Catalog

8 NİSAN 1989 ALTINDÖVİZ EKONOMİ CUMHURİYET/U TÜRKİYE'den Vergi istisnalanyla trilyonluk fonlar şirket kasalannda kalıyor SERBEST PİYASADA DÜN Dolar (satış) 2082 Mark (satış) 1106 Ata Lira (satış) 171.000 M. BANKASI'NDA BUGÜN Dolar (döviz alış) 2043.23 Dolar (efektıl satış) 2068.00 Mark (dövız alış) 1091.76 Mark (efektıl satış) 1105.00 interbank faizi: % 31.94 Vergiye geçit yok Çeşitli indirimlerden yararlanarak yüzde 46 yerine, ortalama yüzde 15.74 oramnda vergi ödeyecek olan 5P banka ve sirket, 514 milyar liralık bir fonu kasalannda tutmuş oldular. 15 ülkede yapılan bir araştırmaya göre, çeşitli teşvikler yatırımları yüzde 3 arttırıyor. ABÜURRAHMAN YILDIRIM Kurumlar Vergisi Kanunu'nda 1984 yılından beri yapılan dcğişikliklerle getirilen istisnaların geçen yıl 58 banka ve şirketi yarım trilyon lirayı aşkın bir vergiden koruduğu belirlendi. Devlet izniyle çeşitli indirimlerden yararlanarak yüzde 46 yerine ortalama yüzde |S 74 oramnda verci ödeyecek olan 58 banka ve H"k<t, 1988 icin 514 milyar 612 milyon liralık bir 18 bankanın bilançolarında fonu kasalannda tutmuş oldular. yaptığımız hesaplamaya göre, bu 1988 bilançolarınu göre 40 şir kurumların vergi tutarı, yüzde 46 ket ve 18 banka I trilyon 700 milyar 666 milyon liralık kârlarmdan ancak yüzde 267 milyar 694 milyon lirasını yüzde 15.74 vergi olarak ödeyecekler. Yüzde 46 Ku rumlar Vergisi göz önüne alındığında 782 milyar 306 milyon liralık bir vcrgi tutarına ulaşan bu şirket ve bankalar, çeşitli vergi indirimlerindcn yararlanarak bcyan ettikleri verginin yüzde 192'si tutanndaki bir fonun kasalannda kalmasım sağlıyorlar. EKONOMDE KULIS İstanbul'da hafta içinde yapılan ı plantılara rıeden hıçbir AN,,P'lı katılmadı?', • Kimine göre bakanlar ve milletvekilleri ANAP'a angaje görünmek istemiyor. • Kimine göre ANAP'ta tam bir kaos var. Kimin yetkili kimin yetkisiz olduğu ve neyin savunulacağı belli değil. ANAP'lılar neden kaçıyor? tisattılaı Haltası'nda söylediği gibi "daha birkaç yıl once model di>v takdim ettikleri yüksek faiz, hıılandınlmış kıır uyarluması gibi uygulamalann bugün tam tersini çurc diye ortaya koyan" bu hükümetin temsılcilerı, ınuhtcmelen neyi savunacaklarını şaşırdıkları ıciıı çıkar yolu toplantılara katılmamakta bulmuşlardı. Oysa TUrgut özal'ın nisan 1982'dcki 7. Iktisatçılar Haftası'nda tam 1.5 saat kürsUdcn ınnıcdiği, pek çok kişinin bellcğinden henü? silinmcmişti. Kimine göreyse ANAP'ta tam bir kaos yaşanıyordu. Bu kaos içinde kimin yetkili, kimin yetkisiz olduğu belli olmadığı gibi, ne söylenmesi, neyin savunulması gerektiği konusunda da bir mutabakat yoktu. Bir başka görüşe göreyse ANAP'lı bakanlar ve yetkililer bu ortamda ANAP'ın görüşlerine angaje olmak istemiyorlar, uluorta ANAP'ı temsil ediyor görünmekten kaçınıyorlardı. Hem bu tür ortamlarda yarınların neye gebe olduğu ruç bilinmezdi... Aralarından bazıları SHP ya da DYP ile flört ediyor, ya da o ccpheden bir yeşil ışık bekliyor olabilirdi. Tam bu beklenti içindeyken, ortalığa çıkıp da ANAP görüşlerini savunmanın sırası mıydı? tktısatçılaı Haftası'nın ilk gün öğleden sonraki oturumunda l'rof. İzzeltin Önderise iktidar partisi yetkililerinin toplantıya katılmamasına hoş bir yorum getiriyordu: "İtalya'nın faşist dlktatörü Mussolini, 1937 yılı eylul ayında Berlin'de yaptıgı bir konuşmada 'dünyanın en sağlıklı 2 demokrasisi ltalya ve Almanya'dadır' demiş. Malum, o larihlcrde Almanya'da da Hitler var. Stalin de 'en demokratik anayasa bizimki' demiş. Ya ANAPlılar şimdi burada