden ilk 42'sı dûn sabah Kuzey Ren Vestfalya eyaletındekı Augustdorf ve Dûlmen kışlalanna teslim oldu. Almanya'da şimdiye kadar sadece sıhhıye bırlıklennde ve bandolarda görev yapan kadınlar, artık kara, hava ve denız kuvvetlennde "silahlı eğitim" yapabılecek. Rusya'da af hazırtağı • MOSKOVA(AA)- Rusya, cezaevi koşullannı ıyıleştırmek amacıyla hazırlanan yasa tasansı çerçevesınde, mahkûmlann üçte bırini affetmeye hazırlanıyor. Adalet Bakanı Yuri Çayka, Interfaks ajansına yaptığı açıklamada, parlamentonun alt kanadı Duma'ya sunulan yasa tasansının geçmesi halinde, bır milyonu aşkın mahkûmun yaklaşık 350 bininin aftan yararlanabileceğini söyledı. Tasannın bu yılın ilk yansında yasalaşmasmı bekledıklenni kaydeden Çayka, asıl amaçlannın Rus ceza sısteminde önemli reformlar yapmak olduğunu belirttı. Rusya, cezaevlen koşullan nedeniyle uluslararası ınsan haklan savunuculannın eleştırilenne maruz kalıyor. Cezayir'de yine kan döküldü • CEZAYİR(AA)- Cezayır'de hafta sonu meydana gelen şıddet olaylannda 3 kişi öldü, 2 kişi de yaralandı. Gazetelerin haberine göre, başkentın 70 kılometre kadar doğusuna dûşen Maala bölgesuıde, aşın dıncı gruplann yerleştırdiği bombanın patlamasıyla bır sıvıl ve bır subay öldü, bir er yaralandı. Başkentin 160kilometre batısındakı Ayn Efla yörestnde de önceki gûn silahlı kişıler bır köylüyü katlettiler. Sidi Ahmet bölgesınde pazar günü yola pusu kuran şenatçı mılıtanların ateşıyle bır kadın yaralandı. Tayvan y dan Çin 9 e tarihiyolculuk Tayvan'dan hareket eden 3 gemi, 50 yü sonra Çin ile Tayvan arasında ük doğrudandenkseferinigervekleştirerek dün Çin'in Xiamen Hmanın» ulaşü. Yaklaşık 200 Tayvanh resmi yeÜdB ile haa olmak için gelen 500 kadaV Taocuyu taşıyan 3 gemi, iki düzine polis ve Xiamen yettdlileri tarafindan kıyıda karşılandı. Tarihi olayı gemi sessizce limana yaklaşırken izleyen yaklaşık 200 kadar Çinliye Tayvanh yokular da el sallavarak selam verdL Tayvan'ın Kinmen limamnria da vokular, ilkokol öğrendlerinin de kaokuğı törenlerle uğurlannuşü. (Fotoğraf: REUTERS/AP) Kutlamalar sırasında havai fişek kazalan, şiddet olaylan vb sonucu 200 'den fazla kişi öldü Latin Amerika yeııi yılda savaş alaıııııa döndü DışHaberlerServisi- Latın Amenka ül- kelenndeki yeni yıl kutlamalannda 200 'den fazla kışı öldü, 1500'den fazla kişi de ya- ralandı Polıs ve Kızılhaç yetkılılennce ya- pılan açıklamaya göre, Latııi Amerika'da- kı çeşitlı ülkelerde yılbaşı kutlamalan bırçok kişi havaı fişek, trafik kazalan ile cınayet, hırsızhk ve diğer şiddet olayla- nnda yaşamını yıtırdı. Tüm bir yıl şıd- Brezflya'nın Rio de Janeiro kentinde 50 kadar kişi havai fişek kazalan sonucunda yanıklar nedeniyle hastaneye kaldınldLSao Paulo'da yaklaşık 1 milyon kişinin kaüldığı yeni yıl kutlamalannda çıkanotaylar sonucu 100 kişi yaralandL (Fotoğraf: AP) detın kol gezdiğı Kolombıya'da pazar ve pazartesi günlerinde solcu gerillalann ve sağcı milis gruplannın saldınlan, trafık kazalan ve kavgalarda 116 kışı öldü. Paraguay'da pohs, 33 kışının cınayet, trafık kazası, elektnk çarpması ve bo- ğulma sonucu öldüğûnü büdirirken has- tane kaynaklan da yaklaşık 300 kişinin kesici aletle yaralanma ve yanıklar nede- niyle tedavi altına alındığuıı belirttiler. Honduras'ta 24 kişi çoğunluğu ateşlı sı- lahlarla olmak üzere öldürülürken Kos- ta Rika'da da Noel ıle yeni yıl arasında- kı dönemde 23 kişinin öldüğü, bu dö- nemdekı ölümlenn geçen yıla oranla yüz- de 34 artış gösterdiği kaydedıldi. Ekvador'da