Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
23 AĞUSTOS 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13
Başbakana
suç duyurusu
• ANKARA (AA) — SHP
Genel Sekreter Yarduncısı •
Adnan Keskin, USAŞ'ın
özelleştirilmesine ilişkin
idare mahkemesinin iptal
karanna aykın davrandığı
gerekçesiyle Başbakan
Yıldınm Akbulut, Kamu
Ortaklıgı tdaresi Başkam
Ökkeş Özuygur ve
Başbakanhk Müsteşarı
Sabahattin Çakmakoğlu
hakkında cumhuriyet
savcıhğına suç duyurusunda
bulundu.
Atatürk Barajı
enerji hatları
• ANKARA (AA) —
Atatürk Barajı'nda
üretilecek elektriği
nakledecek toplam 864
km'lik enerji nakil
hatlannın yapunı ile ilgili
ön protokol dün Ankara'da
imzalandı. Hatlar Fransız,
Italyan ve Türk
firmalarmdan oluşan bir
konsorsiyum tarafından
yapüacak. 864 km
uzunluğundaki 2'şer paralel
hattan oluşan Göksun
(Maraş), Yeşilhisar
(Kayseri), Yeşilhisar-
Ağaçören (Ankara),
Ağaçören-Temelli (Ankara)
hatlanndan ibaret 6 hat,
Atatürk Santralı'yla ilgili
380 kvîlik projelerin son
bölümü. Projenin bir kısmı
1992 yılı sonunda olmak
üzere tümüyle 1993 yıhnda
, tamamlanacak, böylelikle
Atatürk Hidroelektrik
Santralı'nın 8 ünitesinde
üretilen enerji tümüyle
iletilmiş olacak. Projenin
maliyeti 332.5 milyon mark.
Taksi
kredisi
• Ekonomi Servisi —
Vakıflar Bankası
tstanbul'da il trafık
komisyonu kanalıyla ihale
edilen taksi plakalannı
almaya hak kazanan
kişilere taksi veya taksi
plakasının finansmanına
yönelik kredi kullandırmaya
başladı. Kredinin limiti 30
milyon lira, vadesi ise 24 ay.
Asil Nadir
ifade verdi
• LONDRA (AA) —
Londra Borsası'nın bir
sözcüsü, PoUy Peck
hakkında soruşturma
başlatan kotasyon
komitesinin bu hafta
başında şirketin simsarlan
ve mali danışmanlarıyla
görüştükten sonra dün de
Asil Nadir'in kendisinden
son planları hakkında
ayrıntılı bilgi aldığını
bildirdi. Sozcü, kotasyon
komitesinin PoUy Peck
soruşturmasını
sürdürdüğünü ve bugün de
bazı belgeleri incelediğini,
soruşturmanın sonucuna
ilişkin bir açıklamanın
bugün veya cuma günü
yapılacağını kaydetti. Asil
Nadir, iki hafta önce
hisselerinin yüzde 26'sına
sahip olduğu PPI'nın
tamamım satın alacağını
açıklamış, ancak beş gün
sonra bu fıkrinden
vazgeçtiğini duyurmuş.
Bunun üzerine PoUy Peck
hisseleri ani düşüşe geçerek
yüzde 25'e varan değer
kaybına uğramıştı.
Sebzede fîyat
düşüşü gürüyor
• ANTALYA (AA) —
Tarla ürünü sebzelerin
piyasaya çıktığı haziran
ayından bugüne kadar bin
lira ile 2 bin 500 lira
arasında satüan domatesin
fiyatı ilk kez 200 liraya
düştü. Antalya halinde
domates 200 lira ile 500 lira
arasında işlem gördü.
Geçen haftalarda kilosu 300
lira ile 450 lira arasında
alıcı bulan karpuzun fryatı
da 100 liraya kadar indi.
