Catalog

İKÎ CUMHURÎYET 23 EYLİ. \ .979 ürk Dil Kurumu. Atatürk tarafından 12 Temmuz 1932de kurulduğUDa göra 1979 temmuzunda 47. yılını bitinp 43 jrclına bastı. Geride kalan bu 47 yılın (1963 • 1977 dönemine raslayan) tanı on dört yıhnda, yanj Kurumun yaşamının hemen hemen üçte birinde onun Gençl Yazmanhğı görevini, büyük bir titizlik. bilgehk ve ödev bilinciyle yüruttukten sonra kendi isteğiyle bu görevden aynlmış olan pek saym va sevgili dostum Öraer Asım Aksoy onuruna Kurumca bir Armağan KKap yayınlandi. Kitabın en başında şu satırlcir vardır: «Saym OMER ASIM AKSOY'a. Türk Diline dcğerh hizmetlerle geçen yaşamının • <. . >? yılınfLı Türk Dil Kurumu'nun sunduğu arnıar I • XIII. Yuzyıl Metinierinden T«mî Blr Yapjî: Ahvali Kıyamet (S 4986) • Burhanı Katı Çcvirisinin Türkçe Açısmdaa Önemi (S. 125 136) • Çagının İnsanı Olarak Nâbi (S. 177 184) MHP Yörıetiminin Iki Yüzü ugunkü gazetemızin Hrinc! sayfasmda MHP Genel Başkanı Türkeşin Almar.ya'dakı porti örgütüne vazd:ğı bir genelga yayıniandı. Türkeş Beğ, parti örgütüne lllegal yontemle caiışma emrı veriyor: «Armağan Kitap»lar ve x4ksoy Hıfzı Veldet VELİDEDEOOLU çalışma ve veriminîn bütuzı evreJerinj başlangıcından ba^layarak belirten ve önenüi belgeleri ıçeren bin sayfayı as.kın bir kitabı oluşturduğu ekiple hazırlayarak. bu alandakı araştırmacılara ve Türk ekonomik yaşamtna bir ARMAĞAN Kitap clarak sundu, yılîar önce. • istanbul Hukuk Fakültesüıde tam 19 yıl boyunca verdiğı dersler ve yaptığı yayırüarla Türk Yıuttaşlar Hukuku alanına yeni bir yöctem getiren ve bütun öğrencilerınin savgısinj kazanan Medenı Hukuk ve Roma Hukuku Ord. Profesöru A. B. Schtvarz'ın 1953'teki ölünıünden soara, vaktiyle onun kursülerinde çalışnuş oian öğretim üyelerinın butun çabalanna karşm. İstanbul Hukuk Fakültesi bu büyuk bılgin adına ayn bir ARMAGAN Kitap yayımlama girişimıne geçmedi. Bu şerefli ödevı Almanya'daki Freiburg Hııkuk Fakültesı yerine ganrdı. Istanbul'da boyie değerbılir bir girişimi önleyen ve kendisinin eskj öğreccilerinden olan öğretim uyelerinden kimisi genç denilecek yaşta oîdü. kimisi de emekli o!du. Schivarztan esirgenen bu onurlama, onun anısmdan bırşey eksiltmedi ama. kendisinj çok seven bütün öğrencüerini üzdu. Zaten öğrencileri taraiından çok sevilen hocalar, kendi meslektaşlanndan bazılannca sevilmezler. Ah. Türkıyenin her alanını kasıp kavuran şu şark çekememezliğı» ah! •^ Kitapçı ve yayımcı rahmetli Remzi Bengi'nin anısına yayımlanan «Elll Yılhk Kültür Emegi. REMZİ BENGİ'ye Saygıbaşhkh kitap da b;r ARMAĞAN Kitap tır. 245 sayfalık bu kitap. elli kadar tannımış yazar ve ozan tarafından Remzi Benginin kişiliğı ve kültür hizmetlen konulannda yayımlanmış olan yazılardan olu^muştur. Gerçekten güzei anıları ve kışisel değerlemeleri içeren kitabın sonunda. Renız! Kitabevi'nın ilk kuruluş tarihi olan 1926'dan 1978 ağustosuna degin bu kitabevioce türlü alan ve konularda . özgün yapıt veya çevirl cîarak yayrmlanmış olan kitaplann tam listesi yer aîmış olup bu bibîiyoŞrafya ARMAĞAN Kitap'a ayn bir değer katmaktadır. Eu kitabı yayımlayanları yurekten kutlarım. >2). En başta