Catalog

CUMHURİYET 12 HAZÎRAN 1979 YEDt TÜRK LIRASI 1970 YILINDAN BU YANA DOLARA KARŞI YÜZDE 210 DEĞER YİTİRDİ ANKARA (Cumhuriye* Bürosu) Curnhun/et tarthlnln beşlncı büyük devaluasyonu dün Ecevlt hukümetınce gerçekleştınlmıştır. Ecevıt hukumetı bu uy gulamayı «katlı kur» olarak nı telemekle bırliKte olay fıılen devaluasyon anlamını taşımak todır. Turk hrasmın değeri do loro karşı yuzde 43 6 oronında r düşü ülmuştür. Cumhurıyetm kuru'masından sonro ılk devoluasyon 1946 yı lında yapılmıştır Ekonomı tarlhıne «7 eyiul kararları> olarak gecen 1S46 deva uasyonunda 127 kuruş olan b.r dolar. 280 kııruşa duşurulmuştur. İK.INCISİ İKıncı büyük devalüasyona 1958 yılında Menderes rtukumetı tarafından gıdılmıştır. 1958 yılinın bır başka ozellığı, Turıjye nın ılk kez Uluslararası Para Fonu ıle resmı ı'ışkı e re gecmesı ve dolayiS'yla ılk kez ıMF'nin Turkiye'ye «ıstıkrOr onlemlerı» onerdığı yıl olmas dır Ekonomı tarıhıne «dort ağustos kararları» olarok gecen 1958 devaluas/onunda 280 kuruş olon dolar 9 Itra ol muştur ÜCUNCÜSÜ Turkıye uçııncu büyuk devaluasy'Onu 1970 yılında Demırel hukumetı ıle yaşamıştır 10 ağustos 1970 tarıhınde Türk lırası dolar karşısında yenıden buyuk değar yıtırmış ve bır do lar 15 Itra olarak saptanmıştır 1970 yınnın da önemlı oze' llğı IMF ıle yurutülen goruşme'er sonucunda devaıuasyon karor.nın alınmış olmasıdır 1970 • 1975 yıllorı Turk llrotının genellıklo «ıstıkrara ka vuştuğu» y'illar olorak bellrlen mektedır Bu beş yıldo llra res men herhangı bır değer yıtırmemış ancak Turkıye bu yıllor arasında dış borc anmaya Oğırlık vererek. dış borc yükünü onemlı mıktarlarda artlırmış tır MİN1 DEVALUASYONLAR 1975 yılından sonra 1977 80nuna değ'n Mı'l'yetcl Cephe hükumetlerı •'buyük oranlı de va'üasyoılar» yerıne, bir başka vöntem gelıştlrmışlerdır. Ikı yılda tam dokuz kez paranın değeri duşüaılnuştür «Mlnı devaluasyon» olarak nıtele nen bu uygulamalar sonucunda Turk ıırası toplam yuzde 33.5 do'ayında deger yıurm.ş tır MC hukumetlerının gercer. leştırdığı aokuzuncu devaİLas yon onıann son cevaluasyo nu yuzds on olarak saptan mış ve Turk Iırası «nını deva luosyon»lar haİKasının sonjn da 13 lıra 85 kuruştan 19 lıra 25 kuruşa kcdar duşmüştur DÖRDUNCÜSÜ MC Hukumetlerının paranm dış değer nı «mını devaluasyonlar» yoluyla dusurmesı ne karşın 1976 başında ı<tı dara gelen Ecevıt hukumetı «buyuk oranja devaluasyontara» başvurmuştur 1978 ylının mort ayındo IMF ıle «Nı yet Mektubusnun ırpzalannasındon once Ecevıt hukumetı Cumhurıyet tarıhımn dorduncu buyük deva'üosyonunu yapmıştır 19 I ra 25 krş olan Turk Lırası yuzde 23 