Sigortada
ilk 6 ay
• Ekonomi Servisi — 1990
yılının ilk 6 ayhk
döneminde sigorta
sektörünün direkt prim
istihsali 979 milyar liraya
ulaştı. Böylece sektör, geçen
yılın toplam prim rakamı
olan 1 trilyon 50 milyaruk
rakama bu yılın ilk 6 ayhk
döneminde oldukça
yaklaştı. Sigortacı
gazetesinin yaptığı
araştırmaya göre, ilk 6
aydaki gelişmenin, ikinci 6
ayda da sürmesi halinde,
1990 yılı toplam prim
istihsali, tahminen 2 trilyon
88 milyar liraya ulaşacak.
Böylece sektör bir önceki
yüa göre yüzde 98'lik bir
büyüme gösterecek.
tstihsaldeki bu patlamada,
geçen yıla göre yüzde
184'lük bir büyüme
gösteren hayat branşının
etkisi olduğu belirtiliyor.
Hayat dışı branslarda
gerçekleşen yüzde 84'lük
büyüme de yülık enflasyon
rakamının üzerinde.
Bazı dış borçlar vadesinden önce ödenecek
Ekonomide döviz rahatlığı
Vyı
• milı
BtLAL ÇETİN
'Bankalardaki rezervin tahminlerin üstüne çıkması ve
Türkiye'ye kredi akışmm artması, Merkez Bankası'nır
yüksek faizle alınan bazı dış kredileri zamanından önce
'ödemeye yöneltiyor.
ödeyecegiz" dedi.
Edinilen bilgiye göre, dış borçlan erken
ödeme operasyonuna Citicorp'un liderli-
ğindeki bankalar sendikasyonundan 1985
yıhnda 3 yılı ödemesiz dönem olmak üze-
re 7 yıl vadeli olarak alınan 500 milyon do-
larhk kredi ile başlanıyor. Söz konusu kre-
dinin 250 milyon dolarhk ilk iki taksidi ni-
san 1989 ve nisan 1990 tarihlerinde öden-
mişti. Geri kalan 250 milyon dolan da 3
Nisan 1991 ve 7 Nisan 1992 tarihlerinde
ödenecekti. Ancak döner kredi biçimde iş-
leyen bu kredinin faiz ve komisyon mali-
yetlerinin yüksek dluşu nedeniyle bir an
ANKARA — Merkez Bankası ve ban-
kalardaki rezervin tahminlerin üstüne çık-
ması, diğer yandan da Türkiye'ye yönelik
kredi akışının artması ekonomiyi döviz yö-
nünden oldukça rahat bir ortama getirdi.
Merkez Bankası döviz boUuğunu göz önu-
ne alarak geçmiş dönemlerde yüksek faiz-
le alınan bazı dış kredileri vadesinden ön-
ce ödemeye başladı. Merkez Bankası Baş-
kan Yardımcısı Ercan Kumcu. "Bize bugttn
için arok pahalı gelen kredileri gözden ge-
çiriyornz. Bnnları vadesinden önce
Dış borçlan erken ödeme operasyonuna Citicorp'un
liderliğindeki bankalar sendikasyonundan 1985
yıhnda 3 yılı ödemesiz 7 yıl vadeyle alınan 500
milyon dolarhk krediyle başlanıyor.
biliriz. BirİDcisi ekonomimizin gayet kuv-
vetli rezerv dururau. tkincisi de bazı kre-
dilerin btzim için pahalı oluşıı. Üçiincü ola-
rak da para programı uygulaması çerçeve-
sinde Merkez Bankası toplam bilanço bü-
yttmesinin hıanı azaltmak çabamız. Yani
bazı dış borçlarımızı ödemek zonında oJ-
madığımız halde vadesinden once ödeme-
ye başlryornz. Bunun için de bize pahalı ge-
len, yani kredibilitemizin fazla yüksek ol-
madığı dönemlerde biraz yüksek faiz ve ko-
misyonlaria aJdıgımız tüm kredileri gözden
gtçiriyoruz. Lehimizde olmayanlannı tas-
fîye çaltşmalanmız söriiyor."
önce tasfiye edilmesi öngörüidü.
Merkez Bankası İdare Merkezi'nden Ci-
ticorp'a çekilen telekste kredinin üç ayhk
dönem sonu 20 eylülde dolacak olan 68
milyon dolarlık bölümünün yenilenmeye-
ceği ve vadesinden önce kapatılacağı bil-
dirildi. Bu kredinin 100 milyon dolarhk di-
ğer bir diliminin de 19 kasım tarihinde tas-
fiye edileceği duyuruldu.
Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Er-
can Kumcu, bazı dış kredilerde erken öde-
me operasyonuna gidilmesinin nedenleri-
ni açıklarken şunlan söyledi:
"Bu konuda baslıca üç neden sıralaya-
Sokak borsası dövize geçtiBir süre önce borsaya
yönelen Tahtakale ve
Kapahçarşı
"uzman"lan,
bugünlerde "sokak
borsası"nda döviz
işlemleri de yapmaya
başladılar. Hisse
senedi ve döviz
ahşverişi aynı tezgâh
üzerinde
gerçekleştiriliyor.
ABDURRAHMAN
YILDIRIM
"Erdemir, Çukurova satar, do-
lar, mark aunm." Bir zamanlar
serbest döviz ticaretinin merkezi
Tahtakale ile Kapalıçarşı'da altın
ve döviz işi ile uğraşanlar, bu iki
klasik yatırım araanın cazibesini
kaybetmesiyle geldikleri "»yaklı
bonada" da aynı işi yapmaya baş-
ladılar.
Borsa binasınan bulunduğu
Tophane Rıhtım Caddesi üstü ve
yandaki Denizciler Sokağı'na be-
lediye zabıtasının düzenlemesiyle
Mahmutpaşa'daki işporta tezgâh-
lan gibi masa açan ayaklı borsa
elemanlannın sayısı 200'ü bulan
tezgâhlarından bazüanna döviz
ahndığına üişkin levhalar konul-
du.
Bazısında dolann ve markın
TL üzerinden fîyatları yazümış.
Satışa geçenlerin çoğalması üze-
rine hisse senetleri artık sadece
tezgâh üstlerinde değil, çığırtkan-
lar tarafından havaya kaldırüarak
ve dolaşarak pazarlanmaya çalı-
şılıyor. Çığırtkanlar hisse senetle-
rinin adlanm ve fiyatlannı anons
ederlerken hemen dövize de geçiş
yapıyorlar. "Erdemir ve Çukuro-
va satar, dolar ve mark ahnm"
seslerinin yükseldiği ayakh borsa-
da piyasanın düşüştrendini sCrdür-
mesi halinde gMerek daha çok sa-
yıda kişinin döviz işine yönelme-
si bekleniyor. Hisse senedi piya-
sasına girenlerin önemli bir bölü-
münün daha önce döviz işi yap-
mış olması ve hâlâ bir ayaklannın
dövizde olması ayakh borsada bu
eğilimin güçleneceginin gösterge-
si sayılıyor.
Ayaklı borsada hisse senetçile-
rin ya da eski dövizcilerin yeniden
döviz işine dönmelerûıde etkili
olan, hisse senedindeki fiyat ve iş-
lem hacrai dttşuşleri devam ediyor.
Tırmanan Körfez krizi hisse senet-
lerine ikinci darbeyi vurdu. Bor-
sa endeksi dün de yüzde 2 düşüş
kaybederek 4599.98 puana indi.
Borsa işlem hacmindeki önemli
düşüşte daha çok hafta başından
beri günlük yüzde 5 fiyat marjı
uygulanmasımn etkisi bulunuyor.
Günlük fiyat oynamalarııun yüz-
de 10'dan yüzde 5'e indirilmesinin
spekülatif talepte ve açığa satışlar-
da önemli azalmalara yol açtığı
tahmin ediliyor. Bunun yanında
yüzde 51ik fiyat sımnmn borsa-
daki düşüş dönemini uzatması
bekleniyor. Sivri iniş ve çıkışlany-
la tanınan tstanbul Menkul Kıy-
metler Borsası'nda Körfez krizin-
den sonraki dönemde her gün fi-
yatlann yüzde 7-8 düştüğü göz
önüne alımrsa endeksin belli bir
düzeye inmesi daha uzun zamaru
gerektirecek.
