Catalog

22 MAYIS 1983 EKONOMİ SORU Sayın Hamedaroğln; büdlğlnlz ylbl son yıUajrda ekonomimizde meydana grelen daralma özellikle lnşaat \e tekştil, hahcılık gibi içe dönük alanlarda clddi sıkışıkhklara yol açtı. Bu galiba biraz da 1980 öncesinde bu sektörlerde gözlenen anormal bUyflmenin bir sonncnydu. Şinıdl siz lıer iki sektörde de yöneticilik yapmıg olan bir kişi olarak bu olgruyu nasıl değerlendlriyorsunuz? HAZNEDAEOĞLU 1980'e kadar, 24 Ocak kararlanna kadar inşaat sektörü gerçekten çok parlak yıllar yaşadı. özellikle 19701980 arasında benimsenen ekonomlk model lçinde lnşaat sektörü büyük aşama yaptı. örneğln tstanbul'da Bağdat Caddeslne söyle bir çıkıp etrafınıza bakarsanız yapsatçıhğın bu parlak döneminin sonuçlarını hemen görürsünüz, vlllaların yerlni alan gökdelenleri görürsünüz. Onun dışmda devlet ihalelerl, fabrika, termik santral yapımı gibi projeler de inşaat kesimi için çok büyük iş imkânları yaratıyordu. Tekstil ve onun bir alt kolu olan halı da büyük ölçüde inşaat kesimindeki bu canlan Cumhuriyet 9 GECENHAFTA Dolar hızîa fırmandt Dolar geçen hafta sonunda para pıyasalarında anl bır yukselış kaydettı. Dolar Türk Lırası karşısuıda da 2 lira değer kazandı ve 211,30 liraya ulaştı. Haftanın ilk gürıü ABD'dekl faız oranlarının güçlenmesiyle değer kazanan dolar daha sonrakl iki gün hafif bır düşüş gös terdi. Ama, perşembe giınü aniden tırmanan dolar, 2.47 mark, 2.06 îsvıçre Prangı ve 7.43 Fransız Frangı gibı rekor değerlerden işlem gördü. Dolann tırmanışı cuma günü de sürdü. Uzmanlara göre, Wılliamsburg zirvesi öncesinde faiz oranlarında herhangl bir düşüş olmayacağı anlaşılınca dolara yöne lim arttı. Dolann geçen haf taki göıünümü şöyleydl: 16 20 mayıs mayıs 209.30 211.30 2.46 2.48 2.04 2.07 7.41 7.43 233.60 233.85 1.56 1.56 ^^ ^ » ^ ^*^^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ™ "x » v « v v • frv • • • • • M T n İ B T Semih Haznedaroglu kimdir? 1940 yıtında doğdu. Galatasaray Lisesfni bitirdikten sonra îstanbul Üniversitesi İhtisat Fakültesi'nden mezun oldu. Daha sonra İngiltere'de iş idaresi ve işletmecilih ihtisan yaptı. 1969'dan bu yana Kutlutas Holding bunyesindeki inşaat ve tekstil kuruluşlarında hurucu ve yönetid oJorofe çeşitli görevler üstlenen Haznedaroglu ayrıca yüzme ve sutopu gibi su sporlannda 15 kez milli formayı giydl. Semih Haznedaroğlu (sağda) Osman Ulagay'ın sorulannı yanıtlarken. Türk Lirasi Mark tsviçre Fr. Fransız Fr. Japon Yenl Sterlin ($) Türksye'de altsn HyafScsn Türkıye'de n'tın piyasalan son haftalarda' oldukça durgunlaştt. Dünya borsalarmdaki çarpıcı değışiklikler bıle Turklye ae etkisını göstermez oldu. Altının onsu geçen hafta bır çunde 6 dolar bırdcn artıp daha sonraki günler 4 aolar grrilerken Türkıyp'de altın fiyatlan yennde saydı. Pi yasadakl durgunluk altın alim satımmm olmamasına bağlanıyor. Dünya borsalarmdaki iniş çıkışlar ıse büyük öl çüde doiarır. değerindeki değısmelerden kaynaklandı. Altın fiyatlarında geçen haftanın görünümü şöyleydi: 16 MATIS CUMHURİYILT R E Ş A T 24 AYAR 1 ONS (*> 24.200 24 300 24.000 25 000 3.500 3.505 436 20 MATIS 24.250 24.300 24.000 25.000 3.520 3.525 438 1980 yılma kadar inşaat ve inşaata