sözunü ettiglm Ömer Asım Aksoy Armağan'ı anılar ve kişiseî değerlecneler tcplamı turunde bir armağan yapıt olmayıp. içmcle Türk düıne ihşkın iurlu konuiarın inceienip işlend:gi. bilimsei nıtelikte bir «Armağan Kitap»tır. Başında Sayın Ömer Asım Aksoyun yaşaın oyküsüyle • gerek tek başına. gerek ortaklaşa" yayımladığı kitap, mcelerr.e, araşnrma ve söziuklerin dızelgesi yer aJmış ve dizelgedeki yapıtiar şu dört bölumde toplanmış: 1' Bölgese! Agızlar ve Metin İnceleme ve Sözlükleıi, 2) Atasozleri ve Deyimler. 3) Dil devrimiyle ilgili o'anlar, 4) Buniar djşmdaki yapıtlar. Seksen yaşındaki bu genç, aydm ve aydjnlık kafanın 1918 yıhndan başlayarak altmış yıl süresince meydana koyduğu büyüklü küçüklü yapıtlann toplamı 60'tır. Ne yazık ki bunlann başhklannı venr.eğe bu sütunlar yeterli degıl. Cç yıl önce yine burada «Atasozleri ve Deyimler Sözlugu» adlı ölroez yapıtından söz ederken. Ömer Asım Aksoy'un önemli yapıt'anndan bir kısmına değinmiştün. Şimd: bu buyük dil savaşırncısı ve bilim en onuruna çıkanlrmş. olan «Armağan Yapıt>m içeriğine geçiyorum: Büyük boyda 317 sayfalık bu kitap onseklz bilimsel araştırma ve inceiemeden oluşmuştur. Buniardan altısı 10 sayfanın altmda, on Ikisj ise ustürıdedır. En kısa katkı 3, en uzunu 40 S3yfadır. Kitaptakı inceleme ve araştırmaJardan birltaçınırı konusunu yazarsam. bu Armağan Yapıtm ns denli onemh bir bilimseî değer taş.dığı kendıüğinden ortaya serilir; • Eski bir el yazmasında buluıidn Turk atasozleri (S. 1126) Bu deferli yapıtm içeriğinden söz etmeden önce «Armağan Kitap» kavramı üzerinde biraz durarak bu kenuda bazı örnekler vermek. özellikle yanm yuzyılhk yayınlarıyla Türk küîtürüne buyuk hizmetlerde bulunmuş olan rahmetli dostum Remzl Bengi'nin anısına yayımlanan kitaba değinmek istiyorum. *** Üniversitelerde veya başka bilim kurumlannda akademik ve bılimsei çaiıçmalanyla ün kazanrmş kışılerin emeklibkierinde veya ilerlemiş yaşlannda, ya da devrira niteügi taşıyan tüzesel (hukuksal) olaylann veya önemJi bazj kurumlann yıJdonumlerinde çogu ortak çalışma ürunü olarak yayımlanan kıtaplara genellikle «Armağan Kitap» denilir bizde. • Rahmetli Profesör Ali Fuat Başgil'in tstanbul Hukuk Fakültesı Dekanlıgı zamarunda Türk Yurttaşlar Yasası'nın (Medeni Kanunu'nun) 15. yıldönümü onuruna bu Fakültece 1942 de yayınlanan ve Fakülta profesörlerinln türlü konulardaki ıncelemelerinden oluşan kitap, «Medeni Kanunun XV. Yıldönümü tçin ARMAĞAN» adını taşır. Bunun başmda Ali Fuat Başgiiin guzel bir önsözü vardır. Bunda Başgil, Yurttaşlar Yasası için, haklı olarak, •Büyük bir hukuk anıtı» der. (1). • Sonraki yıllarda rahmetli Ebül'ul* Mardın gıbj kimi büyük hocalar onuruna İstanbul ve Ankara HukuJt Fakültelermce; Yargıtay eski Başkanj. buyük yargıç. rahmetli Recaı Seçkın onuruna da Yargıtayca böyle bilimsel incelemelerden oluşan Armağan Kitap'Iar yayıniandı. • Turkjye Şeker Fabnkalan Genel Müdürlüğu'nde Yayın Müdürü. Ankara ve Eskişehir İktisadi ve Ticari Bilimlsr Akademiierinde de ögretim üyesi olan Saym Turan Veüdedeoğlu, bu şirketin yirmi yılhk • Uzun Firdevs! ve Turkçeciliği (S. 185 20C) • Dede