oranmda duşurulerek 25 lıra oiara* belırlenmıştır CAPRA2 KURLAR Bundan ıkı ay kadar önce 1979 nısan ayında ıse «ekono mıyı guclendırme programısnın bır parcası olarak uygulamaya gıren «Prımlı kur» sıstemı ile bırlıkte, uluslararası para p yo sasında otaya cıkan «çapraz kur farklannın gıderılmesı» amacıyia Türk Lırası yenıden yuzde 5 7 oranında değar yıt rm ştir, bır dolar 25 liradan 26 5 lıraya vukselmıştır BEŞİNCİSİ Ecevıt hükümetınln Ikinci. Cumhurıyet tarıhınln bsşıncı büyuk devaluasyonu ise dun gercekleşmıştır Yuzde 43 6 gı b> cok yuksek oranda devalüe edılen Turk Llrası blr dolar karşısında 47 lira olarak sap tanmıştır SIKLAŞTI Bır başka acıdan bakıldığın da. Türk ekonomısı onceleri ononıki yıl aralıklarla devaluasyon yapmak zorunluğunu duyar ve ancak bu zaman aralıklarında devoluasyon sınırına gelirken, son yıllarda devaluasyonun çok sık yapılması zorunluluğu ortaya cıkmıştır 1970 yılında 15 lira olan dolar bugün 47 lıra olmuş ve dokuz yılda Türk Llrası tam yuzde 210 oranında değer yltırmış bulunmaktadır. Bir haftada piyasaya 8,5 milyar lira sürüldü ANKARA (ANKA) Moyıs oymın son hcftasında pıyasaya 8 milyar 571 mılyon lıralık kağıt para surulmuştur. Mer kez Bankas'nın 1 mayıs günlu verılerıne gore 135 milyar 967 7 mılvon I ra duzeyıne cı kan emısyon hacmi. yılbasından sonrakı 22 hafta ıçmde 22 milyar 306 mılyon lıra arttı rılmış olmaktodır Gecen ayın son haftası lclnde, hazıran ayının l!k haftası lclnde başlatılan hububat alımları nedenıyle Zlraat Bankosı kanalıyla tarım kooperatlflerıne açılan kredller 10 milyar 834,8 milyon llralık ortıs göster mıştır KREDİLERDEKİ GELİŞMELER Hububat alımları nedeniyle tarım satış kooperatıfleri birliklerlne Merkez Bankası'nco acılan destekleme kredılerinln 2 mı'yar 677 milyon, Oretlclyl guçtondlrma kredllerlnln de 1 milyar 142 milyon llralık artış gostermesine karşılık, tarım koop«ratlflerl kredilerindekl coğalma 7 mılyar 16 milyon llra ile cok daha yüksek tutarda olmuştur Böyleoe blrllklerln des tekleme kredılerı 10 milyar 817 mılyon. üreticiyl güclendlrme kredHleri 3 milyar 351 milyon llra düzeylne yüksellrken. tarım kredl kooperatlflefi kredlleri de 7 mlryar 451 mltyon llraya çıkmıştır Bu artışla, uzun sOredır yılbaşındaki düzeyının altında seyreden tarım kredı kooperatıfleri kredıleri, bu düzeyı de 1 nvlyar 669,7 mılyon lıra aşmış buiunmaktadır Bankalarca Merkez Bankası kaynağından yapılan kredı kul lanımları da mayıs ayının son haftasında toplam olarak 1 milyar 581,6 mrtyon lira coğalarak 45 milyar 738,3 mılyon lıraya ulaşmıştır Artış ağırlıklı olarak tıcarı senetler