Catalog

CUMHURIYET 25 AĞUSTOS 1980 Ü Poîonya Komünist Partisi, Başbakan ve 5 Politbüro üyesini görevden aldı • HÜKÜMET TEMSİLCİSİ MfECZYSLAW JAGIELSKI, SEN DIKALARIN YENIDEN ORGUTLENEBILECEGINI BELIRTTI, ANCAK BAGIMSIZ SENDIKA KURULMASI ONERISINI KABUL ETMEDİ. Orş Haberler Servısi PoJonya da ekonomlyı durduran grevler 11. gune gırerken, Komunlst Partısı Merkez Kom'tesi dun Başbokan Edword Bobıuch ve dığer beş polıt büro uyesını görevden azlötmıştır Başbakanlığa Pohtbüro1 üyesl Josef Psıkovskı getırı mıştır Görevden ozlettırı.en Polıtburo uyelen arosında Başbakan yardımcısı Tadeusz Pyka'da bulunmaktadır. Pyka, bu hafta başında, hukumetın grev clierle goruşmesı ıcın seçtıgl heyetın başkanı olarak oçıkianmıstı Görevden azledıîen dıger Po lıtburo uyelerı ıdeoloıı ve propagonda gorevlerınden sorum lu olan Jerzy Lukaszevvıch res ml sendıka gorevl sı Jan Sydlak Plânlama Başkanı Tadeusz Wrazasczyk ve orgutsel so run'ardan sorumlu Zdzıslavv Polonya'dakı dırenışcı ışçıler e/leTiIerım surauurler ken dunya başkentlerınde de «Sovyetler Polonya'ya mudahole edecekler mı'?» sorusu yoğunluk kazanmaya baş iamıstır Bu konu ıse Sovye'Ierın Poioı ya da ve komşu Var $>ova Paktı uUeler nde koç tumen asker bjlundurduklan sorularına yol acmaktadır Sovveller n Polon/a'da >kı zırfılı tumsnı vardtr Bu konuda bırleşen askerı uzmanlar bu ı<ı tumende bulundurulan asker sayısı konusunoo oyn gorus er ılen surmektedırler Bazı'arına gore Polonya da 25 000 bazılarıra gore ıse 35 000 Sovyet osken vardır Askeri uzmanlar Sovyetlenn herbangı bır mudartole c n Sovyet'er B >) ği nden asker sevketTieden kolaylıkfo »Doğu Alman/a'dan hareket edebıiecek'ennı be'ırtmekte dırler Polonya da ısçı dırenış nm boşlangıc nokîası o\on Gdonsk Doğu Almanya sınırıra 16 km yakın! ktadır Do gu Almon/a do ıse cok soyıda So"yet osken ve bırlıklen r bulunmaktadı Polon/a ordusunun mevcudu ıse 200 000 k ş d r (Dış Hoberler Servisı) (Dış Haberler Servisı) DÜNYADA BUGÜN ALİ SİRMEN ı(e Polon/a mn dığer yorelen arasında teıefoı bog an^sı kurulmosı yolunda hukumetın ver dıgı sozu tutmamasından yakın ma'arı uzer'ne kesılmıştır Taraflarm ı/ımser gorjnmelerıne karşın, uıken n gemı yapım sa nayıını 10 gundur felce ugratan grevlere bır çozu"^ bulmak ıcın ıkıncı tur goruşmelere başlar;ması yolunda yenı bır tanh saptantnamıştır Polonya'nın son on yıldır karşı karşıya kaldığı bu en bu yuk bunalımı cozmekle gorev lendmlen Başbakan Yardımcısı Jagıelskı grevcı ışcılerle ılk kez yuzyu2e geldıgı Lenın tersanesıne gınşınde buyuk bır sessızlıkle karşılanmıştır Grev I derlerı, Jagıelskı r,n, hukume tm tavrını ortcya koymasına ızın vermışler, ancak belırtılen maddelerı tartışmamayı karar laştırmışlardır. Toplantı ses yukseltıcılerle