çoğunluğu cinayet ve tra- fık kazasında olmak üzere 6 kışının öl- düğü, 55 kişinin de yaralandığı bildiril- dı. Meksıka'da bır otobûsün kanştığı tra- fik kazasında 6 kışının öldüğü, 30 kişi- nin yaralandığı belırulırken Peru'daki yıl- başı kutlamalannda da 5 kişi öldü, 50 ka- dar kişi yaralandı. Havai fışek kazalannın en çok yaşan- dıgı Brezılya'nuı Rıo de Janeiro kentin- de de 50 kişi çeşitli derecede yanıklar ne- deniyle hastaneye kaldınlırken Sao Pa- ulo'da yaklaşık 1 milyon kışının katıldı- ğı yeni yıl kutlamalannda çıkan olaylar sonucu 100 kişi yaralandı Şili'de hede- fıni şaşıran havai fişekler 3 kişinin ölü- müne neden oldu. Şıh'de çıkan olaylarda 63 kişinin yara- landığı belirtildı. Arjantin'de 940 yarah Arjantın'ın başkenü Buenos Aires'te tra- fık kazalan, yangınlar, havai fişekler ve patlayan şampanya mantarlan sonucu 940 kışı yaralandı Arjannn resmı haber ajansı Telam, kutlamalar sırasında bir- kaç kişinin fışeklenn ellerinde patlama- sı sonucu parmaklannın kesildiğini, ba- zı kişilerin gözlerinden yaralandığını, ba- zılannda ise cıddi yanıklar bulunduğunu duyurdu. Cumhuriyet k ı t a p 1 a r ı Anıl Çeçen Atatürk'ün Kûltür Kurumu HALKEVLERİ r L Türkiye Cumhunyetf nın ulusal bınkımının kültürel yanını ortaya koyan bu esenn, genç kuşaklar ve Türk kamuoyunun, cumhunyet tanhımızı günümüz koşullannda yeterh bır düzeyde değerlendırebılmeleri için bır başvuru kaynağı olacağı açıktır. t* CumhurİYet Çağ Paza-lama A Ş Turkocağı Cad No'39/41 K kitap kulubü (34334)Cağatoğlu-lsianbul Te! (212)514 0196 Cumhuriyet k ı t a p la r ı CüneytAkalın ASKERLER VE DIŞ GÜÇLER "Amerikan Gizli Bclgeleriyle 27 Mayıs Olayı" 27 Mayıs'ı ammsayanlara, yaşayanlara, sonradan duyanlara soralım bakalım. ABD'ye ekonomık, asken, kültürel, malı ve benzen bakımdan sunsıkı bağlı bır ülkede, o ülkenın sıyasal ıkndanna talıp olan bır hareketın oluşumunda esas olarak ıç etkenler mı, yoksa dış etkenler mı rol oynamışh'' Ünlü gazetecı ve öğretım üyesı Cüneyt Akalın bu konuyu eşeledı. Eşeledı ve ortaya tanhe tutulan yeni bır ışıldak çıktı r *T Cumhurtyel Çağ Pazarlama A Ş Turkocağı Cad. No 39/41 ^ . kitap kulûbO (34334)Caö£(34334)Ca§atoğlu-lstanbul Tel (212)514 01 96 Cumhuriyet k ı t a p 1 a r ı ErginYıldızoğhı KOTU ŞONSUZDA GEZİNTİLER Ergın Yıldızoğlu, bu kıtabında, bır cerrah titızlığıyle lıberal demokrası ve kapıtalızmın, esasında cerahat kaplı zafen olarak nıtelendınlen yarasına neşten batınyor, küçük bır azınlık yaran^a kunılmuş bu ekonomık modelden kaynaklanan cerahatı ortaya çıkanyor Hem de, "Kötu Sonsuz"un, ABD kapıtalıznunın ve egemenlığmm ıplığım pazara çıkararak y CumhortYct Çağ Pazarlama A.Ş Turkocağı Cad No-39/41 ^ kitap kulûbû ;34334)Cağaloğlu-lstanbul Tel. (212)514 01 96 BIÇAK SIRTI EROL MANtSALI TSK ve Avrupa Birliği Genelkurmay Başkanlığı bir açıklama yaptı ve AB'ye karşı olmadığını bildirdi. Tûrkiye'nin AB'ye bir Fransa ya da bir ispan- ya gibi tam üye olmasınaTSK karşı değildir. Bu- nu çok doğal karşılamak gerekir. TSK'yı bu yön- de açıklama yapmaya, bazı spekülatif yayınlar zorladı. Ancak, arada bazı farklar var... Evet, Tûrkiye'nin aynen AB içindekiler gibı eş'rt statüde ve normal, tek yanlı olmayan bir iliş- ki düzeni içınde AB'ye üye olmasına TSK karşı değildir. Ancak bugüne kadar, haklı nedenlerie TSK ve askeri çevreler, Türkiye-AB ilişkilerinde "bazı tepkiler" göstermişlerdir. Son aylarda bu tepkilerın "hangi konularda" ortaya çıktığını sıralayalım: 1) Güneydoğu konusunda Brüksel'den ve AB Pariamentosu'ndan, "Tûrkiye'nin bütünlüğüne yönelik dayatmalara" yeltenildiğinde TSK ve askeri çevreler, "AB Türkiye'den böyle şeyleris- teyemez" demışlerdir. 