Catalog

ÎKİ CUMHURÎYET 31 TEMMUZ 1WO koncnlk bunolımın boşdorKJurücu blr hrzte suruau bu bunoiımlo mücadele oraçlorım bu «az başka bır bunalım odoğı olarak dstem ^mo lyıco yerleştırmıştır Carpıklığın köken'er» aroştırılırken etki ve tepki oigusunun f»P flözçjn uzak tutuluşu. soyut oroclar olo«ık getınen önlemlerin birbirfyle bağmtılannı buyuk öl«jde koparmıştır. Dengell bir sorunlor onolızi v * çözümler sentezi yapılmamış. buna bağlı olotjk da gslışmekte olan Turkıye'ye akılcı bir yaklaşımla kalıcı bır çözüm modeli. ya da rrodellen getirllemez olmuştur. 198011 yılların b , karmaşadan yana ise şansı dığer yıllara go e çok daha fazla. Kambiyo duvarlanndan, v«rgı önlemlerlne. yalın sermaye pıyasosı gınşmlennden porokredı ve faız konutarına kocar tüm alanlor. bu şanston nasibinl olmışlar >« almaktalar. Ama sonuc bugünun koranhk v» geleceğfn daha da karanltklaşocağı ocıkça b*|ırgınleşmış tablofon cercevesındo hep oynı enflasyon. ulusal gehr ozalışı, ucret ve Istıhdom kodrosu. dış ödemeier oçığı, karaJ>orsacı ve vurguncu bir azmlık yaratılışı. E olaylar ve görüşleK Serbest Döviz Ticareti Faik Y. BAŞBUĞ M. bu gfrtşfm v» karorlor. gerçekte. ekonomık cokuntunün lyıce belırgınleştiğl 1974'ler sonrosının ıike polıtıkası sonucuna boglı olarak renklentyor IMF ıstemlne, diğer ulusJararası malî kuruluşlar önenlerıne göre Blr bakımo başlangıçta yeğlenen ve bugun de oyunun kurallarının blr devomı olarak adeta zorunlu şekılde izlenen bir polıtikanın çıkmazı olarak surdurmektedır Türkiye deneyımlerlnl Ama yıneleyelım, dövız gırdılerınde artmo otmadığı gibl daha çok mal satarak bır once kl dönemın dövizını ancak elde edebılme soz konusu olmaktadır çoğu kez. Dovız gırdıleri yönünden gozlenen bu olguya karşın, döviz cıktılarını aşın derecede zorlayon ve sonucta da dış açığı buyük bır ulusal sorun halıne getıren ekonomlk gelişmeler her geçen gün aoha büyük sorun olarak ortada kalmaktadır Turkiye'nln teoride dövlz kazandırıcı işlemler ıçin verdığı odünçler bu noktada kalmamaktadır. Artmadığı ve artırmayı sağlayıcı temei yapının yoksunluğu bılındığı haloe, bir de ıKendi dovizını kendın bul» sloganı lle bır boşka döviz tüketım sısteml ekonomık yaşam Içıne lyıce yerleştırılmlştır önce elde ettlklerl dovızın %25'l ve daho sonro %50'sl, kendl. ya da yan sanoyicısının ithal gereksınimlerınl karşılamok uzere doğrudon doğruya Ihracatçılara teslim edılmiş ve böylece otonom dövlz yönetımınden lıberal bir döviz yönetimt slstemine geçilmıştlr. Şımdl İse bu sınır aaho da genışletılmış ve Turk Porosı Kıymetını Koruma hakkındaki kararlara ilışkın serl 1 no 5/4 tebliği lle ihracatçılara. elde ettıkleri dövızlerl blzzat kullanma yönünden herhangı blr bağıntı aronmaksızın serbestçe bır başkasına devretme hakkı tanınmıştır. Böylece 1978 yılı başlarından beri İzlenen sozde ihracatt özendırıcl «önce bul. sonra kullanı llkesl. bu son gellşmeyle «Bul, gizle, yönett llkesl holine dönOstürulmuştur. CunkO artık blr ytmdan ekJe edilecek dövızln %50'sl ıhracatÇılorın güncel gereksınımlerı ve taze gırdı istemlertnl korsılamak Için kullonılabıleceği glbi. bir yondon da beklemekte olan garantısiz borctann (iklll finansman) tasfıyesı işlemınde de kullanılabllmekted.r Böylece kaynağı yıllardon beri bır sır olarak kalmış ama, genel idarenin de kobul ettığl gıbi