Catalog

DÖRT CUMHURÎYET 18 EKİM 1979 POLİTİKA VE ÖTESİ MEHMED KEMAL EıNERJÎ ÇIKMAZI VE BEKLENTİLER Katı atıklarlc llgilenmelerın gecmışl cok eskılere gıtmektedır Bu yuzyıldo bulunan ve Romaiıiardan kaltıa bır uyarı taşında «coDierlnızi uzaklaştırın yoksa cezalandırılırsının denmektedır Bu eskı uyarıdc da belırtıldığı gıbi cöp konusundo 3 ano problem söz konusudur. topiama toşıma ve yok etme Bunlardan yok etme. uzun yıllar en kotü şekılde cö zumlenen olduğundan uzerınde en cok durulonıdır. Atık mad delerden enerıi kaynağı olarak ycrarlanma duşüncesl an cak 1974 petrol ambargosundan sonra önem kazanmağa başlamıştır. 1975 vılından öncekı yavınlordo sadece katı o t ı k l c m ısı değerler nın kıyas laiması çıbı genel konular ver almış buna korşın ener||l uretıİTiesmm fız'bılıtes' gıbl önemlı konulara hıc değınılmemlştır Bugün atık maddelerden enerj' geri kazonılması konusunda yoâun araştırmalar yürütülmek tedır Her ne kcdar vaygın bır cevımle cöp odı verılırse de kc'ı atık'orı aşağıdakı sekılr'e ayırıma tâtn tutmak müm•fundür Şehır atıkları. endüst r" atıkları tarım atıkları. hayvan gübresı ve tezeği. mcdencılık atıkları.. Katı atıklardan enerjl öretlmıntle ılk ele alınan husus bun 'arın mıktarı olmaktadır 1974 v lında ABD dekı katı atık mık tarımn klsl bosına gunde 1 5 kg kadar olduğu hescplanrrvstK Şehır ctık annın yüzde 65 Inın kâğıt plast k naddeler vb qıbı yanabı en maddeler oldu ğu tahmın edılmektedır ABD r'ek' bütün yonabden atıkların, vüzde 40 ver m ıle yakılması ha I "de 2 4 milyon evı bır yıi ısıt moga yeterlı ısı elde edıleceğ» hesaplanmıştır Katı atıkların enerııye dönüsturu mesi ıc n bjgun bı! nen yLntemlers ilışkın g«nel snıf IPTIO scyledır 1) termal prosesler 2' bıyoloı k (veva f c mantosyon) proses'er 3) gunes enerıısı p'cses'erı Doiav 1' bır kullcnılma vontenl olan guneş enerıısı proseslennde kan atık'ardan yesıl tıtkılerın beslenme kaynağı olarak va raricnıl r ve so"ra bu yeşıl bıtk lcrden metan uretı'.r. TERMAL PROSESLER Bu prosesler vaş oksıdasıyon vönteml ve yanma vevo pıro ız, veva her ıkısının bıriestırıtmesı o mak uzere ıkıye ayrılır Atık'ann yakılmasıvla buhor uretıminı önqoren bır tes'S i 1001 yılında Ingılterede kurul muş olduğu bılınmektedır 'sı e n f f ı s l kavnaSı olarck fie olındığmda 1 ton sehır at'ğının 260 lıtre fuel o I e ve^a 350 kg. komure eşdege o<duğu kabul edılmekted'r 1^74 y n sonunda ABD ve Kanado'do yakma yöntemıyle ctıklardan enerıi ureten 9 tesıs calısmckta 4 te<: s ınşa edılmek»e ve ?0 tesısın de p'nnları hazırlc nmaktaydı Yanma proseslerının urunlerı subuharı ve ka r bondıok Sıt o'duğu halde «oksııensıı bır ortamda ısı uygulama* suretıv's organık moddelenn fı zıkse' ve kımycsot bozunmağo uğrotılması» şckiınde tanım lanan pırolız yöntemının ürünlerl yanabılen gaz ve sıvı bıleçıklerının b r korışımı ıle katı artıklardır. Maamafıh pratıkte tam bır pırolız w/gulanmcmck ta ve prosesm herhangı bır aşamasında oksııen verılmek'edlr ve boylece vanma pıroliz karma yontemleri uygulanmı$ o'maktadır.. Bu proseslerın bır örneğı su buhan veya dusuk kalorılı go2 üretmek ıcın dızcyn edılmış olon Landgard ststemıdır Tüm verımı yuzde 54 olan bu yontsmde, 8istene