olsalardı acaba neler söylerlerdi. Bence, iyi ki yoklar..." Iktisai Fakültesi Me/.unlar Cemiyeti, ANAP yetkililerinin bu havasını toplantıdan bir süre önce sczmişler, hatta toplantıyı iptal etsek mi diye de düşünmüşler. Ama yerel seçimlerin ertesinde bakmışlar ki muhalet'et çok daha popüler; toplantıyı izleyecek olanların ANAP'tan çok SHP ve DYP'yi dinlemeye hevesli olduğunu düşünerek organizasyonu önceden planlandığı gibi yürütmüşler. MERAL TAMER İsrafil, Eraemir'den istifa etti ANKARA (AA) Başbakanlık Başdanışmam ve Teletaş Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz tsrafil, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikalan (Erdemir) Yönetim Kurulu üyeliğinden islifa elli. tsrafil, bu göreve geçen günlerde yapılan Erdemir Genel Kurulu seçimlerinde getirilmişli. Aym seçimlerde, yönetim kurulu (iyesi olan Nevzat Pakdil de istifa ederek görevinden ayrıldı. tsrafil ve Pakdil'in istifası ile boşalan Ereğli Demir ve Çelik Fabrikalan Yönetim Kurulu üyeliklerine, TEK eski Genel Müdürü Remzi Yücebaş ve Koç Holding Başkan Vekili Türgut Tokuş getirildiler. Yönetim Kurulu Başkanlığı'na Remzi Yücebaş, başkan vekilliğine de TUrgut Tokuş getirildiler. Istisnadan geçilmiyor Kurumlar Vergisi Kanunu ile ttzel sektöre 20'yi aşkın vergi isüsnası getiriliyor. Kanun, vergi tnalrahından şu indirimlerin yapılmasına olanak tanıyor: • İhracal, yurtdışı kazançlan: Türkiye'de işyeri bulunduran, dar mükellefiyete tabi kurumların yurtdışı kazançlan / Yurtdışi muteahhitlik hizmetleri / 250 biıı doları aşan ihracatları için imalatçı kurumlara hasılatın yüzde 20"si oramnda / ihracatçılara yapılan satışlar / Yaş meyve sebzede ihraç hasılatının yüzde 20'si / Diğer ihracatlar yüzde 25 / Dış navlun hasılatının yüzde 20'si. • Yatınm: Dar mükellefiyete tabi kurumlar dahil, sermaye şirketleri, iş ortaklannın yatınm indiriminden yararlanan kazançlan (yatınm yüzde 60, araştırma geliştirme yatırımı yüzde 100) / Plan ve programda özel önera verilen sektörlere yüzde 100'e varan yatınm indirimi. • Menkul kıymet. sermaye arltırıını, kir payı: Yatınm fonu, yatınm ortaklığı portföy işletmeciliğinden doğan kazançlar / Sermaye arttıran A.Ş.'lerin hisse senetlerini elden çıkarırken sağladıkları kazancla* / Faizsiz kredi verenlere ödenen kâr payları ile özel finaııs kuMimlarınca kâx veya zarara katılma hesabı kurşüığında ödenen kâr payları. • 'Halka açık' şirket: A.Ş.'nin odenmiş sermayesinin en az yüzde 25'inin, payları yüzde l'in altıtıda olan 200'den fazla kişiye ait olması halinde, vergi oranı yüzde 40'a / Diğer koşullar aym olmak üzere ödenmiş sermayesinin yüzde 51'i söz konusu olursa vergi oranı yüzde 35'e / ödenrni; sermayenin yüzde 80'i söz konusuysa vergi oranı yüzde 30'a iner / Halka açık şirketlerin yüzde 80 oramnda iştirak ettikleri şirketler de halka açık şirketlerin vergi indiriminden yararlanır. • Vakıf, bagış, sosyal tesis: TSK'yı Güçlcndirme Vakıflan'na bağışlar / Vergi muafiyetli vakıflara yapılan sermaye iştirakinin yüzde 30'u / Bağış niteliğindeki okul, kreş, spor tesisi ile yurt ve sağlık tesislerinin giderleri. • Diğer: Turizm işletmeieri ve seyahat acentelerinin döviz hasılatının yüzde 20'si / Zarar eden şirketleri alanlar, bu zararı bcyan ettiği kurum kazancından indirir / Hisse sencdi tahvil çıkarma giderleri / İlk tesis ve şekillcnmc masraflan / Birleşme, fesih, tasfıye, genel kurul giderleri / Eshamli komandit şirketlerdc komandıte ortağın kâr hisseleri. DTO seçimleri Ekonomi