Korkut Kitabında Boy Boyiamak. Soy Soylamak (S. 227236) • Ennenı Kipçakçası Sözîükîerinde Türk Dilbilgisi Terimleri (S 237240) • Kâşgarhnm Derlediği Yansıma SözcCkler (S. 241 257). Türk Dil Kurumuna öteden tısri dü$man oian ve onun bilimsei çalışmalarını «uyduruk» olarak nıteleyen bir takım sözüm ona aydın kışılerin bu Kurumun yayınlannı. özeüikle Ömer Asım Aksoy Armağanı»r,ı okumalan kendüeri için çok yararlı olurdu. Ama okumaziar. okuyamazlar bövle yapıtlan. Vazıyı bıtirirken Ömer Asım Aksoy Armaganı'nda!:! «Tanzımaîtan öncekj ve Sonraki Huku!; Dihmızden örıekier (S. 273295)» ba^hkiı katkaının içınde yer alan şu satırlan burada vin^lemekten kendımî alamayacağım: •Bugun 80 yaşında bufunan genç ve dinç ka/ah Ömer Asım Aksoy'u şimdıye kadarki başanlar.ndan otürü kutlarken, hemen hemen bütün bir ömru Türkçen:zın gelişmesıne edayan bu buyük dil <avaş!mci3:nın daha nice yıllar aynı yolda baçanlı ve vsnmli olmasını bütün içtenligimle dilerim . Türk Dil Kurumunu da böyle bir yapıt yayımlarr.akla gösterdigi değerbilirlikten ötürü yurekten kutiarım. (1) «Abide» yerir.e öz Türkçe «Anıt» sözcüğünü daha 1941/1942 yıllannda rahatça kullanan ve Yuıttaşlar Yasası'nı (Medeni Kanunu) öven Ali Fuat Başgil. 194ö'lardan soara ne yaztk ki görüş ve tutumunu değiştirmiş, hem Yurttaşlar Yasası'na hem de düimizin özleştirilmesi akımına kar31 bırçok yazı yazmıştır. (2) Bizim de kannca kararınca küçuk b:r katkımız! içeren yazılann başhklannı buraya aktarma olanagi yok ama, onlan kaleme aian tanınmış yazar. sanatcı. ozan ve düşün adamlarmdan bırkaçının adını . kıtaptaki sıralamaya göre buraya geçirey:ni. Muhsin Enuğr^l Oktay Akbal Suut Kemai Yetkin. Cemıl Sana Azra Erhat. S Kudret Aksal. Orhan Hançerliogla Rauf Mutluay. İlhan Selçuk. Yaşar Nabi Nayır. Azız Nesin Faf^r 3aykurt Tp.iıp Apaydtn. Melih Cevdet Anday, Adaiet Agacgiu, B Resmî makamların dıkkatinı cekmemek'lçln partl çalışmalarır.i dernekmış gibi yürutun! Bav Turkeş, rıerr Türkiye Cumhuriveti'nln kanunlarını. hem Anayasa Mahl'emssin'n kesın ksrarırt!, hem Federal Alman/a yasalarını Cığneyerek amacına uiaşmaya çobalıyor. 1977 seçimlerinden hemen sonra zafer sarhosluğuylo yazıltnış msktubunda söy'edık!eri bununla da bitrr'yor. Ancak, bu kcdarı bıie MMP'nın kapatılması icin yasal gerekcff/i oiuşturmaktadır. Cünkü MHP'nin Airranya'daki calışnalan SPK (S.yosi Partiler Kanunu) 5. mao'desms aykırı gorülnrjş ve Anayasa Mahksmes' durumu ınceliyerek 28 Iıaziran 1976 gunj şu kararı vermışti: c MHP'nin 64S sayılı SPK 5. moddeslnln buyurucu kıırallorırm oykırı olorak yurt dışında eylsmli blcimde örgütlenmiş olduğu anlasıldığırdan, aynı kanunun 113. maddesi uyarınca bu aykıniığm gideriJmesi İçin ifıtor yapılmasma oybrliğiyle karar verümistir.» Ayn zamanda vasoyo gcre MHP'nin yurt dısındaki firgütünü karardan sonra 6 ay iç;nde tasfıye etmesi gerekıvordu Oysa MHP Genel Merken bı. ı<onuda Cu.Tihurıyet Bossavcılığına valan sflylemiş ve 1376 ekım scnmao «Almanya'daki orgüîümü kopattırn. gerekü ışlemi yapın» dsmiştir. Öte yandon, MHP Genel Başkanı da parti örgütüne emir vermiştır: Siz yosalara cldırrnaYin