Bu arada, borsa yönetim kuru-
lunun aldığı karar gereğince 24 ey-
lülden itibaren borsa işlemlerinde
bir ölçü birimi olarak kullanılan
lot sayısı 200'den 500'e çıkartıla-
cak. Yatıruncılar bundan sonra bir
defada en az 500 hisse senedi için
ahm satım talebinde bulunabUe-
cekler.
ITU'dentepki
tstanbol Haber Servisi — Maç-
ka'daki binası İMKB'ye 49 yıllığı-
na kiralanan İTÜ Maden Fakül-
tesi'nin Dekanı Prof. Dr. Erdogan
Yiizer, Maden Fakültesi binasuun
İTÜ'nün üzerine tapulu olduğu-
nu belirterek, "Binanın borsaya
verildigine ihtimal veremiyorunl"
dedi.
Maden Fakültesi binasuun bor-
sanın kullanınuna verihnesi habe-
rini Cumhuriyet muhabirinden
öğrenen Prof. Yüzer, haberin doğ-
ruluğuna inanamayacağım söyle-
yerek şöyle konuştu:
"Maden Fakültesi, tTÜ'nün
özerine taputu. Taşkışla ise Hazi-
at'yt ail. Dolayısıyla Taşkışla ile
UgiU tasarraf hakla Harine «c Dış
Tıcaret'İB, ancak Maden Fakiütesi
binası üniversitenin. Fakfllte 1^
yıl öne üniversitenin Ayazağa'da-
ki kampusuna taşındı. Bina IS
yıldır reslore ediliyor. Binayı ge-
lecek yıl ögretime açmayı düşönü-
yoruz. ÜniversHenin tapulu bina-
sımn knDanınu açılnıası bana im-
kânsız geü'yor."
Istanbul Menkul Kıyraetler
Borsası Genel Sekreteri Anl Seren
ise İTÜ Maden Fakültesi binası-
run Hazine'ye ait olduğunu belir-
terek, "Tapuyla ilgili biçbir püriiz
yok" dedi. Seren, sözlerini şöyle
sürdürdü:
"Fakülte binasımn 49 yülık ir-
rifak hakkı bonaya verildi. Tapu
kayıtlanna göre sabibi iıniversite
deffl, Hazine Aynca borsanın 49
yıllığına aldıgı irtifak hakkı tapu
kayıtlanna islendi."
Ev-arsa fîyatları pusuya yattıEylül ayında
mevsimsel olarak
yükselen talebe, bu yıl
inşaatlardaki
durgunluk ve stokların
tükenmesi gibi
faktörler eklenecek.
Ancak yüksek talebin
oluşması borsa gibi
alternatif yatınm
araçlarının durumuna
bağh.
ESİN SUNGUR ~
Konut ve arsa fiyatiannda ey-
lül ayında patlama bekleniyor.
Emlak komisyonculan ellerinde-
ki birikimi gayri menkule yatır-
mayı düşünenlere "eylüle kal-
mayın" uyansında bulunuyorlar.
Yeni konut ve arsa üretiminin ge-
çen yıl başlanndan itibaren dur-
ma noktasına gddigıni, ellerinde-
ki projeyi tamamlayan birçok
müteahhitin piyasadan çekümeye
başladığını belirten komisyoncu-
lar, mevcut konut ve arsa stoku-
nun talebi karşılamakta artık ye-
tersiz kaldığını hatırlattılar.
Eylül ayında konjonktürel ola-
rak artacak emlak talebinin fiyat-
lan katlayarak yükselteceğini sa-
vunan Turyap Ekspertiz Müdürü
Remzi Karagözoğlu alıcılann şim-
di harekete geçmesi gerektiğini sa-
vundu. Karagözoğlu şunlan dedi:
"Okullann açıldıgı ve bemen
bemen bütiin sektörlerde canlan-
raann başladığı eylnl ayında em-
lak talebi ynkselir. Ba riikselme-
de şirketlerin, yıl sonu bilançola-
100 m2
lik konut nerede, kaça?
