Catalog

3 ŞUBAT 1985 EKONOMİ CUMHURİYET/9 EKONOMIDE DIYALOG FARUK ŞEN 1948'de doğdu. îstanbul Alman Lisesi'ni bitiren Faruk Şen daha sonra F. Almanya'da Münster Üniversitesi'nde işletme ekonomisi öğrenimi yaptı. Gene aynı üniversitede Türk İşçi Şirketleri konulu tez çalışmasıyla doktorastnı verert Faruk Şen 1980 yılında Bamberg Üniversitesi'nde öğretim iiyesi oldu. Çalışmalarmı F. Almanya'da sürdüren Şen halen Duisburg Üniversitesi'nde öğretim iiyesi. nn gerekse yabancıların ancak Almanya sınırları içinde kullanmalan öngörülmuştü. Zaten gaye de kişilerin Almanya'da ev sahibi olmalarını sağlamak ve Alman inşaat sanayiini desteklemekti. Almanlann, ancak kesin dönüş şartını ekleyerek buna razı olabileceklerini sanıyorum. Ayrıca ben Türk işçüerinin yapı tasarrufu kredi hesaplarını Türkiye'ye aktarma ve Türkiye'de yatırıma dönüştürme niyetinde oldukları kanısında da değilim. Yapı tasarrufu hesabı açtıran Türklerin çoğunluğu artık Almanya'ya uyum sağlamış, orada yerleşmeye karar vermiş kişiler... Sizin gözlemleriniz giderek daha fazla sayıda Türkün Almanya'da yerleşme kararı vermeye yöneldiğini ve parasını, tasarrufunu buna göre değerlendirmeye başladığını gösteriyor galiba.. ŞEN Bu eğilim gun geçtikçe gelişiyor. 1980 yılına kadar Türk işçisinin Türkiye'ye dönme eğilimi oldukça yüksekti ama son yıllarda bu değişti. Artık Almanya'da yerleşerek hiç değilse emekli olana lcadar Almanya'da yaşamak eğilimi ağır basıyor. Bunda Almanya'da yetişen ikinci kuşağın Almanya'da kalma istediğinin de rolü var bence... Geçen hafta Dolar, haftanın son günü vurdu Dolar durdu durdu haftanın son günü vurdu. Hafta boyunca dünya borsalannda sakin günler geçiren dolar cuma gunü yeniden tırmandı. Haftayı 3.16 Alman Markı, 2.66 İsviçre Frangı, 9.68 Fransız Frangı ve 254 Japon Yeni değerlerinden açan dolar, cuma gününe kadar hiçbir hareketlenme göstermedi. Fakat söz konusu gün aniden yükselmeye başlayan dolar 3.17 Alman Markını aştı ve 2.68 İsviçre Frangı, 9.69 Fransız Frangı ve 255.5 Japon Yeni değerlerine çıktı. Uzmanlar doların yükselişinin Alman Merkez Bankası'nın piyasaya müdahale etmesine rağmen gerçekleştiğine dikkat çekiyorlar. Bu arada, uzmanlann bu yükselişe tatminkâr bir açıklama getiremedikleri de gözlendi. 451.35 450 55 Faruk Şen (solda), Osman Ulagay'ın sorularını yanıtladı. AlmaııvaVlaki Türklerin ekonomik potansiyelini Türkiye'ye çekmek zor Ekonomide Diyalog'un bu haftaki konuğu uzunca bir süreden beri F. Almanya'da bulunan ve F.Almanya'daki Türklerle ilgili çeşitli araştırmalar yapmış olan Dr. Faruk Şen. Faruk Şen'le F.Almanya'daki Türklerin birikimleri, tasarruf eğilimleri ve değişmekte olan ekonomik davranışları üzerine konuştuk. Sayın Şen; büiyorsunuz Almanya'daki Türklerin birikimleri ve bu birikimlerin Türkiye'ye aklarılması, Türk Ekonomisine kazandınlması konusunda zaman zaman çeşitli rakamlar ortaya atılıyor, umutlu demecler veriliyor. Sizin bu konudaki görüşunüz ne? Türklerin F.Almanya'daki tasarrufları konusunda kabaca da olsa bir tahmin yapmak mümkün raü? ŞEN Kabaca bir tahmin yapmak mümkun. F.Almanya'da şu anda işçi olarak, işgücü olarak çalışan 524 bin Türk var. Bunların yıllık net gelirleri 16 ile 18 milyar mark arasında. Almanya'da yapılan son araştırmalar Türk işçüerinin tasarruf eğilimlerinde son yılİarda bir düşme olduğunu, örneğin 1984 yılında işçilerimizin gelirlerinin ancak yüzde 23'ünü tasarruf edebildiklerini gösteriyor. Bu oranı baz alırsak Türk işçisinin yıllık tasarruf potansiyelinin halen 3.54 milyar mark dolayında olması lâzım. Muhakkak ki bu rakam eskiden daha fazlaydı. 