Catalog

ON CUMT7URİYET 20 AĞUSTOS 1980 KEMAL TÜRKLER Kemal SÜLKER 4 Uzun yıltar Türklye Moden Iş Sendıkası'nın Genel başkanlığını yapan, TIP1 in ve DISK ın kurucularının başında bulunan Kemal Turkler'ın Sendıkalar Yasası'na görg resmı makamlara gonderdığı yönetıcıler çızelgesındekı kaydı şoyleVazıfesı. Başkan, Adı soyadı Kemal Türkler, Baba adr Hımmet. Memleketı: Denızlı, Doğumu: 1926, Tabıyetı, Sanatı: T C , Işcı. Çalıştığı yer: Maden Iş Sendıkası, Ev adresı Aksaray Sofular Rağbet Sokak No 2, Istanbul Turkler'ın bu cızelgedeki durumunda üc kez değışıklık oldu O da ev adresınde . Sofular'dakı evden çıkmak zorunda kalınca Vatan Cad desı Polıs Sıtesı'nde A 2 Blok, Oaıre 8'e taşındı. DISK, Merter'de Lâstık Iş bınasına yerleştıkten sonra da yapılmakta olan bır daıreyı satın almak ıçın Merter'dekı Merkez Apartımanına pey verdı ve yapı tamamlandıktan sonra da Merter'de oturdu. Terörün İki Kurbanı tutkusun u Hk sezen de Sıdal olmuştu Sendıkacı arkadaşları arasında «Kürt» dıye anılan, şakadan hoşla nır, hoş sohbet bır ışcı olan Sıdal, şoyle demıştı «Sendıkaya üye olmak ıcm gelenler, genellıkle ışten cıkarılmış, ya da Işcı Sıgortalarında (Sonradan Sosyal Sıgortalar Kurumu adını aldı) bır ışı olan arkadaşlardı Ama Kemal Türkler ne ışten cıkarılmıştı, ne de Sı gotta Hastanesınde başı derde gırmıştı Bu bakımdan ta Bokırkoy'unden uye ol mak ıcm once Balat a gı den, sonra Coğaloğlu ndakı yerımıze gelen bır ışcı, hem de Işcı baştemsılcısınde ış vardı, onda cevher vardı, ona yardımcı olma azmı de bızd 9 vardı» O zaman sendıka Merkezi. Nuruosmanıye Caddesınde 38 No. bınanın 2 katındaydı O yıllar telefonu olan sendıkaların başında gelıyordu Kemol Türkler, sendıkadan ayrılırken Başkan Sıdal dan telefon numarasını sordu Sıdal «Yaz, oma ben hergün sendıkaya gelmıyorum k ı . Ustelık memurumuz da yok A m a yaz, lâzım olur. 27 478 Ben pazartesı, perşembeleri og leden sonra gelıyorum » Ke mal Türkler kısa bır sure sonra sık sık send kcya telefon etmek gereğını duymaya başladı. NIHAT ERİM Sadun TANJU SUNUŞ aşlst çetelerfn clrKryetlyle yaşamı sona erdlrilen Kemal Türkler, otuz yılı bulan sendıkacılık alartında buyuk kavgalor verdi En elverışsız koşullarda en başarılı sonucları almosını bıldl. 1946 aralık'indan bu yarra basın dunyasındo Işçl konularını ışteyen blr yozar, işçı toplantılarım Izleyen bir gazetecı olarak Kemal Turkler'l çok yakındon tanıdım. Beraber çalıştık Onun Isteğl ve önerısiyle 1968'de DISK'e Genel Sekreter seçildım ve 1975 mayısına kadar Turkler'in Genel Başkanlığında ortok çalışmalarımızı sürdurduk. Daha once de 1962'de Turkler'ın Isteğıyle Madenİş Setidikasının Eğıtım ve Basın Dalreleri Mudurluğunu beş yıl yaptım. Kemal Türkler, omek blr sendıkocıydı Ne yazık kı bu satırlan yazarken o derın uykusundadır. Yoksa onun yaşamını konu yaparak 19501980 donemlnin sendıkal hareketını bır oyku duzenıyle yazmak istemiş ve kendisl de «Olur, Ustad, DlSK'ln Genel Kurulunu ve yaz sıcaklarını anlatalım da . » demışti. Ama acı gerçekle yuz