dayalı sektör. lerde çok anormal bir gelişme oldu. O dönemde büyük kâr marjıyla çalışan sanayici döviz gir. disi sorununu hiç düşünmeden çabşıyor, yatınm yapıyordu. maya paralel olarak büytik gelişme gösteriyordu. SORU Tekstil ve halıdakl patlama da 1970'li yıllaramı rashyor? HAZNEDAROĞLU Evet, özellikle 1971'den sonra bu sektörlerde büyük bir canlanma oldu. Meselâ biz ilk kez 1971'de bu alana yatınm yaptık ve on yıl içtnde yatmmımızı belki beşaltı kere tevsl ettik, büyütmek gereğini duyduk. Halıda kapasitemiz ilk kuruluşta 1.5 milyon metrenin altındayken on yıl içinde 8 milyon metreyi geçti. SORU Tabii bu g:elîşme yoğun talep ve enflasyon koşullaTinda oluyor herhalde? HAZNEDAROĞLU Şimdl bakm 1979 yılında olay şöyleydi: 50 ton elyaf teklif eden hammaddeciye ben. «100 ton da getirirsen aJırım» diyordum, çünkü 15 gün sonra aynı malı daha pahalıya almak zorunda kalacağımı biliyordum. İçin garip tarafı ben bu pahalılaşan hammaddeyi ürettiğim malm fiyatına yansıttığım halde malı gene anında satabiliyordum. Bunun anormal bir çalışma tarzı oîduğu ve bir noktada duracağı bence açıktı... «•ORU Peki sanayicilerimir bunu görerek bir Snlem alf«avı ditsöıunpdiler mf? "ÎAZNEDAROĞLU Burada açık konuşmak lâzım. Sana7İci o dönemde çok büyük kâr marjlanyla çahşıyordu ve buna devam etmek istiyordu. SağladıŞı btiyük kârlarla da yen) yatınm Imkânlan buluyor, yatırıma gidiyordu. SORU 1980 öncesinin bir özelliği de sanayicinin JçerldekJ bu yogun talebin süreceğini varsayarak yatırıma yönelnıesiydi galiba.. HAZNEDAROĞLU 1980'e dogru tıkanma noktasma gelinene kadar sanayici yalnızca iç pazarı dttşünerek. iç pazardaki büyük kârları düşünerek yatırım yapıyordu. Dışarıdan makine geliyor. ara malı geliyor, hammadde geliyor, bütün bunlara döviz harcanıyor ama, bu dövizin nasıl, nereden kazanılacağı düşünülmüyordu. Bunun bir yerde tıkanaca?! aşikârdı ve ülke politikasma yön verenlerin bunu düşünmeleri gerekirdi. Döviz girdisi sorununun mutlaka daha o günlerden düşünülmesi lâzımdı.. Ulagay sordu, Haznedaroglu yanıtladı: 24 Ocak'ta haşlayan maçın son onbes dakikasında durum kritik 1980'den sonra talep kesllince o zaman kur rlski büyük bir sorun olmaya başladı. SORU Anladığım kadar sanaylin bugün karşılaştıgı sorunlarm temelinde yatan en önemli faktör bu istediği fiyata satış yapma imkânım 24 ocaktan sonra kaybetmesi, cîddi pazarlama sorunlarıyla karşılaşması. Bunu aşnıak için dışa açılma bir çözüm olarak gösterildi. Şimdi slz bu süreci de yaşamıs bir firma yöneticisi olarak bu seçeneği nasıl değerlendiriyorsunuz? tu. Bunlardan güçsüz olanlar ve zamanmda ihracata döneraeyenler şu anda ya kapanmış durumda ya da felç halinde. Ayrıca ihracatı deneyip orada ciddi sorunlarla karşılaşan ve güç duruma düşenler de var. Şimdi bu fırtınaya yakalananlardan çok güçlü olanlar, büyük holdinglerin bünyesi içinde yer alanlar, bir de dış pazara açılabilenler kendllerini kurtardı. Bunlarm bir kısmı kıyıya yaklaştı. Ama çoğunluk kritik durumda.. SORU Bn duruma dflşen firmalar için 24 ocak ka< rarlarının mimar ve savunucuları «bunları daha iyl yö< netecek gruplar alırsa ülke ekonomisi bir şey kaybetmez» diyorlar. Sfz ne düşünüyorsunuz