Catalog

ONÎKÎ CüMHURÎYET 24 OCAK 1980 Küba'daki gelişmelere ilişkin yorumlar çelişik Rodezya'da seçim kampanyası kızışsyor Dtş Hobortor 8«rvlsl Zimbabvve'de yönetlmln siyohlora devri içjn 27 çubotta yapılocafc genel seçımler için yürütülen kampanya, sürgundekl gerilla llderl Joshuo Nkomo'nun ülkeslne dönmesinden sonra kızışmıştır. Kırsal olanlorda tedhış olaylorında son günlerd» gözlenen hızlı ortış Ise taraflar tarafından farklı yorumlanmakta ve bazı paruier seçimlerden cekılm» tehdıdlnde bulunmoktodırlar Zlmbabvve secımlerıne sıyahların kurdukları 10 styoso> partl katılTraktadır Bu 10 porti Içinde eskl Başbakan Abel Muzorewa lıderlığındeki Afrıka Ulusal Konseyl, gerılla lıderlerl Joshua Nkomo ve Robert Mugcbe'nın orgütlerine karşı en buyük siyasal rakıp olarok cjkmaktadır Muzorewa kırsal alanlardakl tedhış olaylarmdan gerillolan sorumlu tutarak, Ingılız Genel Valı Lord Soames'ın gerillalara karşı önlem almaması hallnda seclmleri boykot edeceklerı tehdıdinde bulunmuştur Buna karşılrîc Nkomo ve seçlmlere kotılaccrk dığer partH©rin llderleri Ise. kırsol alanlardakl şlddet eylemlerinln Lord Soomes'fn o bölgelere g&nderdlğı DOIIS kuvvetlerlnln halka boskı yapmosmdan kavnaklandığı göruşundedlrler ve bu cyardımcı blrlıklerin» geri çekilmesınl Istemektedırler. Fransız basım, yetkilerin Fidel ve Raul Castro kardeşlerin elinde toplandığını yazıyor. Batı Alman basını ise, Raul Castro nun basını çektiği «aşırı Sovyetçi» kanadm Küba yönetiminden tasfiye edildiğini öne sürüyor. Ankara... Ankara... Anka... Kesik Bacaklı Liderden Selam... Müşerref HEKIMOĞLÜ FİDEL CASTRO Guvenebılecağı aGOTilann sa/ısı azalı,or mu/ DIŞ HABERLER SERVİSİ Dunyanıp buyuk bır bunalımın eşığınde bulunduğu bugunler de Kuba'da da ıstıkrarsızlık belırtılerıne raslandığı gelen ha berlerden anlasılmaktadır Küba'daki huzursuzluklarm gün ışığına cıkması. kısa blr sure once hükumette önemlı değişık'iklerln yapılması. bazı tutuklama'ara gidılmesl ve hepsinden önemllsl Başbakan Fidel Castro'nun yetkilerinın dlk kate aeğer ölcüde genlşletılmesıyle farkedıllr olmuştur. Bununla birlıkte, Kuba'da huzursuzluklarm önünü almak İçin saptanan önlemlerın neler olduğu ve bunun nedenlerıne llışkın olarak değişık yorumlar yapılmaktadır. Bırblrine neredeysa tcban tabana zıt Ikl ayrı değerlendırmenın blrı Fran sız Le Monde gazetesinde. diğerl ıse B Alman Frankfurter Allegerr.elne Zeıtuna nn7«t&sin de yer aimtştır ÖNLEMLER Kubc aa devletın tüm kadrolarında gorulen başıbozukluk. sorumsuzluk yerel yonet.mlerın başarı c ızlıgı, ekonomının boşansızlıfıc suruklennesi ve ka raborscmn alabıldıg ne yayılaıa sı uzenne Kuoo lıden Fıdel Castro bunaan bo/la kışısel olarak sılâhlı kuvvetlen pollsı ic \onetiml saglık ve kultur kurı mlarını kendı denetıml altında tutacaktır Fıüel Coctro bu amacıa i'k ış olcok 9 bokmı ıkı yuksek doZe/^6 burokratı ve Küba Genal Savcısmı qorevden oi mıştır Bunun yanısıra bırçok bakanm hukumet ıçındekı yetkı lerı azaltılm'ş. 4 Başbakan Yardımcısının