yuzeylz ve bu şefkatlı baba, vefalı dost, deneyımll sendıkacı, başarılı Işçi sınrfı onderl bu yazı dızisini goremeyecek Kemal Turkler"i saygıyla anarken ışcı sınıfı sağ olsun dlyorum.. N F Denizli'den İstanbul'a Kemal Turkler'ın çocukluğu üenızlı'de geçtı Oduncu luk yapan yoksuı bır kır emekçısının oğluydu Daha dort yaşındayken bıle babaSınm yardımcılığını yapmayı bılmıştı. Hımmet ağa. kuçuk Kemal'ı sahıbı olduğu kucük bır kır evının ıkı uc agacından bınne ıple bağlar, odun kesmek ıçın kullandığı testerenın bır ucunu Kemal ın elıne verır «Sakın bırokayım deme ha1» uyarısını soyler ve odun kesımı daha kolaylaşırdı Turkler'ın elındekı nasır daha cocukken oluşmuş cilelı bır yaşamın ürünuydu Babası, Kemal ve Naıl adındakı ık| erkek cocuğunun mutlaka okuyup «adam olmasını» ıstıyordu Odunculukta, ırgatlıkta. koylulukte ış yoktu Kentte yaşamok ıcın, başarılı olmak ıcın, say gın bır ış tutabılmek ıcın okumak başkoşuldu Ne var k| Kemal ın okumaya hevesi cok vardı ama. Naıl «okuyup memur olmaktansa, oğrenıp sanatkâr olmayı» aklına koymuştu Kemal, Lıse ye devam ederken ıkı haylaz arkadaşının Sulekoglu soyadına takılmaları uzerıne bır kac kez tartıştı, hatta dovüştu Lıseyl bıtirıp İstanbul'a geiınce Hukuk Fakultestne yazılmodan once Mahkemeye dılekçe vererek Sulekoğlu soyadını Türkler'le değıştırdt (1964) Fakülteye gırdıkten sonra aılesınden hıc bır parasal destek goremeyeceğıni bıldığı ıcın Bakırkoy'de M Sıtkt Bütün Emaye Fabrıkası'na Işci alınacağını gazetede okuyunca hemen fabrıkanın yolunu tuttu Personel Mudürü once ağır ışte calışacak «amele» aradıklarını söyledı Sonra Kema1 Turkler'ın öğrenımı hakkmda bılgı alınca«Senı gözüm tuttu, puvan tör olarak calışırsan bana yardım etmış olursun yumu şak başlı bırıne benzıyorsunı dedi ihat Erim'le son göruçmern olduğunu bıtmtyordum. Bir yıl once yaz başında Drogos'taki evınde bir oğteden sonra uzun soctler konuştuK. Anlattıkları llgınçtl. Son on yılın Başbokanlarıyia gorüşmeler yapıyor, geniş bir araştırma içın bllgl topıuyordum. Erlm'ı uzun yıllardır tanıyordum. Bende yarattığı etkl, karmaşık b«r sıyasal kişılığı olduğu idl Onun hakkmda kesln bır yargıya vormok guctu Sevmeyenlen, özgurluklerın uzerıne kolayca şal atıp ozgurluksuz blr yaşamın savunucusu olabıleceğinı soylerferdl. 12 martta, bu Anayasa lukstur, devletln daha radıkol çaıışobllmesı ıcm degiştlrilmelldlr deylnce, Karşıtları, «gördunüz mü, bu adam ozgürluk cellâdı» demişlerdir. Bana gore, Erım kolay yaklaşılmayan so guk, uzak, ölculü kişilığlnin arkasındo, çıkıs yolu arayan bir radikal di 12 Martta, devleti ve toplumu rayına oturtmok Icm torıhl fırsatı yakalamış olduğu sevınclne kapıldıgını bana açıkca soylemiştlr Bu nu zaten klmseden de sakıomıyordu. MecKs kursusunden söylecK, basın toolantılannaa soyiedl, Unlversıtede söyledl, demokratlk kuruluşlara giderek söyledl Ordu, gefl ktıril^Triş tum devrlmiarta tamam'anrros'nı ve Işletiimesıni istiyordu, o da ordunun istediğlnl yapacaktı O'nu seçmlşlerr!1 ve Erim'ın ince hesaplı