400-180 milyon lira arası
Erenköy, Suadiye, Fenerbahçe, Etiler, 1. Ulus,
Selamiçeşme
300-150 milyon lira
Yeşilyurt, Yeşilköy, Ataköy, Florya
200-100 aiiyaıı Hra aras
Kozyatağı, Ust Göztepe, Ziverbey, Oördüncû
Levent, Şişli, Ortaköy, Teşvikiye, Bakırköy,
Fatih
120-70 milyon lira arası
Kartal. Maltepe, Kadıköy, Beşiktaş, Kurtuluş,
Kocasınan
Emlakcilerden öneriler
• Konut politikası railli bir mesele haline
getirilmeli.
• Arsa üretimi konusunda özel sektör teşvik
edilmeli.
• Devletin elindeki araziler vatandaşa ihale ile
satılmalı.
• Konut alımı için vatandaş sübvanse edilmeli.
• Konut, spekülasyon amacıyla alınıp satılan
meta halinden çıkanlmalı.
nm düzenlemek içta gayri menku-
le yönelmeleri de etkili olur. Her
yıl yaşanan bu canlanma ba yıl
daha bir özellik taşıyor. 1988'in
ortalanndan beri insaat sektörii
dnrdu. Yeni üretim yapılnuyor.
Geçen yıl daha önce yapılan ko-
nutlar el degistirdi, arz iyi kötü
canlı kaldı. Ama artık bu stok rü-
kendi. Bu yılın eylülünden itiba-
ren en zor konot edinme dönemi
başlayacak. Bir benzetme yapmak
gerekirse şu anda en son trenin,
en son bileti sankyor. Ev ya da ar-
sa almak isteyealer hiç bekleme-
den alsınlar."
Emlak Komisyonculan Dernefi
Başkaru Ceyhan Uras da mali im-
kânlan yerine olanlann bugün bu
fiyatlardan ahm yapmasuun kârlı
olacağını beh'rterek "eylülde fi-
yatlar en az yan yanya artacak"
dedi. Uras, konut ve arsa üreti-
minin bir süredir durduğunu ha-
tırlatarak şunlan söyledi.
"Arz durdu. Diger yandan
Türkiye'de bir konut açığının ol-
dugu biliniyor. Bunlar gayri men-
kul fiyadannın artması için yeterli
nedenler. Ancak talebin birden
bire bıiyük sıçramayla artmasını
beklemek yanlış olur. Çnnkü ahm
gücü önemli ölçiide gerilemiş du-
rumda. Parası olan da daha çok
borsaya yöneh'yor. Eğer borsada
işler kötü giderse emlakta büyük
patlama olur."
Uras, inşaat fırmalannın da ey-
lülde canlanma olmasıra umut et-
tiklerini belirterek sektörün için-
de bulunduğu sıkıntıh durumun
köklü tedbirlerle çözülebileceğini
söyledi. Uras, birçok inşaat fir-
masırun sektördeki durgunluk ne-
deniyle işlerini terk ettiğini vurgu-
layarak "inşaatlara vurulan kilit-
ler açılmadıkça emlak piyasasuun
sıkınblan bitmez" dedi.
Konut Birlik Başkanı Oğnz
Soydan da inşaat sektörünün cid-
di bir tıkanıkhk içinde olduğunu
anlatarak Türkiye'deki konut açı-
ğının artması ve talebin belirli öl-
çüde yükselmesine rağmen alım
gücünün enflasyona yenik düşme-
si sonucu beklenen büyük canlan-
manın olmadığını söyledi. Soy-
dan, "durura tamamen siyasi oto-
ritenin kararianna kaldı" diye-
rek, sektörden çekilen inşaat fir-
malannı geri döndürmek için ted-
bir ahnması gerektiğini belirtti.
tstanbul için yapılan araştınna-
ya göre emlak komisyonculannm
eylül ayında katlanmasını bekle-
dikleri konut fiyatları 100 metre-
karelik lüks olmayan bir daire
esas ahnırsa 70 milyon lira ile 400
milyon hra arasında değişiyor. Is-
tanbul'un emlak alım satımımn
hâlâ canlı olduğu Erenköy, Sua-
diye, Etiler, l'inci Ulus gibi semt-
lerinde 180 milyon lira ile 400 mil-
yon hra arasında değişen fiyatlar-
la konut sahibi olunuyor. Buna
karşılık Kartal, Maltepe, Beşik-
taş, Kadıköy gibi semtlerde ko-
nutlar 120 milyon hra ile 70 mil-
yon lira arasında fiyatlarla satıh-
yor.
