Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 22 HAZİRAN 1996 CUMARTESİ
12 DIZIYAZI
BAŞKALDIRI
LENEGI
M. AKİF S01MAZ
Y.SAMİSOLMAZ
Belfast, IRA'nın ingiliz askerlerine yönelik saldırılarıyla harebeye dönüşmüş. Yıkılan binalar, korkuyla kaçışan insanlar, kan ve barut kokusu yaşamın her alanına sinmiş.
Sömürgeciliğe karşı savaşıjltHHŞ /rlanda; ııvgarlığtn besiği(') Avnıpa'nın kıızevhaiısmda. Aılantik Okvanıısıt'nun
çevreledigi bir ada. 11. vityılın sonlarından itibaren ingiliz ve Iskoç işgaline ıığramıs.
sönıiiıiiden öıiiriisanayileşememiş bir turım ülkesi olan trlunda. IRB'den {İrlanda Cıımhuriyetçi
Kardesliği) Fenian Derneği ne. IRA 'dan Sinn Fein 'e kadar tiim legal ve illegal güçleriyle İngiliz
sıiım'iriisiine karşı ıılıısul bağımsızlık miicadelesi vermisıir.
Paiirik kofiılları nedenivle hızla değişen diinvu düzeni içinde (Fransız Devrimi, Röııesans.
% rlanda insanı ılımlı. yersiz
/
gurur ve sınıf ayrımından
uzak, servet sahibi olmaktan
çok insan mutluluğuna önem
veren özelliklere sahipti.
Teknolojik bakımdan her
zaman geri kalmış. politik bakımdan
bağimsızlıklarına düşkün Irlandalılar.
bin yılı aşkın bir süre yabancı
ışgallerine karşı koyamamış ve
1170'ten sonra ülke. İngiliz ve iskoç
işgaline uğramıştı. Ilk bakışta İngiliz
sömürüsü kapsamlı olmamakla
birlikte. özünde sadece İrlanda'nın
rahat ve mistik yaşam biçimine
duyulan özlem vardı. Ingilizler. istila
süresince ganimet elde etmek yerine
eğlenceye önem vermiş. Ingilizlerin
deyimiyle "İrlandalılardan çok
İrlandalı" oltnuşlardı.
Fakat bir süre sonra istilanın şekli
değişmiş ve İngilizler daha kapsamlı
•sömürü politikalarını uygulamaya
koymuşlardı. tlk dlarak zorla göç
ettirmeler başladı. Nüfus olarak
katolik nıezhebine bağlı insanların
yoğun olduâu Ulster. 17. yüzyılın
başlarında. Irlandalıların sürülüp
yerine Protestan mezhebine baglı
Ingilizlerin yerleştirildiği. Protestan
inancına dayanan bir yerleşim
merkezi olmuştu.
Aynı dönemde İrlanda"nın çeşitli
bölgelerine yerleştirilen yabancılar
ise kısa bir süre sonra birbirlerine
sürekli düşmanlık besleyen. sınıf
tarkına önem veren topluluklara
bölünmüşlerdi. Ulster'in dışında
İrlanda. birbirlerine benzeyen
insanların yaşadığı bir ülkeden çok.
istila edilmiş bir bölge özelliği
taşıyordu. Irlandalılar ulus bilincini
hiçbir zaman yitirmiyorlardı. ama
istilacılarla istilaya maruz kalanlar
arasındaki sınır aitaide yok oluyordu.
1800 yılında kabufedilen "Birlik
Yasası" ile İrlanda'nın kendi
parlamentosu feshedildiğinden ülke.
İngiliz asıllı Protestan sınıfından çok.
Londra'dan yönetilir olmuştu.
içyönetim tasarıları
Bu dönemde Liberal Parti lideri W.
E. Gladstone, Irlandalılara içişlerinde
kısmi bağımsızlık tanınması için
İngiliz Avanı Kamarası'na (1881)
içyönetim tasarısını sundu.
Tasarıya göre:
1- Sadece içişlerinden sorumlu bir
İrlanda parlamentosu oluşturulacak.