radıkallzmı icln onünde hiç txr engel yok glbı SUNUŞ görunüyordu. Ordu arkasındaydi. Siyasal portller ve parlâmento şaşkın ve tepkıslzdı Demokratlk guçler, gecıken reİDrmlWın hızVa gerçeklestırılmeslrKİen yano Idiler. İşçl örgütleri, TURKİŞ ve DISK reformlara yan çızen kısır bır sıyasal yapının orau operasyonu Ile lyileştırıleceğine Inanıyor lardı Dış dunya onun ıcın niç bır güçlufc yaratmazdı Bana, ölculü kışıliğınln elverdiği ölçüde bir İCtenlikle, M Mort 1971'den sonraki gunlerdo kendlnl çok şanslı saydığını ve cok guçiu görduğunu anlatmıştı öldürulduğü gunun gecesl, Televızyonda onun)a yapılmış son konuşmayı Izlerken, «kesınlıkle poliîıkayı duşünmuyorum artık, 35 yıl hlzmet ettlm» deyişindekl sitemi anlıyordum. Eıim, kon dırıldığı ve kullonıldığı duygusuyla köşeslne oekJlmlştl Demtrefl kumaz ve oyuncu buluyordu. Ordu muhtırası Ile buyük bir yılgınlığa duşen parlâmento, onun gibi kur nazların llderilğl Ile korkusunu atmış ve eskl kısır döngusünu I?letmeğe koyulmustu Erım, «bizlm politikamızm elrt'l yetenekslz, demokraslnin en buyuk tehlıkesl bu» diyordu Böyle yöneticılerie rodtkal, hızlı, korarlı ve verımll işler yapmak otanaksız*. sal geleneğımai bozucu, oyalayıcı, yozlaştıncı blr mekanlzmayo bağlayanlar politik ellflmlzdı «Inönu'yu bile Demirel'le bir yemek yemeğe kandıramadım, blzlm IIderler özenie ortak bır dostluk ha vasından kacıyoriar, bırleştirlci akılcı roller oynayamıyoriar» dlye yakınmıştı o gun banuBu yazı dlzlsl, kendıne özgü rodikalizml 11«, Türk polltikosında buyuk ekslkliğlnı duyduğu politik onderllğin en şanstı fırsatmı yokaladığına Inanan bir politlkacının itirafı da sayılabilır Aksayan her şeyi duzeltecek, hastalıklan lyileştırecek, en ocı ilâçları hazırlayıp zorta Içlrecek ve ulkeyl sağlığına kavuşturacaktı. Kısa b l r sure «cırkln» gorünmek onu korVutmoyacaktı. Profesör arkadaşları tutuklamyor, en yakın dostlon Işkene» goruyor, anarşinin kokuoü kazımak lcln ulke çapında Insan avına cıkılıyor, 30 bln klşilik bır güvenlık gucu Ile 22 Mayıs gece yonsi Istanbul ev ev aranıyordu Goruntü demokratlk değıldl. amo Erlm, «r««mokrasl arfina katlammık g«rek» diy»cek kadar cesaretllydl. Kendl gözunde reiimlmizln en buyük akıTcısı, bana şunlon soytemiştlr «Komutantar, part'ler, herkes bencten soğıryuverdl; ben d« çekiidlm » Ve Erlm, gecen yaz başında Dragos'tokJ evmde bana kendlnl anlattı... İlk girişim : Avluya dam kapatma Fabrıkanın genış avlusun da colışmak zorunda kalan ışcıler ya guneş altına kavruluyor ya da yagmur ve kar altında uydurma tahta sıgınaklar kurarak tıtreşe tıtreşe calışıyorlardı Işçı saglıgı ve ış guvenlıgı acı sından bunun buyuk sokın caları vardı Türkler Sendıkadan aldıgı tuzu1' ve ış kanunu ıle Hıfzıssıhha Yosasında ışcılerı ılgılendıren ne kadar hukum varsa onları okumuş ve bunları ış yerınde gercekleştırmeye ca lışmayı gorev bılmıştı Bır kaç kez, patrona cıkmış avlunun ışyerı olarak kul lanılmasının sakıncalarını anlatmıştı Patron Kemal Türkler ı hemen ışten çıkarmıştı Ne var kı, yasaya göre