Servisi Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu üyelikleri için yapılan seçimlerde Cengiz Kaptanoğlu, Eşref Cerrahoğlu ve Erol Yücel'in ortaklaşa oluşturdukları liste seçildi. Listeyle Yönetim Kurulu üyeliklerine Muzaffer Akkaya, Metin Leblebicioğlu, Halim Mete, Yılmaz Karahanoğlu, Sefer Kalkavan, Faruk Ürkmez, Selim Sohtorik ve Burhan Deval getirildiler, Seçilen yönetim kurulunun ilk toplantısını çarşamba günü yapması ve Cengiz Kaptanoğlu 'nu başkanlığa getirmesi bekleniyor. Kurumlar Vergisi varsayunına göre 530 milyar 338 milyon lira. Yararlamlan verg. nııafiyetlerinden sonra beyan cdilen vergi lutarı ise 131 milyar 615 milyon lira. Bankalar vergilerini büyük ölçude devlete borç vererek, yani Hazin.e bonosu ve devlet tahvillerine yatınm yaparak indirdiler. Şirketler ise baııka'ara göre biraz daha fazla .ergi •.•deyecek. Yuzde 46 Kurumlar Vergisi varsayınıı, 40 kuruluş için 251 milyar 968 milyon liralık bir vergi tutarını gerektiriyor. Çeşitli indirimlcr nedeniyle beyan edilen vergi lutarı 136 milyar 79 milyon lira. Vergi istisnaları, bankaların kasalannda 398 milyar 723 milyon, şirketlerin kasalannda 115 milyar 889 milyon liralık bir fon kalmasım sağladı. Uzmanlar bu durumu şöyle değcrlendiriyorlar: özcl scktöı bu yolla sıfır maliyetli bir fona kavuşuyor. Bundan dolayı yüksck kredı faizlerinden bazı büyük özel sektör kuruluşları yakınmıyorlar, bazıları da göstermelik olarak yakınıyorlar Faizin yüksek kalması, piyasaya ycni gircnlerin ve büyümek isteyen küçüklerin önüne set çekiyor. Fon kullanmış oluyor, bu haksız rekabet ortamı tekelleşmeyi de arttırıyor. Vergi geliri azalınca kamu açıkları kapanamıyor. özel sektör kamuyu, "açık vererek enflasyona neden olduğu" için suçluyor. Ama özel sektör gerektiği gibi vergilendirilemiyor. Gelişmekte olan 15 ülkede yapılan bir araştırma, çeşitli yatırım teşviklerinin yatırımları ancak yüzde 3 dolayında arttırdığım ortaya koydu. 14. tktisatçılar Haftası için perşembe sabahı Sheraton Oteli'ne gelenler epey şaşırdılar. Çünkü her yıl birden fazla hakanla toplantıya katılan ANAP'tan bu kez değil bakan, tek bir milletvekili bile yoktu. Mezunlar Cemiyeti yetkililerinin tüm çabalanna karşın, ;ktidar partisinin tktisatçılar Hattası'na temsilc: göndermesisağlan mamış tı.Hatta geçen yıl açış konuşmasını Devlei Bakanı Adnan Kahveci yaptı diye organizasyonu yapanlara sitem eden ve bu yılki açış konuşmasını yapmaya talip olan Çalışma Bakanı İmren Aykut bile son anda "her nedense" gelmemişti. Aynı gün Hukuk Araştırmalar Vakfı'nın Hilton Oteli'nde düzenlediği yarım günlük seminer daha da komik oldu. Gönderilen davetiyelere göre seminere Devlet Bakanı Mehmet Yazar, Hazine ve Dış Ticaret Müşteşarlığı'na vekâlet eden Namık Kemal Kılıç, Müsteşar Yardımcısı Fahreltin Kunak ve özel sektörden de Giyim Sanayicileri Dış T ıcaret'in Başkanı TUrgut Yılmaz katılacaktı. Ama Javetiyeye kanıp Hilton Oteli'ne gidenler karşılarında tek başına Türgut Yılmaz'ı buldular. Diğer konuşmacıların UçUnün birden toplantıya katılmama nedenleri neydi? Haydi Devlet BaV.anı Mehmet Yazar için güvenoyu görüşmeleri bahar.k gösterilebilirdi. Ama Kılıç ve Kunak gibi iki üst iürokratın böylebir toplantıya katılmasını engcıleyen neydi? Kimine göre ANAP'hların artık söyleyecek sözleri kalmamıştı. Arkadaşımız Osman Llagay'ın Ik 'Açıklanmaya değmez' vergiler Işadamlan Sakıp Sabancı ve Şarık Tara, 'kaynağında vergilendirme' sistemi nedeniyle 1988 gelir vergilerinin "açıklanmaya değmeyeceğini" belirttiler. Armatör Selahattin