bu konuda? HAZNEDAROĞLU Şimdi bakın sanayi firmalan salkım salkım sallanmaya başlayınca. işletme sennayesi yetersızligl nedeniyle çahşmaz duruma gelince, bunlan çok ucuza kapatmak imkânları doğdu. Bugün Ttirkiye1de armut toplar gibi ucuza fabrika toplamak mümkündür. Ancak bunlan alacak imkân kimde vardı, bu sonıyu sormak lâzım. Bir, dışarda çalışan mttteahhitlerde varc1!; iki, bankerler ve bankaiarda vardı... SORU Bu saghkh bir gelisme miydi sizce? HAZNEDAROĞLU 1960'Iarda bizde yurt içinde iş alan müteahhitler aldıkları avanslan gayrimenkule yatırırlar, lüks hayat yaşarlar, sonunda da işi bitiremeyip iflas ederlerdi. Şimdi son yıllarda da yurt dışmda iş avansı alan bazı müteahhitler bu avanslan Türklye'de şirket toplamak için kullandılar. Diyelim adam Libya'da 30 milyon dolar iş avansı almış, bununla Türkiye'ye gelince ortalığı duman edebilir. Ama bu para ona Türklye'de ucuz fabrika kapatsm diye verilmemiş ki. Sonunda ne oluyor? Bu avansı kendi parası zannedip burada takır takır fabrika toplayan gruplar dışardaki taahhütlerlnl yapamaz duruma geliyorlar. Ayrıca, bunlarm aldıkları fabrikalarm yönetimi ve finansman ihtiyaçları da onlar için bir problem haline geldi. Yanl bu olayı tümüyle sağlıklı bir gelişme olarak nitelendirmek mümkün değil. Arada hesabını iyi yapıp, imkânlannı iyi kullanıp kendine, yarayacak tesisleri satm alanlar da oldu ama, bunlar azınlıkta.. Ben bu tür el değiştirmeleri ekonominin islâhı olarak görmüyorum. SORU Bir de banka ve bankerlerin dardaki girketlere alıcı olabilece&ini söylemiştiniz. HAZNEDAROĞLU Bankerlerin durumu malum, bunla rm aldıkları şirketterin durumu da. Bankalara gelince, şu anda bankalara borcu olan pek çok sanayici bankaya, «gel fabrlkamı al», diyor. Banka ise «ben almam» diyor, çünkü köhrıemiş, işletilemeyen bir tesis alacak da ne yapacak? Yani bu şekilde çözüm imkânı da çok sınırlı.. • Adnan Başcr Kafaoğln (Maliye Bakanı) 40 banka 40 ayrı maddeye karşı çı kıyor. Şımdi hararetle savunduklan eski düzenlemelere o düzenlemeler yapılırken karşıydılar. • Halit Narin (TİSK Yöne tim Kurulu Raşkanı) Bankalann malıyetleri yüksek, aşngı düşürütemez deniyor. Bu malıyet yükünü bankalar ata yadigarıdır diye sırtırmzda taşımaya meobur muyuz? m Şarık Tara (ENKA Holding Vötıetfm Kurulu Başkanı) Almanya'da bır işadamı Türk ışadamma oran la 4 kat, Amerika'da ise 3 kat ucuz telefon görüşmesi yapıyor. • Scrmet Refik Pasln (Dev. let Bakanı) Dünya ekonomisinm içınde bulunduğu o lumsuz ortam nedeniyle daha çetin hale gelmış olan uluslararası rekabet şartlann da, ekonomimizin içine glr. miş olduğu olumlu yapısal değişıml slirdürmemlz lçln büyük çabalar gerekmektedir. • Aslan Bajer Kafaoglu (Ekonomlst) Konfeksiyon, transit taşımacılık, gemi Işletmeciliği ve dış înşaat alanlannda bunalım gümbürtüsü duyulttyor. • Orhan Dikmcn (tAV Baş kanı) İhracatı bir takım suni desteklerle artırmak mürnkün değildir. Şu anda uygulanan tedbirler kısa vadede Ihracatı artıncı yönde olumlu etkl yapmış görünüyorsa da ihracat artışmı frenleyen bir tafcun yan etkiler de yapmıştır. Bugün sanayiciye kendi özkaynağınla yatınm yap demekle hiç bir yere varılamaz. Yatırımlan n canlanması