Ancvasa MahkeTes! Vararına kulok asmayın. örgü'lenmsyi sürdürür1. dsmek görüntüsu aitında çalışın, kcmandoîanmz eylemlerinı yurütsunler. Geçenlerde bu kösede MHP Gone! Sskreter YarcJımcısı Necatl Güitek;n'in üç ayn ceraevmde yatcn komandolara gönderdiği mektuplardan söz acmıştık. Bu mektuplarda Gultekin. hapishcnedeki «kader arkadoşlarına> 19£1'de af ckarocoklcrını soylü\or. B:r pcrti duşünun kı. Genel Sskre'er Yardımcısı teror tutuk.'ularına mektup yozarak, korkmayın. arkamzdo biz varız, sizi ku r !oracağ'? der... Bir oarti düsunun ki. Gene' Merkez:. Cumhurıve; Bassavcılığcr.a «Anavasa Mahksmcs! Kararmo uydum» dive ya'an bıldinmde buiunur... Bir parti dusunün kı. Gene! Başkanı, parti örgütüne ülegal çalışma emrf verır... Bcvle blr partinfn Türkiy© Buyük Miüet Meclisinde grubu vordır ve bbyte b r conıyle Türkye'nm ıkmcı büyük partısı AP'n:n ortaküğinda hukümat seceneğl cranır Bovle bir patinin Geiei BssVanı, örgütüne ıllega! caiışma emri verlp komandolanna ev'em için tclimat yo'ladıktan sonra. CaTkaya'ya cıkar ve Cumhurbaşkanına terörden yakınr. Nasıf pariamentoculuktur bu? Bir Sokak, Bir Adam... OKTAY AKBAL Evet j Hayır BİLİM DÜNYASI Terörün önu ahnabüir mi? BİLİM DİLÎ TÜRKÇE ransız dostlonm bana hep so:ariar: «Türkçe hangi dil lerden oluşmuştur?» Yanıt: tTurkçe. Tijrkçe'den oluşmuştur » Bu yanıt dostiarımın tuhafıno gider. Cünkü kendi d.'llerinın yuzde 8O'ı Lctinoe ve esk! Yunnnca karışımıdır. Durum öbür diller Içfn ae ovnıdır. İngilizcenm yarısından coğu, Fransızca sözcuklerden oiuşmuştur. Amerikan ing'iizcesi İngıitere'den gittığı iç:n Amerika'oa konuşulan sözcüklerin de yorısından fazlası Fransızca kökeniidır. Bu yüzden. Fransızlor: *Fransızcoyı kötü telaffuz ederseniz ingılızce olur L'Ang lats estle Francais mal pronon co.» derler. Fransızlar bu nüktslerinde haklıdırlar: Doğa anlomına gelen «notünü €neyçır> okursanız ingilızce okır. Ansiktodepi'yi «ensayklop'diyo» okur sanız İngılizce olur. Cesaret, ümıt vermek anlammdokl ankura(«'yt »enkaric» okudunuz mu oiın size İngilızce bir sözcük doha. Şef diyor kl: Davadan dötfienl vurun: iüsgai cahşın! Yardrmcısı diyor kl: Merak etmeyln. biz sizi kurtarınz) Parlamentodakı gücunü sokaktakı tercrle butunleştlren s:yasal partiler varken terör durur m u 7 3,5 yıl hiikürrete ortak olup terör vuvaîarını aevietın ıcine kurmuş. MİT'e vön ^erm,ş, hukümet vetkıieınl kullanrmş bir örgüt AP'yi de «kardeş parti» ilan edip. davanısmayı sağlamlaştınrken, terorun onü nasıl ciınsır1.? Türkes Turkiva Cumhuriyeti Başbakan Yardrrcısı Ve Devleî BaKanıyken parti örgütüne emır vermiş: r İllegal calısm! Terör durur mu böyle devletts? Vo bu devletin guvenlık ârgütleri uyuyor mu? vinden cıkan şu adam nereye doğru yOrüyor? Keten pantaion, incecik bir gömlek. guneş gözlüğü. eünde eabah slgarası. Yürüyecek ml durağa, ıstasyona kadar? Köşede durup minıbüs mu bekleyecek? Hayır. Arabcsına binecek. Orda duran >durat'a... Güvanlı bir hall var. Yüruyor, eünl cebine ottr. eve! anahtar tomarını cıkordı. Kesinllkle arabalı bir! bu! Burdan istasyona yo da otobüs durağınd gfdecek olso bdylestne başı havcda