Beyazıt 1 milyarı aşan gelir vergisiyle Istanbul'da rekora gidiyor. Ekonomi Servisi Geçmiş yılların Gelir Vergisi rekortmenlerinin bu yıl listelerde adı yok. Gelirin kaynağında vergilendirilmesi esasının getirilmesi ve iştirak kazançlarının vergi dışı bırakılmasından sonra geçmiş yıllarda vergi rekortmeni olan tanınmış sanayici ve işadamlarının Gelir Vergileri büyük oranlarda geriledi. Sakıp Sabancı, Şarık Tara ve Mehmet Gtlrel gibi geçmiş yıllarda yüksek düzeyde Gelir Vergisi ödeyen işadamlannın 1988 vergilerinin "açiklamaya degmeyecek kadar az olduğu" belirtildi. Sakıp Sabancı, devletin vergiyi kaynağında almaya başladığını ve Kurumlar Vergisi'ni yuzde 40'tan 46'ya çıkardığını belirterek "Benim vergim artık sanayi (frketlerinde ödeniyor. Benim hanım hamamım yok. Ticaret de yapmıyorum. Sadece şirketlerim içinde yönetim kurulu başkamyım. Onlardan da çok az ucret alıyorum. Bunda'.j dolayı benim vergi beyannamem yiikselmiyor" diye konuştu. Sabancı, ödeyeceği vergi miktarını da "önemsiz" görerek açıklamadı. Buna karşılık Sabancı Holding olarak 1988 yılı için toplam 112 milyar lira Yınc vcrgi rekortmenlerinden fındık ihracatçısı Mehmet Giiler, 1988 yılında şirketleşmeye gittiği ve doğan gelirlerinin büyük kısmının bu şirketler üzerinden sağlandığını belirtti. Ve 1988'de ödeyeceği Gelir Vergisi'nin düşeccğini söyledi. Geçmiş yılların bir başka rekortmeni müteahhit Mehmet Ali Yılmaz'ın 1988 vergisi önemli oranda geriledi. Bir önceki yıl milyar sınırına dayanan Gelir Vergisi, geçen yıl 560 milyon lira olarak gerçekleşen Mehmet Ali Yılmaz, 1988'de 258 milyon 238 bin lira vergi verecek. Yine 1987'de 400 milyon liralık Gelir Vergisi'yle yüksek düzeyde vergi ödeyenler arasına giren müteahhit ve madcn ocağı sahibi tbrahim Fuat Imsık, sadece hayat standardı üzerinden 36 milyon lira vergi ödeyeceğini bildirdi. Fuat Imsık'ın 2 milyar 593 milyon liralık kârına karşılık 3.5 milyar liralık yatınm indirimi olduğundan vergi matrahı kalmadı. Geçen yılın yüksek düzeyde vergi ödeyenlerinden l//cl Baysal, 1987'deki 451 milyon liralık Gelir Vergisini 1988'de 588 milyon 450 bin liraya yükseltti. Bu yılın vergi listelerinde ise sürpriz atağı sanayici, armatör Selahattin Beyazıl yaptı. Beyazıt, 1987'deki 541 milyon liralık vergisine karşılık 1988 için 1 milyar 72 milyon 808 bin lira Gelir Vergisi beyan etti. 1980'lerin vergi rekortmcnleri arasında yer alan denizci Lionel A. Makzume'nin de 1988'de ödeyeceği vergi 239 milyon 581 bin lira olarak beyan edildi. İlkbahan OSD Başkanı İSTANBÜL (AA) Ziya özkan'ın istifasıyla boşalan Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Yönetim Kurulu Başkanlığı'na Ali fhsan llkbahar getirildi. OSD'den yapılan açıklamada, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılıklarına da Bedirhan Çelik ile Yavuz Celastn 'm seçildikleri bildirildi. Ziya özkan, hafta içinde kişisel nedenlerle hem BMC'deki görevinden hem de OSD başkanhğından istifa etmişti. UGUN m İktlsatçılar Haftası tktisat Fakulıesı Mezunları Cemiyeti'nın düzenlediği 14. tktisatçılar Haftası'nın son oturumları yapılıyor. Saat 10.00'da Sheraton'da başlayacak sabah oturumunun konusu "Dtş Politikalar." Sunuş konuşmasmı DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel'in yapacağı bu oturumun başkanlığım Prof. Dr. Erdoğan Alkin yapacak. Oturumda Mehmet Dülger, ErolAğagilve ANAP temsilcisi konuşacak. Saat 14.00'te başlayacak öğleden sonraki oturum ise "Dış Politikalar, Genel Tartışma ve Eleştiriler" başltğını taşıyor. Başkanlığım