isteniyorsa devlet bunu çeşitli teşvikîerle özendirmek zorundadır. SORU Bir de bu söylediglnij! yatırımlar küçük oranda öz sermaye ve bflyük oranda dış kaynak kullanılarak yapıldı ve bu da ileride sorunlar yarattı yanılnuyorsam.. HAZNEDAROĞLU O dönemde gerek DPT Teşvik dalresi, gerekse faizlerin durumu sanayii devamlı şekilde dış kaynak kullanarak yatırıma itiyordu. Yatırımcıya «kendi paranı kullaftma» deniyordu adeta. Bütün büyük yatırımlar bu anlayış içinde yapıldı. Burada şunu da hemen belirtmek lâzım; bugün yeniden yatınmlar canlandmlmak lstenirse gene bunu teşvik etmekten başka çare yoktur. Devlet bugün yatırımları yeniden başlatma noktasma geldlği zaman, hangi iktidar gelirse gelsln sanayie yatınm için birtakım imkânlar hazırlamak mecburiyetindedir. Bugünkü fiyatlarla orta çapta bir sanayi yatırımı için asgari 4 5 milyar gerek. Sanayiciye «sen bunu özkaynakla, yüzde 60 özkaynakla kur» dense kimde var bu para? Bence devlet bir takım çok özendirici tedbirler almadığı sürece yatınmların canlandırılması bir hayâldir. SORU Bn arada knr garantisl verilmesl de yatırımlann artmasmda öncmli bir faktör değil miydi? HAZNEDAROÖLU Bence kur garantisl o dönemde çok önemli bir faktör değildi. Çünkü kur farkını mamulün flyatma bindirip malınızı rahatça satablliyordunuz ve kur riskini böylece karşılamış oluyordunuz. Ama 24 Ocak kararlannın olumsuz faturas\ önümüzdeki dönemde çok tartışılacaktır. Hiçbir demokratik yönetim iş bulamayan milyonîarın, evhü geçindiremeyen işçinin, batma noktasma gelen sanayicinin sorunlarına kulak tıkayamaz HAZNEDAROĞLU Burada bizim sanayimizin demln de söylediğim gibi dış pazar düşünülmeden kurulmuş olması büyük problemler yarattı. îç pazar ttkanınca biz dış pazarlara nasıl fırladık biliyor musunuz; suyu birden boşalan bir akvaryumdakl balıklar gibi fırladık. Şlmdl bu durumda dışarda pazar aramak, Arap alıcıların karşısına çıkmak başkadır; iç pazarda durum nisbet.en iyl iken dış pazara hazırlanmış olarak çıkmak başkadır. «Efendim sanayici ancak iilüm noktasma gelince dış pazara açı'maja düşiinür» görüşüne katılmıyorum ben. Devlet elindekl imkânları, teşvik lmkânlarını daha bu sanayi kurulurken, doğru yönlendirseydl, dışa açılmayı da düşünseydi bugün bu noktalara gellnmezdi. Bizim de dış pazara çıktığımızda pazarlık gücümüz çok daha fazla olur, dayanma gücümüz fazla olurdu. Biz oraya «aman biraz nefes» diye fırlaymca tabii bu bize çok şeyler kaybettirdi, kötü yan etkileri oldu. SORU Peki dışa açılamayanlann durumu ne oldu, özelîikle inşaata batlı sektörlerde, meselâ halıda? HAZNEDAROGLU Fırtmaya okyanusun tam ortasında yakalananlar oldu. înşaat sektörünün parîak dönemınde halı gibi alanlara giren çok sayıda firma olmuş Dış ticarette 3 ayda 1 milyar dolar açık OcakMart aylannı kapsayan Uç aylık dönemde, dışsatıra srtıs hızındakl gerjleme ve dışalımın artrnası sonucu dış ticaret açığı 991 milyon do!ar düzeyinJe gerçekleşti. Üç ayük dıssatım geçen yılın eş döncmine oranla yalnızca yüzde 45 oramnda artıp 1.358 milyon dolar olurken, dışalım yuzde 20 artarak 2.349 milyon dolara ulaştı. Bu gelışme, dışsatırrun karşılama oranını da yüzde 66.5'tan yüzde 57.8'e düşürdü. Banka