Catalog

ABD, DOLARIN DEĞER KAYBINAGÖZ MÜ YUMUYOR? İ | | | 1 | | | 1 Iktisatçılara göre, dolardaki düşüş hakim ekonomiler arasındakı çekişmeden kaynaklanıyor | DOLAR DEöER KAYBEDİYOR BORSALARINDA DOLAI? ORTALAMA M A K K O L A R A K ) Kenan MORTAN olar îldnct DUnya Savaşından bu ymna Hk fc«» Alman Markı karşısında büyuk bır deger kaybına ugrayarak 2.22'lık bir sevlyede belirlenrruştir. Bir ülkentn ekonomık yapısıru parasının lniş ve çıkışına göre yorumlayanlarca «buyıik tanhı çokuş» olarak yorumlanan olay, 6te yandan Carter'in uygulamaya soktuğu yenı bir hakımıyet aracı olarak da nitelendırilmektedır. Paramn çökuşü dıger bır deyışle deger kaybı nasü ülke pkonorrusının canlanmasına yolaçar? Bu Boruya deglnen «Der SpiPRel» dolar için «ABD yardımdan kaçındı»,ıfad«sını kullanmakta v« böyle bır durumda yardımdan kaçınan ulkenin ancak bunda bıel hir yarar gordügıinü söylemekts dır. 1970 yılından bu yana hakimıyet alaniarının giderek daralmaaı, ABD askeri müdahale olanaklarının da tükenmesınden sonra Kissinger, ABD ekonornisını ayakta tutmak İçin özel planlar uygulamaya baslamıştır. 1973 yıhnda OPKC ulkelerınm başlattığı petroi ambargosu btr sure sonra «Kıssınger planı» olarak tanınan özel bır yolla geçıct çozüm yoluna gırmıştır. Ancak, bır sure sonra Kıssınger planının ABD'ye yarayan bır yontem oldugu anlaşilmıştır. Pef.rol Hyatlanrun y1ikselnie*i petrol üreten ABD tçtn bir girdi avanlaıı yarntmiş ve bu nedenle, dıger batılı ekunomılere gore hUytllc bir fıyat avantajı kazanmıştır. D 1972 ARALIN AfcAUK 1974 ARAUK r W5 AgAUK 1976 AEALlK İspanya da Suarez hükümetinin Ortakpazar'a üyelik başvurusu Fransız ve İtalyan çiftçilerinin tepkisine yolaçtı /«ra resmen Uye olmak ıçın başvun'iU Ulkenln batı ile baglannı daha da arttıracak bir \dım olarak nitplendirilırken, ttalyan ve Fransız çiftçflerinln tepkisine yol açmıştır. GÖ7İemriler. *\ yıl aradan sonra îspanya'tfa 1S ha7iranda yapılan gpnpl seçimlerin ardından kuruİBn merkey egilimlı Suare/ hukilmptının tllkeds demokrasıvi yeşertmpnın simgesi olarak h*men Ortakpa?ar ilyellğine başvurdugunu belırtmişlsrdır. Ayrıpa Suaie^'ln ispanya'daki endilstri, tanm VP serınave çevrelerıne Ortakpa^ar Ulkelerini rakln getırerpk, onerdigi reform programın: bu çevrelere daha da rahat uyguİRtmayı sağlamak amacıyla örgüte Uye olmak istediji one sürülmüştür Spnavilesmlş Ulkeler arasında 10. mrada ytt nlan tsp»nya*nın dı^ı Ulkelerdeki etkınliğini artır nınk aınarıyla da Orlakparar'a üye olmak istediği belirtılmıçtir. Ancak, îspsnya'nm içlndp buiunduftu ekonomık bunalım, Ortakpa/Rr'a Uve tilkpleri endiselrndırnıcktP'lir. Ülkedekı tanm kesimi, tspanya'nın Ortnkpa/ar'a girmpsinden yana tavır alırken, vanavi kunjlusları tedirgin'ık duymaktadır. Go7lpnvil?r, tspHiıyanın hpr vıl artan dıs rtcaret denRf"ii açıîın, ülkedeki pndilslri rinllnnnın Ulke içi pa/arlarla yptirmı. dış Ulkelprde pa?ar aramalanna bnSlampktndırlar. rtte yandan yabanrı sermaye. Ispanya'da yabRrıcı sermavpnin akmasını engelleyiri yasalann sçı*ını bularak »erbpstçe yatırım alanlanna dağılmıjtır. tspanva'daM yabann sermave yBtınmlannın kıırdugu snnnyil, Avnıpa pa^arına hakim olurken müli sanayi lç pa^arla yetinmek z.orunda kalmış M Anntn îspanya'mn geçen hafta 1977 tır. tlk ktz 1071 yıhnda mark karşıaında 3 50lik bır «evıy# olufturan dolar, devaluasyon elkısı, Vıctnaın tavaşının sona ennesınden soıirn. pshıden savaş eltonomısının yarattıgı olumlu dıs odeme etkılpı tnın bıtrnış olması ılc bır nıiktar duşüşa peçmış yme de butun bır yılı 3,25'lik bir seviyeyi koruyarak geçırmıştır. Inglltere'dn yayınlanan «The PinRndal Dmes» Bfl7et«sinın belirttiglne gore, tspanya'ria Amerikan malı Ford Otomobil Fabnkasının çıkarttıgı Fie*ta marka otomobil vprgi ve knlalarla iyice konınmskta ve ulkenin tek otomotiv lhracat.