Halit Soydan'ın yapacağı bu oturumda da Haluk Gerger, Coşkun Kırca, A li Koçman, Mustafa Sönmez ve tlter TUran konuşacaklar. BayazıtRekora doflru Tara Makzume Kurumlar Vergisi ödevcccklcrini bıldirdi. Sabancı, topluluğun doğrudan vc dolaylı tüm doğurduğu vergi miktannın ise 320 milyar liraya çıktığını bildirdi. Sabancı topluluğu, 1986'da kurumlar ve sorumlu sıfatıyla toplam 126 milyar, 1987'de de 169.5 milyar lira vergi ödemesinde bulunduğunu açıklamıştı. Geçmiş yılların vergi rekortmenlerinden ENKA Holding Yönetim Kurulu Başkanı Şarık Tara da getirilen yeni sistemde kendisinin vergiye tabi olmayan gelirlere sahip olduğunu, bu nedenle düşük vergi verenler arasına girdiğini söyledi. Gelirlerinin hemen hemen tümünün hisse senedinden ve yurtdışı muteahhitlik hizmetlerindcn olduğunu, bunun da vergiden muaf tutulduğunu kaydeden Tara, "Benim sadece 600 bin liralık hakkı huzurum var. Herhalde 1520 milyon lira matrah tutar, hatırlamıyorum bile. tşte ancak sizinki kadardır" dedi. Türk Sanayicileri ve Işadamları Derneği TÜSİAD, hafta içinde üycleriyle Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı ldaresi Başkanı ökkeş özuygur'u bir Boyner araya getirerek özelleştirme konusunda bir sohbet toplantısı düzenledi. TÜSlAD'ın genç Başkanı Cem Boyner'in toplantının açılışında KİT'lerle ilgili olarak yaptığı konuşma bize hayli ilginç geldi. Başına pck yansımayan bu görüşmeden pasajlar aktarıyoruz: "özelleştirme benim için neredeyse TÜSİAD kadar eski. 1977'de TÜSİAD'a üye oldum ve o günden bu yana kulaklanm hep KtT meselesiyle dolu. 24 Ocak 1981'dc o günlerin TÜStAD Başkanı Ali Koçman, KtT sorununun idari olduğunu, bunların mülkiyet açısından ele alııımaması gerektiğini, ancak özel sektör gibi verimli çalışan kuruluşlar haline getirilmesinin zorunlu olduğunu ve eğer Türkiye bunu yapabilirse, dünyaya artık ekonomik düşünebilen bir ülke thracat Badem gözlü KIT'ler rakamları olduğunu ispat etmiş olacağını söylemiş. Yinc Koçman 23 Ocak 1982'de "KİT sorununu çö7mek, anayasa yapmak kadar zordur" demiş. Koçman bir başka konuşmasında, zarar eden KİT'lerin özel sektöre kiralanabileceğini vurgulamış (...) Özelleştirmedc önce halk kapitalizmi, ardından Türk özel sektörü bir araç olarak denendi ve nihayet yabancı sermayeye satış yapılması gündemde. Ancak yakın geçmişe kadar özelleştirmenin en kuvvetli savunucusu özel sektördü. Şimdi en yoğun eleştiriler özel sektörden geliyor. Düne kadar taşa tutulan KİT'ler, bugün Atatürk'ün fabrikaları, Atatürk'ün emanetleri oldu. KİT'ler, aynı KİT'ler, ama tanımlar değişti. Bir grup "KlT'leri bedava bile satsak kârlı çıkarız" derken, bir başka grup, "ömründe fırkete bile satmamış bürokratlar, koca koca fabrikaları satmaya kalkıyorlar" diyor. "Kör ölür badem gözlü olur" diye bir atasözü vardır. Bizim KtT'ler de badem gözlü oldu. Bizler bu KİT'leri ne tutmaya kıyabiliyoruz ne de satmaya. Bir uyıışturucu gibi girdi KlT'ler hayatımıza. Ne KİT'li yapabileceğiz ne de KİT'siz... " cepte miydi? 1988 yılına ait thracat rakamları açıklanalı henüz 15 gün oldu. 1989 ocak ayı rakamları 4 nisarı günü açıkluuabıldi vc sonuçlar berbat... ihracat yüzde 14.8 azalurak 771.5 milyon dolara düşmüş, buna karşılık ithalat artmış. Dolayısıyla dış ticaret acığı epey yükselmiş. 