Kalemın dekl 805 mılyon lıralık yukselme ıle orta vadel' smaı kred lekalem ndekı 745 mılyon lıralık coğalmadan etkılenmıştır Sozkonusu donemde kamu ku'umları kredılernde gozienen arîış Ise 10,5 milyon lırada kalmış ve kredller toplam 195 milyar 209 mılyon lıra olmuştur. Merkez Bankası tarafmdon bankalar kesiTine acıian kred> lerdekı artısa karşın, özel banka'arın Merkez Bankası'nda tuttukıarı Tevdjat tutarlan 1 mılyor 296 5 mılyon lıra gerlle» m ş ve 1 haz.ran'da 5 milyar 325 rpıiyon lıraya ınmlşür. Resrrı bankciarın tutulon mevductlar, ıse aynı dönemde 118,5 m lyon I ralık artış kaydetmlştir. .IstanDul Tıcaret Odas' Mec lıs u/esı Recep Kam^t karma şık bır /apıya sahıp olan ayak kabı uretım a'amrua sorunlann g derek artmasından yckın mıstır öncelıkle kosele uretımının hammaddesı nıte ıgındekı sığır ve dana derılerın'n tu ketımi karşılanamayacak durevde kolması, dışalım zorunlu'uğunu ortaya cıkarmıstır «Hanrderı» dıye tanımlanan ul kenrzda ışlenerek koseleye do nuşturu'en d>ş kayna<lı sığır ve dana derııerının dışalımı, do/iz darlığı nedenıyle yeterın ce sağ'anamamış sonucto ko se'e fıyat an yukse'tılmıştır Kosele \e ötekl denlerin uret rrınde ku' anılan lc ve dıs kaynaklı k myasal maddelern de sunu yetersızlığınden kcra borsavo Jjşmesı ayakkabı fıvatla nın doha da artmasına VOİ ccrrıstır GÖMLEK AYAKKABI KARŞILAŞTIRMASI odn^ılık.e senetlı alımsatım lar.n buruuğu a/aKkabı uretımınce rıyot.a ın yukss.mesıne, banka faızlsrının artması, ışçı L.cr5ı erı ıle kıralarda oluşan aegışmsieı ae onemlı bır etken olmuştur Recep Kamut, sı randıgı tum olumsuz gelışme lere karşın, Beyazıt ve Çarşı kapı'dakı magazalarda gecerlı a/Ckkabı fıyatlarının «pahalı sayı'amayacagı» goruşunu sa vunmuş. «Dıger gıyım eşyalarının uretımı dana kolay olmasına karşılık, fıyatları a/akkabıya oranla fazlo yukselmıştır» bıçımınde konuşmuştur Gunde bır ışçınin yuzlerce gomlek uretebı'dığını, ayakkabı üratımı >cın boyle bır gelışmenın so z konusu olmadığını aniatan ITO Meclıs üyesı Recep Kamut, 2500 lırayı aşkın etıket ler taşıyan ayakkabiıar konusunda ıse şu tnlgıyı vermıstır: «1200 lıraya satılan ayakkabılarla sozünu ettığınız ayakkabılar arasında özellıkle malzeme ocısmdan farklılık yoktur Model ya da ışcılıktekı fark lılık Ise, 2500 lırayı aşkın trir fıyatın ortaya cıkmasına yol açacak nıtelıkte değıldir. Kanı «Bütçenin yansını kuitanon sağlık kuruluşlan topiumun yüzde 5 10'una hizmet verebUiyor» ANKARA, (ANKA) Saglık ve Sosyal Yardım Bokanı Mete Tan Tam Gun Yasasının, sağlık personelınln etkınlığını art.ran buyjk bır aşama o'duğunu so/lemlş, «Tam