Yasa Tasansı: Tamam mı? Devam mı? Maliye Bakanlığı"nca hazırlanan ve Yüksek Koordina» yon KuruluTida görüşülen Bankalar Yasa Tasansı yılan hikâyesine döndü. Maliye Bakam Adnan B. Kafaoğlu iki hafta önce «bu hafta çıkar» demişti. Deyiş o deyiş ortada henuz birşey yok. Kafaoğlu'mm yeni açıklamasma göre tasannın pazartesi Bakanlar Kurulu'nda ele alınması bekleniyor. YiDe de son haberler tasannın kararname olarak yayınlan. masının biraz «gecikeceği» yolunda Maliye Bakanlığı baııkalar kanunuyla îlgîlî degişiklîkleri ekonomik kuruldan geçîremîyor ANKARA, (THA) Maliye Bakanlığı 7129 sayılı Ban kalar Kanunu'nda, kanun hıüununde kararname y°luyla gerçekleştirmek istedi fci köklü değişikliklerin çogunu, Ekonomik Işler Yüksek Koordinasyon Kurulu'ndan geçiremiyor. Verilen bilgiye göre, bugune kadar tasannın yandan çoğu Ekonomik Kurul' da ele alındı, ancak, görüşülen maddelerde yer alan köklü değişikliklerden hiç biri, Kurul'un onayını alma eu. Bir çok önemli madde, üç Bakandan oluşan alt komiteye havale edilirken, «Maballl bankacıbk» konusunda getirilen yeni hüküm1 ler ise çoğunluğun karşı çık ması üzerine Maliye Bakan lığınca geri çekildi. E n önemli yeniliklerin ba çmda, kredilerle il«iU 41. maddedeki «Bankalar bir çtrkete sermaye OzkaynakIarı toplamınm yüzde 10'undan fazla kredi açamazlar v e buna teşvik ve benzeri gereğinden dahı olsa hiçbir şekilde istisna getirllemez» hukmündeki hüküm geliyor» Bu hüküm tartışmalar sonunda. Alt Komıte'de halen yürürlükto bulunan eski şekline benzer hale getirilerek, Alt Komite'de yapılan yeniden düzenleme sonucu, bankalann bir şirkete açaca gı en fazla kredi sının yine genel olarak ozkaynaklar toplammın yüzde 10'uyla sınırlandmldı, ancak teşvikll sektörlerde yüzde 25'e kadar çıkanlabileceği ayncalıgı «etirildi. Ankara'da lobi oluşturarak yetkili çevreleri Maliye Bakanlığı tasansı aleyhinde etkilemeye çalışan bankacılann ise sözkonusu tasannın bazı hükümlerinin, anayasaya aykın oldugunu öne Bürdukleri öğrenildi. Halen, Ekonomik Işler Yüksek Koordinasyon Kuru lu'nda görüşülmekte olan ta sannın banka yöneticileriyle ilgili 17. maddesi banka Yö netün Kurulu üyeleriyle üst düzey yöneticilerinin yasama organmda görev almalanm yasakhyor. Aynca bunlann birden fazla anonim şirketin yönetiminde da görev alamayacaklan hükmünü getirirken, bankacılar hazırladıklan karşı taslakta bunun metinden Çika nlması gerektiğini savunuyorlar. Öte yandan. tasanyla Ugill olarak Ekonomik Kurul' da tartışmalar sürerken, Ma liye Bakanlığmın bir de yedek tasarı hazırladığı öğrenildi. îlgililerce, bu yeni tasannin sadece maddelerin îçeriğinde bazı yeni düzenlemeleri öngördüğü ayrıca, Kurul'da görüşmeleri tamamla nan ilk 40 maddenin de, Ekonomik Kurul'da ortaya cı kan yeni görüşler dogrultu sunda olduğu belirtildi. Bu arada, hazırlanan ye* dek tasannın hemen Ekonomik Kurul gündemine sokul mayacağı, ancak «Kararname yoluyla bir kanunun madde numaralanyla birlikte tümden degiştirilmesinm uygun olmayacağı» şek linde bir görüşün agırlık ka zanması halinde bu tasannin devreye sokulacağı ifade edildl. İç pazar 24 ocaktan sonra daralmca pek çok fir. ma Okyanusun ortasında fırtmaya