Emlak komisyonculan tstan-
bul'un çok eski yerleşim yerlerin-
de konut alım satımımn yok de-
necek kadar az olduğunu belirte-
rek bu semtlerde ısrar edenlerin
yüklü faturalar ödemek zonında
kaldığmı vurguluyorlar. Gece-
kondu bölgelerinde ise "iki göz"
olarak tanımlanabilecek evler
20-25 milyon liradan aha bulu-
yor.
İSCJNİN EVRENİNDEN
SUKRANKETENa
Savaş Olmasa Bile...
Irak'ın Kuveyt'i işgalı ile ortaya çıkan bunalımda henüz atıla-
bilmiş olumlu hiçbir ad;m yok. Savaş tehlikesi ve doğal ofarak
korkusu hiç azalmadı. İrademizin dışında hiç suçumuz ve kat-
kımızın söz konusu olmadığı gelişmeler çerçevesinde, kendi-
mizi savaşın içinde bulmamayı diliyoruz. Bir yandan da savaş
patlamadan, sadece bunalımla birlikte gelen belaların boyutu-
nu kavramaya çalışıyoruz.
Savaş olmasa bile yaşamımızda ne kadar çok olumsuz etki-
ler sdz konusu. Bazıları belki kaçınılmaz, bazıları ise 'fırsat bu'
denilerek yaratılıyor. Petrol fiyatlannın bir ölçüde artması kaçı-
nılmaz. Ya bu kargaşada arka arkaya gelen ilgisiz zamlara ne
demeli? Anlaşılan savaşın tehlikesi bile bahane, yıllık enflasyon
artışı beklenenin çok üzerinde oJacak.
Enflasyon egilimi arttığına göre işçinin altında daha fazla ezil-
memesi için ûcret artış eğiliminin de ona göre yükselmesi ge-
rekiyor. Toplu pazartık masalarına oturulmuş sözleşmeler için
hiç değilse bir tırmanmanın beklenmesi gerekmiyor mu? Türki-
ye'de gerçekten özgür toplu pazarlık düzeni işlese, toplu pa-
zarlık masalarında işçi tabanlarını temsil eden, kimliği olan sen-
dika yöneticileri ve sendikalarının da bir ağırlığı olsa, son geliş-
melerle birlikte pazarlık marjları işçi lehine yükselir. Gerçekten
öyle mi oluyor?
işveren-hükümet el ele, akı karaya çevirmek için önemli adım-
lar attılar. Türk-İş ve sendikalar şaşkın seyirci konumunda. Hü-
kûmet, 'savaş tehlikesi' bahane, yasadaki yetkisini bal gibi hak-
sız ve amacına aykırı, apaçık işçi çıkarlan açısından kötü niyet-
li kullanarak devam etmekte olan iki önemli grevi durdurdu. Grev
yasaklama niteliğindeki lastik ve harb iş kollarındaki grev erte-
leme kararları ivmeyi işçi aleyhine çevirirken bu çok önemli sen-
dikal hak gaspına karşı Türk-lş'ten ve sendikalardan gelmiş doğ-
ru dürüst bir tepki yok. Hükümetin bu iki önemli grev grubunu
kaldırma kararları görûşüldüğünde uluslararası sendikal plat-
formda, Uluslararası Çalışma Orgütü ILO'nun ilgili uzmanlık ko-
misyon rapor ve kararlarında, mutlaka 'hükümetin haksız ve grev
hakkına çok önemli bir müdahalesı olarak değerlendirilip' eleş-
tirilecek, kınanacak. Türk-İş yönetimi, sendikacılarımız, asgari
sendikal standartlar, çizgiler dışına düşmemek, Türkçesi rezil
olmamak' için uluslararası platformlarda hükümeti bu tutumun-
dan dolayı kınayıp eleştirecekier. Tam bir çifte standartlılık içinde,
Türkiye'de zamanında sustuklarını, hiçbir tepkı göstermedikle-
rini gizleyecekler.