verılen 1 ton orçanık otıktan 2200 kg kadar buhar (1 5 m lyon kca'l üretılmekte dır 91000 ton/gün kapasıte1! tesıs Bult more'de cclıs'ırılmaktadır.. BİYOLOJİK SİSTEMLER Katı atıkları dcğrudcn yckmak yenne bunlardan yanabılen gazlann elde edilmesmi amaclayon bu yöntemlenn en fazia gel stırılmış olanlan cnae robık (havasız) fermantasyonla metan uret len proseslerdır Metan olu$turan bır bakteri kul lanmak suretıyle ve zorunlu olarak atmosferık oksııenın buîunmadığı bır ortamdc gerce1' leştirılen anaerobık fermantas yon sonucundo yaklaşık yüzde bılesiml 54 70 metan (CH4), 2745 korbondioks t (CO21, 1 3 Azot (N2). 1 h droıen (H2) ve 1 karbcnmoncksıt (CO) olan bır gaz elde edı'Tiektedır Bu gaz kanşımın n yakıt o'arck de âerl. ıcerdıâ.1 metcndan oturu dür.. Katı atıklardan bu proses ı'e gaz yakıtı elde edılmesi bu gun ABD de arton doğal gaz eksıkl ğıni gıderecek bır val olorak düsunulmektedır 1973 yılında vaymlanan bir araştır madc fMcCarty) ABD de şehır sularınm arıtı'masnda ele gecen comurdon yılda yoklasık ' mllyor M3 metan Oretilebılo ceğı. şeh r a* klarının llavesıyle bu mlktarın 60 mılyor M3 e cı kabıleceği ve eğer bö'ün havvcnsal atıklarlo tarım ürünlen artıklarınnı fermantasyonu Prof. Dr. Enis KADIOĞLU Seçim Dersleri dına ekonomık ve siyasal bunalım dediğımlz kamburv Ecevı! ın strtına yukleyerek. ıkı yıl ıçinde porî sını cuku'Can kurtonp bir secım zafen kazanan Demrei ı eger demokrasının koşullarına ınonıyorsak. demo<rctı'< olaak kutlomamz gerekır «Bu da zafer mı'?» drye soranlor olabıllr. Zafer değıise nedif > Hangı dusuncede olursonız olun sağdo ya da sotda halka gun'uk gecıc* olarak bır şey vermezsenız ha'k da s ze b r sey vermez Koıabalıfclorın destansai görunumü ıle bası dumanlanan Ecevıt ıktı^an aldıkton sonra bırckın hafka bfr şey vermeyı. dorgelırlı, ücretll, emekcı dedıklerımızın ehnden bır cok seyı de almıştır. Başıbozuk taban fıyotınm yercekırm ile kentler holkının dünyalan zehır zıkkım edılmıştır «Halk benı sevıyor yo, dıledığıml yapanm • dıve kosta<ianan her kalabalık gozdesının sonucu budur Ecev t, gecmış MC ıktıdanndon bır bunalım almışttr, doğrudur Amo kendısi de bunolımo yenı bunolımlor eklememış rııdır' Gecmış Iktıdor bunalımının slmgesl Ecevit'ın el nde dayanılmoz yuksek fıyat polıtıkasına donüşrr^ştur Kentlıden al koylöve ver polıtıkosı eğer gecerlı olscydı. bu polıtıkonın mucıdl olan Adnon Menderes hep mızın bıidıöı okıbete düşmezdı Bu sütunlorda gecmışten ömekler vererek Eceviti cok uvardığımızı okuyucu unutmamıştır Amo Ecevıt ve çevres nın bundan en kücuk pay cıkordığmı sanmıyoruz. Bir ool'tıkacintp cevresı cok onemlıdır Karşıtlan bır polltıkocı hakkmdo bıtgi edmmek ıstedıklerınde önee onun Csvresınde kımler'n bulundu<5una bokarlar Ulkemızde bır umut gıysısme bürünerek Ecevıt cok uzun bır yolculuğa Cikmıştı Ş mdl bakalım cevresıne bu volculuffo cıkısmdo blrlik olduğu aıkodoşlanndan kımler vordır? Bano sorarsanız h c kımse' . Lütfen duşmüs bir polıtıkacıya catîığımı sonmayinırl Zaten bovle davranmak benım yazarlığıma uymaz Ama hepımlzin once destekllyerek. sonra uyararak cok şeyler söy.ledığımız bır lıder bu sonuca düşeceğıni değıl bu gün, cok öncelerı gormesınl