Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 5 OCAK 1996 CUMA
10 HABER
Brezilya.yeni dünya düzeni kıskacında
zengın, ama
aynı zamanda
en yoksul ülkesi
Brezilya'da her
yıl düzenlenen
karnaval ilginç
gösterilere
sahne oluyor
(yanda).
Brezilya Devlet
Başkanı F.H.
Cardoso (üstte).
Sosyal yıkımlann izindeHÜSEVİN BAŞ
- ^ ^ ^ ^ ^ iinva, vafcımın hemen
m ^ ^ her alanımla mısli
m • görülmemiş bir
M m kargufü içinde.
m ^w Sovyetler Birligi ile
_ ^ f c ^ ^ ^ ^ so.svalist blokun
çöküfünii izleven ve neıvJc\.se tiim
anakaravı \aıwı diizinevle etıük savas
veyeıyüzünün tek eteıulisinin tiim
uhıshıra dayattığı kutsal "pazar
ekonomisi". inanılmaz sosval
vıkımları da heraberiınle getiren
çağdaf bir salgın gibi toplıımlan
derinden sarsıvor.
)d.sa. kııral tanımayan. ahlakı.
in.sanlığın ortak değerlerini hiçe sayan
ulusal ve uluslararası "vahşi"
kupitülizmin Taıırı katına çıkardıgı
"pazar ekonomisi", eski sosvalist bluk
iilkelerinde oldııgıı gibi, gelifmi} ya da
gelişmekte olan kapitulist iilkelerde de
kısa sürede ifsizligi ikive kuthyor.
sosral kazanımları birer ikifer kıışa
çevirivor. gelır dagıhmındaki
adaletsizliği arttınyor sefaletın
sınırııtda vaşavan. tophım difina
itilnıif milyonlann hiçbır derdine care
bulamıvor Biilıin bıınları görmemek.
gerçek verine. medyanın ıvnkli eamda
vörcıttığı "görsel gerçekle" veıinmek
gibi bir aymazlıkla eşanlamlı.
lahsi kapitahzm. "kutsal pazar
ekonomisinin " dokunulmazhk zırhına
biiriiıımiif. guterek artaıı bir bıı, inıde
sosyal kazanımlardan \ e alımgüeü
sürekli uzaltın iicretlerden kesuıtiler
talep edivor. biiyiik kârlar sağladıg\
"özellestirmelerin " artarak ve ne
pahasına olıırsa olsun siirmesini
dayatıvor.
Bıı sayfada, moıia deyişle
"küresellesmeyi", kııral ve sıntr
tanımayan "pazar ekonomisini"
bıiştat ı edip kısa siireıle hiisrana
ugrayan ülkelerden st'iz edilecek. eldeıı
geldıgını e iilkemız </c dahıl olmak
iizere. "Yeni Dünya Diiznni"ıun bıı
iilkelerde neden oldııgıı sosyal vıkuular
sergılenmeve <, alışılacak.
Bııgüıı. diinvanm en zengin. ama avıu
zamanda en yoksul ülkesi
Brezilya da. yıllardır siiren dikta
rejimınden sonrcı biiyiik umııtlarla
ishaşınagelen. çok ge<,ınedcn
uluslararası biiyiik sermoyenin ve
onlann verel orıaklannın dayaltığı
sinırsız ve ölçiisüz "pazar
ekonomisi"nın şampıvonlıniııihi
soyunan Cardoso vönetiminin. iilkevi
bir vıl /\ ınde nasd bir toplumsal
kargaşa ve sosyal yıkımm eşiğine
getırdiğinı c ıddi Le Monde
Diplomatic/ııe gazeıcsının. olavı
verinde izleven ıki "ö'zel muhubiri".