bokanlıkları dolaysız Oıarak denetleme yetkıleri ortadan kaldırılmıştır. DEĞISİK YORUMLAR Bu önlemlerı yorumlayan Le Monde gazetesi «Küba'nın Sıkıntısı» başlığı altında yayınla dığı boşyczıda, alman önlemlerı Castro'nun üç yıl süreyle Bağlantısızlar hareketınin donem başkanlığını usttenmış olmasıyia ilişkili saymaktadır Le Mond&'a gore Küba'nın boylesıne bır uluslararası sorumluluk üstlendıği bır donemde ve uluslararası gergınlıği yeni bır tırmanış gösterdığl bu tarıhsel kesıtte Castro reıımının ekono mık bakımdan başkalaşmış bır Kuba ya tahammulü yoktur. Bu nedenle, yurütme yetkılerl sıkılaştırılmakta ve Fıdel Cast ro'nun elinde toplanmaktadır. Nıtekım icışlerı Bakanlığına 1959'dan once Batlsta reıımine karşı bcşarılı mücadeleler veren Ramıro Valdes'ın atanmasından sonra başkent Hcvana ve dığer bolgelerde guvenlık önlemlen arttırılmıştır. Devriml koruma komıteterl daha etkın olmaya başlamışlardır Ha vana'dcn gelen haberlere gore, suç ışlemeyl onlemek ıçln ceşıtlı gırışımlerde bulunulmakta ve yuzlerce klşl tutuklanmaktadır. Frankfurter Allgemeine Zeltung gazetesi Ise bu önlemlerden söz etmekle birlıkte, önlemlere neden olan gelışmeler konusunda çok farklı iddialar otmoktadır B Alman gazetesi. oslında. Küoa yönetımı arasında blr catışma olduğunu ve Sov yetler Bııiığı'ne aşırı ölçüde ba ğımlı kanadm. daha bağımsız tavırdan yana kanat tarafından tasfiye edıldlğını ılerı sürmektedir. Gazeteye göre, Fidel Cast ro'nun kardeşl olan ve rejimin ikl numaralı adamı olarak bılınen Raul Castro, Sovyetler'e «oşırı yakın» kanadm lıden olarak nitelenmektedır. Gazete Ra ul Castro'nun Sovyetler Blrlıği ve COMECON ulkelertyle sıkı bağları olduğunu öne sürmektedlr. Bu değerlendırmeden yola çı kan B. Alman gazetesi Raul'un Savunma Bakanlığından uzaklaştrı'arak sadece Başkan Yar dımcılığında bırakılmasım onemlı bir yetkl kaybı olarak yorumlamaktadır. Ayrıca, Raul'un çevresi olarak bılinen tum Islm lerın do tasfiye edıldığ haberyorumda yer almaktadır. Oysa, Le Monde gazetesi, aynı konuda Raul Castro'nun iki numaralı llder olarak yerlnl koruduğu ve yeni uygulamalarda Fıdel Castro'ya yardım edeceğml yazmıştır. NEDENLER? Frankfurter Allgemeine Zeltung gazetesi. Kubadakl son ge lışmeîere ılışkın değerlendırmesinde Le Mondeun yorumundan çok belırgın bıçımde ayrılmaktaysa da yorumuna bazı dayanaklar getırmektedır. Buna gore. Küba'nın Sovyetler'den kop ması sözkonusu değılse de, Bağlantısızlar hareketinın IIderlığini üstlenmesi Küba polltikasmı belli bir esneklığe Itmıştır. Ayrıca. son zomanlarda bazı tutukluların serbest bırakılması, ABD'lı ve Kanadalı turıstlere Küba'ya seyahat etme olanağı tanınması dikkate dağer gelışmelerdır. Bütün bunlar, Kuba reıımınde bır gevşemeyi ortaya koyduğu gıbl, bu politıkayı sürdürmekten yana oianlarla. eskı katı tutumun devamından yana olanlar Sov yetler'e aşırı bağımlı kanat diye nıtelenen bunlardır arasın da bır çeklşmeye yol açmış ve sonuçta Fıdel Castro'nun ıklnci eğılıml yönetımden tasfiyeslne yol açmıştır. Küba'daki son gelışmeler hak kında llerl sürülen bu yorumların doğruluk derecesinl saptamak güçtür. Ancak, önümuz dekl dönemde durumun aydın!