bılmelıydı Vckın cevreden olanlar kestırmeden konuşorak «Halk bız<s ders verdı.» dıye yenılgıden sıyrılmck 19tıyor Holk beİM onlorın de\ mıyle onlaro ders \.ermıştır Pekı bızlere ne vetmlştır'? ıTutup sıvrlltt ğlnız lıder bu muvdu'7» dıve bızlerı ccı ocı kınarroktadır Bır DOI tıkacı geidı<5> vere kımlerle nasıl geldtğıni cofc fyi hesaolamolıdır Bu hesabı vapmadı mı kımlerle geldığınden uzokloştı rnı sonucu acıdır Sadece Islanbul ıcın so' oylar üstun© bfraz konuşmak ıstıyorum Kucumsedıgı so! oylar kend nden onaklığını es'rgedığı zaman koco Istonbul da katlandıkco devleşen ovları nereye gıtm stır^ Herhalde bunu Istanbu! ıl orgutu crı acı dusunmektedır «Ben m duşunduğum soi en ıyıs» tafralanmasına  Isı enerji kaynağı olarak hesaplandıkta Tanm ürünleri atıklannın değerlendirilmesini amaçlayan araştırmalarda, basmç altında su buhariyla ısıtıhnalaI ton n sonucunda bunlann kimyasal ve fiziksel yapılannın değişerek kömüre şehır benzeyen bir maddeye dönüştüğü görülmüstür Ayçiçesi, mısır, pirinç gibi tarım ürünleri atıklan ve kâğıt endüstatığı risi atıklanndan yararlanarak elde edilen bu yeni katı yakıt. kükürt içer260 litre mediğinden, hava kirliligine neden olmama gıbi bir üstünlüğe de sahiptir. fueloil ya da 350 kg. kömüre eşdeğer 1974 yıhnda ABD'deki katı atık miktannın kişi başma günde 1.5 kilogram olduğu hesaplanmıştır. Şehır atıklannın yüzde 65'iran kâğıt, plastik maddeler vb. gibi yanabilen maddeler olduğu tahmın edilmektedir. ABD'deki bütün yanabilen atıkların yüzde 40 verim ıle yakılması halinde 2.4 milyon evi bir yıl ısıtmaya yeterli enerji elde edileceği hesaplanmıştır. şünmek gerekır Mevcut slstem ler ıcm alınacak onlemle r ın bırj kacakların onlenmes dır, başka sozle ısıtma veya soğutma kayıplarını azaltmak dızoyn vsrımınde calıştırılmayan ener |i sistemlennın ayar onması ve tüm enerp sısterrlerınüa yararlanılan ve ycrarlanılanvyan enerjı oranlarınn yen den duzenlenmesıdır Bınalordakı yalıtım ve endüstrıdekı ısı geri kazanı.ması ışlemlerı bunun omeklerıdır Bmaiarda yalıtımın mukemmelleştırılmesıyle yuzde 58. ınşaat sırasmdaki önlemlerle yüzde 5, gjneş ener jısınden yararlanmakia yuzcıe 10 kadar. endüstnde almacak önlemlerle yuzde 512 kadar bır tasarruf sağianabıleceğı îaîı mın eaılmektedır Dığer bır onlem kullamm turünda degışıklıkler yapmaktır orneğın yolcu (veya yuk) km başına daha az enerıi gerek'ıren taşıma yontemierı kuıianmak Kucuk arobalcrın kullamıması, daha dıkkatlı süruculuk. taşıtlcrdakı teknık yenılıkler. kutle taşımacılığına yonelmek gıtn önlemlerle taşımacılıkta yuzde 15 kadar bır tasarruf sağlanabıleceğı düşunulmektedır Burada gozonune alınması gereKen bır IIUSJS taşımacılıkta kes rlıkıe sıvı yakıtiarın kullanı'ması zorunlulugunun söz konusu o uşudur Duşunulebıiecek ucüncü b'r önlem turu enenı kullanımınaa d k k c ' ! davranmaktır Işıkların sondurulmesı ısıtmcnın yeterlı mmmum duzeyae tutulması. arac kullanımının azal'ılması ve fazla hız yapılmamosı gıbi hususlar k j c j k de olsa enerıı tasarrufu saglaTiaktaaır. Keme r i en sıkmak ^eKlınde tanımıanaüıleceK bu on err'ar n j kumeîierın tutumı.yia aeğ ı doğ rudan kışılenn davrcnısıarıyla gercekleştırneb lır Yenı