yerli sermayedarlann uluslararoaı fonlarını yansıtan ıkılı fınansman dövizterl, bu yenı gelışme sonucu tekrar yurt dışına çıkma ve yenı ıkıll fınansman gereksınimlerlnl karşılamak uzere uluslararası fınans kuruluşlonnda yenıden filız'enme olanağı bulacaktır. Asıl ilgınç özellık ise serbest tasarrufa bırakılan bu dövizlerın devlr Işlemleri sırasında kendını göstermektedlr. Uretım ve Iç finansman darbogazına gırmış, bu arada da itnal olanağı kalmcmış kuruluşlar |ya da Ithalat yopmadan elde edılen avantajın cekicilıği) kullanabıleceklerı dovızlori bir boşka kullomctya, yo da aracıya devrederken normal kurun 20 TL. üzerınden fıyat ıstemektedır. Başka karaborsa kurlar üzerınden dovızlerıni devretmektedır Devredılen dövizlerın maliyetlere nasıl yansıyacağı sorusu kadar, bu tür devirter sonucu esasen artırılamayan kıt dövizlerln ulusal kalkınmo alanında hangi objektıf filçGtlerle yönlendlrıleceğı sorusu ise. rylce düşüncelere yerleşmış şekllde yanıt beklemektedir. Ve denebılir kl, bir öncekl donemde karaborsayla mücadele ıçın katlı kur sısteml gıbi oldukça önenv li bır yenılığı sıstem Içıne yerleştlrme cesoretı gösteren devlet, bu defakl temsilcılerl arocılığı ıle bu tür vurgun kaynoklon uzerıne gitme yerıne, bır bakıma özendlrlcl olmo durumunda kalmıştır. Hem, dövız araç olarak vurgun kanallarına doğru akıtılmış, hem de, «Ben morllrtal değer anallzıni lyl yapamıyonım, sen değerlendir ve kullan» denerek, ekonomidekl den Bu gçllşmelerden özellıkle enflasyon ve parakreçjı polıtıkası üzerınde genış bır keslmce duruldu. Hâlâ da durulmaktadır. Karşıt ve oynı yönda olanlar polıtık tercıhlerıne gore beğenme, ya da reddetme yönünden görüşlerint çok sık şekılde ortaya koymuşlardır. AncaK güdümlü kambiyo polırtkası ve bu politıkanın sonucuna göre renklenmış bulunan dövız sısteml, ıhracat. ftha'at konulan ve ılışkin kararlor söz konusudur kl. aslında devlet politıkası olarak belırlenış şeklıyla doğrultusunun ve sonucunun ne olduğunu saptamak olonoksızdır Bu nedenle üzerınde ayrıcalıkla durulması gerek ır. Hele ülke Içinde ekonomık cıkar gruplan arasında kutuplaşmanın yoğun olduğu günümuzae. dövız ve dovıze dayaiı korarlar gensınde yatan gerçekJer cok daha büyuk önem kazanmaktadır DÖVİZ KARABORSASINI TEŞVİK Türkiye. yapısa! özeltlğl gereğl Ithafattnın cok altında Ihracatla yetınen ve bunun sonunda da esasen ekonomık etkenlere gore büyuk blr duyarsızhk gösteren. hatta negatlfleşme yönünde duyar gösteren bır ülke durumundo buKınurken, oyle anlaşılıyor kl. daha çok dış güclerın buyük baskısı altında bazı parasal önJemtori denemekten de gerl kalmıyor. Devalüasyon ve çapraz kur oyarlamalan, paro orzını kısma gıbl. Ve yine oçıkco gözlemlenlyor do bozufmosına otanok verflmfştfr. Hangı açıdan bakılır ve hangı sağduyuya dayaiı taratsızlıkla kararlar irdelenırse ırdelensın. görünen <*udur Güçler dengesı günümüzde stokçu, karaborsacı ve arocı tefecl lehlne deglşmiştlr. Yasalara ragmon değışmiştır. Ve sonunda devlet gücüne ve olanaklarına rağmen tercihıni bu ekonomık etklnlığı yüksek gruplar lehine yapma zorunda kalmıştır. Mücadele etmeye hazırlanmıştır zaman zaman. Bu mücadele, ekonomık carpıklığın yaratıcısı bu gruplorın yok olmasına değıl, sonuçta, onları, konumların daha da kuvvetlendırerek meşrutaştırma noktasına varmıştır Kara