Gun Yasası sağlık personelınm ve hizmet lerının ulke duzeymde daha adıl dağıiımında onemll bır rol oynamaya başiamıştır> dem ştır. Mete Tan, dün Hocettep* Ünıversıtes.nde başlayan ve OECD ve CERI (Eğıtım Araştımaları ve Yenılık'erl Merkezı) ıle ortaklaşa düzenlenen Turk\ede prlmer sağlık hlzmeti uygu'amaları ve personel eğıt.mı semmerinin açılışında yaptığı konusmada prımer sağlık hızmetlen konusunda şunları soylemıştır«Büyuk merkezlerde toplanan modern sağlık kuruluşları topiumun oncak yuzde 510'una hizmet verebılmekte, buna mukabıl sağlık butçelerının yarısına yakın bır kısmını kullanmaktadır Primer sağlık hlzme tının sosyoekonomık kalkınmada onemll Itıci bır guc oldu ğuna ınanıyoruz. Sağlık hlzmeti veren kuruluşlarla bırlıkte tarım, hayvancılık, ulaşım, konut yapımı, eğltım! ve Bayındırhk Bakanlıklarının ışbırllğl yapmalan gereklr. Olkemlz gsnc blr nüfus yapısına BOhlptlr Bebek ve cocuk olumlerl ü'kemlzde hâlâ yüksektlr Prımer sağlık hlzmetl uygulamalarından öncellk verdlğımız konuların başında anacocuk sağlığı gelmektedır» Türklye'de tıp eğıtımınln geleneksel yap^ınt değlştlrerr* dığını belırten Tcı\ «Tıp fakulte'erı nadır tıastalıkların teş hıs ve tedavısı ıle eğltlm yapTiaktadırlar» demıştlr. AYAKKABI FIYATLARINDAKI YÜKSELİŞ ÇOK DEĞİŞİK NEDENLERDEN KAYNAKLANIYOR " FABRIKASYONA GİDİLMEK İTO Meclıs Uyesl. «ayakkabı üretımıni ve fıyatları sağlıklı bır yapıya kavuşturmak ıcm hangı onlemler alınmalıdın bıcımındeki soruyu da şoyle yanıtlamıştır «Ayakkabı üretlmlnde kullanı lan derı, kosele g.bı hammaddelenn yeterlı duzeyde, uygun fıyatla sağlanması ılk koşuldur Ayrıca ayakkabı uretiminde fabrıkasyona gıdılmesi Uretımın her kademesınde kullanılan makınelenn dışalımında üretlcılere yardımcı olunması gerekmektedır. Bu makınelenn uikemızde üretılmesı mümkün değıldir. Aslında ayakkabı üretımlnde fabrıkasyona gıtmekle sorunlann tumu cözumlenmez Günümüzde sanayj alanında büyük aşamalar yapmış olan Almanya. Amerıka Bırieşık Dev letleri bile, standart tıp ayakkabı üretımlnl başarmışlar oncok kolıtell ayakkabı gereksınlmlni bu alanda rakıpsız ülks italya'dan «ağlama durumunda kalmışlordır Konuya bu acıdan yaklaşıldığı takdırde, ülkemlzdeki üretımin hıc de kucumsen meyecek nıtelıkte olduğu rahatca söylenebllır» Ankara'da kömür parası yatırma yöntemi cleğiştirildi ANKARA (ANKA) Ankaro' da komur parası yatırma yön;eml değ stırılmış'ır Yenl uygu ıarra ıle Ankca'lılar komür satış bürolarından fış aldıktan sonra, Turkı/e Kömür lşletmelerı'nln bu konuda anlaşacağı en yaK n Kanu Kuruluşu BanKasıno komur parasını yatırocaklardır. Ankaro