sıs'emler ıcm soz konusu olab • lecek onlemlerden bın, nar^anan her enerıi bır mı ıcm s stemın verısınde ^nrcrlı bır artış sağlayacak ı'enı teknoloııler gelışıırmeKtır BuyuK m.Aiar larda enenı tuketılen cımento uret mınde eskıden ku'laiıtan yaş yontem >erıne dcha ııerı bır tekno'O|i o'an kuru yonterrın uygulaTnasıyla cok daha az enerıi harcümak suret y e aynı mıktarda cımento üretmek mümkun olmaktadır Bovlece cımento üret m! proıesınde yapılan değışıkliKİe önemlı oıcude ener,ı tasa'rufu sağ'anma'' tadır Buna ıl skın d ğer bır ornek de termık santrallardakı elektrık uretımıdır Elektnk ure tım nd9 bugun kutlanılcn en gelıştırıim.ş cevrımlerde. ki bunlar henüz ulken zde kullanılmamaktadır, b .e 1 kwsact eiektrık üretmek ıcın 8400 k| ısı enerjisi harcamak gerekmekt© d r. Başka sözle termodıramık verım yüzde 42 doiayındadır. Oysa kl daha eskı santraüarda bu verım yuzde 34 kadardır B J sayıların belırttığıne gore, elds ediien elektrık enerjısmın 1 k|'l ıcın 1 kj'den daha fazla ısı enerıısı (kı bu b r yaKittan sağlanmaktadır) yararlanılmadan heba olmaktadır Bır santralda. orneğın Ambarlı da. mılyonıarca kwsaat elektrık uretıldığı duşunulurse tüm veriTde yopı'acak yuzde 1 artış bıle cok buyuk ölcOc'e yakıt. ve do!a\ısı\!a para veya dovız tasarrufuna neden olacaktır Bu bokımdon tüm dun/ada olduğu gıbi ülke mızde de ısının işe dönuşturülmesi p'oseslermde, orneğın elektrık üretımi veyo daha genel olarak soylenırse enerıi ureten ve tuketen prosesie'de bugunkü olonakların elverdıği ölcude maksımum verim sağlayacak teknoloplerın kullanılması zorunluluğu vardır. TÜM DÜNYADA OLDUĞU GÎBÎ ÜLKE İÎIZDE DE ISININ İŞE DÖNU5TÜRÜLMESI PROSESLERÎNDE. ORNEĞİN ELEKTRIK ÜRETİMİ, YA DA GENEL BIR DEYIŞLE ENERJÎ ÜRETEN VE TÜKETEN PROSE SLERDE BUGUNTCÜ OLAN*KLARIN ELVERDİĞI ÖLCÜDE MAKSIMUM VERIM S^ĞLAYACAK TEKNOLOJILERİN KULLANILMASI ZORUNLULUĞU VARDIR. «Jüşmuştu «Neden?» dıye sorardık tBaksanıza halk benım e beraber» ıSımdı halk senmle bırlık olmadığını ispatiadı. slrln soi en kotusü m u ' » Sako etmıyorum. tartışmayı bu düzeye ındırmışler, bu duzeyde soylevier verm s erdl. Artık Demırel'e donebılırız. Dsmırel bır zafer kazanmışsa. bu zaferl ona sağlayon Ecevıt tır fccevıt ve cevresının Demırel'e hazırladıklan polıtlk ve ekonomık duzlemdır Demırel bır hukumet kurar mı. kurmaz mı bllm yorum Bunaiım> daha cok korukie/erek bır «erken secım» zorlamasna mı gider sımdılık bır sey söylemıyeceğım. Demırel bu secm zafer'nın sarhoşluğuno kend nı kaptırırso. gecmışte yaptıgı yanılgılarıp toğunu gene ycpocaktır Dsmırel'ln başlıca yanıigısı kendısf Icın derrokrcsl tetemesıair Kenaınden başko duşunceye yaşama hckkı tanımaz Bu bırlnci yanıigısıdır Ikıncl yanıigısı demokrasl lcmde demokrosı dışı guclerie gızlıden gızliye Işblrlıgı vapmasıdır Eğer bu zaferie yenıden demokrasl flışı aüclerle fşbırlığı yapmaya yonelirse, bır bakarsmır kl zaferi günün bırinde bır yenılgıye donuşebılır Demırel bu kompozısvonu cok yaşamıştır 1969 da partısınaen kopmaloria. 