Catalog

5 AĞUSTOS 1990 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Tahran-Londra flörtti • TAHRAN (AA) — tran'm Ingiltere ile yeniden diplomatik ilişki kurmak istediği bildirüdi. Tahran radyosunun bildirdiğine göre Ulusal GüvenJik Yüksek Konseyi, Hint asılü Ingiliz yazar Salman Rüşdü'nün "Şeytanca Ayetler" kitabının yayımlanmasından sonra geçen yıl mart ayında bozulan iliskilerin yeniden kuralmasından yana olduğunu duyurdu. Devlet Başkaru Ali Ekber Haşimi Rafsancani başkanlığında toplanan konsey, Ingiltere Dışişleri Bakanı DougJas Hurd'un son açıklamalannın, ilişkilerin yeniden başlaması için yetcrli olduğunu belirtti. Ennenistan'a yenibaşkan • ERİVAN (AA) — SSCB'nin Ermenistan Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti'nin başkanlığına, milliyetçi lider Levon Tej- Petrossian'm seçildiği bildirildi. Ter-Petrossian, dördüncü tur oylamada, Ermenistan KomUnist Partisi Birinci Sekreteri Vladimir Movsessian'ı geride buakarak parlamento başkanı oldu. Oylamada, Ter-Petrossian 146, Movsessian ise 46 oy aJdı. Ertneni ulusal hareketinin önde gelen liderlerinden Ter-Petrossian, Azerbaycan ile Ermenistan arasında sorun yaratan Daglık Karabağ bölgesi için oluşturulan komitede yer almıstı. Sri Lanka'da • SRİ LANKA (Rnıter) — Tamil gerillalanndan aynlan ve kendilerine ozerk bölge verilmesini isteyen bir grup, önceki akşam Sri Lanka'yı kana buladı. Iki ayn camiyi makineli tüfeklerle tarayan gerillalar, aksam namazını kılan 150*ye yakın Mûslümanı öldûrdûler. Araplar karmakarışık. Ürdün, Yemen, Filistin ve Sudan, Irak'ı kınamıyor APden petrol boykotuRoma'da bir araya gelen AT ülkeleri, Irak ve . Kuveyt'ten petrol ithal etmeme karan aldılar. Suriye, Irak'm çekilmesini ve Kuveyt Emiri'nin ülkesine dönmesini istedi. Dış Haberter Servisi — Avrupa Toplu- luğu'na üye ülkeler, Roma'da yaptıklan toplantıda Irak ve Kuveyt petrolünü boy- kot karan aldılar. AT ülkelerinin, 5.5 sa- at süren toplantısı sonunda yapılan ortak açıklarnada, üye ülkelerin Irak'a silah sa- tışını durdurduklan, Irak'la askeri, teknik ve bilim alanlarında işbirliğirıin surdürül- meyeceği, Irak'm ülkelerindeki raal varlı- ğının da dondurulacağı kaydedildi. Irak, geçen yıl Avrupa'ya 100 milyon ton bam petrol (tûm petrol ihracatının yansı) ihraç etmişti. AT'nin ise geçen yıl Irak ve Kuveyt'ten satın aldığı petrol miktan (43.5 milyon ton) toplam ithalatının yüzde 10.9*unu oluşturuyordu. Irak'm Kuveyt'i işgali uzerine çekimser tutum alan Arap ülkderinin olayla ilgüi gö- ruş biidirmeye başladıklan haber verildi. önceki gün Kahire'de gecikmeli olarak ola- ğanüstü toplantıda bir araya gelen Arap Birligi'ne 0ye ulkelerin Irak'a karşı birlik- tehareket etmedikleri de dikkat çekti. Suriye yonetimi işgalle ilgüi bir açıkla- ma yayımlayarak Irak birliklerinin derhal Kuveyt'ten geri çekilmesini ve Kuveyt Emıri Şeyfc H SabaJı ve ailesinin ülkesine geri dö- nüşünün sağlanmasmı talep etti. Resmi ya- yın orgaru El Tevra gazetesinde de işgalin sadece lsrail'in yaranna olduğu ve Arap Birliği'ni zayıflattığı baberine yer verijdi. Gazetede, lsrail'in Ortadoğu'daki tek so- NAMAZLIPROTESTO — Loodra'da bulnnan