ığa kavuşması beklenmektedlr. Eski Başbakan Muzorewa, seçimlerı boy kot etme tehdidınde bulundu. Gandi : Sovyetler benim daha zayıf bir destekle iş başına gelmemi tercih ederdi (Dış Hdberler Servin) Hindlstan Başbakanı Indira Gandi. Ame nkan Newsweek dergisıne verdıgi demeçte «Sovyetler Bırhğı. benım daha zayıf bır destekle işbaşına gelmemı tercih ederdi» demlşür. Bayan Gandi. Batılı ülkelerln Janata Partısıni destekledıklerinl, Hındıstan Komunıst Partısıni destekleyen Sovyetler Bırlığı'nın ise, kendisınin eskiden olduğu gıbl komünıstlerin deste giyle ayakta duran bır hükümet oluşturmasını tercih ettlklenni söylemıştır. Hatırlanacagı gıbi Bayan Gandi bır önceki iktıdar dönemınde Moskoia çızgısındekı Komunıst Par üden destek sağhyordiL Gandi demecinde küçük oğlu Sanjay konusunda da ılgınç açıklamalarda bulunmuştur Oğlunun politikaa olmaya yatkm bır klşlhğı bu lunmadığıru kaydeden Bayan Gandi. Sanjay Gandi'nin yaşam biçimlnin Amenkalılara çok benzediğinl söylemistir. Gandi. bu konuda söyle konusmustur: «KomumsUer oğlumun antıkomünist olduğu yolunda propagandaya başladıklan gunlerde. onun politıka lle uzaktan yakından blr ilışkisi yoktu. Şimdı ise mecbur kılrndığı için. yanl kendıni korumak ıçin polltıkayla Ugıleıuyor Oglumun yaşam biçımı ve havaîa bakışı Amerikalılara çok benzer Ona bır iş venn, yemez, uyumaz, o ışı bitırır Uçak kullanmak ve maket yapmak başhca hobılen arasındadır Aslmda oğlum temelde sıyasete yatkın bır kışi değıldirBaşbakan Gandi, Newsweek muhabırmın Afganıstan olaylannLn Hındıstan'a yansımalanna ılışkin sorusunu yanıtlarken de Amerika'nın Pakıstan a sılah yardımını artırmasının kendlsini çok korkutmad> gını, ancak Hindıstan halkı arasında büjruk heyecan yarattığını söylemıştır. Gandi, «Beni asıl kaygılandıran Paüstan hukumetinın ıstikrarlı blr yönetim olmamaaı ve ABD'nın onerdigi yardımın ise. bır ülkeden çok, bir Jdşiye yönehk olmasıdır Kanımca asıl tehhkeh olan budur Tıpkı Şah örneği gıbı» demıştır Bayan Gandi dünya politikası açısmdan zayıf bir Amenka görmek ıstemediKİerını. buna karşıhk Am»nka nın yakm çevrelennde genlım artıncı davranışlarda buiunmasma da karşı olduklannı soylenrşt r Bayan Gandi. «Ben birçok kez Amenka hükumetlenyle dostluk ılışkılen kur mak ıstedımse de Amerikan Başkanlan daima Pakistan yanhsı bır tutum Izlemışlerdır» demıştır ANA KATLIAMI 3 Eskl Yunan çehlr devletterlnde geçerll okm kur ta] yasaları, halen bırçok ülkeds uygulanmakta olan kurtaj yasalarından cok daha özgürlükçüdur Yunan hukuku. cağımızda gecerll olan yasalann akti ne gebelığın dorduncü ayına kadar kürtajın serbest ce yapılabılmeslnl öngörmuştür Romo Hukukunda Ise, Yunan hukukundan da daha ozgürlükcü kurtaj yasalarına rastlanmaktadır. Roma yasalarına göre. eylem ana ve babanın Iste ğıyle gerçekleştirildığl takdırde suc değlldlr. Ancak kurtaı eylemi kadının