dışardakı grevcı ışcılere de duyurulmus, bu arada Jagıelskı nın telefon bağlantısını kendı başına kurma yetkısı olmadıgını soyledıgı ışı tılmıştır Jagıel^kı grevcı ışcı lenn ortaya koyduğu 21 ıstege, acıkca benımsedığını ya da reddettıgını bellı etmeksızın değınmış, ışcıterın temel ısteklen olan sı/ası denetımden ba gımsız ışcı sendıkaları kurulma sı konusunu yetkılılerle goruşecegım be'ırîmıştır YENIDEN ÖRGUTLENEBILIR Tarihî Nedenler um dunyanın dıkkatleMnı bır anda kendı üstüne c«ken Polonya grevlerı karşısında, Gıerek ıktıdarı, «ozgur sendıkalar» dışındakı sıyasal ısteklere de olumlu yanıt verme yolunu tutmuştur Polonya olaylarımn ardındakı ekonomık nedenler, ışcılenn ekonomık ve pohtık ısteklen bılınmektedır. Ancak gelışmeier hakKinda saglıklı bır goruşe sahıp olabılmek ve Gıerek'ın tutumunu doğru değerlendırebılmek ıcın Polonya'nın kendıne ozgu, tarıh) özellıklermı de gozden uzak tutmamak gerek. Polonya, sonuncusu yüzyılımızda olmak uzere bırçok kez bolunmuş bır ulkedır. Bu bolunmelere karşın, Polonyalıların ulus bılıncı her zaman ıçın uyanık kalmıştır. Bu ocıdan Polonya ulus bılıncı en fazla uyanık olan, hatta zaman zaman şovenızme varma eğılımını gosteren bır ulkedır. Ancak bu eğıiımın soz konusu ulusu tarıh boyunca yaşatan, kendıne ozgu koşullardan dogmuş bır ogs olduğu da unutulmamalıdır. Ulus bılıncı ve bağımsızlık konusundakı buyük duyarlılıömın yanısıra, Poionya yeryuzunun en dındar ulkelerınden bırdır. Dunya üzermde hem sosyolıst yonetımle yonetılen hem de bu denlı Katolık, dıne boğlı bır u!k« daha yoktur. Polonya'nın bu özellıkt8ri, Polonya halkının bu eğilımlerı, savaş sonrası yıllarda Partıys egemen olan yonet cıler tarafından yeterınce dsğerlendlnlemem ştı Polonya Komunıst Partısının savaş sonrası iç çökışmesınl gerçskte, savaş yıllarındakı oluşumda aramak gerek Polonya Alman ıstilasına uğradığı zaman partı içınde ıkı grup belırdı Yohudı kokenlerı dolayısıyle, cok çabuk gun ışığına cıkıp, savaşımı surduremeyeceklerı kanısında olanlar Moskova'ya sığındılar. Pulavı adı verılen bu grubun onderlerı, savaş yılları boyunca Moskova'da otururken, aralarında Gomulka ve Gıerek'ın de bulunduğu partının «Partızan» adı verılen obur kanadı yurt toprakları uzerınde Nazılere karşı gerılla savaşını sürduruyordu Ne var ki, savaş sonrasında Polonya'da Partl içınds egemen olanlar, partızanlar değıl, guc yıllorı KAoskova da geçıren Pulavı grubunun onde gelenlerıydı Bu olguda hıc kuşkusuz, Polonya'yı sosyalıst bır ulke olmaktan çok, Sovyetler B rlığı ıcın bır guvenlık kuşağı olarak goren, tek ulkede sosyalızmın onderı Stalm ın polıtıkasının payı vardır Pulavı grubu savaş sonrası Partıye egemen olunca, gücunu kendı ha/kından almaktan çok, buyük dosta