1971'de muhtıro Ile en sonda portısınden ayrılon onbırlerle... Türkıye'de ıkı guc carpışmaktaaır Bın Türkıye'yl tJaha llenye götürmek isteyenler bırl de Turkıye'yı oiduğu yerde tutmak ısieyenler Türkfye'yl olduğu yerde ısteaığı kadar kaikınmadan soz etsın tutmok ısteyenlerin başındo Demıre' geimektedır Eğer bu 6ecım zoferi ıle TürkryeVt venıden gerıiere goturmeyı amaclarso cok yanıldığını tez gunde anlayacaktır Sağcı partılerın oylannı artırmaları Ile Türklye'de EOlun ger lediğlni sanmak aymazlık olur Turkıye de solc yonelık oy bıriklml bu secımlerde IMF sı ıle AET'si Ile Amenkan üsleri Ile Amerıkan gudumu Ile dış pollfkada sağa kayon solcu goaıntuye bır uyarıda buiunmustur Ecevlt ya do başka bır lıder 1873 ve 1977 de olduğu gıbi aydın oylannı emekcl ve işcı oylannı. metnur ve dar gelirll oylannı gerc«k sol ozlemf icnde bulunan ve bu secımlerde oy kullanmayonların ovlarını derieyıp toplayabıllr Bu cok görülmüştür, ılerde de görulecektir Bır toplumu, bır ınsan ömrü ıcınde aldatmok koJoydır amo sürgıt aldatmak cok zordur Toplum bundan once ardından gıdeceğı lıderlennl nasıl cıkarmışso, bundan sonra da cıkarır Her olayı sabırla Izlemesınl bıieiım' Her şev AP Ile yapılacak gıbl görüniryor Ama tıer $ey CHP olmarlan da yopılmoz Öyieyse bundan sonra denenecek olon yenı bunalımlar yaratmak değıl. bunalınnları deTokrasının önünu acmak ıçın gldermeya kalıyof Bu secımln boyle bır eğıticl yonı olduğunu anlayaniar cok şsyın farkında olacaklardır Anlamavanlar ısa ven derslerle onlama cızgıs ne gırecekterdir Bız bu secımm boyle sonuclanocoöını cok önceden kest ^d'ğımız ıcın dersımızı de cok onceden almıştık Onun ıcın secım öncesmde ortalıgı pek dalgalandırmadık. perceklestlri'ırse yılda 120 mıl yar M3 kadar meıan (tuketılen doğal gazın yakloşık yüzde 20' sı) uretmenın Tumkun olacagı bel rtıirrekted r Hayvan gubrelerınden ener|i üretmek c n anerobık fermcntosyona bas/urmck hem en ekonomık yontem olrrası ve hem de hayvan ystıstırıcl.ğ'n de cevre k rlenmesı soruiu en uygun şek !^e cozecek ycntem olması nedenlerıy e buyuk ön » i ı t2Bir.nvt a c j ) r nk j ( e 7 Hıno sion da traşian ş o an hcyvon aubreleı PCPT yarorlonma fikrı, bjçCn Anıer ka da büvuk ılgı gö r mekte ve s ğır vct ştırılen pe< cok c ı 'tııkte bu tür tesıs kur mak'adır buoun bıl nen en büyuk tesıs ABD'nın en böyuk hayvan yetıstırme c ftiı^'n de 1975''e kn'u'mjs olup malıyeti 4 nvryon dolardır. ETANOL ÜRETEN SİSTEMLER Brezılya da baslotıları otomo bıuerde ku'lanıian benzıne belirlı bır oranda etono! kcrıştırma hareketı ckaryakıt sıkıntı fzıksel yapılarında bazı değşıkilkle'in ge'cek'esmesı>i6 ko mure benz°yen D r maddeve donustuğu gorulmus'ur Aycı C°ı5ı mısır plrlnc gıbi tarım ürün'en a'fkları ve kâğıt endustr sı atıklanndan yararlanı larak elde »d len koTiure e«de ğer bu yenı katı yakıt kukurt ıcermedıfınden hava k ri' 1 ğıne neden olmnrrası gıbi bır ustün lüöe de =oh«jt r Çesr'tı tohrıkalorm eie'u gere'S'nmes'nı karsılamOK ü'ere tnj katı vakıtı ü'eten tesısier ^ırkac "Id'r ASD'ie calıştırılmağa ba c l cnmısti' vv ^orex tıcan cdı«'a sa tı'an bu katı vakıf aynı pntent kul'orarak üretmek üze r e 8a tı Almanya ve FnHndıvo da hazırlıklor ycot'rrnktadır Sö?