197578 yıllan arasında Türk işçileri net gelirlerinin yüzde 45'ini tasarruf edebiliyordu. 197881 döneminde bu oran yüzde 35'e düştü, şimdi ise yüzde 23'e düşmüş bulunuyor. Helan var. Almanya'da yerleşme, kat alma, hatta serbest iş kurma eğilimlerinin de arttığını görüyoruz... Bu ilginç yeni eğilimlere birazdan döneceğiz de ondan önce Türklerin Alman bankalannda biiyiikçe miktarda paralan bulundugu yolunda zaman zaman ileri siiriilen iddialar var, buna ne diyorsunuz? ŞEN Ben Türklerin şu anda Alman bankalannda büyük parası olduğunu sanmıyorum. Alman bankalanndaki faizler çok çok düşük ve Türkler de artık hesabını çok iyi yapıyor. Bugün Türk işçisinin Merkez Bankası'nın çok daha yüksek faizli Dresdner Bank hesaplarına, kredi mektuplu döviz tevdiat hesaplarına para yatırması çok daha kârlı. Onun için Alman bankalannda nakit olarak fazla Ulagay sordu, Şen yanıtladı: Şu anda F.Almanya'da serbest iş kurma hakkına sahip 24 bin Türk var. 60 bin kişiye iş verebilecek olan bu Türk girişimciler, artık video kaset üretiminden dedektifliğe, entegre et üretiminden turizme kadar çeşitli işler yapıyorlar ve birikimlerini bu şekilde değerlendiriyoriar. Ve bu tercihin sonucu olarak da demin değindiğiniz ekonomik tercihler gündeme geliyor her halde, Alman şirketkrine ait hisse senedi, tahvil alma, ya da serbest iş kurma gibi.. ŞEN Evet, artık tıpkı bir Alman gibi yatınm portföyü oluşturmak için uzman kuruluşlara başvuran Türkler var. Ama son yıllarda özellikle dikkati çeken olgu Türklerin artan ölçüde serbest ticarete yönelmeleri. Eskiden Türkler daha çok eksport fırmalan, bakkal dükkânları yahut gene Türklere yönelik uçak seferi düzenleme gibi işler yaparken son yıllarda artık video kaset üretiminden dedektifliğe kadar pek çok serbest işte Türklerin yer aldığı görülüyor. Şu anda Almanya'da serbest iş açmak hakkına sahip 24 bin Türk var ve bunların 60 bin kişilik bir istihdam yaratma potansiyeli mevcut. Yıllık ciroları 130 milyon marka varan et üretim tesislerinden Türkiye'ye turist yollayan şirketlere kadar büyük sayilabilecek ünitelere de artık Türklerin sahip olabıldiklerini görüyoruz. Türkler artık biriktirdikleri kapitali Türkiye'de değil Almanya'ya yatırmayı tercih ediyor. Tabii daha önce Türkiye'de yaşanmış olan deneylerin de bunda önemli bir payı var... Burada olumsuz deneyleri kastediyorsunuz herhalde... ŞEN Muhakkak. Bir kere "Türk modeli" olarak anılan işçi şirketleri deneyinin olumsuz sonuçlan var ortada. Türkiye için önemli bir potansiyel oluşturan ve bugün sayıları 322'ye varan işçi şirketlerinin sonunda vardıklan nokta oldukça olumsuz. Yurt dışında, Almanya'da çalışan 155 bin Türk bu şirketlerde pay sahibi olmuş ve ondan sonra bir defa temettü bile alamamış. Bu olayı bankerlerle karşılaştırıp "Hiç