Parıs II Cniversıtesi siva.set bilimcısi
Catherine Iffly ıle Cenevre
L nner.sıtesı öğretım iiyelerinden
iilkemizde de tanınan
so\volog-vuzar Jean Zieglcr ve
Brezilya İşçi Partisi nin (PT) genel
vönetim kıırulu iivesi Pliııio Arruda
Sampaio'nun \ azılanndan
aktamorıız
VaHıkiçinde
yoklukülkesiCATHERINE IFFLY
7
0cak 1995'tegöre\e başlayan
Brezılya Başkanı Fernando
Hearique Cardoso, tıpkı önceki
başkanlar gibi bır dızi reformdan
söz edip. bunları asla
gerçekleştirememenın sarmalında bırinci
yılını tamamladığı ^u günlerde. geri
dönülnıez bır biçıınde inı^e geçmiş
görünmekıedır. Buna karşilık. başinda
bulunduğu hükümet. geçen mayıs ayından
bu yana çok sayıda neolıberal ekonomik
reformu meclisten geçırmeyı başamııştı.
Brezilya. boylece hükümetı felce uğraıan
son on yılı noktalamış oluyordıı. Ne \ar ki,
dünyanın en önde gelen eşitsizlikçi
ülkelerinden bin olan bu iilkede. sosyal
barışın sağlanması yönünde hemen hiçbır
şey yapılmamıştı. Cardoso'nun. 1995
\ısam'nda NVashington'da Bill Clintor.'la
jörüşmesi. bir dönüm noktasi olmuştu.
ALlİ.V\i örnek alan medyanın da
yardmiıyla bu. başkanın ülke içindeki
İ:on':munu güçlendirecektı.
,; iamenterler, o zamana kadar 1988
jiıayasasına göre. de\lete ayrılan
ekonominin stratejık alanlarını yerli \e
yabancı özel sektöre açan anayasa
değışiklikleri önerilerini onaylamakta
gecıkmediler. Anayasa değişiklikleri için
meclıste ve senatoda beste üçlük çoöunluga
ulaşılması da güç olmamıştı.
Czerinde en çok tartı^ılan. petrol \e
telekomünıkasyon konulan oldu.
Millet\ekılleri. telekomünikas\on
sektöründe bakanlığın degişiklik
önergelenni daha da genişleterek. bu
alanda her türlü mane\ ra yapılmasının
yolunu açtılar. Işçilerın tek merkez örgütü
CUT'un. giderek tiim >olun venilgisini. salt
sayısal yetersizlikie izah etmek
olanaksızdır. Sol. tümüyle reddettiğı
reformlan tartı^maya yana^mamış.
statükoyu savunmuştu. Veni baskanın
sosyal aktifınde. yenı \e önemlı bır unsur
olarak "fi\at istikrarının" bellı ölçülerde
de olsa sağlanması yer alıyor. Gerçekten de
enflasyonun uzun yıllardan ben sosyal
eşitsızliğın artmasında büyük rolii vardı.
Hiperenflasyonun frenlenmest. \arhksız
kesimi bırölçüde ferahlatmıştı. Havat
pahalılığının birleşik artış oranı. 1 Öcak-31
Ekim 1995 arasında yiizde 18'lerde
kalmıstı. Oysa bu. 1994 başında, aylık
yüzde 40"ın iizerinde seyredıyordu.
Veni poJıtik olujumdan en önemli parsayı
toplayan. LibcrjrfTephe Panisi oldu. Cunta
Partisi nin börüronesiyle ortaya çıkan
liberal cephe. dıkta rejımı artıklarından
oluşuvor. Halk destegı ıse sıfıra yakın. Ülke
ölçegınde örgütlenmesı haylı za\ıf olan
liberal cephenin adavı. 1989 ba^kanhk
seçiminde oyların >adece >üzde 1 'ini
toplavabilmişti. Ne \ar ki. Cardoso ile
ortaklığı. oportünizmi ustalıkla kullanan
dikta eskılennin. kısa sürede de\ letin kilit
noktalannı ele geçırmelerivle
sonuçlanaeakti. Bu yeni konumuyla. kamu
kaynaklarını denetımlen altına alan liberal
cephe. bu kaynaklan voğun biçimde
yandaşlarına >önlendırmekte
gecikmeyecekti. Bugiin ülkenin: liberal
partinin bir tür toprak \e polıtika ağalığının
otoriter geleneği "coroneis'"i sürdüren
baıjkanı Carlos Magalhaes'le Brezilyalı
için demokratik değerlenn savunucusu
Cardoso ortaklığı tarafında yönetıldiğinı
söylemek mümkündür. Ancak orta \e uzun
enmde. liberal partinin ele geçirmeyı
başardığı devlet olanaklanyla ovlannı
artîıracağından kimsenin kuşkusu yok.