ü edilen bu oroseb bır t i n m ül kesı olan merr'eketımız ıcın de ılginc clabllir ENERJİ KULLANIMININ VERIMİ Enerjl harcoyan alanlar dört ona grupta toplanabıllr Sanay tarım ulaşım ve konu* Bu sektorlerın tumunde kullanılan kanunıarınc u/rrak zorunluğuncicdır Bu acıdon bakı dıgında enerı kullanımı veya tjketımın n gercek anlamı yuksek kalıt»iı ener|inın (yakıtlarda deDOianmıs enerıi veya akarsularm 'cerdıği eneri1) 'Sı ve ışe ve ocha sonra da cavren n tem Deraîurune yakın bır temperaturae bulunan ve doloyısıy a ış ycpjb ne yetenegıne sahıp olmavan düsuk kolıtelı ısıya dortus'urıılmesıdır Bu bakmndon termodmamığin 2 kanununa go re toolumlar enenı kullandığı zaman gercekten yakıt tıarcanmaktorj'r Dığer toraftan ener|i kullanımının topiumun refah duzeylnı arttıracak hızmetere donuştürülmesı de ekonomm ku rullara baâlı olmaktadır Bunun la beraöer enerıi kullanımının karmaşık bır sosyal olay olduğu do bir gerceHır ve bu nedenie sadece fız.k konunlarıyla veva ekonomik kura larlo incelemsk rnumkün değı'öır Enerp tasarrufu şoyle tanımlanabillr Enerıi kullanan sıs'emlerın ayarlanması ve optımızas yonu. toplam mah/etin sabıt tutulması ve oirıncı kanun verımınln sayısaı oeâen geneliıkle yuzde 10 den kucuktur Bu verım tonımı coğu kez yaniış bır yorumo neaen olduğundan temperatur aeğısmeler nın soz konusu olduğu hallerdekı verıml termod namıgın ıkıncı kanunu ıle tanımlamak daho dogru olmaktadır Bu kanuna go r e verım ııkıncı kanun gsreğı olan teorfk mımmum enfrıının gercekte rıarcanan enerııye oranı» olarak tanımlanmaktodır. Herhangı bir ışlem t c n gereken mınımum teorık enerıi mık tarı ısıyı Işe cevıren termlk makinoların cevrenin ve malzemenın dzellfklerlne bağlıdır Bınalcrın ısıtılmosında yakıtın yokıimasıylo elde edilen ısı şeklndekı enerjınln cok kücuk bır kısmından yararlanılabild'ğl ve ısmın büyük kısmı cevreye transfer ciarak kaybolduğu Icın venm düşuktür Buno korşın elektnk üreten ener|i santraliorında veyo yuksek temperaturlerın söz konusu olduğu endustriyel proseslerde yakıttan e'de edıîen ısmın daho bu 1973 TARİHLİ BİR ARAŞTIRMADA ABD' DE ŞEtlİR SULARININ ARITILMASINDA ELDE EDİLEN ÇAMURDAN, YILDA YAKLAŞIK 2 MİLYAR ır3 METAN ÜRETİLEBİLECEĞİ, ŞEHİR ATIKLARINTN İLÂVESİYLE BU M IKTAJIIN 60 MİLYAR m3'E ÇIKABILECEĞİ, VE EĞER BÜTÜN HAYVANSAL ATIKLAR LA TARDI ÜRÜNLERİ ATIKLARININ FERMANTASYONU GERÇEKLEŞTİRİLIRSE YILDA 120 MİLYAR m3 KADAR METAN ÜRETMENİN MÜMKÜN OLDUĞU SAPTANMAKTADIR. BU MİKTAR, TÜKETİLEN DOĞAL GAZIN YAKLAŞIK YÜZDE 20'SİDİR. Öliim ve Teşekkür Malatya Y6şı!yurt eşrafından Abdullahofllu emeklı Emnıyeî Mud Malatyo II Genel Meclısı üyesi oına sımrlı da olsa bır ~are olarak gorbldjğjnGen etılaikol üretımı bugun her ulkede buyuk onem kazanmıs ve bu nedenle atık maddeierden etoncl elde edılnesı ılginc hale gelmistır Sonuc urun olarak etanol elde edı'en prcseslerde kJİ lan ian kctı atıklar kâgıt g>bı selluloz ıceren maddelerdır. Selluloz kım/asal ve/a bıyoloiık fvanl enzımlerın etkısıvlel yollaria hıdrolıze uğratılarak glıkoz o donustCrulJr /e alıkoz don da fermantasyonla etanol elde edılır 1974 yılında yoyınlanan b r cal smada (VVılson) bır ton atık kâğıttan 500 Kg kadar selluloz ve bundan da 230 iıtre etıloikol e'de edileceği hesaplanmıstır. Koğıt gibi katı atıklann lcer diğı sellü'ozu s vı yakıtlara dönustürmek üzere cesıtl! ülkelerde, özellıkle ABD'de