KaveyÜUer önceki gün 'isgal'i Irak BüyükdçiligTniıı öniinde namaz kılarak protesto ettiler. (Fotograf: Reuter) runun tsrail-Arap anlaşmazhğı olmadığı ve bunun da Filistinle olan anlaşmazlıktan kaynaklanmadığı şeklindeki görüşüne bu yolla destek sağlandığı ileri surüldü. Da- ha önce bu tür bir destegin Iran-Irak sa- vası sırasında verilmis olduğu da beürtil- di. Cuma günü Kahire'de olağanustü olarak toplanan Arap Birliği'ne üye ülkelerden 14'ü Irak'm Kuveyt'i işgalini kınadı. Yayım- lanan ortak açıklamada herhangi bir ya- bancı gücün Körfez'deki krize müdahale etmemesi istendi. İşgalin kınanması ve Irak birlilderinin geri çekilmesi yönündeki çağ- nlara Sudan, Filistin, ÜrdOn ve Yemen ka- tılmadı. AA'nın haberine göre tsrail işgali altın- daki topraklarda bulunan Filistin Direniş Iiderleri Irak Devlet Başkanı Saddam Hn- seyin'i işgal eyleminden dolayı kutladüar. Irak'ta yayımlanan El Kedisiya gazetesine dayanılarak verilen haberde, Filistinli er- lerin Irak liderine gönderdikleri mesajda "Size giiveniyoruz" dedikleri bildirildi. ABD Başkanı George Busb ile Ingiltere Başbakanı Margaret Ttaatcher'ın Colardo görüşmelerinden sonra yaptıkları Irak'a karsı ambargo çağnsma katılan Ulkelerin sayısı artıyor. Japonya Basbakanı Toshiki Kaifa, Bush ile yaptığı telefon göruşmesin- den sonra Irak'a karşı ekonomik ambar- go uygulayacaklannı açıkladı. Kanada Dı- şişleri Bakanı Joe Clark da açıklamasın- da, BM Güvenlik Konseyi tarafından öne- rilecek her türlü yaptınm kararmı benim- seyeceklerini, Kanada'daki Kuveyt mal var- lıklanm dondurduklannı da belirtti. ABD'nin Irak'a uygulanacak yaptınm- larla ılgili olarak karar verilmesi amacıyla BM Güvenlik Konseyi'ni acil olarak top- lantıya cağırabileceği haber verildi. Karar tasansında Irak ve işgal ettiği Kuveyt ile tüm ticari ilişkilerin kesilmesi isteniyor. Güvenlik Konseyi tarafından incelenen oneriler, her iki ülkeden yapılan ithalatın ve bu ttlkelere yapılan ihracatın durdurul- masını ongörüyor. Kuveyt ve Irak tarafın- dan gerçekleştirilen yatınmlann durdurul- ması, bu yatınmlara mali kaynak sağlan- maması da yapunm kararlan arasında yer alıyor. DlŞBASINDA KÖRFEZBUNALIMI Irak'a karşı boru lıattı önemliTürkiye de topraklanndan geçen h a m n ı k a p a t ı r _ ABD ile SSCB arasında, Sad- dam Hüseyin'e karşı geliştirilen it- tifak, Saddam'ın ele geçirdiği ga- nimetten vazgeçmesini sağlaya- cak. Eğer Arap ülkeleri arasında da işbirliği sağlanabılirse, bundan sonraki adım ekonomik abluka. Amerikan ve Batüı savaş gemile- ri, Basra Körfezi'nde abluka uy- gularken Suudi Arabistan ve Ancak bu askeri ve ekonomik ön- lemler paketi nasıl uygulanacak- tır? Buna hem olumlu hem olum- suz yamtlar veriliyor. Olumlu, çünkü Batılı ülkeler arasında alı- şümadık ölçüde bir görüş birliği saglandı. Aynca Batı ile Doğu arasında da şimdiye kadar görül- medik ölçüde işbirligi var. Olum- suz, çünkü bu işbirligi, Batı Ue Arap dünyası arasında bölünme sursuz olamaz. Irak'm Türkiye 1 yaratarak bütün ilişkileri bozabi- den geçen petrol boru hattını lecek türden. Amerikâlılar kapattınnak istiyor. Ambargo, her şeye rağmen dün- ya çapında bir petrol bunahmı ya- ratmayacaktır. Ancak Saddam'ın saldınsı, hiç beklenmedik bir işe yaradı: Petrol fiyatlannı piyasanın değü bir diktatörün saptamasına göz yummanın anlamsızhğı orta- yaçaktı. THE^IfeTIMES Irak, Kuveyt'te el koyduğu pet- rolü satmakta güçlük çekecek. Irak'ın kendi ürettiği petrole ise Amerika ambargo koydu. Bunu yakmda NATO ambargosu izleye- cektir. Ancak hiçbir ambargo ku- KUVEYT TÜRK EVKAF FINANS KURUMU A.S. 