servet dedenilen vergl aışı bırıkımlerden, yasal sınırlandırmalara rağmen tefeci pıyasası taızl uygulamalarına kadar, bır turlü dısıplıne edilemeyen güçler. sonunda hem varlıklarını sürdürme ve hem de devletın temel kurumlarını kendılerine benzetme ve yanlanna çekme noktasına var* mışlardır. O kadar k), günümüzde belırll blr alanda izlenen çarpıklık yok edılme yerlne. karşı tarafta bulunanlar çarpık alana dogru çekilerek dengelenebılmektedır Bıhndiği gibl 1980'li yıllar üç rakamlı olacak denillp doza|ı saptanamayan enflasyon gerçeğlne paralel şekılde yepyenı bır bankerlık olgusu ile karşı karşıya kalmıştır Kâr marjı, çalışma şekli var olduğu savlanan aracılığın doğrultusu ve vergl yosalan ve faız kararları karşısında yükümlülugü bilinemeyen bu kurumlar, me^ru yasal sısteme cekılme yerıne, rahatsız ettığı banka işletmelerl gıbl kuruluşlar kendılerine benzetilerek daha çetın gecmesi beklenen bır başka ortama dogru ıtılmışlerdır Daha açık deyişle önüne geçılmesı ve çalışma şekli konusunda açık blr gösterge bulunmayan kara servetlerın. aynı rahatlıkla bır de bankalarda çalışmalan amaçlanmıştır. Böylece daha liberal ve daha kırıcı bir yarışım ortamı oluşturulmuşıur. Artık kara servetlerın meşrulaşacağı beklentısl bir kenara Itılmlş, blr bakıma plyasa, cok yonlü şekilde bu guçlere teslim edilmiştlr. Bunda, bankaları «karalı* servetler Içıne ceken, «Vadelı hamilıne mevduat sertıfıkası» sısteml üzerınde durmak gereklr. öngörüyle umulmuştur kı, koralı fonlar, «Tasasız, endışeslz» bankalara doğru akacaktır. Sonuc ne olurso olsun dıkkat ceken şudun Kaçakçı ve vurguncu, bu denli açık bir ödunlendırmeyle karşı karşıya bırakılırken, gerçekten tutarlı bir muhalefetle konunun karşısına geçen ve vurgun odaklariyle birleşme anlamına gelen böyle bir kararı öz bir değerlendırmeye tabi tutan gruplara rastlanmamıştır. Faşist dıyor KABACAU Terörden Ne Haber? Foslstierle Işblrtlkçnertnfn ctcendi aBırfaçİtrftgı t> laylan ve sorunlan Türkıye'de bır dıkta rejirri kurabılmek Içın bır bahane gibl kullanmaya» yönelmls olduklon besbelll. Ve terör yenl boyutlarg tırmandıkça yol gösterenler, gostermelik çözüm yollan önerenler çoğalıyor. Bunlar. faşıst terörü gözden kaçırmaya çabalarken soğuk savaş dönemlnden kalma «kızıl tehlıke» yutturmocasını ısıtıp ısıtıp öne surerek ortalığı da ktzıstırmak tetıyorlarl # YENLSt GELtR... 23 temmuz gunlü TERCÜMAN'da Naztı fhoo*. «Soldan kaynoklanan vurkoç eylemlennl, bireysel teror gıbi gormemek lâzım. Bu bir öncü savaştır» dıyor ve sürdürüyor: «Temeldeki fıkir şudur: Madem Türkıye'de Guney Amenka'dakıne benzer bir dıktatorlük yok. madem Turkıye sıyasi bir sömürge değıl, madem merkezt otonte nısbeten kuvvetli. bu «suni denge lcinde» halk kendiliğınden isyan etmez, ısyanı ancak bır partı. «öncü savaşı ıle tahnk eder ve sllahlı catışmaya doğru sevkedebllır. Güney Amerıka devrimciliğıne özenen bircok frakslyonun görüşü, aşağt yukan bu Istıkamettedır Olkeyl Iç eavaşa sokmok içın elden gelen yapılrrak todır. (...) Bu tehhkelerl görüp. vatanı. devletl korumak Için siloho sarılan lor var Tabll bu sahıslor devlet otorıtesıni büsbütün tahrip ediyorlar. Çatışmaları Iç savaş mertebesıne yukseltıyorlor. MBhyetçı gençler. hatalı telkinler altında bırakılarok şiddet eylemlerine sürüklenıyor. (...) Çok şükür ki devlet