henüz loboratuvar ölcusu aşamosında olan araştırmalar vapılmakta ve bunlann sonuc'an Dilımsel dergı'erde vayınlcnmaktadır. Her gecen gün kendinl dafıo buyük bır olcüde gösteren ener |ı acığını kapatabılmek amacıylo her olasılığı denemeöe uğraşan tüm dunya ülkeleri lcmde öncülüğü hlc kuşkusuz endüstrılesmls ülkeler yapmaktadır Bu neden'e bu ülkelerde yapılar yoğun araştırmaların sonucu olarak bazı venl ener|l kavnaklon ortaya cıkmaktadır. ABD'de tarım ürünleri artıklarının değerlendırllmesinl omaclo van oraştırmalardo basmç altında su buhanyîa ısıtılmosı so nucundo bunlann, kimyasal ve ener|mın kaynok'orı ceşitli olabılırse de harcamodaki en büyuk pay yakıtlara düşmekted r Kullanılan yakıtiarın lurü tüketıci sektore göre farklılıklcr gosternektedif orneğın tanm kesımınde veya havo ve karayolu taşımacılığ rda sadeca akaryakıt kullanılmakta bu na karşın konutlardakı harcama'arda kcmür büyük bır yer tutmaktadır Er>düstnn n ener|ı gereks nmesını karşılamak üze re goz srvı ve kotı yakıtiarın vanında elektrık e"enısmden de yororianılmaktadır oysa kı e'ektrk ürPtmek ıcın * r baska eno'n turu"e yanı ı«;ıya oere* vardır ve bu tsı bir yakıttan {oaz, sıvı katı veyo nukleer) elds edılmektedır. Ener|l ocığınm kapafılmasın da veni kaynaklar bulunmcsından belki de daha fazla önem taşıyan husus ener mın kullanıl masının verımldır Bu verımde qerceklestıri!ecek artıslar cok büyük mıktarlardo enerıi tasar ru'u sogiavacaktır Eneil kullanımının onalızı. Olkenin ekonomısine ve toolumun yaşam düzeyine zarrsr vermeyecek bır f s a r n f u n vapılmosı gerektıği perceğınl ortayo cıkarmaktadır. Tüketıten enerimın yak'asık ücte Ikisı ış hayatıylo Hgıli olarak, öcte bırf fse özel gereksinmeler lcin harcanmaktarjır. bu bokımdon tatıl seyahot leri veya televlzyon seyretmek gıbl eylemterde yapılacak tasarruf önemlı boyutlara ulaşm' acoktır. TQm enerfl sfstemlsrT ve enerjl kullanımı termoaınamiğın veyo azaltılması koşuluylo btrım ürun ıcm enerıi gereksınmestnln azoltılmasıdır Tasarrufun ıkı yolu vardır. a) Enerıı elde edıimesırıı gelıştırmek ve proses veya sıs'enlerın enerıi gereksinmeıerını azaltrrak, veya b) Ene'JI tuketımının gorev ve omac larını degıştırmek ENERJİ TASARRUFU Iktısatcılar tasarnjfu. gelecekte daha değerli olab lecek bır şeyın sakıanması oforak tanımiarlar Vennnın arttınlmasıyla sağ anacak enerıi tasarrufu, kullamm amaclarında herhangı bir fedakarlık vapmaksızın ener|ı saKİjnması demektır kl bunun odülu ekonomık tasarruftur Enerp tasarrufunun parasal tasarrufıa doğrudan ifade edılmeyen başka odülleri de vardır Gelecektekı daha düşuk yakıt fıyatları geleceK kuşakların kullanması Icın saklanmış olan vakıtiar yakıt yönünden dışo boğımlılığın azalması cevre klriüiğının azalması bunlaro ornektir. Enerfiden yararianmonın verinvnin fiziksel olcüsü ener|l tasorrufu olonağının belirtısıdlr. Termodinamiâın bırincf kanunu verımi cıstenen türde ve yerde olmak üzere soğlonan veva tronsfer edilen enerpnin sisteme verılen enerııye oranı» olarak tonımianmoktodır Bu tanım sıstemler arasındaki ısı ve iş olarak adlandırıian enerJi t j r l e r n l n transferlnı ve bu sıradaki kayıpları içermektedır yuk bir kısmındon