Işcı temsılcılerının ışten çıkarılması ıcın !i Hakem Ku rulu nun onayı gereklıydı II Hakem Kurulu, Iş Uyuş mazlıklarıyla ılgılı tuzüge go re tek başlı ve toplu ış uyuşmazlıklarına bakıyor, tarafları dınlıyor ve karar verıyordu, Kararlara itıraz Yuksek Hakem Kurulu na gecmeden aynı konuda yenı bır uyuşmazlık çıkarılamıyordu Kemal Türkler, b.r dı lekçe ile II Hakem Kurulu na başvurdu. Kurul üyelerınden Prof Orhan Tuna Turk ler'l haklı buldu ve ışten çıkarılma kararını Kurul'un kaldımnosını savundu. Kurul da bu goruşe uydu Kemal Türkler, fabrıka avlusuna dam yoptırma ısteğının ılk «sıllesını» yedl Daha bıllnclendı v e Bakırkoy Şubesı'ne uye yazılacak pek cok işcı. bu olayı ve sonucunu öğrenınce Şubeye üye yazıldılar. Bu, Türkler ın ışcıleri eğıtımle donatmak, bılgılerle hak arayacak duruma getırmek ıcm Şube'de bır çalışma programını uygulamaya koymasına neden oldu. Bu. sendıkalarda yapılan ılk eğıtım gırışımıydı Bız de çalıştığımız gazetede bu gırışımı gunlerce des tekleyen yazılar yazdık Bu olay, Kemal Turkler'le dostluğumuzun başlaması sonu cunu verdı Kema| Türkler, tuttuğunu koparan bır lıderdı M Sıtkı Bütün Fabrıkasında yıne avluya dam yaptırma tutkusunun arkasını bırakmadı Bu kez yıne ışten çıkarıldı Yıne II Hakem Kurulu'na başvurdu. Ustelık bu kez yalnız değıl, onu destekleyen ve Toplulukla Iş Uyuşmazlığına ilk imzayı atanlarla ışten çıkanldı Ustelık Bakırkoy Şubesı Başkanlığı'ndan sendıkanın Genel Merkez Yonetım Kurulu'na secılmış ve Genel sekreterlı ğe getırılmıştl (24 Mort 1954) SS = ^S = ^^ • ~~*~~ S = ^z zzz = ~ ^zz •EE ^^ ~ ^E ~ ^E ^E ~EEE == = v «12 Mart muhtırası venldtğı gun yurt dışında bır gorevden donmekte ıdırn Olayı Roma da Buyukelcı mızden haber aldım Komu tanlarla hıc bır ılışkım ol mamıştı Zaten benı 18 Mart gunu düşunmuşler Mechs albumünü onlerıne cekmışler ve bır boşbakan adav ararla'ken, o torıhte kı Cumhurbaşkanlıgı Genel Sekret^rı benı hatırlatmıs Başbakanlık görevını bana sayın Cumhurbaskanı Sunay teklıf ettl Görevi Devlet Başkonm çjan onayasal olarak aldım Meclıs ve Senato başkanla rını zıyaret ederek durumu anlattınr Başarı dıledıler Parti baskonları Ue gorüstum Yardımlannı rlca ettım Esırgemeyeceklennı soylediler Hukumetl onların yardımları ıle kurdum Parlamentodan güven o y u ıstedım Ender gorülmüş bır coklukla bu guvenı oy sur© kalmoyı ıstemedıler. Daha lyı b r sıvıl ıdare kurulmasını ıstedıler, teşvık ettıler Daha lyı bır Anaya sa, daha az kusurlu bır re |im mekanızması ozlemını dıle getırdıler Az cok ba şarılı da oldular Az sonro ışler yen den bozulduysa suc onların değıid'r. Suç, dırl» bız potttkac;tann Vatandaş ne yapsın? «Seçmen vatandaşıorı lyı seçım yapamıyorlor dıye suçıamak cence dogru oıa maz Seçmen ne yapsın? K.atşıstna oy ısteyerek gelen adayıar, partıler ara sında ya bınnı ya otekını benıms yor, oyunu verıyor Başka bir seçeneğı yok kı! Po ıtıkaya atılıp ortoya çıkanıar orasında tercih yop mak, vatanaaşın elındeKı bıncık olasıııktır Haık kendı polıtıkacılarını çıkormıyor, polıtıkacıkar