Adalet \e polisin gerektiği gibi
çalıştmlmasından acız. sosyal alanda
sürekli geri adımlar atan federal devlet. kısa
sürede küçük azınlık yaranna harikalar
>aratmayı başarıyordu. Vergi muafiyetleri,
para yardımı -ki halihazır vergi reformunun
rafa kaldınlmasına yol açmıştır-. kamu
kuruluşlannın sübvanse edilmış fiyatlan.
askeri rejıme özgü politikalardı. Dikta
vıllannın sa\ruklugu ve bunun uzantısında
\eralan aşırı borçlanma. 80"lı yıllann
başında devleti batmanın eşiğine getirmişti.
Ekonomik önergelerinin onaylanmasıyla
"değişinı" hızlanacaktı. Hükümet. büvük
dııençle karşılanan ıdari reformu gündeme
getirdi. Bu. devlet görevlilen için "iş
güvenliğine" son veriyor. evaletlere \e
beledtyelere. memur ücretlerinin
bütçelerinin vüzde 60"ını aşması
durumunda. belli savıda görevlinin işten
çıkarılmasına olanak tanıvordu. Real planın
enflasyonla savaşımının sonuçlanna. vergi
\e bütçe reformlan vapılmadan
ulaşılmasının olanaksız olduğu gözleniyor.
KİMLİK KARTI: BREZİLYA
Başkent: Bnnilıa
Yiizölçiimü: S.5I IMi5 kılomeirekare
iFl'illlMI nill 15.f>kutl)
Para birimi: Real. (1 reah-1 ABD Dolan)
Dil: Portekızce
| , Devlet başkanı: Fernando Henın/ııe
î , Cardoso
Devlet tiirii: Federal c uınhıın\ et. (26 devlet.
federal bölge. Brasilia)
Rejimin tiirii: Ba^kanlık <lemokrasısi
\üfus: /.^V ınılvoıı
Tophım ihracat: ,ı\V.<V mılvar ABD Dolan
Kisi hasıııa diiseıı yıllık gelir: 26111 Dolar
Reformlar
yürurluğe
konulmadı
PLIMO ARRLDA
SAMPAIO
Brezilva'da altın madeni. Zenginlik. başkalarmm \oksuliuğu> la besleniyor.
Doktor Cardoso'nun acı ilacıJEAN ZIEGLER
rezilya'da hiçbırbaşkanlıkseçı-
mi. 1994 Ekımı'nde Fernando
Henrique Cardoso'nunki ka-
dar büyük sosyal adalet umutla-
rı varatmamıştı. Ama beklentı-
lerdekı düş kırıklığı da a\ nı derecede hızlı
oldu. Alagoas ve Pernambuco eyaletlen sı-
nınnda yer alan küçük tarım kasabası Qu-
ebrangulo'nun merkezındeki meydanı dol-
duran derı şapkalı \aquenoslar. açlığın ha-
rabeye çevirdiöi vüzlerivle vığınla kadın.
iskeîetı çıkmış çocuklar. büyük ekranda
başkent Brasilia'dan naklen \enlen "dev-
let garantili" asgari ücretı 100 Real'e(yak-
laşık6mıl>onTL)çıkaranbaşkanlıkkarar-
namesinın imza törenini izlemeve aelmiş-
lerdi.
Birleşmiş Milletler'in 1995 Martfnda
Kopenhag'dakı doruğunda. BrezıKa dele-
gasyonu ülkelerinde 40 mıKon ınsanın
"nıutlak \oksulluk içinde yaşadıkları"
konusunda resmı bır tahmınde bulunmuş-
la'dı. Ama Kilise Komisyonu'nun sapta-
malarına göre bu rakam 75 milyona daya-
nıyordu.