yakalandı. Güçlüler ve dışa açılabilenJer kıyıya yaklaşırken birçoğu da batma noktasma geldi. ^ SORU Sizden btttttn bu sBylediklcrinizin ışıgında 2İ Ocak kararlan konusunda bir toplu değerlendirme yapnıanızı rica edebillr miyim? HEZNEDAROĞLU 24 Ocaktan sonra alınan tedblrler bir takım neticeler verdi, özellikle ihracatı, dışa açılmayı zorunlu hale getirerek olumlu bir katkı yaptı. Ancak şimdl bu neticelerin faturaları çıkıyor ve bu faturalar karışık çıkıyor. Ekonominin birçok noktasında sağlıksız gelişmeler var. Şimdi belki çok üzerinde durulmuyor ama demokrasiye geçilince 24 Ocak'ın bazı sonuçlan çok tartışılacaktır. Banker olayları unutulacak mı? Dışarda batan müteahhitler olayınm yansımaları ne olacak? El değiştiren fabrikalarm durumları, bankalann alacaklan ne olacak? Bazı bankalara, bazı bankerlere devletin yaptığı milyarlık destekler ne olacak? Bütün bu sorulara ce vap aranacaktır. 24 Ocak kararlarmdan sonraki dönemi 90 dakikalık bir maç olarak düşünürsek, ilk yarıda sanayicller mağlup, bankerler galıp, dış müteahhitler galip. Ama bütün mesele 90 dakikayı kim çıkaracak, kim çıkaramayacak. Şimdi son 15 dakika oynanıyor, tablo meydanda. Oyun daha bltmedl. SORU Peki sizce nasıl bitecek oyun? HAZNEDAROĞLU Oyun bankerler için çok kötü bitti. Dış müteahhitler arasında on tane kadar çok iyi firma var, bunlar her geçen gün daha iyi işler alarak gelişebilir. Ama Bağdat caddesinde yapsatçılık bitince soluğu Libya'da alanlarm çoğu fire verecek. Bankalar konusunda da oyun bitmiş değil. Kotü durumdaki şirketler sorunu gene öyle, çok kritik bir halde. Bunlar hep seçimden sonra gelecek yeni hükümete kalacak kritik sorunlar. Bu sorunlar karşısında yeni hükümetın çok daha reallst, çok daha cesur kararlar alması serekecek.ir. Örneğin yılda yüzde 2.6 artan nüfusumuzu çacîırda banndıramayacağımıza göre inşaat sektorünü şöyle ya da böy le canlandırmak gerekecektir. Dev gibi büyüyen işsizlik sorunu için bir şeyler yapmak gerekecektir Fakat burada en önemli mesele eski hatalara düşmemek, döviz tmkânlarmm tıkandığı noktaya geri dönmemektir. Bu r e denle lhracat seferberliğinin sürdürülmesi bence şarttır. îstihdam meselesini çözerken genişleyecek bir dış pazarın buna katkısı unutulmamalıdır. Demokraside mem'eketi yönetecek lider sosyal sorunlara kulaklannı tıkayamaz. îşslzlik artıyorsa, işçl evinl geçindiremiyorsa, sanai yi batıyorsa bütün bunlan düşünmek, çözüm bulmak zo( rundadır. SORU Son olarak şunu sormak Jstlyorum Sayın Haznedaroglu; kurtarılacak şirketlcrle ihracatın teşviki arasında bir tercih yapmanız gerekse.. HAZNEDAROĞLU Bu noktaya geldikten sonra «benl kurtarın» dlyen şirketlerin hepsini birden kurtarmak mümkün değil, bunu bilmek lazım. Buna karşılık dış öde meler dengesinl korumak, dışa açıîma aktiviteslni canlı tutmak çok önemli. Yoksa kısa süre sonra yeniden başi ka ülkelerln kapısına dayanmak zorunda kalabiliriz. Emisyonun dizginleri elden bırakılmıyor Piyesaya sUrülen para mlktanndakl dalgalanma silrttyor. Emisyonun yükselaiği haftanın hemen ertesinde piyasadaa 8ynı miktarda para çekiliyor. Edylecs emısyon hacminin 11mitieri aşmasına meydan venlmiyor. Nitekim 29 Nısan 6 Mayıs tarihleri arasmdaki bir haîtahk dönemde 22.5 milyar artarak 551 mılyara tırmanan emisyon hacmi, daha sonraki hafta bcyunca yeniden 523 milyara geriletildi. , Vadeli tasamtf mevduah da trilyon sımrını aştı Artış hızındaki yavaşlamaya rağmen bankalardaki vads11 tasarruf mevduatı 1 trilyon 7 milyar liraya ulaştı. 