olur mu? Gidiyor gidiyor. beyaî Munat'ın kapısını açıyor. E F Vehbi BELGİL dar oluşan Osmanlıca yin3 de yetern bir dil deuıidi. Bunu, Ga monlı duzyazısmın sn güzei ör neglni 3 ciltlık anılarında vermış olan Sadrazam Kücük Soit Paşa «Gazeteci Lisanı» adlı bro şüründe şöyie anlatır: «Osrranlıcada kullanıian sözcükler çok c:dır. Gorçi dilin zen ginlığinı ileri süranler çoktur. Ancak bunîar ya bilgin kışıierdir, dilimızi de kendi ; eri gbt üs tün yeteneklı sanıyorlar, yahut cahıldirler, bu yüzaen dıiıml2 kendilerine zengin görünüyor. Hj)c olan, dılimızîn fakırfığirıe inanmaktır. Ihtıyaclann artması bu fakirliği daha da arttırmaktadır. Bu kısırlıkton kurtulmak için teklifim çuaur: tHer şeyaen önce Kamus flözden geçirilmell. İklncl olarck, öbür Arap sözCklerı. ve ozelükle, Arob'ın en zengin sözluklerinden olan «La isan al Arab». kaynaklanyla birlikta incelenmelı, Türkçe karşılığı olmayan sozciıkier oradan alın malı. Üçüncu olarak Farsça söz cüklere başvurmah. Bu yollarla Osmanlıca hayli sözcüöe ka vuşur. Ama bu da bu günkü ihîiyacı karşılayamaz. Bu yOzd»n ne Turkçe, ne de Arapcada bulunamayan sözcükleri ya bancı diilerden almaiıdır. Nite • kirn, başK.o uluslar da dtllerirvi diğer dilîerden tamamlamışlar dır. Bu kuralı kabul edersek, ya bancı dilleraen aMnacak sözcük lerı dilımızin kurallarına uycurur, onları yabancı sözcükler gibi ceğil, dilımizln sözcükierl biçimında kullanırız. Nıtekim Cevdet ve Ali Paşalar *politik>, »diptomot k», «teîgraf» eözcuklenrîl Osmanlıcoya mal etmışler cmesaıü polltikiyye», tm» vaddı diplomatikiyye». cmuhor reratı telgrafiyye» deyımlerinl kullanmışlardır.» Paşanın bu söz'erl, akla een akıllısı zınclrde bağlı» halk deyimimizı getirmiyor rrii;? O Saıt Paşa ki Abdulhamid'ın Arapco yı resml dil yapmak istemesıne «Sonro Turkler kalmaz» diye karşı cıkmıştı. cevırdıği sırada anlamıştır Cevıride karşılaştıgı suçlukierı şoy le cnıctır: «Dilim.zın henuz \uZLiha kavusmamış sözcük ve deyımlerıvie bu ycpıtın çevırısı ço'< güçtür.» Nitekim, çev'ri, ya vıniardıktan sonra diü bakımın dan sert eieşt"'iler6 uğrc:.. Hattâ. Vak't Gazctesme Panstan gonderiien mzası? bir mek Upta ceviri hakkında şu sözisr bulunur: «8,'r Türkce k< V'Ctc Hugc görse. kendi yapıtındakl se'illen unutup fcu cevlriyi vapona 'Behey sefil' diye hitap ederdı eünde olmayarok..» Semsöddin Sami, eleştirPere yanıtındo «Acemöne bir dil ile Victor Hugo'nun /uksek duşun celerinı çe'/rms olanağı voK tur» der. Ahmed Mıdhat efendl de Şemseddin Samiye rnk verir. (Bak: 1362 1910 Ytlları Ara3inda Vxior Hugo'dan Türk çeye Yapılcn Tercümeler Uzs rınde Bır Araştırma, Dr. Zeynep Kerman, Sayfo S54). bugun tepkl yerine «attsu'arpe!» karma /erın^ «muhtelıu, ekım. kasım, oralık. ocok yerine «teşrirv evvel teşnnı son, kanunu evvel, kânunu sanıv divere rosılıvoı musuııuz?. Bilim Düimiz Ya bilim dil'mtı?.. Asil dev rım Dtlim dılımızae cunuşiur: B' cc.ianmızın hıç olmaz sandığı Dır alonaa.. Uzmania rımiz en kanşık bılıirısel kav rami'ira o kadar auru, o kaöar kıvrak karş.lıklar Dulmak tadırlar kı insan hepsınıa avrı ayrı etisr ni öpmek gereksmr.esin duyuyor He'e erı cok tuiücıı olmcsı ge.eken huKuk terımıerıidekı an Turkceye hoyrcn ofrromak elde değıl. Medenı Kanunumuzu Yurttoşlık Yasası adıyla tümüyle anlaştıra.