kocası veya başka biıi tarafın dan zorla yaptırılmışsa, yaptıranlar surgün cezası na carptırılmıştır. Roma hukuku. klşisel kln ve zor la yapılan bir kürta| sonucu kadının ölümü hallnde, kürta;ı yapan ve yaptıranları ölum cezasına blto carptırmıştır Gerek savaş kazanmak amacıyta, gereksa eko nomıde tyedek bir Işslz ordusu» tutarak Işgöcü ma lıyetını düşurup sermaye biriklmınl hızlandırmak a macıyla nüfusun artmasım Isteyen polltık Iktldarlar nufusun çoğaimasını önleyecek her türlu eylema kar şı sıkı yasal önlemler almışlardır Eskl Yunan ve Ro ma'da rastlanan ozgürlükcü kürtai yasalan. yerlert nı. cağlar boyu süren katı yasaklara bırakmış, an cak yırmıncl yüzyılın Iklnci yarısından sonra kürta| yasalarının daho esnek hale getırılmesl mumkun ola bılmıştır. Roportaj: Mustafa BALCI ••• Kurtaj Yasagmın Kurbanlan tmm Üstün Irk Fabrikaları Insanhğın sürekll bır mücadele lclnde böyödO ğü ve gelıştığıne ınanan ve «sürekll banş Insanla rın mezarını hazırlar» dıyerek yaklaşık 40 milyoo Insonın mezarını hazırlayan, Alman faşizminin ön deri Adolf Hıtierin görüşlerl, tırkco düşuncenin oo cuk duşürmeye bakış acısı acısından önemll Ipuc lan vermektedır Hıtier'e göre. «halk ruhunun olu şumu, ırkın bıyolopk yapısına bağlıdır. Devlet ve Hukuk da ırkın ve halk ruhunun oluşumuna bağlı olduğuna gore devlet ve hukukun görevi ırkı gelış tırmektır» Irkçı dünya görüşü, «ırkm üstünlüğü» mantığından kaynaklanarak. üstün ırkın hızla coğalıp tum dunyayı e'e gecırebılmesi İçin çocuk doğumlarını a kı! almaz şekılde desteklemış, çocuk düşürmeyl Ise kesınlikle yasaklamıştır Ikıncl dünya savoşı önce sınde Almanya, italya ve Japonya'da faşıst dıkta törlukler nüfusun arttırılması yönünde büyük çaba harcarmşlardır Musollıni en fazla çocuk yapan İtaîyon kadınlarını ödüllendirmış ve onlan, tüstün Italyan ırkının anatarı» olarak «şereflendırmıştir» Dünya nüfusunun üçte ikisi kürtajın serbest olduğu ülke ler de yaşıyor olarak gerekll eağliK koşullannda ve doktor tara fından yapılmasını Isterler. Kürtajın yasal olmaması nı savunan dığer blr görüş Ise. «kışınin bedenl üze rinde her türlu tosarrufa sahıp olduğunut belırterek gebe kadınının da, kenaı vücudunun bır parçası olan cenin uzerinde dıledığini yapma özgürlüğüne sohip olması gerektlğı noktasından hareket eder zı Olkelerde devlet rtastanelerinde yapılan kürta|lar da ölum oranı bınde ikl'dlr.» advo ve TV haberlennde Mareşal Tıto nun sag lık raporları wvmlanıı'.en Uvce daçîannın etsk larmde «Tıto b.zım babdmız Tıto bızım canımız» m dıye sesienenic* çınhyor KUIC öi öa. Havadd fışekler patl jor renk ıenii masalsı anlar yaşanıvor L'ııce nın kuçuk buvuK tum al^nlaıında ateş çe\resınde çılgınca danseoıyor gençler \'ak!