Topraklan Günev Amerika'nın varısını
kapsayan Brezilya"da sefalet. en çok büyük
kentlerde bo> göstenvor. Kentlerde yaşa-
yan nüfusun yüzde 6Ö'ı. yirmi yaşın altm-
daki gençlerden oluşuyor. Işsizlık. uyuştu-
rucu alışkanlığı ve umutsuzluk ise ailelen
kasıp kavuruvor. Rio de Janeıro"da kenti
çevreleyen gecekondular (favelas) federal
askerlerin işgali altında. Yıllardan bu yana
favelaslar. rakıp çeteierın savaşlarına sah-
ne olmakta. otoriteler. kontrolden çıkmış
şiddetın pençesındekı bu 7 milyonluk me-
gapolde durumu düzeltecek hiçbir önlem
alamamaktadır.
Ulusal \e uluslararası finans oligarşisi.
Real planın gerçekleştirilmesinde yardım-
cı oldular. Bunun mımarlığının da. enflas-
yonu frenlemevı başaran Cardoso'va mal
edilnıesini ıhmal etmediler. Cardoso. ken-
di partisi (PSDB) ile Liberal Cephe ve bir
dizı muhafazakâr parti kırıntısının da katıl-
masıyla ittifak yaparak. ilk turda başkan
seçilmevi başardı. Sağın önde gelen lıder-
lerinin entelektüel yetersizliklenm bilen
Cardoso, devlet dümenine yerleştikfen soıı-
ra onlara istediğini dayatabileceğıne ınaıı-
mış görünüvordu. Oysa BreziKa'da tam bir
başkanlık rejımi voktu. Ülke. avnı zaman-
da. tam bir parlamenter rejimden de yok-
sundu. Karmaşık birhukuk montajı. iktida-
n bu iki merci arasında pavlaştırıvordu
lliklerine kadar kirlenmış bir sağııı elınde
rehine olan başkanın işi kolay değildı.
Cardoso'nun. endüstrınin yönlendirıl-
mesı konusunda VVashıngton \e vabancı
alacaklıların baskısıyla benım.sediğı polıti-
ka. onu soldan bütünüyle koparmıştı. 1995
Nisanı'nda Beyaz Saray zivaretı sırasında
ABD Başkanı Bill Clinton tarafından "li-
beralizm şampiyonu" olarak kutsanan
Cardoso ülkesine döner dönmez. özel >er-
mayeve kamu sektörünü açacak bırdızı ya-
saönerecek vebuvolla petrol. iletişim. nıa-
dencilik \e elektrik alanında faalıyet gö>-
teren kamu kuruluşlannın özel sermayeve
devrı sağlanacaktı.
Sosval taraflara danışılnıava bıle gerek
üörülmeden vürürlüûe sokulmak ıstenen
bu reformlar. sendıkalar \e kamuoyunun
bırbölünıü tarafından ülkezenginliklerinin
talanedilmesi olarak görülüvordu. Örneğııı
Petrobras Son derecede \erimlı \e çağdaş
bır kuruluş olan Petrobras. petrolün araştır-
nıa. üretım. rafiııe edilme \e taşınma teke-
lini elınde tutuvordu. Haziran I995"temec-
liste oylanan vasa. petrol sektörünü (\e tü-
revlerinı) özel sermaveye açtı. Cardoso.
petrol tekelınin özel sektöre peşke.ş çekil-
mesıne karşı çıkmak amacıy la 47 bın ışçı-
nın katılımıy la gerçekleşen \ e ülkede. otu?
bir gîın sürcyle rafınerılerı \e yakıt satış
noktalannı felce uğratan gre\ı kırdı.
Cardoso'nun yakın dostu felsefeci Jose
Arthur Gianotti. bugünkü politik duru-
mu s.öy le özetlıyor Başkanın. sendikala-
rı ortadan kaİdırmadan. sendikal kor-
porati/nıi kırnıası gerek.
JoseCiıanottfnın. "veni liberal düzenin
modellcrinden" esinlenen siııık görüşü
yetersiz. Cünku. soru yanıtlannıı^ değıi:
Brezılyada sosyal parçalannıa nasil önle-
ııecek. toplum dı^ına itılmis, 75 milyon in-
saıı toplumla nasıl bütünleşecek'
1
Henrique
Cardoso, I994
seçim kanıpanyası
sırasında. "Brezilya
az gelişmiş degil.
adaletsiz bir ülkedir" diyordu.