sahıpslz değlldlr. Meşnı hükumet 1$ başındadır. Başaramazso gider. yenisi gelir... Türk Sılahlı Kuvvetlerl. devtetlmizin en büyük doyanoğıdır; sorumlu komutanlor başarılı olomazlarso glderler yerlerlne yenileri gelir... Cezayı örgütler de ğıl. hokımler verir: hakım müteredditse, çekingense glder. yerlne yenisi gelir.» Basın Müzesi Kurulmalı Turgut ETİNGÜ T am 250 yıldır (1729) onurlu bır geçmlşl olduğu holde tTurk Basın Tarlhl»crizl kapsamına alacak bir müze kurulamamıştır' Oysa nlce büyük yeteoekli v» hayranlık duyurucu gelıpgeçmışiyle Turk kalem guçlerinın anılorını da yansıtıcı böylesıne bir kuruluş ne kouar gerekll Bu ozlem gunümuzde de bır düş gıbi görunuyor yazık *Ü... Bır tArkeolofi Müzesi». ArKidolu'nun blr kentınde. «çesınde kurulabılır Çunku Anadolu, yöresel yapısı bakımından okluğu kodar. tarıhsel geçmışi bakımmdan da orfceolojinin tum zengmliklerıne kucak acmış ve dunyado eştne ender rostlanocak bır ulkedlr. Ama nıce yıllardır «Turk Basın Tarıhi>ne oncülük etmış. deyım yerındeyse yalnız bır Imporatorluğun degıl. bır Cumhurıyetın basınına bıle «Başkent» olmtış Istonbul'do böylesine bır muzenin gerçekteştırılerremesının nedenlerirü sadece blr «adam sendecılık»le noktalayabılırızl. Şımdı geçmışte kalan ve nankorlüğün unutulmuşluğunda duraklomış Turk kalem ve duşun adamlarımızın seçkın kışılerınden bır veya ıkısını anımsayan, yıns de bır veya rkı kişi çıkıp önayak olur ve onların mezarlan başmda. gosterışten uzak bır anma torem de düzenlenır. Gelin görün kl. yakın bır tarıhte yüce Ahmet Rasım'ın onısına boyle bır anma görevi yerıne getırılmek istenir ve O'nun mezan dlye sadece ad benzerligınden ötürü blr başka tOoktor Ahmet Rasım» rrerhumun mezan zıyaret edihrl Şımdl ben ylne sorguyo çekiyorum kencMml. Şoyto blr soyleşi yapıyorum: fYuzyıllorın Bâbıâll yokuşunda. oevresınde Turk basın tarıhme müze olaook tanhi btr bina yok m u ' ı Yıne ben yanttlıyorumfVoaar!.. Üzerındeki yuvarlok alçı tabeiâsında bugün biie (Akşam 1918) yozılı ılk Akşom Gazetesl'nin, Cemal Nadır Sokağındakı bınosı var. Hele onun az daha yukarısına düşen bızım gazetenln (Cumhurıyet) yenl bınası önündekı ahsap nttelığınde ve bır muze olmaya en elvenşlı görunumdekl eskı, bugün ıçın yıkıma bırakilmış gıbi boırtooş duran kooa, gorkemlı bınosı...» Bılındıği gıbi «Müze* sözcuğünün kökenl Lotinceı den gelır. «Akıl. düşun ve yorotma» anlamlarını özetler. Batı kültüründe yerınl 15 yüzyil sonrası alır. Eskl yopıtlordan koleksiyon kurma hobısi. ılk müzecılıkte temel oluşumdur. Yurdumuzda muze kurma düşuncesl 1846 1881 yillan kapsamında ve özellıkle yüce sanat adamı Osman Hamdl Bey'ın çabosıyla oluşur. Demek üfkemlzde muze, Batıdan ancak 300 yılı aşkın bır zaman surecı sonunda gerçeklesebltmıştır1 Sözun burasında kendt klşiliğinln yoratıcı gucu, dJrencl ve cabalarıyla Konya'da koskoca blr «Koyunoğlu Müzeslınl tek başına kuran örnek adorr izzet Koyunoğlu'nu saygı lle anma gereğmı de duyuyorum. ölümurtden önce müzesine Batılı uzmanlarco 100 milyonun ustunde değer bıçılen. oyrıca kıtaplığında bir eşi daha bulunmayan yazma yapıtlannı da tümuyle ulusuno armağan etmlşti. Karşılığında bir yaşam haroamıştı. Oysa gelın çörün ki, bizim resml makamlar daha 1931 yılında. HazıneI evrakta tarih değerleri ölcülemeyen belgelerl kamyon dolusu Bulgorlara