'DEN KAMUOYUNA DÜYURU Son günlerde Kuveyt'te meydana gelen ve üzüntüyle izlediğimiz olaylar nedeniyle aşagıdaki hususların kamuoyuna duyurulmasında yarar görülmüştür. Kuveyt Türk Evkaf Finans Kurumu, Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarına göre çok ortakü bir kurum olarak Kuveytli ortaklarla birlikte • Türkiye Vakıflar Bankası TAO. Mensupları Emekli Sandığı Vakfi ve Sosyal Yardımlaşma Vakfi, • İslam Kalkınma Bankası ve - 93 Türk Müteşebbisinin iştiraki ile kurulmuş bir Anonim şirkettir. Kunifflumıız fonlannın ve varlıklannın tamamı Türkİye'de değerlendlrilmiş olup, Türkiye Cumhuriyeti Kanunlannın güvencesi alündadır. Kurumumuz bütün fonksiyonlan ile hizmet sunmaya devara etmektedir. Degerli halkımızın gösterdiği ilgi ve güvene teşekkür ederiz. Saygüanmızla KUVEYT TORK EVKAF FİNANS KURUMU A.Ş. Irak'ı kınamada herkes yançtı. Saddam Httseyin'in hırsnı gemle- mek için önlemler almak ve bun- lan uygulamak gerekli. Ancak bu- rada zayıf halka Araplardır. Arap Birliği Orgütü zaman kazanmaya çalışıyor. Körfez tşbirliği Konse- yi, kâğıttan bir kaplan olduğunu gösterdi. Irak'la yakınlarda saldır- mazhk anlaşması ünzalayan Suudi Arabistan sessLz kaldı. Batı'mn önlemleri Saddam'a, saldınsının aynı 10 yıl önce lratfa saldınsı gibi hata olduğunu anlatırsa, Irak kuv- vetlerinin Kuveyt'ten çekilmesi bızlanır, hatta Saddam Hüseyin devrilebiür. FINAN€iALTIMES NATO ülkeleri arasında siyasi, ekonomik ve cografı acıdan Irak'a en yakm ülke Türkiye'dir. Irak'ın Kuveyt'i işgali ile ortaya çıkan böl- gesel kriz, Ttlrk-Irak ilişkilerinin son derece hassas bir dönemine rastladı. Bununla birlikte Kuveyt bunahmı Türkiye'nin NATO için- deki önemini yeniden arttırmıştır. Türkiye, NATO üyesidir ve NA- TO'nun Kuveyt'i koruma konu- sunda herhangi bir kesin rolü bu- lunmamasına rağmen Irak'ın Türkiye'ye saldınnası halinde NA- TO'dan derhal misilleme gelecek- tir. DUN1ADA BUGTJN AIİSİRMEN Bedel ve Rabrta Ömürboyu, dengeyi dengesizlıkte aramış olanlann, Saddam'ın son girişimini ryice düşünüp, taşınıp, planlayıp gerçekleştirdiği ve bu hesapların gösterdiği tepkisizliğe, hareketsizliğe güvene- rek müdahale planını uyguladığı doğrultusundaki görüşlerinin ciddiye alınacak yonü olmadığına göre, onları bir yana bırakabi- liriz. Saddam son girişimiyle, daha şimdiden içinden nasıl sıyrıla- cağını acı acı dûşünmeye başlamış olduğu bir belaya dalmış bu- lunuyor. Bûtün dünya Saddam'ı kınıyor ve dört bir yanda Irak'ın dikta- törünü Hitler'e benzeten karikatürler, yazılar yayımlanryor. Ve beiki de Saddam, Hitler benzeşmesi yüzündendir ki önceki gün sos- yal demokrat görüşlü, bir sürü antiemperyalist gosterinin düzen- leyiciliğini yapmış, örgütçü bir öğretim ûyesi arkadaşım, "İlk kez, yüzde yüz karşı çıkmayacağım, onaylamasam bile birçok nede- nini anlayabileceğım bir Amerikan müdahalesı olacak, eğer Was- hington Saddam'ın üstüne giderse" dıyordu. 