ı ustamz Prcf Or Hıf zı Veldet Velidedeoğluno t u başandcn dalayı sonsuz şükranlarımı bunarım.. Saym hocomızın octığı bu yclda en başanlı uyguiamaiarı, saym Avukat Kân. EkŞiOğîu'nun yayın ladığı aylık Yasa Hukuk Der gıs'nde görmekteyız Ama, asıl ellen öpuimesl ge rekenler. bütün bu anlaştırma çalışmalarının dcruğLındakl Türk Dıl KuaiTiu üe O'iun 66ki ve yeni pek cok mensupiarıdır. Kurum. üc gün sonra. 26 eylu! çarşamba gunu bayrammı kutlayacaktır.. İlk Kurultay 48 yıl önce 26 eylül 1932de Buyuk Atatürk'un koruyuculuğu alîmda topionrmştır.. Bu ilk Ku ru'toy iç:n o zaman bütun okullarda, oğrencliere. bir Kurultay şarkısı öğretmişierdi. Üç gun sonraki bayramı o şarkıaan aklımda kalan şu dizelerle selamhyorum: «Selam sana Kuruitav / Yenl doğan dolun oy / Selam sana ey Gor i / Bizden sana Cin okkay » Başka bir adam da cıktı yandakl kapıdan. Bu da öncekinin ardından yürüdu. Bunun arabası yoK. Evet. k«sinlikle vok. Bu güneş aitında yürüyecek. Komşusu makineyi calıştırıyor. Bakmıyor sağa sola Ola kl buyur etmek gerekir bırinl. Nıyo yapsın? Koşeyi dönmesiru bilm>ş o! Varsın yürusünler. varsın duraklarda itışip kak/şsınlar, bantfyo tren'erınde sıkışıp terlesinler. Yağmurlarda rslansınlar. O basar gaza ucar gider kryı yolundan... öyle de yaptı. geçip gitti komşusunun yanından, kornaya haflfce basıp selam vererek... Scbahlorı evlerin kopıfun cçılır kaponır. insanfar Cikar icerden. İşlerine gideceklerdır. Kentın binbir köşesinden yüzbnlerce milvonlarca mson. Evlerinden ışyerlerine doğru yürüyorîar şimdi... Evler. apartımanlar, gecekorıdulor... Kent do^ı taşıyla bfr saldınya gecmiştlr. Nereye? Bir yerlere! Bir ekmeğe, bir yaşam umuduna doğru... Yozın başka kışın daha başkadır bu saboh yolculukları. Her sabah trenin gelmesini beklemek istasyonlarda. Daha uzaktan göriınür görünmez tbunun boyu kısa, bu uzun» diye hesaplar yaparak. ıceri girebllinecek bir yer aramak peronda... Neye bir gun vagonlar daha cok. bir gün daha azdır. anlaşılmaz. Hep dusururöm Demiryollarınm bir yetkilısı hic binrrez mı bu banlıvö trenierine? Kentin büyük bır yukurîü koldıran bu ! tren'°r mve böv'osine 'ımal ?d' ır'' Ano caddeye doğru taşan bu kaiabalığın IclndeVI birey yüz bın, bır mıiyon başiı bir topluluğun minıclk bir Dorcfsıdır Kısıltğı vok C'<J< dchc sabciı nerr.ının ilk adımında; erir, gıder. Vanından taşıtlar vızır vızır g« cer ijte Dr komşunun, M.jrat'ı daha. Derken bir Opel 8>r RenauU Ne zamcn oidılar bu tosıf!.rı, nası! aldılar? 'Falanco kîşı ne iş ycpcr? Bfr yerde muhasebsclymis. Öfekinin bır dükkanı varmış. Hele bir şısman var ne ış vaptığı beîii değıi. etıekiivim dıvor. Onun arabası hepsınrlen bu/ük. bir ülke gıbi! Kapı ön lerıne sığmıyor! Nasıi edinrier. nasıl S'jrdürürter, nasıl aitından kalkonar? Koşarsm sen otobüse, trene. vapura, mın buse aolmuşa. Kuyruklar uzar uzar. kuyru^'orla b'riıkte ka'fcndaki btrbinrr turmaz düsüncsler uzcr uzcr. sonra koouvenr en ınce noktasırtdan... Heıe ^u eyiul