satrrıştık! Böylesine «adam sendecilıkle» yok ederek. o tiönem cok utanç vertcl bir örneğe de tanık olmadık mı'... Bu belgelerimızin sonradan düzen gördüğu ve 6zel yaptırılmış binada sergilendıği başkent Sofya'dakl arşlvını gören Amerlkalı fkl müsteşnkın övgülerınl Topkapı Müzesınde dınleyenlerden bıri de ben olmuştum ve acıklamo nsdenıyle de anlatılmaz bır üzuntü duymuştum' ŞimdJ bır burukluk zaman zaman ıçımde dızilenen blr sonı ve sorun slmgeslni oluşturuyor ve gözlerirrtn lce dönuk ekranmda Türk basınına nıce yaşam yıllormı vermlş, yapıtlarının onur dızısınde yücelmiş kalem ustalanmızın portreleri peşpeşe geltyor Agâh Efendl. Ş|no»i, tkdamcı Ahmet Cevdet, Dıkran Efendı Ahmet ihsan. Ebuzz'yo Tevfık. Mohmut Sadrk Mehmet Akif Gülıstan Hlkmet. Belkıs ŞevKet. Yunus Nadi Sedot Slmovl. Ali Naci ve dona nlce nlce kalem ustası anlam dolu, ama üzgun bakışlannda «Unutulduk mu?> •orusunu ylnelıyorlardı'!... 1960 yılı, 650 bln komu keslml çalışanını kapsayan toplu Iş sözleşmelerlnin yenllendigl yıldır. Komu kesimlnde örgütlü Işçllerın 1980 yılı başındakl öcretlennın resl değerlnl koru yabılmek ıcın, yıllık yüzde 100' e yaklaşan enflosyon hızı kar şısında, sendıkalorın ücret ar tışlarını en az yüzde 100 oronında gerçekleştirmeleri gerek mektedir. Sondlkalann. yüzde 100 ücret artışı Istemleri karşısında, işverenler. «ücretler sınırlandırılmazsa. enflasyon durdurulamaz» diyerek. bir yandan Işçl ucretlerlnin eski düzeylne getl rilmesıne korşı çıkmakto, öte yandan da maliyetlere emek dı şmda yansıyan hammadde ve gırdl fiyatlarındoki yüksek ortışian. kendı kârlarındon ödun vermekslzln geniş yığınlann sır tına yüklemektedirler. Topiu sözleşme görüşrnelorinln tıkandığı aşomodan Itiboren başlayan uyuşmaziık döne ml. özellıkle kamu kuruluşları lle surdurulen sozleşmelerde aylarca surmektedır. Bu donem sonunda yüzde 100 artış sağlanması, çoğu kez ucretlerdeki gerılemeyi blle karşıloyamomaktodır. Greve gldılerek kazonılon üc ret artışları İse, grev süresının uzunluğu ya da ktsalığı lle orantılı bıçimde, ücretın satın alma gücune olumsuz yönde etkı yapmoktcdır. Kamu işyerierlnde uzunco sürelı grev uygulamalarıno pek rastlanmamakla biriıkte, uyuşmazlık donemlerinin uzunca surmesl. boyle donemlerde zaten ücretının değerl tamamen düşmüş olan Işçılerin yaşamlannı sürdürmelenni guçleştirmektedir. Şendıkaların ise, böy le donemlerde işçlyl ekonomik bakımdan destekleyecek herhangi bir girişıme yönelmediklerl gözlenmektedlr. Salt bu gözlem dahi, ülkemizde uygutanan ucret send'kacılığı mode llnin terkedılmesi tartışmasmı açık bır bıçimde gundeme gettrmektedlr Sendıkalorin ellerindokl grev ve benzerl fonların işçinin satın alma gücünu koruyucu aian larda kullanılmaya başlaması lle, sendlkal savaşımın ücret arttırımı ile smırlanmış dor kahplanm bır ölçude osmak clasıdır. Sendikal Savaşım ve Kooperatifçilik ı ÎŞÇt ÖRGÜTLERÎ, TÜKETÎM KOOPERATİFLERİYLE GÜÇ YAŞAM KOŞULLARINI GÖĞÜSLEYEBİLİR. LER. GİDEREK UCUZ HİZMET, GEREKÎRSE PARASIZ HtZMETE VE ÜRETİME DÖNÜŞTÜBÜLEBİLtR. bölgesel kooperatıfln ülkemlzln 67 ıl 8inırları içerlsine dağılmış 850 şubesınde uyelerının yararma sunmuştur. Yol Iş Federasyonu'nun Imzaladığı toplu Iş sozleşmelerm de bulunan hukümierle, Bırlık çalışmalarına her aşamada işveren katkısı sağlanmaktadır. Malların üretım merkezlerınden