dayanmayı yeğledı. Bu durum Stalın'ın de ışıne gelıyordu. Boylelıkle dıne, d n adamlarına karşı sonuçsuz, ama halkı Partıden uzaklaştıracak gırışımler, Ikıncı Savaşta Ingılız ordusunda savaşan yurtseverlere karşı baskııar uygulanmaya başlandı. Sozü gecen polıtıka halk ila Partl arasında uçurumlar doğurabılecek nıtelıkteydı 1956 Poznan ayaklanması, ou uygulamaya karşıydı. Poznan ayaklanması partzan Gomulka'nın iktıdara (jelmesını sağladı Artık Pulavı grubunun büyuk desteğı Stalın de tarıh sahnesınden çekılmıştı Ne var kı, Gomulka yönetımı, 1956 öncesl ögelert tümjyle sorumluluk noktalarından uzaklaştıramamış, ozlemlere tam yanıt getırememıştı Sosyal st ülkeler ıcmde endustrıleşmede, yıllardan berı en gerı kalmışlarından bırl olan, kuçuk ama verımlı tonm ışletmelerının özel kışılerın elınde bulunduğu Polonya'da, hem sosyalıst ülkelerde az gorulen bazı çarpık gelır dağılımları, rıem de partı ıle halk arasındaki kopukluğun doğurduğu pohtık bılınc yoklugu goze carpıyordu 1968 baharına bu hava ıcmde gıren Polonya'da olaylorın patlak vermesını gecıktıren Çekoslovakya'dakı gelışmeier oldu. İşın ılg nç yonu o yıl Varşova'da goruştuğumuz Gıerek yanlısı Partı üyelen hemen hemen y j karıdo dıle getırıldığı bıçlmde yorumluyorlardı gelışmeier. Gierek, Polonya'nın kendıne özgü tarıhl ve kültürel nıtelıklenm goruyor, amacı olan «Ikıncı Endustrı Devrımı» içın halkın pohtık bıhncinın ve ışçı sınıtının daha yoğun katkısının zorunlu olduğunu düşunüyordu Ancak onu amacını gercekleştırmekten alakoyan ya da bu amaca vanlrnasını gecıkt/ren oge, artan petrol fıyatları karşısında cesur ekonomık atılımlannın ıstenen zamanda u'un vermemesı yüzunden ortaya cıkan sorunlar oldu. Bu sorunlar hem halkın yaşam duzeyının ozlenen duzeye getırılmes nl su ana kadar sağlayamadı, hem de pohtık bılınçlenmenın ve daha gsnış katkının, Gıerek'ın ongorduğu gıbi şekıllenmesını engelledı Gıerek bugun gelışmelen nasıl değerlendırmekte, oloylar karşısında nasıl bır tavır olmayı duşünmektedır? Bu sorunun yanıtını, şu anda vermek güctur Yanıtı önümuzdekı gun ve aylar getıreceklır Ancak şu anda gorunen odur kı, Gıerek sertlık polıtıkasmdon tıtızlıkle kaçınmaktadır. Gecmışe ve yandaşlarının ıktıdar öncesı dönemlerınde ılen surduklerme bakıldığında, Gıerek'ın bu tutumunu salt bır taktık olarak gormenın yanlış bır değerlendırme olacağı kolaylıklo anlaşılabılır. T Poîonya'da ı 2535 bin j mevcutlu | 2 Sovyet zırhlı tümeni va.r * **" KESILDI Öte yandan öncekl gece Le nn tersanelerınde hukumet temsılcısı Mıeczs'aw Jagıelskı ıle grevcı ışcıler arasında yer alan ve ıkı buçuk saat suren goruşmeler ıse ışçılerın Gdansk M eczslow Jogıelskt «Sendıka lor yenıden orgutlenebılır* Zandarowskı'dır Lukaszevvicz ve Zandarovvskı aynı zonanda Merkezı Komıte Sekreterlığı go revlermden dg dusjrulmuşlerdır Polonya Komunıst Partısı Lf derı Edward Gıerek ın de, uygu | ladığı ıdare ıle krızlere neden ol dugu gerekcesı/le Komunıst Parısı yonet mınce sıkıstırıldıgı ogrsnı'mıştır Partı Merkez Komıtesınm Gıerek'ı görevden duşurmek ıc n calışmalar yaptığı behrtılmektsdır. Yenı hu<urretın grevcı ışcılere karşı nosıl bır tavır takınacağı beKİenmeKtedır 1970 yıI noa da aynı şe'< 'ds grevler o'muş \e zamanın Başbakanı Wadsla<v Gomu'ka da gorev den du^urulmuştu ABD VE BATI AVRUPA'DA POLONYALI GREVCİ İŞÇİLERİ DESTEKLEME GÖSTERİLERI YAPILDI (Dış Haberler Servisl) Po ionya olayları, ABD nın bazı kentlerıyle Avrupa da Polonya elç lıklen onunde oncekı gun gosterıler yapılmasına neden olmuştur • 600 000 Polonya kökenlı Amerıka'mın yaşadıgı Chıcago' da bınlerce kışı gosterıler duzenlemış New York ta da gostericıler Polonya Konsolosiugu önune 9 derek Sovyet aleyhtarı dovızler dolastırmışlardır New York takı gosterıcılenn taşıdığı dövızlerde cPolonya Hı rıstıyanlıgın kalesı», «Kızıl olmaktansa olmek daha iyıdır» ve »Lıtvanyalıiar Polonyalıları destekhyorlar» yazılan goze carpmıştır Bazı gosterıcıler Sovyet boyrağını yakmışlardır • Isveç'ın başkentı Stockholm'de Polonya Buyukelçılıgı onunde gosterı yapan 900 kışı orasında Polonya'dakı dırenışcı ışcılerle ısbirlığı yapan KOR' un (Sosyal Savunma Komıtesı) uyesı Svıecıckı de katılmıştır. Dırenışcl Polonya Işcılerının ıs teklerını Buyukelcnık onunae okuyan KOR temstlcısı daha sonro ısteklen ıceren lısteyı Po İonya Buyukelçısıne vermıştır Stockholm'dekı gosterıyı KOR temsılcılerıyle Isvec Sosyal Demokrat Genclık Orgutu, Polonya Sosyalıst Partısı ve Doğu Avrupa Dayanışma Komıtesı baslatmıştır Gosterıyl destekle yen orgutler arasında Isvec Komunıst Partısı de vardır KOR temsılcısı Polonya hukumetının dırenışcl ışcılere bas^ı uygula mamcsını da ıstemışttr • Italya Dışışlen Bakanı Emılıo Colombo, Polon/a dak| ış Cı grevlerını haklı bjlduklarını bıldırmış, Italyon nalkmın Polonyalıları destekled klerını be lırtmıştır Rımını kentındekı bır ınsan hakları semınerınde konusan Colombo, Polonya nın egemenlı gıne hıcbır mudoholede buluBulmayacağını umdugunu soyJemıştır Tum Avrupa ulkelerını Po'onya halkıyla dayanışmaya cogıron Kalyan Dışısferı Bakanı AET ulkelerının Polonya dakı gehşmelerden kaygı duyduk larını ancak ulkenın ıcışlerıne lncbır şekılde karışmamaya nıyelıı olduklarını belırtmıştır. • Batı Almanya nın bırcok bjlgelerınde Polonya dakl oloy lar hakkında yapdaıı nabtz yok iamosında halkın % 94 unun oırentşçı ışçılen haklı buldugu saptanmıştır. Dırenışm başonya ulaşacağına ınananların oranı % 34'turBasannın kısmı olacağına tnananlar % 49'dur % 