olmazsa bankerden bir iki yıl yüksek faiz alarak paramızın bir kısmını kurtarmış olduk, işçi şirketlerinden bunu bile bulamadık" diyenlere raslayabiliyorsunuz.. Şimdi Almanya'daki Türklerin bu yeni egilimlerini de dikkate alarak ne yapması, bu ekonomik potansiyelden vararianması için bugünden sonra ne yapması lâzım Türkiye'nin? Ya da neler yapılabilir, gerçekçi olarak? ŞEN Şunu kabul etmemiz lâzım ki Türkiye'nin hâlâ bu işçi dovizlerine ihtiyacı var ama bundan yararlanmanın yolları artık çok farkh olmak zorunda. Bugün Almanya'da yaşayan, tüketim yapan 1 milyon 390 bin Türk var. Ayrıca Türklerle teması olan, iş ilişkisi olan, onların tüketim egilimlerini alan bir kitle var. İşte biz bu buyük kitlenin bazı ihtiyaçlannı nasıl karşılarız, onlara ne gibi hizmetler sunarak tüketimlerinden pay alırız, artık bunların hesabını yapmak zorundayız. Almanya'da yaşayan bir Türk, neden Türk şarabı değil de Aİman ya da Fransız şarabı alsın, neden tatilini Türkiye'de değil de Ispanya'da geçirsin, İtalya'da geçirsin. Büyük Alman şehirlerinde Türklere yönelik büyük satış mağazaları, Turklerin iğneden ipliğe kadar her ihtiyaçlannı karşılayacakları mağazalar neden olan sterlin bu gelişmelerin etkisiyle cuma günü borsalarda 1.13 dolardan işlem gördü. Bu arada, tngiltere'de reel faiz oranlajının son 150 yıhn en yüksek düzeyinde bulunduğuna dikkat çekiliyor. Dolann dünya borsalanndaki serüveni Türk Lirası'na da aynen yansıdı. Perşembe gününe kadar Tarihinin en kötü günlerini ya hemen hemen yerinde sayan doşayan tngiliz SteTİini ise geçtiği lar cuma günü 1.5 liraya yakın miz hafta biraz belini doğrulttu. değer kazandı. Böylece dolann OPEC toplantısında ortalama fi Merkez Bankası döviz alış kuru yatın beklenenden daha az düşü bir hafta içinde 450.55 liradan rülmesinin yani sıra lngiliz ban 452.65 liraya yükseldi. Merkez kalannın faizleri 2 puan arttır Bankası efektif satış kuru 461 liması sterline destek oldu. Hafta rayı geçerken bankalardaki sauş başında 1.11 dolara kadar inmiş kuru 465 lirayı aştı. Kapalıçarşı'da hiçbir hareket yok Altın fiyatlan Türkiye'de hiçbir hareket gösterrnezken, dünyada inişli çıkışlı bir eğri gösterdi. Dünya borsalannda son haftalarda sürekli olarak 300 dolar düzeyinde belirlenen ve bu sınınn altına inip çıkan altın fıyatlan geçen hafta bir ara 307 dolara kadar yükseldi. Ancak bir ons altın (31.5 gram) fıyatının bu düzeyini koruyamadığı ve dolann haftanın son günü tırmanması nedeniyle 303 dolara gerilediği gözlendi. Türkiye'de ise altın fiyatlan bu hareketlenmeden hiç etkilenmedi. Cumhuriyet altınıyla külçe altın fiyatlannın hafta boyunca aynı düzeyini koruduğu dikkati çekti. Cumhuriyet altını her gün 3000030100 liradan işlem görür Almanya'daki Türk işçileri 197578 döneminde net gelirlerinin yüzde 45 'ini tasarruf ediyordu. Bu oran, geçen yıl yüzde 23'e kadar düşmüştür. Buna göre Almanya'daki 524 bin Türk işçisinin yıllık tasarruf potansiyeli halen 3.54 milyar Alman Markı dolaylarında olabilir. men belirteyim ki bu oran bile Almanlann tasarruf eğiliminin çok Ustünde.. Almanlann tasarruf eğilimi ne mertebede? Onlar nel gelirlerioin ne kadannı tasarruf ediyorlar? ŞEN Almanya'da ortalama tasarruf