1988 temınu/.undan bu yana en düşük ay* lık ihracat rakaını elde edilmiş. Aradan tam 48 saat geçtikten sonra Maliye ve Güınrük Bakanı Prof. Rkrem Pakdemirli, bakanhk bünyesinde kuıulan bilgiişlem merkezini TRT'nin öntlnde açarken, bir bakıyorsunuz önüne bir kâğıt geliyor ve önceki gece 20.00 habcrlerini izleyenlcr Pakdemirli'nin "Aaaa, bakın ne gcldi. Size mujdem var. thracal şubat ayında 960 milyon dolar oldu. Yuzde 1.6'lık artış var" yollu sözlerine tanık oluyorlar. thracat rakamlarınııı en az 3 ay gecikmeyle çıktığını bilenler, "Bu ne telaş böyle... thracat rakamları bakanların ceplerinde mlydi de, blri kötii çıkınca derhal digerini piyasaya sürdüler" diycrck bıyık altından gülüyorlar. Çimeııto zammında indirim Yeni seçilen belediye başkanlartnın süren inşaatlar için ödenekleri durdurmaları, seçim öncesi yüzde 26 artan çimento tükeümini hızla düşürdü. Hafta başında lon başma 10 bin lira zam yapan üreticiler, ertesi gün zam miktarını 6 bin liraya çektiler. Fkonomi Servisi Çimento üreticileri "zam indirimi" yaptılar. Marmara bölgesinin dört büyük üreticisi; Akçimento, Nuh, Kartal ve Aslan Çimento salı günü çimentonun tonuna 10 bin lira zam yaptıklannı açıkladıktan bir gün sonra bu kez zammın ton başına 6000 lira olarak uygulanacağını bayilerine bildirdiler. Piyasa ilgilileri, belediyelerin ödemeleri durdurduğunu ve müteahhitlerin işi yavaşlattıklarım belirterek, Marmara'daki üreticiler ile kamu kuruluşu Çitosan arasındaki fiyat rekabetinin Egeli Ureticilerle de başladığını ifade ettiler. Son 89 yıldır çimento piyasasında hiç beklenmedik şckildc, "zammın geri ulınması olnıasa bile, zam oranının duşurulınesi" olayı, piyasanın daralmasına bağlanıyor. Piyasa ilgililerinden edindiğimiz bilgilere göre, yerel seçinıler öncesi özellikle gecckondu ya pımında çok hızlı bir tırmanış gözlenirken, bunun seçimlere kadar çimento tüketimini yüzde 26 arttırdığı, secimlerden sonra tüketimin giderek düştüğü belirtildi. Yeni belediye yönetimlcrinin seçimlerin ardından yapılan ödcmeleri çoğunlukla durdurmaları vc piyasa darlığı yüzündcn mütcahhitlcrin dc işi yavaşlattıklarım, bunun da tüketimi düşürdüğünü hatırlatan bir çimento bayii, "Zam oranının duşurulmcsi de buna bağlanabilir. Belki zamının yuksek olması yuzüııden bir yerden baskı gormüş olabilirler, ama salı günu cincc ton başına 10 bin lira zam yaptıklannı açıklamaları ve ertesi gün zammı 6000 liraya düşiırdüklerini ilan etmeleri, daha çok piyasa daralmasından ileri geliyor. 10 bin liralık /.am uygulansaydı, ılörl iireticinin 50 kiloluk lorba çimento fiyalı birbirine yakın olarak 4730 lira olacaktı. Zam oranını duşurmclerinin ardından lorba çimenlonun fiyalı 4510 liraya geriledi. Çitosan'ın Yarımca'da 4290 liradan çimen ŞtBKETLERDEN HABERLER • TOFAŞ'ta Uretim yüzde 23 düştü. Tofaş'ın geçen yıl raart ayında 5 bin 473 adet olan üretinıinin bu mart ayında 4 bin 450 adete indiği belirtildi. • GSI) Dış Ticaret A.Ş.'nin 1988 ihracatırun bir önceki yıla oranla yüzde 74.3 artarak 380 milyon dolara ulaştığı ve bu ihracat rakamıyla en çok ihracat yapan dış ticaret sermaye şirketleri arasında üçılncü 'sırada yer aldığı belirtildi. • MANUFACTURERS Hanover'in, Türkiye'deki tek şubeli yabancı bankalar arasında, 358 milyon lirayla personel başına en yüksek karı sağlayan banka olduğu açıklandı. 