ana depoya ve buradan da tum koooeratıflere ve şubelerlne dağıtımında işverenın araç larından yararlanılmakta, kooperatif ve şubelerinde çalışan ve sayıları bıne yaklaşan personelın ücretı de ışveren tarofından ödenmektedır. YOL KOOP'un bu uygulaması lle, Anayasa'nın 51 maddeslnde yer alan Devlgt Kooperatifçıliğm geltşmesıne katkıda bulunması, llgılı kamu kuru'uşlan kaynaklarından yararlanılarak yaşama geçinlmektedlr. YOL • KOOP'un en önemll Işlevl. tüm kooperatlf ve şubelerinde, enflasyon hızının yükselmesıne karşın, flyat ıst krarı sağlanması konusunda yoğunluk kazanmaktadır. Son altı aylık sürede. fiyatları kamu tarafından saptanan yağ ve Tekel maddelerı dışında, YOLKOOP mağazalarında fıyatlar değlşmemıştır YOL KOOP a bağlı kooperatıflerde son altı aylık donem de fıyatların degışmemesınde temel neden. mevsımlık gerek sınmeye uygun mıktarda alım yapılmasıdır Tuketım Kooperatfflerl Merkez Bırlığı'nın kuruluşuna oncu luk eden Yol • Koop. 326 mılyon kooperatlf uyesının en üst orgutu olan Uluslararası Kooperatif Bırlığı'ne de uyelık ıçın başvurmuştur. Kısa sürede büyük gelışme gösteren Yol Koop'un, bu aşamaya gelmesınde. kooperatifçilik bılgi ve deneymınin sınıfsal acıdan yo rumlanması ve uygulanmasının payı yadsınamaz. MİLLİYETÇİLER!.. 26 temmuz gunlü HERGUN'ün «Meselenfn Aelı» başlıklı ımzasız yoruırunda denlllyor kl: «Düşman sanayileşme merhaleslndekl Türkıye'nin ekonomlk sıkıntılannı, sonuçları önceden hesaplanmaksızın uygulonan kapitalist sanayileşme rrodelınin meydana getirdığl lctimal Iktisodi meselelerı, memleketımızdekl bölgesel farklılıklan. mezhep farklılıklannı insafsızca istısmar ediyor. Hedef Türkıye'de Marksıst • Leninlst Wr sıstera değışıklıği meydana getırmek. Türk Oevleti'nln voton • mıllet butünluğünü parçalamaktır. Dünyoyo hakım olmak Isteyen btr süper gucün desteğlndekl komunıst bölücü çeteler faalıyetierinl bütün şldde ti ile devam ettirlyortor (...) Komünıst bölucü çe telerin devletln guvenllk kuvvetlerine dahl acımasızca kurşun sıktıklan blr ortarrda onlorın kurşunlarına hedef olan Türk Mlh lıyetçilerinl komünlst • bölücu eşkıya ile aynı kefeye koymak. yalnızca goflet değıl, aynı zamando büyük blr şerefslzUktir.» HüseyinPOLAT YOLKOOP C«n«l Müdurü de yaşoma geçirmenln zamant çokton gelmıştır. lşcı örgütleri. uyelerlnın temel gıda ve gereksınme moddelerinl kaynağından sağlayarok uzun sure değışmez ftyatlarla eatın alabllmelerlnin yolunu. tuketım kooperatıfleri ku rarok ve bu kuruluşları Işletılmeyen sendıka fonları ile destekleyerek açabıllrler. Gıderek tuketım kooperatıflerınin üst örgütler kurarak, büyuk ölçekh mal alımı, depolama, degerten dırme ve dağıtımının da tek «1den yapımına öncülük edebtlırler Tüketım kooperatiflerl, toplu iş sözleşmesi görüşmelerının tıkandığı ve uzun süren uyuşmaziık dönemleri ile grev uygulaması sırasında, işçlnln geçımlnl sürdürmesınl sağlayaca ğından, sendıkaiarın böyle donemlerl, tabanlan lle birlfkte sarsıntısız bıçimde atlatmalannı ve işçlnln ekonomik bakımdan desteklenmış olması nedenı ıle daha ılerl haklar elde etmeleıinı sağlar. Tüketim Koo peratiflertnln normal donemlerde sağladıktan ucuz hlzmet. uyuşmaziık ve grev donemlerinde. sendıka grev fonlarının desteğl lle «parasız hlzmet'e» dönüşeblleceğmden. böyle dönemler sonunda sıkça rastkjnan