eğilimi yüzde 14.6, yani Almanlar net gelirlerinin yaklaşık yüzde 15'ini tasarruf edebiliyorlar... Diğer yabancı işçilerde durum nasıl? ŞEN Türkler dışındaki diğer yabancı işçiler arasında en yuksek tasarruf eğilimi Yugoslavlarda, onlardan sonra da ltalyanlar geliyor. Peki, Türklerin tasamıf eğiliminin daha yüksek oldugu önceki dönemlerde yapmış oldukları birikimin çapı ve bugün nerede oldugu. ne şekilde tutuldugu konusunda bir tahmin yapmak mümkün mü? ŞEN Bu konuda sağlıklı bir rakam vermek olanaksız. Zira ilk yıllarda tasarnıflar Türkiye'de bireysel yatırımlara dönüşebiliyordu, ya da işçinin, ailesini yanına alamadığı için Türkiye'ye yolladığı belirli bir para vardı. Şimdi bu gibi eğilimler tamamen azalmış durumda, işçi çocuklarını ve karısını yanına aldırmış durumda. Bu nedenle son zamanlarda bu tasarrufların Almanya'daki yatınmlara dönuştüğünü görüyoruz. Meselâ 1979'dan beri gelişen ve son yıllarda Türkler arasında ilgi görmeye başlayan yapı tasarrufu hesap Gelirinden tasarruf etme eğilimi azalan Almanya'daki Türk işçilehnin, tasarruflarını Türkiye'ye gönderme ya da Türkiye'de değerlendirme eğilimi de azaldı. Almanya'daki Türkler artık Almanya'da iş kurmayı, Alman şirketlerinin hisse senetlerine ve tahvillerine yatırım yapmayı tercih ediyor. bir para tutulduğunu sanmıyorum. Buna karşılık Türk işçileri artık Almanya'da hisse senedi ve tahvil almaya başladı, yahut hayat sigortalarına girmeye başladı. Buralarda daha büyük paralar olabilir ama hemen istendiği an çekilecek nakit olarak hiç sanmıyorum.. Bu demin soz eltiginiz yapı tasarrufu hesaplarında durum nedir? ŞEN Şu anda en fazla 55 bin Türk işçisinin yapı tasarrufu hesabı olduğunu tahmin ediyorum. Her dokuz Almandan birinin yapı tasarrufu hesabı olduğu noktasından hareketle bu rakama varıyoruz. Ortalama olarak yapılan yapı tasarrufu anlaşmalan 125 bin mark üzerinden yapıldığına göre, belirli bir sene yuzde 33'u biriktirdikten sonra tamamı verilen bu paralann, 1 ila 1.5 milyar mark arasında olabileceğini tahmin edebiliyoruz.. Yapı tasarrufu hesaplanndaki paralann Türkiye'ye aktarılması konusunda son haftalarda bazı girişimler yapıldı yanılmıyorsam, bu tür girişimlerden sonuç almak mümkün mü sizce? ŞEN Bu konuda Türk ve Alman hükümetleri arasındaki temaslar son zamanlarda arttı. Bu paralann Almanya dışına çıkartılması yeni bir konu. Bu yapı tasarrufu hesaplarını gerek Almanla Şubat ken. kulçe altın 45454555 lıadan alırup satıldı. Piyasa ılgılileri altın fiyatlannda hiçbir kıpırdanma olmamasını altına olan talebin önemli ölçüde azalmasma bağlıyorlar. Birçok kuyumcunun çok az bir satışla yetinmek durumunda kaldığı belirtiliyor. 28 29 Ocak 30 31 KIM DEDI? Mike Turner (Türkiye'de bulunan tngiliz heyetinin başkanı) İngiltere için Türkiye'nin önemi giderek artıyor. Türk işadamlannın İngiltere'de fuarlara katılması, mallanru lngiliz işadamlanna tanıtması gerekir. Bu, karşılıkh ticaretin gelişmesi için önemli bir adımdır. Atilla Küçükkaya (Penta Dış Ticaret Genel Müdürü) Konvertibiliteye geçişi erken buluyonız. önce mallanmızın standartlannı belirleyecek yasalar çıkanlmalı. Zaten belirli ulkelere beürli kalem mallar satıyoruz. Dr. Ali tbsan