17'sı de hıcbır sonuc elde edılmeyeceğı kanısındadır. Kıbrıs'takî İngiliz üslerinin Iran'a karşı kullanılacağı one suruıdu •• •• • I •• •I Yanan Sovyet denizaltısı konusunda Japonya «zararsız geçiş»i kabul etti TOKYO (A P ) Joponya Dıştşlerl Bokaniığı vanon Sovyet denızaltısının Japon karasularından gecırılme mesı uyarısına uymayan Sovyetler Bıriıgı nı protesto ett kten sonra Moskova nın verdığı ızahat Karşısında yumusamıştır. Nukleer Sovyet denfzailısınoan radyoaktıf sızmtı olasıl gından korkan Japonya, denızaltının Japon karasularından gecmesıne Izın vermemış fakat yanon denızaltıyla uc romork Sovyet gemısı uyarıya karşın yoluna devam etmıştır. Daha sonra Tokyo'dakı Sovyet Buyukelcısınln ka?a atlatmış b r gemının gecışının «Zararsız geçış» oldugu gorusunu Japon hukümetı benımsemıştır Nıtekım Japon hukumetı Devletler Hukuku kuralları gereğ nce «Zarar» gecış» saydığı olayı ustlenemeyecsgını behrtmıştır. AP aıansma gora Jagıelskl, sendıkaların yenıden orgutlena bılecegını bel rtmış ancak ışcı lerın ıstedıklerı bagımsız sendıkaların kurülması hakkını ka bul etmemıştır Bu konuda yuvarlaK konusan Jagıelskı, lyenl bır ışcı sendıkaları modelıne gerek duyuldugunu anlıyorum. Ş mdıkı sendıkaların ışcılere uygun olmadıgı anlaşılıyor ve ış cıler daha cok etkınlık kazanmok ıstıyorlar» dıyerek ekonomık yenılıklıler yapılması ıcm soz vermış ancak bunun zoman alacağını vurgulamıştır. Başbakan yardımcısı Jagıeıskı ışçılerın aydo 67 dolarlık ucret zammını tgerçekçi buımadığını» söylemıştır. Sovyet ve Macar orduları ortak manevra yapıyor BUDAPEŞTE, (OM.) Macortstan haber aıansı Sovyetler Bırlığı'nın Macarıstan da bulunan askeri bırlıklen Ile Macar ordusunun bugun ortak bır taktık manevraya başladıklarını bıldırılmıştır. Macar oıansının haberıne gore, manevraya ayrıca her ıkı ordudan da ozel eğıt Im ş secme bırlıkler katılmaktadır Macarıstan'da yapılan bu ma nevra ıle Polonya dakı karışıklıkların bır ılıskısı olmadıgı sanılmaktadır Macarıstan ıle Polonya arasında, 100 kılometre genışlığı ve dağlık bır arazısı olan Çekoslovakya bulunmakta LEFKOŞE (a. a) Kıbns'tokı Ingılız askeri uslenn'n Ingıltere ve ABD tarafından Iran'a karşı kullanılacak şekılde gelışîır Idıgı bıldırılmıştır Lefkoşe nın Rum kesımınde faalıyet gosteren «Kıbrıs Banş Konseyı» oncekı gun bu konuda bır bıld.n yayınlamış, uslerın Iran'a karşı kullanılacağı yolundaki cıddl beljrt lerdsn soz ederek endışelerını dıle getırmıştır Konsey, «Kıbrıs ın boyle bır seruvene dahıl olmasınm yaratacogı korkune tehlıkelere» dıkkatı cekerek, adanın askerden arınaırılması gorusunu tekrarlamış Rum Yonetımının bunu saglamak ıçın her yoride gırışımde bulunmasını ıstemıştır Sozcu Kıbrıs Banş Konseymm bıldınsı uzerme «hukumetın» araştırma yapacogını soylemış ve «Hukume'ın Ingılız uslermın 1960 kuruluş anlasmasında ongorulen amaçlar ıçm kullanılacağı goruşunde olduğunu» öne surmuştur. MESUT KORKMAZ (1958 1979) Nallıhanda faşıst katıllerce oldurulduğunun yıldonümunde saygıyla anıyoruz Anısı yolumuzu aydınlatıyor AILESİ TURKIYE IŞÇİ PARTISI (Cumhurıyet: 4764) SOVYETLER BİRLİĞİ XXV. defa İzmir Enternasyonal Fuarında SSCB Sergisi, iki Pavyona ılâveten açıkta sergi yerlerini de kapsamaktadır. SSCB Sergisi şunları anlatmaktadır : SSCB ve Türkiye arasındaki ıyı komşuluk ilişkilerinin kuvvetlenmesi • V.l. Lenin'in 110. Doğum yıldönumu • SSCB'nin ekonomi, bflim ve teknoloji aîanlarındaki başanları • Sovyet millî ekonomisinın ıhracat kapasitesi • Turkmenıstan Sovyet Sosyalıst Cumhurıyeti orneğindeolduğu gıbi SSCB de Leninist millî polıtıkanın başarısı Sermaye yatırımı gerektirmeden 2500 kVV'lık ani elektrik temini Jİ DİSK'ın kurucusu ışçılerın yığıt onderi Genel Başkanımız KEMAL TÜRKLER 22 7 1980 günu faşıstlerce şehıt edıldı. Kanı boşa akmadı, kavgamızda. bayraklaştı. Aılesınm ve sınıfımızın başı sağolsun. MADEN İŞ 18. BÖLGE KARABUK TEVSIAT MONTAJ ŞANTİYESİ IŞCILERİ Paes2500 Model otomatik seyyar eiektrik santralı E e<trık şebe<elerınden uzaktaki tuketıcıler içın gjç: kaynagı. A/nca azamı şar] ve •yardımcı guç o'arak: çaıışmak: uzere komple servıse bazırdır. {Cumhurıyet: 4755) Türkiye Kömür Işletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğünden LASTİK TEKERLEKLİ YÜKLEYİC! SATINALINACAKTIR 1) 2) Kurumumuzun gereksınıml 4 adet lostık tekerlekll yukleyıcı teklıf alınmak suretıyle satınalınacaktır. Bu ışe aıt şartname Ankara'dakı Kurumumuz Merkezı 8 Kat 806 nolu oradan, Istonbul'a Odakule Kat 12 Beyoğlu adresınden dılekçe ıle saat 14 00 16 00 arosında 200. TL. karşılığında temın edılebıhr Istekhlerın en geç 11 Eylul Perşembe gunü saat 14 00 e kadar fıat ve teslım koşullarını bıldıren teklıflenn kapalı zarfla zarfın üzerıne 115AKS/44 dosya ışareff ıle alım konusu yazılmak suretıyle Genel Mudurluğümüz Genel Muhaberat Servısıne vermelerı koşuldur Teklıfler aynı gün saat 15 00'de Genel Müdürlüğumuz Satınalma Komısyonunda açılacaktır. Postadakı gecıkmeler gozonune alınmaz. Gene) Müdurlüğumüz 2490 sayılı Kanuna tobiî değıldır. Başlıca teknik özelliklerî : • Soğukken tam kapasıteye otomatık ha!de 5 do^ıkada geçer. • 60° C riâ 45° C arasındaki ısılarda duzenlı çalışma gosterıı • • • Petrol, dızel veya gazla çalışır. Akım uç fazlı Dogru akırrr, 50 Hz. Verım voltajı : o 3 kV (.veya islenildığinde 10 5 kV) 3) SOVYET PAVYONUNA HOŞ GELDİNİZ (Basın.: 333446) 4748 Korp4, 1 Degunınskaya, Moscovv 127486, USSR, Tel 4873182 Telex: 411965 ENEK SU (Basın. 33462) 4750 4) 5) 6) (Basın: 19646) 4749