arasında tercth yapıyor. Part lerımız savunma ve hucum ıçın bıle merkezden, yukardan slo gan ve konu beklıyor. Yanl bızım demokrasımız yukar dan aşağı ışlıyor Ust kodemedetu bırkaç yüz v«ya bır iki bın pcHıtıkacıya duşuyor asıl buyuk ış. Bu, vatandaş.arımızın demokrasıdekı tecrubelen, oigunluk ları gelışınceye kadar boy le surecektır. Bana gon», rejimin selometi, kısa vadeOe yonetlcı kadroıann sorumluluk anlayışına, tem«lde «e, genış kitlenin yom holkın bılınçlenmesın*, sahlp çıkmosına boğlıdır. Kat îanmak, sabır gostermek, beklemok gerekiyor.» TÜRKLER'DE SENDİKACI OLMA TUTKUSUNU İLK SEZEN YUSUF SİDAL OLMUŞTU... İŞCİ TEMSİLCIS1 OLUNCA İLK IŞ OLARAK ISTANBUL DEMİR VE MADENI EŞYA IŞCILERİ SENDIKASINA UYE OLDU BAŞKAN SİDAL; clYI CALIŞIRSANIZ, SENDlKANIN BAKIRKÖY ŞUBESINi KURAR SıZı DE MUTEŞEBBıS HEYET OLA RAK GOREVLENDİRıRıZ» DEMıŞTı. O ANDA BıR ŞEY. ŞÖYLEYEMEDI TÜRKLER, cDAHA TEMSıLCILıĞİN GiRDiSİNİ, CIKTISINI BİLMEDIĞİNI» DUŞUNUYORDU . AMA GÜN GELDı SENDİKAYA GENEL SEKRETER SONRA DA BAŞKAN OLDU ssr Z^L = = j ^ = ^^ ^= S larıyla belırttıler Ise böyle başladım Sonuna kadar da porlamento ile calıstım Guven oyları aldım Başbakanlıktan cekıldığımde bıle parlamentonun güvenı surüyordu Buna rağmen görevi nlC*n bıroktım'»» = = SE S= ^E • ~ *^ S ^5 = 5= ^E ^S S ^E ^ ^ ^E = ~ z^ z^ =: ^z Z= ~ = = = ^^ ^^ ^ = = = Benden istenen iki şey.. «Hukümetten başlıca Ikl şey Istenlyordu Anorşik olaylan önlemek ve reformları yapmak1 Anarşık eylemleri sıkıyönetım ılân ederek büyük ol Cüde durdurduk Reformlara gelınce.. Bu iş ancak parlamentonun desteğl ıle başanlabll'rdı. Oysa, bunun mumkün olmadığı goruldü CHP'nin reform saydığını AP reform olarak kobul etmfyor du. Sunduğumuz, bizlm reform olarak hazırladığımız tasarılar parlarrentoda büyuk güclüklere uğruyordu. Blr tercih gerekllydi. Uzmanların ve hukümetln reform saydığı tedbirleii yururluğe koyabilmek için par lamentoyu hergün zoriamak, gene de olmayınca Silahlı Kuvvetler elıyle par lamentoyu kapatıp yerine bir çeşit Kurucu Meclls geUrmek.. Bana bunu telWn eden bir büyük komutan oldu. Ama kabul etmedım. Edemezdım inançlarıma aykırı idı. Gelecek yıllarda yurdjmuzun boşına altından kalkılamryacak belâlar getirebılirdi Parkjrrento neyl n» ölçüde benımserse onunia yetınmek benım aklımın al dığı t&k yoldu. öyle yaptım. O fırtınalı ortamda on uc ay dayanabtlmek buyük başarıydı Aşındığımı, gucümü yıtırmeğe baş'adığımı kavrayınca cekıldım. Özelllkle CHP ile, lnönü ile büyük komutantar arasında acıktan tartışma başlayınca, boşbakanlıktan Cekıldım.» "BİR BUYUK KOMUTAN BANA KURUCU MECLİS TELKINİNDE BULUNDU,, «REFORMLARI YÖRÜRLÜĞE KOYABİLMEK PARLAMENTOYU ZORLAMAK SONUÇ VERMIYORDU. PARLAMENTOYU KAPATMAYI DA BEN KABUL EDEMEZDIM. SONUNDA, KOMUTANLAR DA, SIYASAL PARTILER DE BENDEN SOĞUDULAR» Bana göre 12 Mart «12 Mart muhtırasına «dar be» dıyenlqr oldu. Ooğrul Ama bır bakıma.. Öto yandan şu da soyienebılır: Silahlı Kuvvetlerımizın en ust dort komutanı, orducnuza tercüman olarak one atılmışlar, zamanın