$u sıhırlı sözcuk. başkanın
varmak istediği hedefi çok iyi
özetliyordu: "Modernizas>on".
Cardoso y a göre. ülkenin
modernizasyonu. yabancı
sermayemn yogun bıçımde
gelmesıy le mümkündü.
Hükümetın bırinci yılında.
başkan. aynı mesajı iletmek
amacıyla diş ülkelere tam on beş
resmı uezı düzenledı. Mesajı
şuydu: "Brezilya, gihenli bir
limandır. Hükümet.
ekonominin küreselleşmeye
uyum sağlaması için IMF \e
Dünya Bankası'nın
reçetelerini benimsemeye
kesin kararlıdır." Bu sözler.
kısa sürede somııt sonuçlannı
\erecektı: Hükümet. kongreden.
ulusal ve yabancı şırketler
arasındaki farklı uygulamalan
ortadan kaldıran anayasal
reformların onaylanmasını
sağladı: petrol.
telekomünikasyon. maden. gemi
taşımacılığında kabotaj tekeline
son \erdi. De\let göre\lilerınin
statülerınde \e sosyal güvenlik
alanında kısıtlayıcı değişiklıkler
gerçekleştirdı. \e \ar kı bu
reformların hiçbıri, yürürlüğe
konamadı. V'abaııcı sermaye.
şımdilik en küçük belırsızlik
i^aretı aldığında acele toparlanıp
ülkeyi terk etme hakkı \e
dünyanın en yüksek faiz
oranlarından yararlanmakla
yetınmiştı. Hükümet, bu konuda
neoliberal teoloji \e kutsal para
istıkrarı ilkesıni mutlak biçimde
benimsedığini ilan ediyordu.
Ulusal para birimi Real'in
böylece istıkrarı korundu.
Cardoso. bu hedefe ulaşmaya
kesin kararlıydı: ıç borçlaryüzde
60 artmiştı. işsiz'ik oranı
yükselmeyle de\am ediyor.
sosyal harcamalarda ciddı
kesintilere gıdiliyordu.
Geçen ağustosta. askeri bir
birlik. anayasayı hiçe sayarak
Rondonıa eyaleti ıçınde yer alan
Corumbiara'da. bazı toprakları
işgal eden köylülere saldırdı. İki
askerve on köylüöldü. Daha
sonra bu köylü'erin çoğunun
teslım olduktan sonra enselerine
birer kurşun sıkılarak
katledıldiklen ortaya çıktı. Bu
iğrenç cinayeti ışleyenlerden
hiçbıri yargı önüne çıkarılmadı.
"Brezilya: Yarım Kalan Bir
Vapılanma" adlı kıtabında
ekonomıst \e sosyolog Celso
Furtado, ülkenin karşıl;arşıya
bulunduğu ıkılemı açık bır
bıçımde ortaya koyuyor:
"Ekonomik küreselleşmeye
katılnıa istcnci. gelişmeyi
durdurmuştur. Brezilya. ya
dışlanmış kitlelerin tümünü
toplumla bütünleştirerek
ulusal \e sosyal birleşmeyi
gerçekleştirecek. böylece
cgemen bir toplum olarak
ortaya cıkacak ya da kültürel
kimliğini terk ederek büyük
küresel pazarda eriyip
gidecek."
ANKARA... ANKA...
MÜŞERREF HEKİMOGLU
Kocaman Bir Ağaç ve
Fidanlar
Cenaze törenlerinde hayli sık buluşuyoruz artık.
Bu kez Orhan Öztrak'ı uğurladık. Kocatepe Ca-
mii'nin avlusunu dolduran kalabalığa bakarak cum-
huriyetimizin kocaman bir ağacını düşünüyorum.
Gövdesinde Mustafa Faik Oztrak var, dallarında
Adnan, Orhan, ilhan Öztraklar, Handan İnan, Üt-
ker Başkut kardeşler. onlann çocukları, torunları.