sabahlarM Br yoğmurrian arta kaion yop'Skcn bır hüzr.un bır hast^l.k gıbf icınize bulaşmasıt D!ze»i' ge'ır aecer doğ'mk ksrık dckük... $u ozanlar her şev: yasarrtışiar nsrdevse sızdsn once! «Tam vaktinde isoasmda o'mak Gec kaldım, kuyu'ardo ıçıdı su Saattere cald"d'ğı b'raz seyın peşinde Sesl duyon koslu Koştu yokuş oşağı rengı atmış bır şapka Confa ço'iıik B T eski atkı. odım'an yavaş Ucar gib; mf't bır ifucuV önlök Uzun volundo vayan, basıp pıttı Bır tütun Bif do!u o'.obüse sığdı son yolcu, bır rui Vetişfı tramyayo kahva rengi solgun Lacivert burusrruş Yatcklann S'caknğı arkalarao yetım Basıodı ormancio yarış Gird'ğ'm koşuda ben de senın gıbıyım Bır kanadı ><'rık ksış» divor Behcet Necatıgl "95C'!eıde vozdıöı hır süfinoe . Duvgi'ianmcvo zaman mı var? Oizeierl tam olarak ammsamava''... Bır kanadı kınk kuş demış, ozan... Sabahn hem :ssız hem kaiaöolık yoHannda kosamazsın da. haiın voktur dcha sımnıden yenik düştOğünu bil'rsin ilk adımda... Bu yaşom sa*/aşıdır. Gücü gücü yetenel YarciımS'Z. nesteksız! Atümişsın töpium ko!oba!ığı aenen bır kar'S'klığın icıne Bifden kosmo.k gereğini duvarsın. yetıçmek 'cn, bıı yeıe nereve, oraya. ne var ki orda dı/erek sonro vlne kpsarak! Derkert bır korna sesf. bakrın gördün bu da bır biidik karşı apartımana yenl tcşınon aecen gün Mıgros'ta gördıığun bır arıbabın ohbabı. korna calarak seni seıamlıyor gunavdın kücük adam voiun acık o'sun diyor... Solta eüni. sonro vine koş aurcğa. otobuse trene vapura. mmıbüse... Necatlgıl'in nıze'ör'nı yarım vomaick anımsavarak: tS\7 geniş eomonıar umuyordunuz Cirklndf dar vckıt'erde ou sevgıvı söyiemek Vılların telaşıarda bu kodar cabufc Gececeğf aklınıza gelmezdı»... Gefmez, geiemez scbahsor kaicbaiıkiara korışiD erlyen. biten, yıten kenf kucuk ınsaplarınm ai<!ıno ne b'r sevgi gelır, ne de 0<r cuzellık duygusu... Yalnız koşusına. kuşku. bır iş bır e<m<»k ordmda bir d'Sünm su r ekü dönuşünün cıkordıgı msoniık d'sı. o ses. o uğuitu... Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası îdare Merkezinden Bankamızca, 1211 sayılı Kanunun verdiği yetkiye dayanıiarak 24 Eylül 1979 tarihinden itibaren yeni tedavüle çıkarılacak olan 100 lirahk banknotlar üzerindeki imzalar «BAŞKAN» îsmail Hakkı Aydınoğlu ve «BAŞKAN YARDIMCZSI» Tanju Polatkan şeklinde değişürilmiş bulunmaktadır. Bu kupürümüzün boyutlan, rengi ve diğer nitelikleri 15 Mayıs 1972 tarihinde tedavüle çıkanlmış bulunan 100 liralık banknotlann aynı olup, söz konusu banknotlarla birlikte tedavül edecektir. Keyfiyet ilân olunur. fBcsm: 21^601 721 Bunun glbi. Lottn Amerikalıların dilı İspanya ve Portekizden gıtrriıştir. Ve İsoanyolco en çok konuşuian diller arosındadır. Avusîralya. Güney Afrika. Kanada. ingilızce konuşur. B'ezilya Portekizce... Asya ve Afrika'da yenı kurülan dev.'etlsrin çoğunda resmi dil yo İngilizca. ya Fransızoa. ya İspanyolca veya Porteklzcedir. Eh, dilleri böy le başka yerlerden gelen veya başko dillerden oluşan ınsonlann Turkçenin Türkçeden çıkmasıno şaşmcian doğaldır. Dılim.z, Ortaasyanm bir cok yerîerinde ve Cinde bugün Türkiye Türkcesıne yakın bıçımde hâlâ konuşulmaktadır. Dilimizin