hukumetine, ulkemıZin Içme dü»ürulduğu durumun çok daha kötu sonuçlOT doğurrnaw olasılığmı hatırlatmışlar; mil lı bııiiği, butunluğü koruyocok, onarşiyı onleyecek bto hukumet kurulmasına fırsat verılmesinı ihtor etmlşter dır. Işbaşındakl hükümet Ise bunu kcbul ederek ıstifa etmıştır. Anayasa yönünden, böyte bır davramşın komutonlar yönu tartışılabilır Lehte aleyhte goruşlsr plmuştur. Bu tartışmanın sonu gelmez O günku koşullarda ortam onlara bu tutumu devletın ve cumhurıyetın yuce çıkarları açısından zorunlu kılmış ve yapmışlar. Hükümet boyun eğmeyebılirdi Mıllet Meclısı ve Senato karşı çıkabtlırdi. C * madı! Tersine, meşruluğunu, Anayasaya, ic Hizmet Kanunu na uygunluğunu gordüler, ters tepkı göstermedıler. Bu bakımdan, kendımi hlç bır zaman meşruıyetın dışında bulmadım » Sendikacıhkta ilk adımlar Personeı Müdürü Türkler'ı puvantör olarak Işe aldı ama, hıc de «ınsan sarrafı» olmadığını kısa sürede anladı Zıra Iş Yasasma göre her ıkl yılda bır yapılan ışyerı ışcı mümessıllıği seçımınde ışcıler Kemal Türkler'e oy vermek istıyorlordı. Oyso tşveren, az okumuş, coluk cocuğu olanlardan ışcı temsılcısı seçılmesınden yanaydı Çünkü bu gıbı ışcıler kolayca tehdıt edılebılıyor ve ışten çıkarılma korkusuyia ışverene kolayca boyun eğıyorlardı. Oysa Kemal Turkler hem bekârdı. hem okumuştu, en azından lıse cıkışlıydı «Kemal Bey kardeşım. temsılcılık belalı ış sen aday olmaktan cekıl'» demıştı Personel Muduru Türkler ıse «Ben temsılci secilırsem hem möesseseye. hem ışcılere daha yararlı olurum» dıyor ve odaylığını gerı almıyordu Sonunda Türkler ışcı temsılcısı seçıldı. Uc temsılci toplanınca Türkler'ı «BaşrnumessıUlığe getırdıler Işci Baştemsılcısl olunca Türkler, bu ışın gereğını yapma yolunda adımlar attı ve Istanbul Demır ve Maden! Eşya Işcılerı Sendıkası'na üye oimakla işe başladı. Sendıkanın Genel Merkezl Balafta demışlerdı. Sonradan adı Emayetaş olan M. Sıtkı Bütün Fabrıkasının ustabaşıları «sandukaının başkanınm işten atılanrş blrt olduğunu eklemışler ve. «Yusuf Ustanın ustune usta jlmaz. ama sandukaya gırdı ve işten atıldı» dıye Kemal Türkler'e de gözdağı vermışlerdıTürkler, Balat'ta boşyere sendıkayı aradı Oysa 1947' de merkezi Balat'ta olan sendıka Cağaloğlu'na taşınmıştı ve haftaoc Ikı gun acık kalıyordu Çunkü sendıkanın üyelerınden topladığı 25 kuruş aylık ödenti ıle ancak bına kırası verılebilıyordu. Turkler'ın sendıkaya gıttıği gün, Başkan Yusuf Sıdaı oradaydı. Uzun boylu. kalın sıyah kaşlı esmer, zekı bakışlı, alcak gonüllu bırıydı Sıdal «Buyur kardeşım» deyınce Türkler: «Sendıkaya yazılmak Icın geldım, M. Sıtkı Bütün Ema ye Fabrıkasında Işcl Baştemsilcısi secıldım. Sizden soracaklarım var» yanıtını verdı Sıdal, aradığını bulmuş gıbıydı. lyj konuşan, tavırlan güven veren, elı yüzü pak bır ışcl baştemsılcı sl Bakırkoy yoresındg sendıkaya güc katabılırdı Turk ler'ı sendıka uye deftenne gecıren Yusuf Sıdal, Bakırkoy bolgesınde karşılaştıkla rı gucluklerı anlattı, ışcı temsılcısının gorevlerl hakkında bılgıler verdı Sonra«lyl