Belki işçiler ve tüm sendikacılar tam algılayamıyorlar. Ancak
harb ve lastik işkollanndaki grevlerin ertelenmesi kararları top-
lu pazarlık masalarındaki bütün toplu ış sozleşmeleri üzerinde
olumsuz izler bıraktı. Başta Türk-İş Genel Başkanı Şevket Yıl-
maz'ın başkanlığını yaptığı Teksif'in tekstil işkolundaki diğer
sendikaların da sözleşmelerini biçimleyecek sözleşmesi, me-
tal grup sozleşmeleri ve sonra sıradaki madenler ve diğer aday
sözleşmeler aksine düzeltici çabalar gösterilmezse birkaç ya da
birçok puan olumsuz etkilenecek.
Şöyle bir yakın geçmişi sadece anımsayalım: Geçen yılın ba-
har eylemleri, olumlu kamuoyu, 12 Eylül'den bu yana ilk kez
toplu pazarlık masalarında işçiler ve sendikaların ağırlığını cid-
di biçimde hissettirmişti. Masadan kalkılabilecek rakamlann üze-
rine 50'ye yaklaşan bir puan eklenmesi sağlanabilmişti. Türk-
İş yönetimindeki genel kurulla değişen hava, siyasi iktidar kar-
şısında izlenen politikalardan geri dönülüp siyasi iktidar ile uz-
laşma yolunun seçilmesi bu yılın ilk yanyıl sozleşmeleri üzerin-
de beklenen doğal olumsuz sonucunu yaratmıştı. ilk yarıyılın
sözleşmelerinde işçiler lehine değil puan artışı, ivmenin terse
dönmesı ile beklenenin altında bir noktada uzlaşılmıştı. Derken
muhalefetteki belediyelerin izlediği işveren politikasının ürünü
ağırlıklı, belediyeler sözleşmelerinde bir tırmanma yaşandı. Türk-
İş içindeki bir kısım sendikalar ve daha çok bağımsız ve Hak-
iş'e bağlı küçük sendikalar, yılın ikinci yanyıl sözleşmelerinde
rakamları işçi lehine yüksettmek için atağa kalktılar. Nedeni belki
daha ilkeli sendikacılık da değil, sadece ayakta kalmaktı. An-
cak işçi lehine bir ivme değişikliğini, tırmanışı getirdi. İşveren-
lerin sürekli kamuoyuna 'aşın', 'kabul edilemez' diye ilan ettik-
leri sendikaların istemleri toplu pazarlık masalarında geçerlilik
kazanmaya başladı.
Toplu pazarlık masalarında, hükümet-işveren cephesini çok
ürküten, aslında işçiyi zenginleştirmesi söz konusu değil, sa-
dece enflasyon altında tutmayacak rakamlar telaffuz edilmeye
başlandı.
Rahat kortuklanna alışmış büyük sendikaların profesyonel yö-
neticilerini zor durumda bırakan rakamlar, küçümsenen sendi-
kalar tarafından istenip en son Lever örneğinde olduğu üzere
alınmaya başlandığı bir noktada savaş tehlikesi bahane, hükü-
metin grev erteleme kararları geldi. İşçi çıkarından çok koltu-
ğunu seven sendikacı için grev hakkının öyle siyasi iktidar eliy-
le biraz daha kısıtlanmış olması falan gibi konular pek önemli
değil. Küçük işyerlerinde özel örnekler de olsa, sözleşmelerde
bir tırmanma oldu mu işçi taban çok duyariı, hemen etkileniyor.
Kendi sözleşmesinde de rakamların yükselmesi için sendikacı-
sını zorluyor. İşte bu nedenledir ki profesyonel sendikacılar, iş-
çiye örnek olacak değil, ibret olacak gelişmeleri yeğliyorlar. Bu
havaya, anlayışa girdikten sonra onlar Ortadoğu krizıne bile, zor
durumdan çıkmalarına yarayabilir hesabı ile sevinmeye kalkı-
şabilirler. Yaptıkları yanlarına kâr kalabiliyorsa tabii ki...