Y°ror)anmak, orneğın Işe dönuşturmek, mum kun olduğunaan verım buyuk olmaktadır Yuksek temperatur proseslerının ekzost ısısınm başka uygulamalarda kullanılması verımı daha da ontırmaktcdır Örneğın elektrık ureten enerıi santrallarının yerleşım bolgelerı yakınlarına kurulmasıyla turbınden cıkan ekzost buharın ıcerdığı artık ısıyı (sogutma suyu aracılığıvla) konutların ısıtılmasında kullanmck mumkündür ki bu yöntem Isvec te uygu'anma<tadır. OİZAYN VERİMİ: Bazı hallerde venml, bir işlemın enerji gereksmmesıni islem.n fiziksel veya ekonomık verısıne dayandırmak yararlı oimaktadır Bu şekılde ıfade edilen dızayn venmı, kolorı / yolcu • km (taşımacılıkta), kakjn / derece gun (bına ısıt'lmasmda) veva kalon / ton (endustrıyel üretımde) gıbi binmlerln kullonıimasıyla belırtılebılır Tüketılen birlm enerji ıcın daha büyuk wen elde edilen sıstemler dızoyn edılmıgtir. örneğın kitle taşımacılığı daho büyuk verl (yolcu • km) sağlamaktodır iyl yalıtılmamış, kötu dizaynlı yapılar. ckkotle yapılmamış ve Izole edılmemış binalardon daho faz!a enerııye gerek gostermektedır. Enerjı tosarrufu lcln olınobılecek önlem'eri mevcut sıstemler ve yenı sıstemlsr icın olmak uzere iki oyn türde dü NEDİM ERTÜRK 15101979 Pazartesl günü vefat etmlştlr Yakın llgllert Ile tedavıye çalışon Cerrahpaşa Hastanesının Başheklmı Dr Vasıf Molta ya, Prof Dr Yıimaz Kara6zbek'e, Kroner Boiumu Şef. Prof Dr Kenan Bınak'a, Dr. Kenan Onsun a, hemşıra Gjlşen Cevlan'a Ölumunden sonro /akın ilgılerırH gördüğümüz milletvekllı ve senatörlere Istanbu! Emnıyet Mudürü Hoyrt Kozakcıoğlu na Ismail Dem'rbaş'a Polıs Okulu Müdurü Turan Erman'a Polıs Emeklıleri Derneğl Genel Başkanı Hüseyn Ozturk'e Değerli emnıyet mensuplarına Daıre ve Bölge Mudurü arkadaşlarımıza, Kooperatıfler Bırıncı Bölge Müdurluğü tum elemanlarına Malatya'lı arkariaşlan akrabalarma ve komşulara teşekkür eder. saygılar sunanz. Allesl odıno Eşi • Süheyio Erturk Oğlu Mehmet Pncacı Telefon • 33 78 56 (Cumhurtyet. 7881) Baskan Carter'ın kısa bir S J re once acıklanan, enerıi tasar rufuna ilışkın onlemler dız snı oluşturon husus'ar bızım u ke miz ıcın de buyuk onem taşırraktadır 1S00 /ılıra kadar elektnk uretımınde petrol kullanımını ycrıya ınd rmek ve gunde 2 milyon varıl yapav sıvı yakıt üretmek ve petrol yenne kuüanılobıtecek ersr ı kayncklarını gelışt'rme cobc'n'inı hız landırrak ve mhayst 2C00 yılınr'3 enenı gerek«îinmps m yuzde 20's nı gureş enerııs nden saalanak Tur^ı 'eTiızde de tve dılıkle ele alınması ve uzerınds yoğun cabalar harconma 5 ! gereken husus'ordi' 8 J önfem lenn gercekleşmes nı sogl" 1 acak b lımseı potansıyei, gerek ünıvers'teler mızde vs gere'<se d ğer bılifsel k ı r j l u c a ' d a o'mak üzere. ülketıızde de msvcJttur. BITT1 VEFATLAR İCİN Oazet» !ian *t ornum ımume leter do >f or ranoru def.n ruh safı fcatım duaM denr duslan beha seker Isle^l vaoılır Hassa«ıvet e <e 'lf!»lı)üe uıem leıııız) deruhte eoeT Acı gORlertmn Dav i<an fSLAM CENAZE [SLER1 Oir taleîoniü enmmzie<l)T İSLÂM CENAZE İ$LERİ NOT : BOtOn muMneieler ı«let mevB ait o'mak Q2*re v\ırt îçl »urt dm »urt A smdan vu'da ocnaa nakiı nDilır Gıınüo txt iFrttrrift gmrlnJ» ded'r TEL: 47 20 06 40 68 86 (TURKEL: 7904)