Karacan (Yapı Kredi Genel Müdür Yardımcısı) Türk parası resmi kur olarak değerlenmiştir. Temelde daha da düşürülmesi gerek. Dolar 400 üeğü, 500 veya 600 lira olmahdır. F . Almanya'dan dönüş yapmaya niyetli olan Türklerin çoğu son 15 ayda dönmüştür. Türkiye, bundan sonra Almanya'da yerleşen Türklerin ekonomik potansiyelinden yararlanmak istiyorsa, onlara orada mal satmayı ve hizmet sunmayı düşünmelidir. olmasın? Biz bütün bunlan hesaba katarak Almanya'daki Türklere dönuk ihracata, hizmetlere önem verirsek, sanınm oradaki potansiyelden yararlanmak için en olumlu adımı atmış oluruz... Yani siz Türklerin Almanya'ya yerleşme eğiliminin ağır bastığını kabul ederek ona göre önlemler alınmasını, girişimler yapılmasını öneriyorsunuz.. ŞEN Evet, çünkü 30 Eylül 1983'ten sonraki 15 ay içinde geri dönüşü teşvik için yapılan tum çahşmalara rağmen Almanya'daki Türk sayısı 1 milyon 550 binden ancak 1 milyon 390 bine indirilebildi. Onun için bundan sonra bu sayının daha fazla azalacağını düşünmemek lâzım ve büyuk kitlenin Almanya'da yerleşeceğini düşünerek hesap yapmak lazım. Osman Özbek Osman Özbek (Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı) Türkiye'de tanm yapılan topraklar yoruldu. Yeterli verim ancak gübre kullanımıyla alınabiliyor. Bu da topraklanmızın gübrekolik olmasına yol açtı. NELER OLDU? İslam Kalkınma Bankası toplantısı başladı İslam Kalkınma Bankası (İKP) Guvernörler Toplantısı, Bangladeş Devlet Başkanı Hüseyin Muhammed Erşad'ın konuşmasıyla Dakka'da başladı. Erşad, konuşmasında Müslüman ülkelerin ekonomik birikiminin daha yoksul Müslüman ulkelere adil biçimde aktanlmasını istedi. Dünya Bankası'nın "En az gelişmiş ülkeler" sıralamasında yer alan 36 ülkeden 19'unun "İslam Kalkınma Bankası" üyesi lhalelere katılacak olan müteahhitlerin, ellerinde bulunan ve geçerüliği sona ermemiş muteahhitlik karneleriyle iş bitirme belgelerine uygulanan katsayılar arttırıldı. Müteahhitlik karnelerinin katsayılannın yeniden düzenlenmesi ile ilgili Bayındırlık ve Iskân Bakanlığı'nın tebliğı dünkü Resmi Gazete'de yayımlandı. Tebliğe göre, 1953 yılı ile Merkez Bankası'nın Iran'a yapılan ihracatta aracılık eden yetkili bankalara hizmet komisyonu ödemeyeceği açıklandı. Yılbaşından geçerli olmak üzere, açılacak akreditiflerle ilgili hizmet komisyonu odenmeyecek. Bu taolduklanna dikkat çeken Erşad, İKB'nin 1975'ten bu yana 4.5 milyar dolar faizsiz kredi verdiğini belirtti. İKB'nin Güneydoğu Asya ve Afrika'daki kredi işlemlerini yakından izlemesi için yerel bürolar kurmasını da öneren Erşad, Dakka'nın Güney Asya için görev yaptığını, Afnka için de bir yer seçilmesi gerektiğini kaydetti. Bilindiği gibi İKB'nin toplantısında Hazine ve Dış Ticaret Müsteşan Ekrem Pakdemirli de hazır bulunuyor. 