KISAKISA
• DERİMOD Yönetim Kurulu
Başkanı Ümit Zaim, bir
açıklama yaparak yıllardır
E>erimod'un deri konfeksiyon
sanayiini tek başına temsil
ettiğini, ISO'nun "500 büyük
firma" listesine dört deri
konfeksiyon firmasının daha
(Desa, Veko, Orjin, Derko)
girdiğini duyurdu. Zaim, deri
konfeksiyonculannın artık
kendi koleksiyonlarını
haarlayıp dış fuarlarda
pazarlama aşamasına geldiğini
söyledi.
• TEKO FAKS, Panasonic
ttlefon santrallan, çağrı
cihazlan ve printerlerini
pazarlamaya başladı. Şirket, 9
yıldu- Türkiye'de Panasonic-
Panafax'ın genel
distribütörlüğünü ve resmi
servis hizmetlerini yürütüyor.
• DIGITAL'a Türkiye adun
kullanma izni verildi. Şirketin
Digjtal Equipmen( Computer
olan unvanı, Digital Equipment
Türkiye olarak değiştirildi.
• ELEKROMAK, Toshiba
tarafından 26 ülke arasında
yapılan seçimde birinci oldu.
Altın plaketie ödüilendirilen
Toshiba Elektromak 1974
ydından bu yana Toshiba büro
sistemlerinin Türkiye genel
distribütörlüğünü yapıyor.
• HEVLETT-PACKARD'ın üç
yeni modeli Türkiye'de ilk
kullanıcılanna ulaştınhnaya
başlandı. Yeni sistemler, (A Mb
hafıza gücü, 12 Gb disk
kapasitesi ile aynı anda 240
kubamcıya iş ortamının komple
fonksiyonlannı içeren bilgi
akısı sunabiliyor.
• IMAGE Halkla lüşkiler'in
müsteri portföyüne, Komili
Holding ile Polly-Peck
Intemational'ın bir icuruluşu
olan Intermotive Otomotiv
Sanayi ve Ticaret katıldı.
MAJOR PLAKTAN SUPER BİR YAPEM:
EN SON KASETİ
HASRET TURKUSU(ANADOLU KONSERLERI 2)
çırnı Tum Plak ve Kasetçılerde
$
MAJMPUKÇ1UK
t«.C * Hoh 6SO7 Un
ha
pan
..|,,aM
I- Hltl I2-51711 »TlJ f J)
M
SKdr» DKSISIM
Tt M I H I V11MAZ KAtAYAUM
K1ZILDERETELÜTELÜYÜRÜYORUMDİKENLERİNÜSTÜNDE AYRIUK
HASRET TÜRKÜSÜ veya MEMLEKETİM EŞKİYA DÜNYAYA HÜKÜMDAR OLMAZ
HEİ CİDIKAVAKHEY- SENStZ YAŞAYABIIMİREM • UNVTURSUN-MJHKAMNIM • HACIAÜ OBASI •
ŞAHÛi SERÇE PEŞİSDF.CARİP YOLCU
Ingiltere Unlversiteleri'Jie
H a z ı r h k A• Kaydınızı İngiltere'deki 4 Ünıversıteye hemen yapıyoruz. • 4 «uKt - 5»
Lisan eğitimini Türkiye'de alacak ve ilgili Üniversitenin 1.
(ngiltere'ye gönderileceksiniz. * Tıp - Fen Bilımlen • Ekono
İşletmecılığı - Bılgısayar - Tekstil - Moda - GCızel Sanatlar - siyaı
Aynca sizin isteyebileceğiniz bir branşı seçebilirsiniz. • Eğer İ
gitmekten vazgeçerseniz Lise sonrası size mükemmel bir
vaadediyoruz. Alacağınız Lisanla Türkiyedeki Oll ağırlıklı
kapısını da açabilirsiniz.
Ü n i v e r s i t e İ ç i n S o n B a ş v u r u :
ENGUSH KK»dtköy Tet 338 91 00 • 345 14 40 M*ddly*köy Ta 175 43 98 - 99 Bakırköy
Ankara Te* 125 44 42 - 118 26 45 bmir Tel 14 77 93- 25 51 3
>•
UJ