41 kişinin çalıştığı banka 1988'de yakiaşık 14.5 milyar lira kâr etti. • TÖBANK, ev pansiyonculuğu yapanlara 10 milyon liraya kadar düşük faizli ve uzun vadeli krcdi ımkânı sağlıyor. Yıllık yüzde 32 faizli olduğu belirtilen kredilerin bir yılımn ödeınesi/, 4 yılda geri ödemeli olduğu belirtildi. D0VIZ KURLARI Dövizin Cınsl 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Ş linı 1 Batı Alman Markı 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fın Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florını 1 isveç Kronu 1 isviçre Frangı 100 Italyan Lıretı 1 Japon Yeni 1 Kuveyt Dlnarı 1 Sterlin 1 S.Arabıstan Riyalı Dövız Alış 2043.23 1650.92 155.26 1091.76 52.18 281.01 485.33 323.29 969.04 320.26 1242.46 148 9 2 15.44 7057.78 3473.89 544.89 Dövız Satış 2047.32 1654.23 155.57 1093.95 52.28 281.57 486.30 323 94 970 9 8 320.90 1244.95 149 22 15.47 7071.92 3480.85 545.98 Efektif Alış 2043.23 1622 85 155.26 1091.76 51.29 281.01 477.08 323.29 969.04 320.26 1242.46 146.39 15.18 6937.80 3473.89 535.63 Efektif Satış 2068.00 1670.94 157.14 1105.00 52.81 284.41 491.21 327.21 980.79 324.14 1257.53 150.73 15.63 7143.35 3516.01 551.49 to sattıgı düşiinüliırse, karar degişikligiyle Çitosan'la aradaki fiyat farkının bir ölçüde aıaldıgı göriilür" dedi. İzmir'de zam 11 nisanda lzmir Cumhuriyet Ege Bürosu'ndan Barış Kudar'ın verdiği habere göre Egeli çimento ureticilcri ise 11 nisana kadar Urünlerine zam yapmayacaklannı açıkladılar. Batı Anadolu Çimento Batıçim Murahhas üyesi Şinasi Krtan yaptığı açıklamada, çimentonun ton fiyatının en fazla 34 bin lira arttırılabileceğini belirtti. l/'rtan, Marmara bölgesi üreticilerınin salı günü çimentonun tonuna yaptıkları 10 bin liralık zammı kaslederek, "Girdiler bu denli fa/la artmadı. Açıklanan fiyallar dogruysa bizim fiyullarıınızla onlarınki arasında 12 bin liralık fark doguyor" diye konuştu. tzıniı'de piyasa ilgilileri bu gelişmenin Ege bölgesinden Istanbul'a çimento akışını luzlandıracağını öne sürerken, tstanbul'daki piyasa ilgilileri nakliye masraflan nedeniyle bunun gerçekleşmesinin zor olacağını savundular. Bir piyasa yetkilisi "Çanakkale'den çimento gelirdiğimizde torba başına 350 lira taşıma ücreti ödiiyoruz. izmir'deıı çimento getirilmesi halindc ise taşıma ücreti torba başına 600700 liraya çıkar. Sonra Marmara'daki üreticiler ı»m oranlannı dıışurduler. Burada hem Çitosan'ın fiyatını, hem de Ege'li ürelicilerin fiyalını gözönüne aldılar" dedi. Piyasa ilgilileri, Ege'de çimentonun torba fiyatının 4300 lira olduğunu, Çitosan'ın da Yarımca'dan 4290 liralık fiyattan çimento sattığını hatırlatarak Marmara, Ege bölgesi üreticileri ile Çitosan'ın uyguladığı fiyatların arasında büyük farka ulaşmayacağım dilc gctirdiler. ÇAPRAZ KURLAR $ S $ $ 1,8714 6,3200 2.1085 1.6444 B Alman Markı Fransız Frangı Hollanda Florını İsviçre Frangı $ 1372 01 Italyan Lireti $ 132 34 Japon Yeni $ 3,7498 S /Krabıstan Rıya I E 1,7001 $ ALTIN GÜMÜŞ Alış Cumhuriyet Reşat 24 ayar altın 22 ayar bilezik 18 ayar altın 900 ayar gümüş 169.000 175.000 25 600 22.950 19 200 390 Satış 171 000 180 000 25 700 25 300 19 279 410 SERBEST PİYASADA DÖVİZ Alış ABD Ooları Batı Alman Markı isviçre Frangı Hollanda Florını Ingılız Sterlini Fransız Frangı 2080 1103 1253 973 3520 326 Satış 2082 1106 1258 976 3550 328 Borsada işlemler T Nltan 1989 OnceMseans kapaı. Akçımen (BU) Anadolu Cam Aymar Bagfaş Çelik Halat Çımsa Ç Ova tlek Döktaş Ege Bıracılık Ege Gubre Enka Holding Eregiı 0 Ç GoodYear Gubre Fab G Bıracılık Izmır D Ç. Kartonsan Kav Kepez Elek. Koç Holding Kordsa (BÜ) Koruma Tarım Koç Yatınm Mensucat San Metaş Otosan Pımaş Pınar Sut Polylen Rabak Sarkuysan T Demır Dök Teletaş Tİ5(C)(%75BDZ) Bugunku en düşuk ] Işlem En çok sAz miktarı Yapılan fly 9800 200 954 26400 1790 2713 7020 1750 1125 1000 140 11150 1288 250 950 1150 776 950 550 2374 5130 1273 450 535 250 300 2600 2750 3000 1675 5400 4500 9750 3300 7100 900 1375 