2- Kara ve demz kuvvetleriyle
dışişlerini yönetme yetkisi. İngiliz
parlamentosunun olacak.
3- İngiliz Kralı. İrlanda Kralı olarak
kalaeak.
Içyönetimi destekleyen 86 İrlandalı
milletvekilinin -o dönemde İngiliz
parlamentosunda 103 milletvekili
vardı- önderi Charles Ste>vart
Parnell, Gladstoneun liberallerini
destekliyordu. Ancak oylanıa
sonucunda tasarı aleyhinde oy
kullanarak hükümetin düşmesine
neden oldıı. 1893"teAvam
Kamarasfnda kabul edilen ikinci
içyönetim tasarısı ise o dönemde
mali yasaiann dışında her türlü yasa
tasarısını reddeden Lordlar
KJMLİKKARTI
Yüzölçümii: 14 bin 139 km'-
Nüfus: 1 milyon 610 bin
Dil: İngilizce, Irlandaca
Din: Yüzde 63 Katolik, yüzde
3 7 Protestan
Başkent: Belfast
Kamarasf nda bir kenara atıldı.
1911 yılında kabul edilen
"Pariamento Vasası" ile yetküeri
kısıtlanan Lordlar Kamarası.
içyönetim tasansını iki yıl geciktirdi.
Ancak 1. Dünya Savaşfnın
patlamasiyla Asquith'in liberal
hükümeti, kralın da onayladığı
yasanın savaş sonuna kadar
yürürlüğe girmemesi için karar aldı.
Bu tür politik baskı ve kısıtlamalar.
özgürlüğüne düşkün İrlanda insanını.
illegal mücadeleye itti.
Anayasal ve devrimci
mücadele
Modern çağda İrlanda milliyetçiliği.
her zaman anayasal ve devrimci
olmak üzere iki kanada avrılma
eğilimi göstermış. bazen bin, bazen
de her ikisi birden varlıklarını ortaya
koymuşlardı. İçyönetim tasanlarının
reddedilmesi. o dönemde devrimci
mücadele veren Birleşik Irlandalılar
Örgütü'nün 1798 ayaklanması
sonucunda ağır darbeler yemesiyle -
bu ayaklanma Fransızlann.
İngilizlere askeri yardımda
bulunmasi üzerine çıktı- İrlanda.
ulusal bağımsızlık mücadelesinin
daha sistemli bir şekilde
yürütûlmesini ortaya koydu.
Yine anayasal ve devrimci olmak
üzere iki koldan yürütiilen
mücadelede \Volfe Tone ve Emmet
gibi devrimciler. bir süre. dağılan
Birleşik İrlandalılar Örgütü'nün
başına geçerek. devrimci
mücadelenin hızlanması için çaba
Refonn vs.) vönetim. ekonvmi ve din unlamında, kendi biçinıini hiçbir zaman bulaınavun
Irlanda, sınır olarak aynlmış olsa da İngiliz baskısını üzerinde hissetmeye devam etmektedir
Baskaldınnın artık gelenekleşerek. bahadan oğııla geç/igi bir iilkenin kendi sınırlan içinde -
kendi inanç biçimirle- ekonomik bağınısızlığııu kazanınası için ne gibi koşııllar gerektiğini.
mücadelenin diiniinü, bııgüniinü ve İngiliz sömürüsüniin anatotnisini incelemek gerekivor
Bııgün hir İrlanda var. ama nasıl hir /rlanda''
,.1858'de kurulan IRB{trlanÜa
Cumhuriyetçi Kardeşliği). İrlanda
bağımsızlık mücadelesini bir süre
için yavaşlatan İngiliz baskılarına
karşı mücadeleyi hızlandırmıştı.
Örgüt. İrlanda oyunlarını tanıtan
KeTt Atletizm Birliği ile İrlanda
dilinin korunması için çalışan
Kelt Birliği dahil birçok politik
olmayan kurum ve derneklere
sızmış ve birçok hareketi
yönetimine almıştı.