Kömür Satt» Tovzl Müdürü Nafı özdoğan geçtlflt< mız günlerrJe Yenışehlr bO.rosunun soyulması üzerina Sıkıyönetımın bu yolda Istekt» bu lunduğunu söylemıştlr. Bu nedenle bır kaç gundür Ankaro'da komür parası yatırma Işlenv lerının durdurulduğunu beflrten Nafı Özdoğan, lik uyguta< manın dun deneme oiarak Oemetevler satış bürosunda bcş ladığını bıldlrmlştlr. tstanbul Ticaret Odası Meclis Üyesi Recep Kamut, karmaşık bir yapıya sahip olan ayakkabı üretim alanında sorunlann hııla artmaya devam ettiğini belirtti. Kamut, sığır ve dana derisi iiretiminin, tüketimi karşılayamaz bir düzeye düştüğünü, bunun da dışalımı zorladığuu bildirdi. mızca o fıyatlarda. yüksek klraların, vitrin gıderlerinın, yabancı dıl bılen tezgahtarlaro odenen ucretlerın, mağaza sahlblnln yüksek yaşom duzeyıne aerekll giderlorintn önemli payı bulunmaktadır. Bu nedenl* yurttaşların, özellıkle sabit gelırlılerın vitrin parası odemekten kacınmalan. bütcelerlne denk mağazolardan alışverlş yapmalan gerekmektedir.ı HEDEF, DEV BİR DCNÎZ GÛCO TÜRK DONANMA VAKFINA VAKFINA YAPACAĞINIZ YARDIMLARLA BU HEDEFH ULAŞABİÜRİZ GUNUN KİTAPLARL Bans ve Sosyalizm Sorunları 1979 NlSAN SAYISI CIKT1 Fıyatı 20 T L Yazışmo ve havale adresl 1 O R Û N P K. 41 Sırkecl ISTANBUL Turkiye Dağıtımr Temel Dağıtım CAĞDAŞ YAYINLARI YUNUS NADİ KURTULUŞ SAVAŞI ANILARI Yakın tarihımlze »şık tutan bu canlı anı lan ılgıyle okuyacak 8inız Eder): 50 Llra. Isteme Adresl Turkocağı Cad 39/41 Cağa oğlu ISTANBUL Sosyalist Kültür Ansiklopedisi 29 30. sayıları ve ikinci cildin kapakları da çıktı îkinci cildi tamamianan Sosyalist Kültür Ansiklopedisi bundan sonra ciltler halinde satışa sunulacaktır. Eski fasiküller ve cilt kapaklan yayınevünizden sağlanabilir. ••• S O S t A L VAYIIMLAR maksim gorki Rusça aslından yapılan, tam m*tin ilk türkçe çeviri ana ÇÜPÜK K;İDI Kemal Ateş okar yayınlan C] p K. 1365İST Tck siparışte posta ucretı eklenır. Gecekondu olgusu ve insanlan.» Yoğun gözlemlerden oluşan öyküler^. Demokrasi mi? Fasizme Yakılan Yeşil Işık mı? REMZÎ ÇAYBAŞI 30 Llro Kltopclorda araymu hiks krome kapak içinde 500sayfa 75TL kitapçüardan arayınız ..,. Ödcmel. istemeVdresi^SOSYAL YÂYINL^Ç .'* • Ûivanyolu.KJod FairieV. Cad.Nö'.IO', 'Tpaire V Istanbul Tef:2833T4 }^ 3 ÇAĞDAŞ YAYINLARI Prof. Akşit Göktürk OKUMA UĞRAŞI EDER, 35 LIRA Isteme Adresl: Turkocağı Cad 3941 Cağa'oğlu Istanbul OKTAY AKBAL İKİ ÇOCUK ÇOCUKLAR COCUKLUK DUNYASI ANLATAN ÖYKÜLER ABeCe Yoyınlorı Nuruosmanıye Cad. 34/103 Coğaloğlu istanbul Fıyatı 25 Llra P K. 861 SİRKECİ * BIYOGRAFIKARl M A R X " . B ı l ı m I V r ıe200 « TARIHSfcLMAODECIUKMARKSlST T O P L U M KURAMININ ANA ÇIZGILERI V Velle M Kovalson 75 • * SIYASET VE FELSEFE Karl Marx • FnetJrıch Engöls 60 • MARKSI2M OEVLET U2ERINE "Devıeî ve ihtıiâı Icm Hazırhk Materyalı" Lenın 35 « MARX'IN SOSYOLOJISI Henrı Leteöre 35 * KADIN VE MARKSIZM • Marx, Enge s Len n Staı.n 50 • MANIFESTO Karl Marx, Frıedrıch 1 Enge's 5* MARKSIZM LENINIZM'IN IDEOLOJIK VE POLITIK DUŞMANI. Maoızm Bıiırr 'sçıien 20 * BIRINCI ENTERNASYONAL • Jacques Ducıos ' Karl Marx Odulu Lenın Nışa "< 35 • TEKELLER Jean Pıerre Deiıleî 3C* DEVRIMCININ SAVUNMASI Jctettö Lfcpm , ^5 • ATEŞ • Hen'i Barbusse,» Roman • KonKurt Edebıyat Odu'u' 60* AYDINLIK • Henn Ba'büsseRornan 30 " * ıSYANCI "KOMUN GUNLUGU" Juies Val'es Rotıan 50 • DEMIR OKÇEJack LondonRoman 50 • • SOVYET ŞAIRLERI ANTOLOJISI 6? 3 0 şaıf " » EYLUL DESTANI Geo Mtlef 10* IZDUSUMU Baıaban 50• SIYAS1 DUSUNCEHURRIYETIvei961 TURK ANAYASASl Bulent TanOr 50 • MEVLANA Bılı" sel GerçeKçılıK Açı> s.ndan Varoluş Feiselesı' Nerıman Hık. 2 5 mel ' » OLU EKMEGIOursun Akçam 25• GARI8IN HOROZU Rılat llgaz 35 • . Ekonomi Politiğin Temelleri tkinci baskısı yapıldı. 250 Lira İLYA EHRENBURG Rusça «slından çcvırea MAZLUM BEYHAN Zerduşt felsetesının ıklamosı Ya?ama yordtfn Avrupa, Asya ve Amerıka'mn îkîndl Dünjâ Savaşı sonrasını ar.Iatan D t P TEN GELEN DALGA bîns mıicaddesine adanmıştır. EHRENBURG'unciaha önce dıhmıze çevnlıp yayıralanmıs olıa PARİS DÜŞERKEN veFIRTlNA»dl» romanlanjla bırlıkte dev bir "Üçlü Nehir Romaa,/ me)dana getıren DİPTEN GELEN DALGA, hutun dönyada ilcrici giıçlerle, genci güçlerm kar5it!a«ırası stircanı ele almaktadır. Emperyalîzmia başUttığı soğuk savaş çeşıtli ulkelerde »hne>e ko>duğu oyunlar, bir yandaa romuun dekorunu ABD Senatoso, Peatagon, WallStreet ve CİA'ye kadar yayarken ote yandan da dünya emek» çilerini ve dunja aydınlanıu içıne alan« bir Insan Manzaraları^m gözler önü« ne »eımcktedır. DİPTEN CELEN DALGA ottK dUa çcvrılmıj ve onraılyonlarca basılmıjtır. İki dlt halinde 1300 savfadır. Lük» krorae kapaKlı olarak takımı 250 TL'dıt. Pi«*nrolu,Klt>4 Farfr C^t.No.10. Dair* 2 LENİN "Halkın Dostları,, Kimlerdir?.. Türkçesi: Aülla Tokath may yayınlan • Cağaloğlu, tstanbul AHMED ARIF hasretinden prangalar eskittim 25 lira Yabanoı dıl ve Türk dıii öğretıcileri İZLEIV1 Yaöancı dıl oğretım DERGİSİ 2. sayısı cıktı Edern 40 Lıra Posta pulu karşılı ğında ısteme adresı I T İ . Akademısi Ya bcncı Dıller Enstitüsu ESK'ŞEHIR. Ayrıca büyuk kltapcılorda. • ISIGIN KAVGASlMenmet Aydın 25. ONCU KITABEVI BabıatıCaO No 8 Cagaloglu Istanbul • f ' K I R A Z K U P E L E R • MustaiaBaiei 20