1985 yılı arasındaki tarihleri taşıyan ve geçerliliği devam eden müteahhitlik karne miktarlan, yeniden belirlenen katsayılarla çarpılarak bulunacak. Buna göre, 1 Ocak 1983 31 Aralık 1983 arasındaki tarihleri taşıyan müteahhitlik karne miktan, 1.81 ile, 1 Ocak 1984 31 Aralık 1984 arası tarihleri taşıyan karne miktarı ise, 1.45 ile çarpılarak yeni miktarlar tespit edilecek. rihten önce açılmış akreditiflerle ilgili olarak 1985 yılındaki akreditif tutanna ilişkin anırım yapıldığı takdirde, arttırılan tutarlar için de söz konusu hizmet komisyonu odenmeyecek. masını istedi. Kurşun konuyla ilgili olarak şunları söyledi: "1984 yılı üriinü pamuk geçen yılın fiyatlannın gerisinde işlem gormüştür. TARİŞ'in alımlan piyasada bir denge unsuru gibi îdi. Tuccar fiyat kıramıyordu. Şimdi TARİŞ alımlara son verdi. Bu durumda tüccar istediği gibi fiyat kırabilecektir. Kararın yeniden gozden geçirilmesinde yarar vardır." ın ortak olması planlanan Mısır Yatırım Bankası'nın Îstanbul ve Kahire'de şubeleri bulunacak. Bankaya ilginin ne olacağı, nasıl kurulması gerektiği, Ortadoğu ülkeleriyle iş yapabilirliği şeklindeki sorulara cevap arayan heyetin bu konuda Yapı Kredi ve Akbank'tan yakınlık gördükleri bildirildi. Etibankla özel sektör Her türlü belgeyi Bakanlık bastıracak Matiye'nin "vesika" operasyonu bor için kapıştı Bor maden yataklarının eski hak sahibi özel ışletmeciler, bor yataklarının 8 milyon ton rezervi olduğunu öne sürduler. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Devletleştirilen madenlerin eski hak sahiplerine iade edilmesini öngören yasa taslağında bor tuzlarının da eski hak sahiplerine iadesine ilişkin hüküm, Etibank ile özel sektörün kapışmasına yol açtı. Etibank'ın bor tuzlarının devlet tarafından işletilmesi yolunda gorüş bildirmesi üzerine, Maden Yasa Taslağı yeniden incelemeye ahndı. Taslak üzerinde çalışmalarını sürdüren Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nda bor tuzlarının ozel sektöre geri verilmesi düşüncesinden vazgeçilmesi ve borun yasa kapsamı dışına alınması eğüimi belirince, eski hak sahibi özel sektör temsilcilerinin devreye girdiği öğrenildi. Edinilen bilgiye göre, bor madenlerinin Etibank'a devrinden once başta Yırcalı ailesi olmak üzere bor işletmeciliği yapan belli başlı 4 özel aile şirketi Maden Yasa Taslağı'ndaki bütün madenlerin eski hak sahiplerine devrini öngören hükmün değiştirilmesine karşı çıkıyorlar. Bor maden yataklarının eski hak sahibi olan özel ışletmeciler, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Etibank'a verdikleri bilgilerde, söz konusu maden yataklarındaki bor rezervlerinin devlet tarafından işletilmeyecek ölçüde düşük kapasitede olduğunu savundular. Etibank yetkilileri ile görüşen eski hak sahibi işletme temsılcileri, ellerindeki bor yataklar.nın 8 milyon ton rezervi olduğunu öne sürerek, bu madenleri devletin işletmesinin rantabl sayılmayacağını öne sürdüler. Etibank ise, bor madenlerinin eski hak sahiplerine devredilmesine karşı çıkıyor. Etibank tarafından bor madenleriyle ilgili olarak hazırlanan raporlarda kuruluş kânnın yarıva yakın bir bölumünün bor ihracından elde edildiği, eskiden özel sektörün işletmesinde olan bor yataklarındaki rezervin one sürüldüğü gibi duşük olmadıfc belirtildi. martta matbaa işletmecilerinin anlaşmalan tek taraflı olarak feshedilecek ve teminatları Hazine'ye gelir kaydedilecek. Ayrıca haklarında kanuni kovuşturma yapılacak. YASAK BELGE Notere tasdik ettirilmemiş veya yönetmelik esaslanna göre hazırlanmış belgeleri kullanmayan mükellefler hakkında Vergi Usul Yasası'nm ilgili hükümlerine göre islem yapılacak. Yasak belge kullananlar Vergi Usul Kanunu'na göre cezaya çarptınlacak. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Maliye ve Gümrük Bakanlığı, Vergi Usul Yasası uyarınca vergi mükellefleri tarafından kullanılacak belgelerle ilgili bir yönetmelik yayınladı. 1 Mart 1985 tarihinden itibaren tüm vergi mükellefleri bu yönetmelik uyannca hareket edecek, yasak belge kullandığı takdirde Vergi Usul Yasası'na göre cezalandınlacak. Yönetmeliğe gore, fatura, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu, gider pusulası, perakende satış fişi, sevk irsaliyesi, taşuna irsaliyesi, günlük müşteri listesi, yolcu listesi Maliye Bakanhğı'nın anlaşmaya vardığı matbaalar tarafından bastırılarak her mükellefe dağıtılacak. Maliye Bakanhğı'nın bastırdığı bu listeler. dışında hiçbir mükellef başka bir belge kullanamayacak. KDV mükelleflerinin yasada gerekli şartlan taşımayan odeme kaydedici cihazlannda kullanılacak rulolarda mükellefe verilecek kısmın ön yüzünde görülecek tarzda "müteselsil" sıra ve seri numarası bulunacak. Müşteriye verilecek her bir satış fişinin ön ve arka yüzüne gelecek şekilde "satış fişi" ibaresi, mükellefin adı, vergi dairesi ve hesap numarası ile ruloyu basan matbaanın adı, adresi ve vergi dairesi hesap numarası ile rulonun basıldığı tarih bulunacak. Aynca, fişin düzenlenme tarihine ait boş yer ayrılacak. leri ile yapılacak anlaşmamn bir örneğine de yer verildi. Matbaa işletmecisi, bakanlık, defterdarlık ve mükelleflerle olan muamelelerini tevsik etmeye ve bunlarla ilgili kayntlan tutmaya mecbur olacak. Vergi dairelerince de matbaaların isim ve adresleri ilan koymaya mahsus yerlerde ilan edildiği gibi mutad Çiftçiler: Gübreye biraz daha zam yapsınlar ADANA, (Cumhuriyet Güney tlleri Bürosu) Gübreye yapılan son zam, Çukurova'da da şok ve tepki yarattı. Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Izzettin Ozgiray, "Gübreye zam yapan taiikümet, galiba ey çiftçiler gübre kullanmayın ki üretim azalsın, ihracat yapılmasın demek istemektedir" dedi. Cumhuriyet'in konuya ilişkin sorulannı yanıtlayan Çiftçiler Birliği Başkanı lzzettin Ozgiray şunları söyledi: " Bu uygulamalara akıl, sır erdirmek mümkün değildir. Fiyat yüksek olduğu için zaten üretici gübre kullanamıyor. Bundan sonra çoğu üretici ya hiç kullanmayacak ya da çok az kullanacakür. O zaman ne olacak? Tabii ki üretim daha da düşecek." Adana Ziraat Odası Başkan Yardımcısı Ersin Erdemışık ise bu konuda şunları söyledi: "Özal hükttmeti söyledigi ile uygulamalan birbirini tutmayan bir yol izliyor. Biraz daha zam yapsınlar deriz. Bir yol tutturmuşlar gidiyorlar." Gübre zammı Egeli üreticiler arasında da tepkiyle karşdandı. araçlarla da kamuoyuna duyurulacak. Mükellefler bu belgeleri bedeli mukabılinde anlaşmalı matbaalara bastırabilecekler. Bu yönetmelik gereğince anlaşmalı matbaalara bastırılmış olan belgeleri kullanacak mükellefler bunlan ayrıca notere tasdik euirmek zorunda olmayacaklar. Basım ve dağıtım işlerini yönetmelikteki hükümlere göre yerine getirmeyen veya eksik yapan Müteahhit karnelerinin katsaydarı En yüksek mevduat faizi yıllık yüzde 57 olmalı Ekonomi Servisi Pamukbank Genel Müdürü İbrahim Betil en yüksek