Evrimi Or;a Asya'da ve Cln'de bu gun bütün saflığı ne konuşulan düımız, Anadolu'ya geldıkten sonra, Rumco sözcüklerie da dolmuştur. Osmaniı İmparator luğu bir Akdeniz devletı olduk tsn sonra dilimize bir cok İtalyanca ve Fransızca sözcük gtr mıstır. Fakat, Türkçe'nm Batı dilleriyle ve özellikle Fransızca ile karışması Tonzimatla boşlamıştır. Arıtma Blr kısim oydmlanmrzm dWmızl böyle parça bohçası haline getirmeleririe karsılık pek cok aydmımız do Turkçe'nın haklarını savunnrtuştur. Bunların başında, her zaman rahmet le andığimız Koramonoğlu Meh met Bey gelir. Dilimizin ontılması cabaları Ataturk'ls doruğa ulaşmıştır. Kendisinin kurdu ğu Türk Di! Kurumu bugun onun ülkusunü gercekleştırma yo'undo, fomamen bilimsel vön temlerie, cok boşar!Îı çalışmalar yapmaktadır. Bu başarılar bugün crtık halkımızın da malı olmuştur Cünkü, halkımız, konuştuğu dilin vazı dili de ol mosının yüzytüardır özleml için de idi. An Turkce'ye önce İlerl cf yazar.'anmız. sonra halkımi2 sahip cıkmıştır. Otobüslerde, kahvelerde, yollarda, toplantılar da yalnız gençlerin değil orta ve ilerl yaslıların do konuşmalaına dıkkat edin: Bağnaz kafa lılcrın uydurma dedikleri Türk çe'den üretümiş sözcüklerl her kesin ku'fandıSmı g^receksiniz. An Türkçe hatkrmizı o kadar sarmıştır W di'de de eskiye bağ lı sağci yazarlanmız dahl. farkında biîe olmodart, yazıîarında. an Turkce sözcöklerl bo' bcl kullanmaktadırlar. Vani. di! 5 tievrim'rıiz, orfı '. sağcısı solcusu. kövîusü kentlısı ile bütün halkırnızın malı olmuştur Slz Dil Salatası Hâî böyleyken di'imlze, ftncs Selcuklular, sonra Osmanlılar donerrindo din bilglnierimn elkisı ile, Farsca ve Arapça sözcükfer dolmuştur. Buniar yuzünden, saf dılimlzdeki blr cok sözcükler, kuüanılmaya kuilonıimaya. unutulmuş, onların yerinl Farsca, Arapca sözcükler olmıştır. Fakat, sonradan Osmanııca denen bu karma dil. medreseye alınmayan kadmlariTiızın, medresede okuma olanağından yoksun mıiyonlarca insanımız'n dili olamamış, soray ve çevresınin dili olarak kalmıştır Osmanlı aydını bu alanda o kadar ilerl gıtmiştir ki, «Kelile va Dımne» adlı Hintçe masal kitabını Hümayunname adı ile dilimize çevîrerek <anunıye sunan Ali Celebı, yapıtı nıçin herkesin onlayacağı bır dılle çevirdığinı şöyle .anlatır: <Tâ didei her bina bînazarı tacmmuk ve taammukı nazar visoli gavanii moonisiriden behrernend olmok muyesser ve CJJ!Î her dânâ bîtekeilüfl tahayyü' ve tahayyüiı tekeliuf ol nazperver'in haremi hucrel hayalınden berhurdar olmak mutasavvef ola.» (MEB Yaymlan. Önner R>za Ooğru! cevırısi. s. 10). Edebıya(ı Cedide'cilerlr» diFleri de bundan cşağı kalmıyordu. Fakat, öc diı:r, kanşımın Türkiye Ve Şemseddin Sami Tanzimat dönerr.l dil bllglnlerinden Şemseddin Sami da Osmanlıcaoın yetersfz bir dil olduğu kanısmciadır. Bügın, bu nu. Vlctor Hugonun Sefilier'inl tesefon Bankamız İsîanbul Merkezirun 45 90 80 olan telefon numarası 2 Ekim 1979 tarihinden itibaren yine 10 hat üzersnden Sündus KÖKYAR (Kundakçıoğlu) ıle Özkal KÖKYAR eviendıler 14.9.1979 İstanbul olarak değışecekîir. Bilgi edinmeniz rica oiunur (A|anstür: 1511) 7218 (Cumhuriyet 7205)