2) "Ulusal azınlıklar" adı altında, Türkiye'den, ülke bütünlüğüne yönelik tahrikler ve dayatma- lar yapıldığında, TSK tepkı göstermiştir. 3) Türkiye-AB ılışkileri bahane edilerek, hatta istismar edilerek Kıbns ve Ege konularında AB "koşul getirdiğinde", TSK olmaz demiştir. 4) Avrupa Güvenlik ve Savunma Kımliğı-NA- TO ilişkilerinde, AB'nin dayatmak istediği "tek yanlı düzene", TSK karşı çıkmıştır. TSK, Türki- ye-AB ilişkilerinde çok haklı olarak tek yanlı ya- pılanmalara karşıdır. 5) MGK konusunda, Brüksel'den "dayatma- laryapılmak istendiğinde", TSK buna da tepki gösterdi. 6) Son olarak, Katılım Ortaklığı Belgesi'nde, Kıbns'ın "koşul olarak dayatılmasına" JSK ha- yır demiştir. Aynca bu konuda, Çankaya Doruğu ile Sezer, Denktaş, Ankara hükümeti ve Genelkurmay, ortaktepkilerini ve çizgilerinı net bir biçimde ka- muoyuna yansıtmışlardır. 7) Son olarak Nice Oaruğu'ndaTSK, Türkiye'nin AGSK'den dışlanmasına ve Türkiye'ye 2010 randevusu verilerek ülkemizin "oyalanmasına" anında tepki göstermiş bulunuyor. TSK Tûrkiye'nin AB üyeliğine karşı olmamış- tır ama, AB'nin, adaylığımız bahane edilerek ulusal çıkarlanmız üzerinde oynamasına tepki göstermiştir. TSK nelere karşı? Turkıye-AB ilişkilerinde, TSK'nin tepki gös- terdiği konulara baktığımızda aşağıdaki gerçek- ler ortaya çıkıyor: 1)TSK, Turkıye-AB ilişkilerinde, "tekyanlı dü- zenlemelere karşıdır". Bunun somut örneğini AGSK-NATO ilişkisinde gördük. 2) TSK, ileride Tûrkiye'nin bütünlüğünü tehli- keye sokacak AB isteklenne karşıdır. 3) TSK, Kıbns ve Ege konulannda, AB'nin "ön koşul dayatmalanna" karşıdır. Atina'nın, AB'yi kullanarak Tûrkiye'nin karşısına çıkmasına tep- ki gösteriyor. 4) AB'nin, MGK gibı, Tûrkiye'nin ulusal çıkar- lannın korunmasında önemli olan bir kurumu kar- şısına almasına tepki veriyor. 5) TSK, AB çevrelerinin, Atatürkçü düşünce- den rahatstz olmalanna da, çok doğal olarak tep- ki göstermektedir. 6) TSK, Tûrkiye'nin AB tarafindan "oyalan- masına" da karşıdır. TSK AB'ye karşı değildir ama, AB'nin Türki- ye ile ilişkiiennde, yukarıda anılan konular üze- rinde ısrar etmesine çok haklı olarak karşı çık- makta, tepkı göstermektedir. İki şeyi birbirinden ayırmak... TSK, AB'ye normal koşullar altında "evefde- mektedır. Oysa AB, süreklı olarak Tûrkiye'nin ulu- sal çıkaıian ıle bağdaşmayan önerilerie karşımı- za çıkmaktadır. Bir taraflan Türkiye'den ödün ko- parmaya çalışırken öte yandan da ülkemizi "oya- lama taktiği" gütmektedır. TSK, AB'ye karşı değildir ama, bütün bu anor- mal taleplere de tamamen karşıdır. Karşı oldu- ğunu, bugüne kadar ortaya koyduğu tepkilerle göstermiştir. Kimse konuyu istismar etmeye kalkmasın: AB'ye karşı olmamak başka şey, ulusal çıkar- laria bağdaşmayan dayatmalara evet demek ise bambaşka bir şey. Cumhuriyet k ı t a p 1 a r ı Gönül Dönmez Colin PAYLAŞILAN TUTKU SİNEMA Sınema adına gerçekten "lezzetlı" ve de alınması gerekli bır kitap. Sadece alınması mı9 Elbette hayır Bu kıtabı alın, (ister evde, ıster seyahatte) bır rahat koltuğa oturun. Göreceicsmız kı, bır süre sonra ıçınızdekı koskocaman sınemanın başlama zılı çalacak, hem de uzuuun uzuuun. Başlayın sayfalan çevırmeye. Haydı sıze iyi seyırler.. y CumhurtYİt Çağ Pazarlama A Ş Turkocağı Cad No:39/41 ^ kitap kuluEu (34334)Caöaloğlu-lstanbulTeJ (212SH 01 96