Malkara'dan Istanbul'a gelip yükseköğrenimini ya-
pan ilk delikanlı Mustafa Faik Bey. Mülkiye'de oku-
yor, okula giderken atlı tramvayla yarış ediyor Mer-
can Yokuşu'nda. Edirne'de Ittihat Terakki'nin gizli
örgütünde çalışıyor. Koiağası Ismet (Inönü), Kola-
ğası Kâzım (Karabekir) yakın dostları. Sonra Nab-
lus'ta Mustafa Kemal ile tanışıyor. Menderes sa-
vunma hattını kuruyor, Denizli'nin ilk milletvekili ola-
rak geliyor Ankara'ya. istiklal madalyası şimdi han-
gi torununda acaba? Denızh'den sonra Tekirdağ
Milletvekili Faik Öztrak. uzun yıllar içjşleri Bakanlı-
ğı var, ben de anımsıyorum. Orhan Öztrak da ba-
basının koltuğuna oturuyor yıllar sonra. CHP'nin
Tekirdağ Milletvekili, Gümrük ve Tekel Bakanlığı da^
var, genç partililerın "ağabey" diye seslendiği say-'
gın kişilerden biri. 1980'den sonra politikanın dışın-
da kaldı: eşi. iki oğlu. torunlarıyla mutlu yaşadı; has-;
talığa da güzel direndi. Ölümüyle Öztrak ağacının
bir dalı daha kırıldı, ama dördüncü kuşak boy ver-
miş bulunuyor.
Cami avlusunda cumhuriyetımizin değişik kuşak-
lannı dalgalandıran kalabalığa bakarken düşündüm.
Bir yanda yaşlı kuşaklar merdivenleri güç çıkıyor, a-
ma güzel dikiliyorlar. Çoğunu tanıyorum, kımi poli-
tikacı. kımi emeklı bürokrat. bir büyükelçı, bır vali,
bir genel müdür. Eskı bir dostu uğurlarken neler
anımsıyorlar kimbilir, neler düşünüyor, dahası genç
kuşaklara nasıl bakıyorlar? Kalabalıkta CHP Baş-
kanı Deniz Baykal ve başka partıliler de var. Çev-
remde de ilginç konuşmalar, yorumlar. Kımi hayli çir-
kin. kulağımı tırmalıyor. Kimi kışiler boy alırken ki-
mileri boyut yitirıyor, kişisel yenilgılerin tepkisi hay-
li çirkin biçimde cenaze törenlerine de yansıyor!
Malkaralı Faik Bey'in torunları, Öztrak ağacının genç
dalları neden politikaya ilgi duymadı acaba?
Pekiyi ılgı duyanlar, başka ağaçların dalları, filiz-
leri, cami avlusunu dolduran kalabalıkta göze çar-
pan orta ve genç kuşak politikacılar neler umdu, ne-
ler buldu siyasal yaşamda? Sorumun yanıtını Erdal
inönü'nün anılarında okuruz belki. Değerli bır fizik-
çı, bilım dalından politikaya ne koşullarda geldı. ne
koşullarda ayrıldı? Çağdaş kışilığıne karşın çağdaş
bır politika üretemedi partisınde... Denız Baykal da
dibe vurmaktan, yeniden dıkilmekten söz ediyor. a-
ma yenı yapılanmayı başarmaya, uygulamaya va-
kit kalacak mı? Cami avlusunda da yeni transferler
konuşuluyor, yeni pazarhklardan söz edilıyor, son-
ra yeni seçimlerden...
Seçmenlerden hiç söz yok!
"24 aralık seçimleri ne değiştirdi" diye sormak
gerekiyor her şeyden önce. "Yeni birseçim ne de-
ğiştırecek" diye düşünmek sonra.
Eski arkadaşım Rükzan Günaysu'yu gördüm ce-
naze töreninde. Ayten Öztrak'ın yakın akrabası,
Vasıf Çınar ailesının dallarından biri; kimbilir kaç ku-
şağı eğiten, aydınlatan bir edebiyat öğretmeni.