ı>le ozgurluk savaşının bctşlad gı topraklarda banş şarkıları soyîenıT >or. ^ agosla\ haKları bır vurek en bır agızdan Tıto ya ılanı aşk e'iıjorlar sabaha dek >oruJmadılar Ertesı gun orniinda nehnn ıkı ydkasında upuzun masalarda bıalerce kışi kadeh tokuşturdu eskı sd%aşçılar atı t?tlı anılarla kucaklaştılar Once bır kaç saat Tıto yu aınledık buj UK alanda, hıç bır sozunu anlamıyorduk ama haikın coşkusu muthıştı Yıl 1961 ternrnuz a>ı. Ankara da Mıllı Bırlık hukümeti var. Kurucu Meclıs yeni anayasayı hazırhyor. bırkaç gun sonra halkoyuna sunulacak. Yugoslavya'ya uzun suredir ılk Turk gazetecı grubu gıdıyor. Asü Makedonyalı 27 Mayısçı dostum Samı Kuçufc. benim de bu yolculuğa katılmanu ıstedı Orsan Öymen ıle berabenz, uzun blr tren yolculuğundan sonra önce Belgrad. sonra otobüsle Ujıce. Yanunızda Cezayırlı gazetecıler de var. bıze bıraz küskünler ama sonra banştık. en azından hukumetlenn ızledığı pohtıkanın her zaman haikın egılımlen doğrultusunda olmadığını anlattık onlara Belgrad da Metropol Otelının her odasında bır elçılık var. asansörde genç Afrıkalılar Bu buyük otel Uçuncü Dunyanın karargahı gıbi. Tıto nun Bağlantısızlar polıtıkasmın ruzgan esıyor bu karargahta. Kımı ulkerun adını ılk kez duyuyoruz, karşüaşınca soruyorlar Sız kımsınız? Turk. Bıraz düşünuyorlar, gulumsuyorlar Evet.. Mustafa Kemal . 27 Mayıs bır bakıma Turklye'de küllenen Ataturkçulüğun alevlenmesıydı benım ıçın. Ataturk ılkelerınden sapanlara bır uyan. Belkı de bu duygularla Ujıce'de alevler ıçınde danseden gençlık. «Yaşa Tıto. babamız, canımız» sesleri. bende çagrışımlar yapıyor. Ataturk ıle Tıto arasmda bagdaşıklık kuruyordum. Yugoslav • halklanmn sevınçle söyledıkleri şarkılann ötesınde b.zım «Çıktık açık alınla on yılda her savaştan» marşımızın dızelen çınlıyordu nerdeyse O yolculukta bır Makedonyalı eşhk ediyordu bize, sonra Saraybosnaya, Zagrebe. Mostara, Dubrovnıç'e gıttık. Dalmaçya'nm dantel kıyılarına. Yugoslavya'nın her köşesınde tatıle gelen gençlerle, ışçılerle karşılaştık Kımı Sırp. kımi Sloven kımı Hırvat ama bütünleşmış bu: toplum. Tıto'yu bu butunluğü sağlayan bır lıder olduğu ıçm öylesme sevıyorlardı belkı de. Tıto'nun sol bacagının kesıldığmi duyunca o gözlemler başka boyutlara vardı bırden. 1961 yılmda U)ica'd« iki ayagımn üstüne basarak halka seslenen üdenn bir bacaguıı yıtıreceğıni hıç düşünmemıştım. Ama yanındakı guzel kadını yıtıreceğını de düşünmemıştım. Tıto ıle eşını yanyana seyretmek çok hoştu doğrusu, aşkın ötesinde bırşeyler vardı bu kankocada savaş arkadaşhğını yaşam arkadaşhğına dönuştürmüşler. kara günlen ak gunlere çevırmışlerdi omuz omuza. Tıto için o çok sevdığı kadmı yıtirmek bacağını yıtırmekten acıydı belk] de. Onca ortak anıdan sonra.. Ama Bayan Tıto'nun çevresınde oluşan söylentıler bu aynlıgın kaçınılmazhtını kanıthyor bıraz. Bılıyorsunuz, Bayan Tito'nun Sırpçıbk yaptıgından söz edılır. Tıto ise Yugoslavya nın bütünlüğüne başkoymuş bır lıder Bacagının kesılmesıne de bu bütünluk ugruna boyun egdıgı duşunülebılır Ülkesınm butunlugünü vücudunun bütünlügüne yeğledı. yaşamının sonunda özünden bır parçanın kopmasını goze aldı. Bu kesik bacak Yugoslav halklarma guzel bır selam bence! R Kürtaj Salgını Yeterll aile planlaması hlzmetlerl utaştınlmıyan geri kalmış veya gelışmekte olan bırçok ülkede