9350 4700 900 3350 740 1575 8000 6350 3500 3300 5350 1575 6700 700 2875 1175 1400 1600 1700 3800 2725 4250 850 30000 1425 770 1275 4000 940 Agıılıklı ortfly 2616 2750 2991 1687 5400 4500 9759 3291 7090 900 1375 9353 4700 900 3350 735 1575 7883 6350 3500 32B9 5370 1575 6600 700 2875 1175 1400 1600 1705 3800 2725 4231 842 30000 1425 770 1275 4000 937 Bugunku Bugunku en yuksek kapanış 2650 2750 3000 1700 5400 4500 9800 3300 7100 900 1375 9400 4700 900 3350 740 1575 8000 6350 3500 3300 5400 1575 6700 700 2875 1175 1400 1600 1725 3800 2725 4250 850 30000 1425 770 1275 4000 940 2625 2750 3000 1675 5400 4500 9750 3275 7100 900 1375 9350 4700 900 3350 730 1575 7800 6350 3500 3300 5350 1575 6700 700 2875 1175 1400 1600 1725 3800 2725 4250 850 30000 1425 770 1275 4000 940 T İş Ban (A) T 1; Ban (B) T lş(C)(%75BDL) T Şışe Cam T Sıemens Yasaş l*l«m mlktarı: İMK3 Endehsl 2650 2675 2900 1675 5400 4475 9700 3250 7050 860 1250 9400 4700 950 3350 750 1575 8000 6350 3425 3300 5400 1600 6300 700 2875 1175 1350 1600 1700 3800 2725 4200 850 35000 1425 770 1325 4000 930 2750 2950 1675 5400 4500 9750 3275 7000 900 1375 9350 4700 900 3350 730 1575 7800 6350 3500 3275 5350 1575 6400 700 2875 1175 1400 1600 1700 3800 2725 4200 770 30000 1425 770 1275 4000 920 2600 İ TC ZİRAAT BANKASI 8 NİSAN 1989 TARİHİNDEKİ DÖVİZ KURLARI İ Ş DÖVİZİN CİNSİ I ABO DOLARI I AVUSTRALYA DOLARI I AVUSTURYA ŞİLİNİ I BATI ALMAN MARKI DÖVİZ 2047.32 1650.92 155 57 52.28 281.01 485.33 323.94 970.98 320 26 1244.95 148.92 15.44 1714.83 7057.78 300.41 3480.85 544 89 2051.41 1657.53 155 88 52.38 282.13 487.27 324.58 972 92 321.54 1247.43 149.51 15 50 1721.70 301.61 3487.81 547,07 EFEKTİF 2047.32 2067.79 1619.60 155 57 52.28 281.01 476.12 323.94 970.98 319.61 1244.95 146.09 15 14 1670.77 157.12 1104.88 52.80 284 38 491.16 327.17 980.68 324.10 1257.39 150.71 15.62 ALIŞ TL. SATIŞ TL. ALIŞ TL. SATIŞ TL. 1093 95 1096 13 1093.95 150 200 10325 550 250 5611 3360 100 2650 6120 200 700 7660 500 Cikcik'e yabancı talebi Talebin artması sonucunda balıkçıların "cikcik" adını taktıkları kıım midyesinin fiyatı bir anda 500 liradan 900 liraya fırladı. Avlanma yasağına iki ay kala, geçiınleriııi sağlamaya çalışan balıkçılar çamurlu ve killi alanlarda lıer gun 14 saate varan dcnız dibi taramalarıyla yaptıkları avdan elde ettikleri kum midyclerinı yurtdışına ihraç edilmek uzere ihracatçı şirketlere satıyorlar. Kum midyesinin özellikle Italyan firmaları tarafından talep edildiği, Italyan firmalarına giınde 20 lonun uzeriııde kum midyesinin salıldığı belirtiliyor. • BMW 7 serisi, Avrupa'ntn en çok okunan otomotiv dergisi Auto Motor tarafından düzenlenen okur anketinde yılın en iyi otomobili seçildi. 107 bin kişinin katıldığı ankette BMW iki yıldır birinci oluyor. • FARKEM Dış Ticaret A.Ş., Rusya Cumhuriycti Pcderasyonu tarafındsn 1113 nisan tarihleri arasında bir Karadeniz kıyı şehri olan Sochi'de düzenlenecek uluslararası Sochi' 89 adlı özel fuara davet edildi. I BELÇİKA FRANGI I DANİMARKA KRONU FİN MARKKASI FRANSIZ FRANOI HOLLANDA FLORİNİ İSVEÇ KRONU İSVİÇRE FRANGI 100 İTALVAN LİRETİ 1 JAPON YENİ 1 KANAOA D 0 U R I 1 KUVEYT DİMARI 1 NORVEÇ KRONU I STERLİN I S. ARABİSTAN RİYALİ 1682 30 1735.45 294.70 534.55 304.02 551.43 7086.06 6923 92 7142.63 3480.85 3515.65 2000 lira (KDV içinde) Çagdaş Yayınlan Türkocağı Cad. 3941 Cağaloğlutstanbul Mehmet Başaran YASAKLI 118.019.5 489.06 (Dflnkü 486.33) l|l*m hacml: 411.679.980 Sözleşma uyısı... 381 T.C. ZİRAAT BANKAS1 "(îıu'iıne erisilmez"