Aynı yıllarda Genç İrlanda
Harek'eti'nin devamı olarak kabul
edilen Fenian. IRB öncülüğünde -
I867'den itibaren- şiddet eylemleri
ve ayaklanma girişimlerine
başlamıştı. Bu şiddet eylemleri. yeni
bir dönemin. yani 19] 6"da elde
edilecek bağımsızlığın başlangıcını
oluşiurdu.
Toprak Yasası
Yine aynı dönemlerde Issac Butt'un
oluşturduğu İngiliz parlamentosuna
daha az bağımlı olmak isteyen
Katolik ve Protestanların
politikasının çekirdeğini oluşturan
İçyönetim Birliği kuruldu. 1871-
1878 yıllarını cezaevinde geçirmiş
bir Feniancı olan Michael Davitt
serbest bırakılır bırakılmaz "Toprak
Birliği" adını verdiği örgütü kurdu.
I877'de Parnell 31 "yaşındayken
İrlanda Partisi'nin başkanı olmuş.
halkının tanmsal ve politik
çıkarlannı anayasa tenıinatı
altına almak ıçm mücadeleye
başlamıştı.
Gladstone'un 1881 "de kabul edilen
Toprak Yasası. kiracı çiftçilerin
durumunu biraz düzeltmiş ve
l903"te çıkarılan ikinci Toprak
Yasası ile kiracı çiftçilere işledikleri
toprağı satın alabilmeleri için
devletin uygun koşullarla. uzun
vadeli kredi vermesi sağlanmıştır.
Ancak ölümü ve I893"te ikinci
İçyönetim Tasarısf nın
reddedilmesiyle İrlanda Özgürlük
Hareketi. anayasa kanadının
koruduğu İrlanda Birliği'nin
oluşumu da yavaşlamıştır.
Fenianizm geleneği
yeniden canlanıyor
ParnelTin ölümü ve İçyönetim
Tasarısfmn reddedilmesi birdönem
İrlanda bağımsızlık mücadelesini
yavaşlatm\ştı. IRB gücünü
kaybederken, Fenian'cılar
mücadeleden uzaklaşmıştı.
Ancak. 20. yüzyılın ilk yıllanna
gelindiğinde gerilimin arttığı
Ulster ve Güney'den çok fazla genç
IRB'ye katılmış ve Fenianizm
geleneği tekrar canlanmıştı.
Daha sonra, I9I0 yılında Sean
McDermott ve Bulmer Habson'un
kurduğu İrlanda Özgürlüğü adlı
örgüt bilinçli öğretmenleri ve
mücadele tarihine imzasını atmış
IRB üyelerini bünyesine alarak
bağımsızlık mücadelesine yeni bir
boyut kazandırdı.
Yarın: Sinn Fein'in doğuşu
Yıllardır İngiliz
egemenliğine karşı
koyan IRA'nın bitmeyen
saldırılarına küçük
militanlar da katılıyor. 25
yılda binlerce kişinin
ölümüne, on binlerce
kişinin yaralanmasına ve
milyarlarça dolar maddi
zarara neden olan kanlı
savaş, IRA'nın ateşkes
kararıyla kısa bir süre
durduktan sonra
Manchester'da patlayan
bombalarla yeniden
gündemde...
gösterirken. Daniel O'Connel,
anayasal yollardan mücadele ederek.
I829"da Katoliklere sivil haklar
tanıyan Katolik Özgürlük Yasası'nı
kabul ettirmeyi başarmıştı.
Fakat bu gelişmelere rağmen Birlik
Yasası'nı yürürlükten kaldıracak yasa
tasarısmın Avam ICamarasf nın
onayından geçmemesi. İrlanda için
hem sömürünün resmileşmesi hem
de devrimci mücadelenin bir adım
öne geçmesi anlamıııa geliyordu.
Dönemin koşulları ve devrimci
mücadelenin bir adım önde olması.
yeni örgütlerin ortaya çıkmasını
beraberinde getirdi.
Avrupayı baştan başa saran liberal-
devrimci hareketin bir uzantısı olarak
nitelendirilen Genç İrlanda Hareketi.