22 Nı. san tarıhli verılere göre barJcalarda toplam 2 trilyon 312 milyar lira düzeyinde mevduat bulunuyor. Paizi artınlan vadesiz tasarruf mevduatı da 400 milyar liraya yaklaşu. İhracatçıların gerçekçi fiyatla baglantı yapması istendi tZMİR (THA) Tttrk llır»catçı firmalannm Irak'a yapacaklan ihraoatta, mal vereme yecekleri bfr öyat üzerinden kesinlikle baglantı yapmamala n Istendl. Bağdat Ticaret müsavirllgl te rafından hazırlanan raporda, Irak'ın sınırlı ve tasarruflu bir ithal politlkası izlediği kaydedildi. Iraklı devlet kuruluslannın mümkün olan en düşük flyat la mal ithal etme gayreü i^nde bulunduğu belirtilen rapor da «Irak, raWp ttlkelerin flrmalannı hatta, aynı ülke flr malannı flyat konusnnda varaştnrmabtadır» denlllyor. Irak'm ihracatçı firmalann satış şartlannı yerine getirme mesl halinde, dava açabildiği kaydedllen raporda, Türk örma larının Irak'a yapacaklan ihra cat konulann da çok dikkatli olmalan ve malı veremeyecek leri bir flyat üzerinden kesinlik le baglantı yapmamalan önerili vor. Vergi borcunu 1983 sonuııa kadar ödeyenler cezalandırılmayacak ÎSTANBDI, (THA) Pişmanlık beyanmda bulunan vergi yükümlüleri borçlannı yıl eonuna kadar ödedikleri takdirde ce zadan kurhılacaklar. Mallye Bakanlığınca yayınlanan özel uzlaşma bildirisine göra 30 haziran 1983 tarihlna kadar pişmanlık beyanında bulunan vergi yükümlüleri borçlanu beUrlenen taksltlerle 31 aralık 1933'e kadar oderlerse cezalı vergi ödemekten kurtulacaklar. özel uzlasma bildirisinda aynca pişmanlık beyanında bulunan vergi yükümlülerinin borçlarının ilk taksidinl en geç 30 ha ziran 1983'e kadar ödemeleri gerektiği bellrtilerelc daha sonraki borçlannı da 2'şer aylık devrelerle 4 eşit taksitte ödeyebilecekle ri hatırlatıldı. IPRAŞ yeni bilgi verince 1982ithalatımız arttı ANKARA (THA) fp. RAŞ'ın 1982 yılınuı son aylan ile 1983 yılının ocak ve çubat aylannda gerçekleştirdiği petrol ithalatı konusunda Devlet îstatistik Ens titüsüne (DİE) eksik ve geç bilgi vermesi nedeniyle, lthalat rakamlaruıda düzelt me yapıldı. Elektro iletimiş 83 Sergisi açıldı Istnnbui Snnayi Odası Sergi ve Enformasyon Merkezi ÎSOKE\Î tirntıpr'.r, r9iw P ^ip nen v 8 hafta başmda açılan «Elektro Ilotişim 83 Elektroteknik ve Komünıkasyon Sanayi» ser~ı«. ı'î"'le ı^îerdı Basta telsız, telpfon, televizyon, vedeo olrrnk ü?°rs çe=ıt'ı naberlesme ve iletisim sistemlerinin tamtı'dıÇı s"rcı b;i";ün dt acık kalacak. Sergıde şimdiye kadar Ti'rkıycVe uretilrnpyen bazı Urunler de yeralıyor. Sergide v^ripn •:;rni,'t''ne t e r f «,rrp rsntralı fl yabfncı dili aynı anda eıvlime lıanallarıyla dinleyicilere aktarabilîyor ÎPRAŞ'ın söz konusu dö nemlerde gerçekleştlrdigi ham petrol ithalatınm bir bcJltimünü (DtE)'ne yeni bıldirmesi yüzünden 1982 yı Iı ithalat rakamına 108 mü yon dolar, 1983 ocak ve su bat aylanna ise toplam 44. 9 milyon dolarlık eklem* yapıldı.