mevduat faizinin bir yıllık mevduata verilmesini ve bunun yüzde 57 dolayında belirlenmesini istedi. Betil, vadesiz mevduata yıllık yüzde 15 dolayında faiz verilmesi halinde halkın cebinde dolaştırdığı âtıl paranın da bankalara çekilebileceğini söyledi. Önceki akşam gazetelerin ekonomi servisi sorumluları ve muhabirleriyle yemekli bir sohbet toplantısı düzenleyen İbıahim Betil, Pamukbank'ın 1984 yılında mevduatını yuzde 60 arttırdığını, döviz tevdiat hesaplannın da toplama katıhnası halinde artış oranının ytizde 9O'ı bulduğunu açıkladı. Betil'in verdiği bilgilere göre 1984 sonunda döviz tevdiat hesaplarıyla birlikte Pamukbank'ın mcvduatı 162 ou!>>ar lirayı buldu.Betil kredi faizlerınin ise kredi talebinin düşmesi sonucunda düşebileceğini söyledi Pamukbank Genel Müdürü: İran'a ihracatta komisron Tariş, pamuk alım kampanyasınt bitirdi TARlŞ'in pamuk alım kampanyası sona erdi. TARİŞ alım döneminde 11 milyar lira değerinde 60 bin 630 ton pamuk topladı. Yetkililer üreticiye bugüne kadar 8 milyar lira ödendiğini, geri kalan 3 milyarlık borcun ise 5 ay içinde ödeneceğini belirttiler. ö t e yandan, TZOB Genel Başkan Vekili Reşit Kurşun, TARlŞ'in alımlara yeniden başlaMısır eski Ekonomi Bakaru ve Arap Yatırım Bankası Başkanı Fuat Haşim'in başkanlığındaki 4 kişilik Mısır bankacılar heyeti Ankara'daki temaslanndan sonra Istanbul'da da Akbank ve Yapı Kredi Bankası yetkilileriyle Mısır Yatırım Bankası ortaklığıyla ilgili gorüşmelerde bulundular. Yüzde 50 Türk, yuzde 50 Mısır ISTANBULUN İLK SAYISAL SANTRALI HİZMETE GİRDİ isUmbuVda 1987 sonunda telefon ahnak için kimse sıra beklemeyecek raniye'de Netaş Fabrikası'nda bu tip santrallann üretileceğini kaydetti, şöyle konuştu: "1985te PTT telefon şebekesine 510 hat ilave edilecektir. 1987 yılı sonunda bekleyen talep kalmayacaktır." Törende aynca, Îstanbul Telefon Başmudür Yardımcısı Melahat Peker de, sayısal santral hakkında teknik açıklamalarda bulundu. Türkiye'nin ilk sayısal santralı, 1984 yılında Ankara KavakUdere'de açılmıştı. 1985 yılı sonuna kadar İstanbui ve Ankara'da 14 adet sayısal DMS santralın daha hizmete gireceği haber verildi. Netaş'ın N'orthern Telecom Şirketiyle 1983 yıhnda imzaladığı lisans anlaşması uyannca üretilen sayısal telefon santrallarının, gurültüsuz çalışmasının yani sıra, "Çagn, bekletme, çağn yönlendirme, konferans çagn, acil hat, hızlı arama, otomatik ücretlendirme ve rahatsız edici aramalann saptanması" gibi özelükleri bulunuyor. ÎSTANBUL <a.a.) istanbui Telefon Başmüdürü Fehmi Sökmener, 1987 yılı sonunda kentte telefon almak için bekleyen kimse kalmayacağını söyledi. tstanbul'un ilk sayısal telefon Belgelerin basım ve dağıtımı santralı (DMS), Kadıköy'de dün bakanlık veya defterdarlık ile törenle hkmete girdi. Törende matbaa işletmecileri arasında ya konuşan Telefon Başmüdürü pılacak anlaşmayla sağlanacak. Fehmi Sökmener, açılan santraDefterdarlıklar kendi il sınırları lın ülkenin telekomünikasyon içinde kalan matbaa işletmecile alanında artık dijital teknolojiriyle anlaşma yapmaya yetkili sinin uygulandığının göstergesi olacaklar. olduğunu belirtti. Sökmener, 1985 yıhnda ÜmYonetmelikte, matbaa sahip Mısır hankacılık heyeti geldi