I848"de kuruldu. Bunun vanı sıra
POLITIKA VE OTESI
MEHMED KEMAL
• ••Biitün Kuşaklar Acılı
Yetkin Aröz, "Görülmeyen Fotoğraflar" adlı kita-
bını gönderirken üstüne şunları yazmış:
"...L/sfa, artık bir 'acılı kuşak' yok, bütün kuşaklar
acılı! Sevgi ve saygılarımla..."
"Artık bir acılı kuşakyok, bütün kuşaklar acılı!" söz-
leri bana çok dokundu. Biz genç şairlere "acılı kuşak"
derken yıl 1940'lardı. Tek partinin ağırlığı üstümüze
çökmüştü. Askeri darbeler, hayaları elektriğe tutma-
lar, türlü işkence yöntemleri falan yoktu. Falaka ve ta-
butluklar vardı. Onu da eşit uyguluyorlardı. Solcusu,
sağcısı, "Sansaryan Han"da birdi.
Bugün öyle mi?
Alanlarda toplanmış olanlara toptan işkence edi-
yorlar, toptan dövüyorlar. gözler önünde öldürüyor-
lar. Öldüreni bulunmuyor. Kim vurduya gidiyor. Bizim
acılı kuşak dediklerimiz tarihe karıştı. "Bütün kuşak-
lar acılı" demekte Yetkin Aröz yerden göğe kadar
hakh.
Şükran Kurdakul'un "Şairler ve Yazarlar Sözlü-
ğü"ne baktım, Yetkin Aröz yok. Oysa "Bu üçüncü ki-
tabım, diyor. "Birincisi, 'Mehmet Mehmet' adını ta-
şıyordu. 12 Mart'ta çıktı ve çıkmadı. Yayımcısı kitap-
ları ortadan kaldırdı. Kendisi de yoklara kanştı." di-
yor. "Ikincisi, çoksonraları 'Hüznündür/Gün Işığından
Korkan Şiirler' diye çıktı. O da dağıtım engellerini
aşamadı. Üçüncüsünün ne olacağını bilmiyorum."
Her genç şair için ilk çıkan şiir kitabı bir umuttur.
Yetkin Aröz de bunu hiç yitirmemelidir. Şiirleri okur-
ken yeryer bildik, tanıdık dizelere selam veriliyor. Her
güzel dize her umutlu şairin ortak malıdır; bundan
kimse sakınmamalı, çekinmemeli.
"Şimdi sonbahar
Yalnızltklarla buluşmanın zamanı."
Her genç şaire ölüm uzaktır, onun için genç şairle-
rin birkaç ölüm şiiri vardır; ne olsa ölüm uzak ve eri-
şilmez sanılır. Işte şu dizeler:
Ben öldüğüm zaman
Gün bitecek
Ne gece ne gündüz
Ne yaz ne kış
Ne gülen ne ağlayan
Ne yeşermesi toprağın
Ne köpürmesi dalgalann
Ne de el etmesi uzaktan yıldızların
Ben öldüğüm zaman
Her şey bitmiş olacak.
Şairler, ölümü yazarken biraz da saklarlar. Genç
yaşta açıktan söylerler de yaşlandıkça gizlerler.
Bizim şiirimizde ölüm en çok Cahit Sıtkı'da vardır.
"Öldük ölümden birşeylerumarak" der. Ardından sı-
ram sıram sıralar. "Gittikçe artıyoryalnızlığımız" der-
ken de anlattığı musalla taşının üstündeki yalnızlık,
yani ölümdür.
Ölüm bir de Abdülhak Hâmit'te vardır (Şairi âzam).
Fatma için yazdığı "Makber", tepeden tırnağa ölüm-
dür.
"Çık Fatıma lâhitten kıyam et!"
Olası mı?
Gitti gider bahar yeli...
Ne diye bu yazıyı getirip ölüme bağladım. Öğret-
men, şair, çocuk kitaplan yazarı Abbas Cılga'nın iki
1
gündür çıkan ölüm ilanını gördüm de çok hüzünlen-
dim. Her yazar. çizer, şair. sanatçının ölümünde ca-
mi avlusunda bulunurdu. Belki bir gün kendi ölümü-
nü de düşünmüştür.