kür taf yaptıran kadın sayısı hızla artmakta ve bu ülke terde yasal kurta|ın kısıtlı olmcsı nedenıyle başvu rulan yasadışı yollar sonucu ortaya çıkan sağlık sorunlan ve ölümler «salgın» boyutlarına ulaşmak tadır. Dünya ülkelerinde halen gecerll olan kürta| vasalannı beş başlık altında toplamak mümkündün Kurtaıı tedavı amacıyla bıle olsa kesınlikle yasaklo yon yasalar, kurtajı sadece ana yaşamı söz konusu oldugunda serbest bırakan yasalar. kürtaıı ana sağ 'ığı, çocuk sağlığı ve ınsancıl nedenlerle «koşullu olarak» yasal kabul eden yasalar, aılenın ekonomık durumu, çocuk sayısı. gebe kadının sosyal du'umu gıbl «sosyal» nedenlerle yasal sayap yasalar ve son f olarak kürtajı tümüyle serbest bırakan ve stek üze rıne yapıtmasma olanak tanıyan yasalar Dünya nüfusunun ücte Ikısı «ıstek üzerlne vc genış kapsamlı sosyal nedenlerle kürtaım yasal ol auğu» ülkelerde. yüzde 8'i İse «kürtaıın kesınlikle yasak olduğu» ülkelerde yaşamaktadır Özellıkle 1965 ve 1978 yılları rasında 30'a yakın ülkenın kürta|ı yasaklayan katı kuraltardan vazgeçerek, da ha ılımlı ve sosval nedenler karsi";ında kurtaia izin veren yasalan benlmsedıklerl gözlenmektedir. Bu süre içerısınde sadece Bulgarıstan, Çekoslovakya, Romanya ve Yeni Za hnda'nın uyguladıklan kürtcı yasalarında değişıklık yaoarak daha katı yasalan nı benimsedıkleri görulür ki bu ülkelerden llk üçü. nüfus artışı sıfıra yaklaşması nedenıyle bu yola başvurmuştur. 'Döllenme özgürlüğü' «Doğa'nm gözünd9 Insan dığer canlılardan farklı değıldır Fakat Insan doğa kuraüarından oyn labılmekle, ınsanlığını kazarabılır insanlar, hayvan lar gıbi dollsnemez. Bu nedenle, blr anlamda tDöl lenme Özgurluğü» kavramı benimsenmelıdir. Dığer bir deyımle, ancak en uygun ekonomık, sosyal du rumlarda sağlık ko"îullannın en elverışlı olduğu do nemlerde cocuk sahıbi olmak hak ve özgüriuğünu 6ş!ere t c n mak gerekl dır Bu ayrmtılı koşulları an cak eşler tckdlr edebılır Cınsp zevkın sonucunc katlanmck zorunluluğu cözum değıldlr Kaldı ki Is tenmeyen «cenınsın ana rahmınde tutulmasını sag la/acak hıçbir güç yoktur» Bu sözler, <kurta| sorunuı konusunda görüşü c rlne başvurduğumuz Türkiye Barolar Bırliğı Başko nı Prof. Dr Farufc Erem'e aittır Faruk Erem, soru nu «özgürlük kavramı» Içınde ele o!dı ve daha sonrc şunları söyledl: «Bu sonuc benlmsenlrse rastlantı dölienmenır pek cok pslko sosyal karmaşası da önlenmiş oiabılecektır Kü'taıın, vasal koşullar altında, resmı sağlık koşulladnndr sınırlı bır «mahrumıyet» Içınde, «serbest» olmasındakl «sosyal fayda'nm, yasağın sağladığından çok üstün olduğu açıkça bellldlr. Bo Ana mı, Çocuk mu? Gebe bır kadının çocuğunu onun Isteğl dışında zorla düşürtmek eskl Yunan'dan beri tüm ülke yasa larında suc sayılmıştır Tartışma konusu, gebe ka dının «ısteğı ıle çocuğunu düşürmesı» eylemmın suç olup olmadığıdır. Kürtaım suc scyılmasmı Isteyen görüş. yaşa mın ana karnında başladığını ve anayasal yaşam hakkından, döllenrreden Itıbaren cenlnın de yararlan ması gerekt'ğını savunur «Ana yaşamını koruma» düşüncesınden horeket edenler ise. kürta|ın yasak lonmasıyla ona yaşamının garanti altına alınacağını öne sürerier. Kürtaım yasal olmasını savunan göruşler aro sında en çok taraftar toplayanı «sosyo ekonomık gerçekler» nedenıyle kürtaım yasal olmasını savu nan göruştür. Ana yaşamının kon.Tnası lcın kür tajı yasaklayan goruşün aksine, kürtaım yasal olma 8inı savunanlar, eylemi yasakloma sonucu, ana ölumlerinln coğaldığını öne sürerek, kürta|ın yasal Başkentbler, Yugoslavya yapısındakı karmalığın üstünden gehp bırhğını koruyacak mı, sorusunu tartışıyorlar şımdı Içtekı ayuncılık, yanş duygusu zayıflasa da busbütun yok olmadığını öne surenler var. Gerçekten de küllenmış ateşler eşelemnce ne tur kıvılcımlar parlar degıl mi? Dıplomatık çevreler. Tıto'nun bu duruma çok ters bir dönemde düştügunu söylüyorlar ABD ve Sovyetler Bırügı'nın aralarmdaki etkınlık alanı savaşına büyük hız verdıgi behrtılıyor, ozelhkle Ortadoğu'da. Şımdı bu yanşmamn Yugoslavya ya da yansıyabüeceğı öne sürülüyor. Gün gormuş kışıler de söyle dıyorlar: Ancak belli blr gerçek var. etkınhk alanında yanş politikası bolgeyi kanştırmakla kalmaz, büyük devletlere de yaramaz, Ikı büyük boylesıne çatışınca bırbırlerını yenseler bıle sonunda ıkısı de zayıflar, küçulurler ve o zamanın kuçuklen de buyür. Tarihten örnekler veriyorlar sonra. Fransız Ingiliz yanşmasının buyuk bır Almanya. Fransız Almanya yanşmasınm büyuk bır Rusya yarattıgıru hatırlatıyorlar Çok kışi karamsar degü bu konuda. Bugünkü ıkı büyuk devlet bu doğa kuralmı UBUtamaz. dıyorlar Banşı dünya boyutunda, ulkeler arasmda anlayış ışbırüğı ve güven ıçınde goren devletler de bu gerçegı ıkı büyük deUete hatırlatmalı. polıtıkaları da bu yönde olmah Gungörmüş poııtıkacılar ıse başka bı r sorunu vurguluyor. Tıto sıyasal yaşamdan bırden mı, yoksa uzun bır hastalıktan sonra nıı ayrılırsa yararh olur, sorusu ıyi düşünulmelı, dıyorlar Atatürk'ü ve Inönü'yü örnek gostenp soruyorlar Atatürk'ün uzun bır hastalıktan sonra yaşamını yıünp devlet yaşamından da ayrüması Türkiye içm hayırlı mı oldu, düşunmeye deger? Inönu'nün çok yaşlanmasına karşm partı başmda kalmasmm yaran da tartışılabılırl Uzun hastalık dönemlennın yanşma ve hırsları tertiplere dönuşturmeyı kolaylaştırdıgından soz edıliyor. O zaman ülke de gerçek sahıplerınden çok tertıpçılenn elıne geçebılıyor galıba'. Ujıce dağlannın eteklennde bütun gece danseden, güneşı bır agızdan şarkılarla selamlayan gençler Yugoslavya'yı yoneten kadrolarda çalışıyor bugün. O gençlenn çoğu ünıversıtelıydı. tatıl aylarmda kent yoUarına asfalt dökuyor. gecelen de asfaltın panltısında şarkılar söylüyorlardı Hırvat. Sırp. Makedonyalı, ya da Sloven. hep bırhkte bır vatan parçasuu asfalt yola kavuşturmanın sevmcınl kutluyorlardı O günün gençlen, bugunün orta yaşblan bu bütünleşmenın sevıncırden vazgeçebıhrler mı? Yok. yaşlı Tıto kesik bacagıyla vücudunun bütünlügünü yıtırebılır ama Yugoslavya kesik bır bacak. ya da kolla yaşamaya razı olmaz hıç bır za