34 yıldan beri ilk kez, ABD ile Sovyetler'in bir konuda ortak tavır almalarının ne- deni de yalnız perestroyka sonrasında ikı ülke arasında meyda- na gelen yaktnlaşma değıl, ama aynı zamanda Saddam'ın kişi- lıği, tutkuları ve girişimlerinin tûm dünyada uyandırdığı nefrettir. Hiç kimsenin kuşkusu olmasın ki Saddam'm girişımine en fazla sevinenler lsrail'in sertlik yanlısı bağnazlarıdır Böyielikle, Orta- doğu'da onlann karşı oldukları barış planı, Saddam sayesinde suya düşmüş bulunuyor. Bu arada işin en ilginç yönü, dün değerti yorumcu ve dış polt- tika yazarı Mehmet Ali Birand'ın da köşesinde belirttiği gibi An- kara'nın hemen hemen öbür bütün ülkelere oranla ılımlı sayıla- bilecek olan tepkisidir. Bu ılımlı tepkinin nedeni acaba, dile getirilmese bile Güney- doğu sınırında güçfü, hatta demir eldivenli bir yonetimin bulun- masının, sınırın her iki yanında istikrarsızlık ve olayları caydıncı bir etken olduğunun düşünülmesinden midir? Saddam rejiminin devrilmesine yol açabilecek gelişmeler Irak- Türkiye sınırında, bizim topraklarımıza da stçrayabilecek ya da zaten bir ölçüde var olanı azdırabilecek bir istikrarsızhğa yol açar korkusu mu acaba, kimılerinı şimdiden düşündürûyor dersiniz? Oysa, Batılı "dostlarının" Ankara'dan beklentisi çok başkay- dı. Irak'a ambargo uygulamak isteyen ABD ile Batı, petrol boru hattının vanasını elinde tutan Türkiye'nin, Yumurtalık'taki mus- luğu kapatarak maceracı Bağdat dıktasını yo(a getinmeye katkı- da bulunmasını istemektedirler. Ne var ki TO, daha dikkatli ve ılımlı bir tutumu şimdilik benımsemiş görünüyor Böytelikle, bunalımın daha ilk gününde Türkiye bir ikitemin içi- ne düşmüş bulunuyor. Evet, Saddam'ın son girışimi, Türkiye 1 nin Ortadoğu'daki stratejık önemini tam unutulmaya başlandığı bir anda yeniden gozler önüne sermiştır. Ama ne var kı aynı o)ay içeride "oh oh ne güzel stratejik önemimizin hâlâ azalmadığı anlaşıldı" diye bayram ederek, çağdışılıklarını sürdürmeye çalı- şanların sevıncine katılanlara da yıne unutulmaya başlayan bir başka gerçeğı, edılgın stratejık önemin bir bedeli olduğu olgu- sunu yeniden hatırlattı. Bu sütunlarda, arkadaşım Ergun Balcı da birçok kez yazdı. Dünya politikasında sart coğrafyadan kaynaklanan öneme da- yanarak bir yere varmak olanaksızdır. Coğrafyanın sağladığı ve iki yanlı keskin bir bıçak olan stratejik önem belirli bir kişiliği, dünya görüşü, sağlam tutarlı bir dış politikası olan istikrarlı say- gın bir devlet öğesiyle bütünleşmediğı takdirde -kı "edilgın stra- tejik önem" dedığtm budur- (azla bir önem taşımaz, hatta o sözde önemin sahibine avantaj sağlarken, onu ipotek altına da atar. İşte yaşadığımız olay budur. Daha Irak'a müdahalenin söz ko- nusu bile edılmediği, yalnızca boykot aşamasının tartışıldığı bir anda bile pek sevdiğimiz stratejik önemin faturasını önümüze fürülmüş bulduk. Ya yarın öbür gün askeri bir müdahale gün- deme gelir de incirlik'in kullanılması istemiyle karşılaşırsa, TÛ ıktidarı ne yapacaktır? Gerçi şimdilik, sağduyu yandaşı soğukkanhların görüşü ağır basıyor. Ama ABD'nin ana yönelışlerine "hayır" demesine ola- nak bulunmayan, Sam Amcası'nın bir dedığini iki etmeyenler, böylesıne bir baskıya daha ne kadar dayanabileceklerdir? Unutmayalım kı işın bir de Rabıta yönü var. Suudi Arabistan'a bir bölümüyle göbekten bağlı olan ANAR Irak'ın Suudi iktidan için ciddi bir tehdit oluşturması halinde -kı daha şimdiden teh- dit oluşmaya başlamıştır- yansızlığını nasıl koruyacaktır? Bakın daha şimdiden, Rabıtacı, Suudici Keçeciter soğukkan- lılığını yitirmiş ve Irak'a karşı 'şahinler cephesi'nin başını çek- meye başlamıştır bile. Yarın öbür gün Suudilerin Saddam rahat- sızlığı keskinleştikçe, Keçeciler'in kamuoyuna yansıyan, Korkut biraderin topluma yansımamakla birlikte çok etkili olan telkinle- rinin yanı sıra diğer bütün Rabıtacıların baskılarının iktidar üze- rindeki etkisi ne olacak ve bu durumda 'Rabıta'ldık ile 'Rabıta 1 sızlık arasında kolan vurup duran TÖ ne yapıp neye karar vere- cektir? İşte, üzerinde düşünülmesi gereken bir soru daha. İKÖ DIŞtŞLERl BAKANLARI TOPLANTISI Türkiye-FKO SEMİH İDİZ KAHİRE — Filistin davasmda her zaman An- kara'nın desteğini alan Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ), Kahire'de yapılan İslam Konferansı Örgü- tü (İKÖ) 19. Dışişleri Bakanlan Toplanüsı'nda Kıb- ns konusunda Türkiye'ye "zor dakikalar" yaşattı. Toplanü gundemindeki maddderi görüsen siyasi ko- mitede, FKÖ temsilcisi Zohdi Tarzi'nin Türkiye'nin Kıbns tasansına **çekince" koyması, Türk heyetin- de şaşkınlık yarattı. Bu gelişme nedeniyle Türkiye ile FKÖ arasında yaşanan gergirüik, FKÖ Dışişleri Bakanı Fanık Kaddumi'nin mttdahalesiyle gideril- di. Kahire'de salı günü başlayan İKÖ Dışişleri Ba- kanlan Toplantısı genel kurulunun kapanış oturu- mu, dün akşam HJO'da başlayarak gecenin geç sa- atlerine kadar sürdü. Toplantıya yakın kaynaklardan edinilen bilgiye göre Türkiye ile FKÖ arasında gerginliğe neden olan gelişmeler ise şoyle meydana geldi. Siyasi komitenin çarşamba sabahki otunımun- da başkanlık yapan Mısır, Türkiye'nin tasansında "toplum" yerine "halk" ifadesinin kullanümasına karşı çıktı. Perşembe sabahı bu metnin görüşülmesi sırasın- da FKÖ temsilcisi Tarzi, "toplum" yerine kullanı- lan "halk" ifadesine tekrar itiraz etti. Cuma sabahı kaldığı Cairo Sheraton Oteli'nde Türk heyetine gelen bir FKÖ temsilcisi, bir "yanhs anlama" olduğunu ve Tarzi'nin FKÖ Dışişleri Ba- kanı Kaddumi'den "talimatsız" davrandığını soy- ledi. Tasandan çekincelerini geri çekecekJenni be- lirten FKÖ temsilcisi, aynca Kaddumi'nin Dışişleri Bakanı Ali Bozer'den özür dilemek istedigini soy- ledi. Halbuki Bozer o sırada Kahire'den aynlmıştı. FKÖ'nün çekincesini geri çekmesiyle kriz giderilir- ken, Turk heyeti üyeleri, bu gelişmelerden duyduk- lan huzursuzluğu gizlemediler. Telecard'ınızı, Türkiye'nin dört bir yanında -pardon- on dört bir yanında -pardon- yüz dört bir yanında -pardon- bin dört bir yanında kullanabilirsiniz! Telecard'la Turwye-mn her yenode 2 4 s a a L _ _ para çekiHr. ^ 1 havale yapıHr. ^ ^ i y a p ^ YAPI^CKREDî "hizmette sınır yoktur"