sendikal bölunmelerin de önüne gecllmlş olur. Tuketlm Kooperatlflen Ost öt gütleri sendıkalorın kullanılma yan fonlarını değerlendlrerek yalnız toplu alım ve dağıtım Iş levlerl lle yetmmezler, temel maddelerin üretlm ve Imalatına yöne'erek hem tekellerin ve sermaye cevrelerinln yapay ma liyet ve fıvat artırımlannı engelleyeblllr, hem de yenl Iş olanaklan yaratarak işslzlik soaınunun çözümüne katkıda bulunabilirler Oretıcl kooperatif örgütlert lle gerçekleştireblleceklerl ortak yatırımlarla da köylü emeğinln aracı smrftaroa Istismarını önleyerek Işçl sınıfı Ite üretlcl kftylölerln doha somut ve sürekll blr dayanışma Içine glrmelerlni sağlayabıllrler. # HANGt EMPERYALİZM? SON HAVADİS başyazan Cihod Baban, M temmuz günlü yazısında aynı teranelert ylneilyon •Kemal Türkler ve Köksaloğiu'nun cenaze ilanla rında görülduğu g bl bunlar aslında bır iç savaşa hazırdırlar. Bu Iç savaşı devlete ve onun askerlenne karşı vererek, meşru olmayan bır mücadele alonında ortaya çıkacaklarına, karşılarında tıpkı kendılerl gıbi gayrı meşru olarak devletl ele geçlrmek. fakat bu devletl tep El içlnde Sovyet Rusya'ya değıl de kendı d'ktalarına tabi kılmak ısteyen kışıler le mücadele etmek ışlerlne daha uygun gelmektedlr Zlra kamuoyunda blr mütegallıbe dıktaya korşı çıktıkları gorunümü lle kendılerini haklt görenler çoğalabılır. Bugün Türkiye de hâlâ sol eylemln, Türkıye'yı kuzey emperyolizmıne tesllrr etmek Isteyenlertn eyleml olduğuna inanmayanlor veyo tnonmaz görünenler çoktur. Bu grubun Içinde foal Sovyet milıtanlan olduğu gıbl soldaki oyları kaybet memek korkusuylo bu teh llkeyl görmezlıkten geteo kışıler veya portiler de vardır » YENI BİR GİRİŞİM: YOLKOOP 1974 yılında Türk . Iş'ın baş lottıgı bu yönde bır gırışımın bağlı 8»nd*alar tarafından ge rekli ilgi ve desleği gormemesi üzenne, 1979 yılında aynı ginşım. Turk • iş'e bağh Yoi iş Federosyonu tarafından baş totridı. Vol 1» Federa8yonu tabanın dakl Işçıierin yıllardır surdurduklerl tüketim kooperatıfçllığl uygulamalarını. Pederasyon bunyesınde toplanan fonların da desteğı ıle daha etkln ve ya rort| bır düzeye getırmek amacı ile oiuşturutan Yol Iş Federosyonu Üyeleri Tüketım Kooperatiflerl Birliğl YOL KOOP, bir yıllık kısa bir uygukrnıa döneml sonunda, sendikalor oçısından kooperatıfçıllğe yöneimenın kaçınılmaz olduğunu kanıtlodı. Yol • iş Federosyonu'na bağlı yerel sendlkalann öncülüğün de kurulan 20 bölgesel tüketım kooperatifınin üst örgutu olan YOL KOOP. 150 bln Işçl ve memur üyesi lle bugün ütkemlzln en büyük tüketıci kuruluşu haline gelmlş durumda Yol • iş Federasyonu bunye•Inde toplanan fonların sendıka . kooperatif Işbirlığl yolu Ile işçi yararıno kullanılması omacıyla kurukm YOL KOOP, çoğunluğu kamu kesimlnde ça lısan toplam 150 bin İŞCI ve memur üyesınln gerekslmm duyduğu temel gıda ve Ihtıyaç maddesinl toptan temin etrtvek te, depolamakta ve dağıtmaktadır. Kuruluşundan bu yano geçen bir yıllık Sure Içenslnde Blrilk. 