calışırsanız sendıkanın Bakırkoy Şubesını kurar, sızi de Muteşebbıs Heyet olarak görevlendırırız» deyınce Türkler ne sevındı, ne üzüldü. «O an, ıcımde tuhaf duygular bellrdı, demışti bır sohbetımızde, daha İşçı baş temsılcılığmın gırdi cıktısını oğrenmeden sendıka şubesinde yönetıcı olmak hıc hesapta yoktu Sonra sendıkacılık bu kadar kolay mıydı'' dıye düşündüm ve Yusuf SıdaPa bır şey soyleyemedım » «Yusuf Sıdal, çok lyl blr lnsandı. Genclere, bılgili olanlara sendikacıhkta yer ayırmayı sever ve başka sendıkaların yaşlı yonetıcılerıne de bu doğrultuda önerılerde bulunurdu. Kemal Türkler'de sendıkact olma ^ ^ S Ş S S S =£ = = = = ^=: = = = Sendikacılığa baskı dönemi İşverenler ışyerı temsılcılerını ve uyanık ışcılerı sendıkalarından ayırmak ıcm ışten cıkarma aracını bol boi kullanıyorlardı Amo bu çıkarma işlemı sendıkaların guçlenmesı sonucunu venyordu. İşverenlerın Işcı sen dıkasma düşmanlığını goren ışcller, sendıkaya üye olmaya koşuyor ve üye olanlar da sendıkayo daha cok sarılıyorlardı Işten cıkanlan Işcı temsılcılerırın II Hakem Kurulu'nca işe gen (Arkası 9. Sayfoda) yordum ki, partılerın lıderlen, ulketrızm ıçıne duşuruldüğu durumun nasıl bır felâketle sonuclanacogını gormuşlerdır Demokratlk re|im tehlıkedeydı. Yurt butunlüğü tehlıkedeydi. Partı çekışmelerını bır yana ıterek, benımle el ve ışbırlığı yapacaklarını sanmıştım. Lıderlerle ılk konuşmamda, bana bunun temınatmı sözle vermışlerdı. Kısa bır sure gerçekten de barto yardımcı oldular. Bir Uderin «komutonlorımızm bu girişıtnlerinden başanlı cıkmolan için elden gelen yordımı yopacağız» şeklinde bana güc verdiğinl hatırtıyorum. Fakat kısa bir sür© sonra gene partı çekısmelerı, secım yatınmı denılen davranışlar on plana gecti. O donemdeki parlamentoda, sıkıyönetım uzatma görüşmeleri bugun Ibretle incelenmeye değer Partıler. ıçıne düşülmüş olan kötü ortamı unutmuş gibi, birbirlerme ve hükumete karşı amansız bir cekişmey© gırdıler. Bunu yasalarla önleyemezsınız Yanl, bır çoğulcu demokrasıde yasakla önüne gecemezsınız. Bu bır yasa ışı değıl, karşılıklı anlayış. ulkenın yuce cıkarlarını koliayış, koruyuş bılıncınm yerleşmesı meselesıdır. Bu zıhnıyet polıtıkacılarca benımsenırse, yasalar da lyı tşleyecektır. Bugunkü ortamda, fktldar ve muhalefetin yopamadıkları bence işte bu işaret ettığhn Işbırlığıdır. Turkiye, ne yazık kl. 1908 meşrutıyetinden bu yana bu alanda pek az ılerleyebıldı» Karamsar mıyım? «Karamsar mryım? Her şeye rağmen. unutmayalım kı, 1945'tıen bu yana çok partılı serbest tartışma yaşamı sürüyor. 27 Mayıs ve 12 Mart, birer «yön düzeltmesı» gibi gorülebilır. Hed«fınden saşmaya başlayan bır füzenin, blr uydtınun yön duzeltimi ile gerçek hedefine yenıden yoneltilmesl gibi btr olay sayılabllir. Ne 27 Mayıs ta ne de 12 Mart'ta Silahlı Kuvvetler komutanları. bazı Guney Amerıka askerlen gibi iktıdarı ele geçirip orada uzun = ^= '=z ^ Tutulmayan söz «Gercekten, 12 Martta Başbakanlık görevıni kabul ed&rken lyımserdım. Sanı YARIN: Bir politikacuıın başlangıcı..