Ne zaman öldü, nasıl öldü, hangi cami avlusunda
namazı kılındı, kimler vardı, bilmiyoruz sendikanın
birkaç satırlık duyurusu: "Abbas Cılga'yı yitirdik."
Okurken biz de yitiyoruz.
Binlerce kişi hapisanelerde ölüm orucu tutarken dı-
şarının tadı mı var... Ölüm ölüm.. dört bir yanımızı
ölüm sarmış... Zulüm ölüm olmuş...
B U L M A C A SEDATYAŞAYA\
1 2 3 4 5 6 7SOLDAN SAGA:
1/ Manzara res-
mi... Akım şıddeti
birimi kiloampenn
ktsa yazılışı. 2/
Şöhret... Kansız.3/ 3
Pokerde aynı cins- .
ten beş karttan olu-
şan. ama bir sıra
izlemeyen el.. Tat-
sıztuzsuzyiyecek-
ler için kullanılan
sözcük. 4/ Uzun
süren bir doğal 8
ay\klanma sonu- g
cunda. toprağıyla,
iklimiyle ve biyolojik çev -
resiylebelirli biryaşamor-
tamına uyarlanmış belli bir
türdeki bitki topluluâu. 5/
1174-1524yılları arasmda 3
Ortadoğu'da hüküm süren
Islam hanedanı. 6/ Bir no-
ta... Doğa Anadolu'da kul-
lanılan bir tür küçük zur- "
na... Bircetvel türü. 7/"lr- 7
landa Cutnhurıyet Ordu- 8
su"...Satrançtaözelbirha- g
reket. 8/ İnsanın işine uy-
masını. amaca göre çalışmasını düzenleyen inceleme ve
araştırmalann tümü. 9/ Boşluktaki dalgalan alan. yayımla-
yan iletken tel ya da cubuk... Vurmalı bir çalaı.
YLKARIDANAŞAGIVA:
1/Armosferde asıltı halınde bulunan küçük buz kristalleri
üzerine ışığın yansımasıyla oluşan ışık olayı. 2/ Büyük er-
kek kardeş... Arkadaş. dost. 3/Üflemeli bir çalgı... Arka. ge-
rı. 4/ Beyaz ya da pembe renklı çiçekler açan zehirliijir
ağaççık... Germanyum elementinin simgesi. 5/Tarla sınırı...
Lranus gezegeninin bir ııydusu. 6/ Bir de\ let saymanının bir
mali yıl içinde ya da görev süresi boyunca gerçekleştirdiği
işlemlerin tümü. 7/Egilimi olan... Gıvsi yapımında kullanı-
lan pamuklu bir kumaş. 8/ Yağlı güreşte pehlivanlann giy-
diği meşin pantolon... Kuzu sesi. 9/ Elı açık. cömert. yiğit...
Şiirde uyaktan sonra yinelenen aynı anlamdaki sözcük ya
da eklere verilen ad.
T.Ç.
KIRŞEHİR ASLİYE 2. HUKUK
HÂKLMLİĞİ'NDEN
Sayı: 1996,164 Esas
Davacı Mehmet Genç vekili Av. Kazım Özdemirtara-
fından davalılar Mustafa Çevik. Ömer Çakır. Reis Çağ-
lar. Hamza Atar. Ali Dölek. Nurertin Demir ve Cebrail
Çalışkanaleyhine imar ihva da\ası açılmıs. olupaçılan da-
vanın açık yargılaması sırasında verilen ara kararı uya-
rınca:
Davalılardan Hamza Atar. Ali Dölek. Nurertin Demir
ve Cebrail Çalışkan'ın adresleri bilınmediginden ilanen
tebligat yapılmasına karar verilmiş olup. adı geçenlerın
16.07.1996 günü saat 10.00'da mahkemede bizzat hazır
bulunmalan veya kendilerini bir \ekille temsil ertinne-
leri. aksi takdirde duruşmaya yokluklarında devam olu-
nacaâı. teblıgat yerine kaım olmak üzere ilanen tebliğ olu-
nur. 06.06.1996
Basın: 93079