150 mllyon llra tutanndo gıda moddesl, 50 mılyon llralık temiöik maddesl 40 milyon Hrolıfc dayanıklı tüke tim malı ve 10 mllyon llralık okul defter •• k«rtaslyes( olmok Ü2«m toplom 250 mllyon llralık atım yopmtş ve bağlı 20 TARİHİ UZLAŞMA! Türkler içın Turoncılık, Turancı olmak, btr kusur değıl. ıftıhar edılecek bir mılli haslet ve Kültür BTliği taraftartığıdır. Bu geroeğj boşka turlü göstermek cok yonlış blr tanıtmadır. Turancıl* Türklüğe sohip çıkmaktır. Turancılık Türklüğön monsvt alt yapısıdır. Turancılığı şlkâyet etmek Turklüğu şıkâyet etmek ten farksızdır. Tekbı ERER (Son Havadis, 22.7.1M0) SONUÇ Yol Koop. sendikal sovoşımı kooperatifçilik eyiemı ile butunleştırmek amacıyla kurulmuş ve kısa sürede 150 bın ka mu kesımı çalışanının ekonomık guvencesl halıne gelmiştir. Ucret sendıkacılığının olumsuz etkılernl sendikal fonlarını kul lanarak gidermeye çalışan Yol • Koop. kamu kaynaklarının kooperatif yolu lle çalışanlar lehine değerlendirilmeslnin de öncülüğünü yapmaktodır. Tüm sendikal örgütlerin, Yol • Koop modellnl örnek alarak üyelerınin kurduklan tüketim kooperatıf'enni Işkolları düzeyinde blrleştirerek üretlcl kooperatifleri ile doğrudan lllşktisndırmelerl ve gerekll alanlar da uretlme y&nelmelerlnl sağla maları halinde, sendlkal fonların işçlnln yaşam duzeylnl yük seltmek amacı lle kullanılması olanoflını yaratacaktır. tşçl sınıfı llderlerlnln, böyle blr u y gulcmaya karşı llglsiz kalmoyacaklannı umarız. Acı Bir Kayıp Hacı Rüştu Paşa kıza Fatma Servet ve son Halep Jandarma Kumandaru Ahmet Sedatoglu, Betul Selısık, Perihan tntemçelik ve merhume Furuzaa Sencer'in agabeyleri, Ayşe Berme. Zeynep Sözen. Mehmet Ah tntemçelik. Leyla Sencer, Çıgdem Hausman Şebnem Aksan ve Şehver Demırcioğlu'nun dav yüarı, Kazım Somer'in damadı. Haluk Somer'ın k»yınbıraderi. Sedat Tarim, Tuba Tarim ve Sellm Tı»rtm'in sevglli babalan, Mehlika Tarim'in değerii «fl, Valdebag PrevantoryumSanatoryum hnfrt*TVfrt emekli dahiliye mi»AİMiMi.ı.nnHan sanat «everleıla arkadası, NEDEN KOOPERATİF?... Sendikaların grev ve benzerl fonlarının, toplu Iş sözleşme sl görüşmelannin uzodığı. ya da sonuçsuz kaldığı dönemler de işçl yararıno kullanılablleceğl alonlar vardır. Dünya işc< sıntfı torihi emekcl örgütlerlnın böyle dönemlerl sorsıntısız atlatmalan ve bunolımdan güç lenerek çıkmalorında basarı lle ırygulad'kları yöntemlerden blrl olarak sendlko • kooperatlf işblrlıgmin sayısız örneklert lle doludur Olkemlzde de bu yön teml, tüm sendlkakJr düzeyin ACI KAYBIMIZ Denlzll Meslek Usesl öğretmenlerinden ALİ BAL ve karrSat/l Buca Egftlm Enstltösu oğrencnerfnden MUKTEDİR BAL'I yftlrdHc Dostlan sağolsun. AİLESt | SaMM : OuBilıuıly«« NADtS NADİ Oaaeteclllk TAS » Genel Yaym MüdürO : Okto» KDKTBÖO: t MOesnm MudOrO • Endne OŞAKLIGtL » S. Y»»1»1«H UOdürt : C««to ÖZBATRAK | Basan «• yayao : Comburlyet M*ttısacilık ve Gazetedlik TJİfl. C»galo?lu TOrkocajh Cad No • 39 41. PosU Kutosu : taB tSTANBDL TeteftJO . SO 97 0» CUMHÜRtTET BASIN AHIJUI CTMATI TAABHflT RDCB • BÜROLAB : ANKAKA Koaar 34 4 Yenljeblr Tal : 17 M « 1788» # tZMtR: Rallt ZİT« Bohran NO.4S, b t : 3 Tal • 35 «T 00 1 3 U S 0 « ADANA : Atatflrk Csd TOr* H « n Knnnm U Bam Kat: J No : 13 Tal: M ABONE ÜCRETLERİ Ttot Kl 1 * • U X» 9001.800 3 600 m IMB İM0 7.300 TAKVtM 31 TEMMUZ 1990 tmsak GHaa» 3 48 ikJDMu Dr. Safder TARİM 307.1980 tarihlnde geçtrdlgi blr kalp krizl soTracn ••• fat etıruştır. Cenazesı 181980 cuma günü Şışh Ca> mlınden ö^le namannı müteakıp almarak KaraoBV ahmet mezarlığında topraga venlecektlr. Allah oodan rRhmotim esırgemesbı. Hsnn fnıplam» »» sgırbAbone T . tUn Tel: U 3 3 3B 5.33 JBJZI 1330 Ttta »17 AİLESt (Cumhurtyefc n 17 1« 4331).