Olüm için, yaşam için, mutluluk için yine güzel bır
ders verdi birkaç sözcükle. Özümüzle barışın öne-
mini vurguluyor Rükzan Öğretmen. O barışı, özü-
müze, sözümüze, inançlarımıza, yazdıklanmızaters
düşmeyerek yaşarız kuşkusuz. Oysa her şey ters-
yüz şimdi!
• • •
Yazımı okurlarıma teşekkürle sona erdiriyorum.
Yılbaşı nedenıyle çok uzak ülkelerden, Arjantin'den,
Japonya'dan, Malezya'dan. New York'tan, Was-
hington'dan, Avrupa başkentlerinden telefonla ses-
lendi dostlarım. okurlarım; bakır tellerde kucaklaş-
tık. sevginin sıcaklığıyla daha mutlu, daha güçlü
girdim yeni yıla. Yeni yıl nedeniyle yollanan kartlar,
mektuplar da yeniden soluk verdı bana. Onları bir
kitapta toplamayı tasarlıyorum; okur ve yazar iliş-
kisinde ne güzel dostluklar oluşabiliyor yıllar boyun-
ca. Genç okurlar, genç yazarlar da bılsın ıstiyorum.
Sıcak bir diyalog. ne güzel ürünler veriyor. Bursalı
okurum gezgın piyango bıletçisi Adem Gerçek'ın
yolladığı bilete yalnız amorti çıktı; milyarder olama-
dım, ama milyarlarla satın alınamayacak güzellikler
de var. Kimi okurlarım adıma ağaç dikerek en gü-
zel zenginliği duyurdu bana. Şimdi kaç ağacım var
bilmem? Ben de karar verdim. ağaç dikerek arma-
ğan yolluyorum dostlarıma. Çorak toprakların ça-
buk yeşermesini, ağaç ve doğa sevgisinin geliş-
mesini diliyorum. Büyük ozanımızın dizeleriyle se-
lamlıyorum hepinizi:
Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür,
Ve bir orman gibi kardeşçesine, '
Bu hasret bizim.
BIJLMACA SEDATY4ŞAYİ\
1 2 3 4 5 6 7 8
SOLDAN SAGA:
1/Tirnidedenı-
lenbiryembıtki-
si. 2/ Kategori...
Edremit Körfezi
kıyısında turistik
bir merkez. 3/
Arkalıksız is-
kemle... Adları
sıfat yapmakta
kullanılanbirya-
pımekı.4/Birtür
misk faresi. 5/
Sanayi... Di\an
şiirinin en büyük
kaside ve hiciv
ustası olarak ta-
nınan şairi. 6/ "Koyun ol-
duk — anladık Sürüye
saydılar bızi" (Pir Sultan
Abdal)... Dolma yapmak
için hazırlanan kanşım...
Birzaman birimi. II Arpın
atası olduğu sanılan. Do-
ğu'yaözgütelliçalgı... "Ir-
landa Cumhuriyet Ordıı-
su". 8/ Bir nota... Ton ve
makam temeline bağlı kal-
madan oluşturulan besteler
için kullanılan sözcük. 9/ Eskiden kökboya bitkisinden.
buüün isebireşımyoluyiaeldeedıleıı kırmızı boyarmad-
de."
VI KARIDAN AŞAĞnA:
1/Un, süt yumurta \e irmikten hazırlanıp utak ymarlak
taneler halinde kurutulmuş hamur... Radyumıın simge-
si. 2/ Ispanyollann sevinç ünlemi... Meyveleri şekerle
kaynatarak hazırlanan tatlı. 3/ Dans etmey i meslek edin-
mış kadın. 4/ Asya'da bir ülke... CiKe. 5/ Yabancı... U-
lam dev letlerınde maaş yenne y a da hizmet karşılığı ola-
rak belirli süreler için asker \e ricale bırakılan toprak. 6/
Bolluk. rahatlık \e \arlık içinde iyi yaşama.. Müstah-
kem yer. II Ltanç duy ma... E\ lemleri olurnsuz yapmak-
ta kuİlanılan ek... Küçük erkek kardeş. 8/ Ünlü bir kadın
piyanistimiz. 9/ Bir adın ya da sözcüğün baş harfi.