ını iürdtir; mektpdir. tspanya'daki tok mllll otomotiv sanayi Sesfln I.IP Avrupa pazarlanndan btitünüyle sılinmiş oldugu belirtilmistir. BLUMENTHAL PLANI Carter yönetiml ise Mallye Bakanlığına ylne Kissinger gibi Alman asıllı hır Musevı olan Blumenthal'ı atamışür. Ihtisasmı Wall Street'te yapan Blumenihal bakan olarak atandıjjı zaman uluslararası malı çevrelerin etkilı organı Bussiness Week dergısl tarafından «son yüzyılın en seçkın malıyecısi» olarak tanıtılmıştır. En seçkin paracı olarak tanıtılan bır kijinin Malıye Bakanlığına geldiğlnde 1977 yılı basında Mark karşısındakl değeri 2,42 olan doların, aradan 6 ay geçtikten sonra 2,22'ye düşmeai, ilk bakışta Mallye Bakanının «değerlillği» konusunda baxı kuşkulnr yaratabihr. Oysa, doların deger kaybetmesi, ABD Urünlerlnlr dı? piyasalarda ucuzlamasına yol açmakts ve ABD mallarını ozellikle Japon ve AET hölgesı mallarına göre avantajlı durııma getlrmektedır. Üsfelik; btiftin bunların yanında ABD ıhraratı ucuzlarken, pıyasa pkonomisinin bütün öğelerinl tçpren ABD'de ithalat, fiyat artışlanndan öHirÜ beili olçülprde frenlenmektedlr. Yüzrte Vllk olçülerds ifada edilen bir dusüşür. dolar ve ona baglı ABD ekonomisine Retireoe0 canlıhk oranını belirleyebilmek İçin eldeki ölçüler şimdilik yetersızdir. Ancair olayın kesin olan yanı Beliîmiç tilkflerdekl ytbde l'lik düsü? veya yukselışin gerl bıraktınlmıs Ulkelerp gorn çok fark lı yansıvıjı olduğu ve bliyiik «tkller yamttıtı rontlndedır. Ancak Blum«tıthal Kfsslnger'den bu yana UTgulpnan politikayı büyük bir sessizlik içind« g«çiştırmekte ve uluslararası görüşmelerde «bir ,*• tikrar samoiyonu» gibl gözükmftyi snglamaktadır. Niteklm, gerek Tokyo gerekMt Paris gtfrüsmelerısırastnda ABD Malive Bakanı'nın Japon. Almım, îsviçre ve HollanoaH yelkililerı» pnralarının dolar karsısınrtaki paritesint aynen korum»yı salık verdiftf ifade edllmektedlr. 1971 yılından bu yana doların marka karşı değerindeki değişmeler Ancak doların petrol ıle kazandığı nıshl avnntaıın likle Japonlar taıafınclan sılınmesi ve ABD mallannın yıne *p<th' 'ı nıallar*ı. arasına gırmesı, doların tum destekleme çabahi: ,/uı karşm duşuşune yol açnııştır Nıtekun. dnlar aynı yıl ıçınde 3 mart tanhınde. savaş sonrası en duşıık sevıyesıne; 2,27'lik duruma düşnnıştur, • İSPANYA'DA MERKEZCİ AZINUK HÜ KLMETININ BAJBAKANI SUAREZ. l>lKtOEKI ENDUSTRI. TARIM VE SERMAYE ÇEVRELERININ KARJISINA 0R1AKPAZAR ÜIKEİ.ERINI RAKIP OLARAK GETIRtREK. ÖNEROIĞI REFORM PROGRAMINI DAHA DA RAHAI UYGULA1MAVI AMAÇ LIYOR. t.spanva'nm Ortakpazar'a girmpsine karsı çv kanlar tiike ıhrnratının zaten % 40'mın Ortakpa/ar Ulkcleri ilp yapıldıftıııı hatırlatmakta ve l%panva'nın Ortakpazar'a Rinnpst hnlındp baiılîrılıV: sularını 300 dpni7 rnili tle sınıflandırmak aorunda kalacagını bplırtmpklodırler. Ortakpazar'a girilmesine kar?ı çıkanlar ara»ınds ülkedpkı çplık. tpkstil sanayıinın yönetinileri dp bulunmnktadır. Ortakpazar çevıeleri, tspanya'nın 8R yıl *on ra nrgütün 12. tam Uyesı olarnk kabul fdileregini belırtmislprdlr. Îspanya'mn Ortakpazar'a resmen livplık İçin mllracaatını Ortakpazar vctkililerıne sıınan ÎSDanvol Dışıslprl Eakanı Orega. «t.^panVR'nm rtrsdtp ÜVP olması sivasal pkonimİK, bnlCPSPI VP sosval sonınlar yaratacakt.ır tspanva'nın Ortakpazar'a altı va da sekiz vıl sonra tam tive olması, hem firEÜt hem de ulkenin varanna olacaktır.» demistir. Siyasal çevreler, îspanva'nm Ortakpazar'» mUraraatınm örgttt içinde soguk bir hava esmesıne vol açtıgını bplırtmislerdir. Ispanya'nın resmi müraraatının Ortakpuzar Dışışlerl Bakanlar Kurultınun 2n evlül tanhtndp yanılacak toplantısında PIP nlınBrngı blldlrllmektedir. Ancah KtDsınger bır ekonomısı ıçm getırdıgi nıst' kararlar dolann yol oçınış vp Kıssınper lık bır sevıyetien teslım yandan petrol planı, öt* \andan ABD ve g*Uş1vd1oı hımayecı •pıotefctıyobellı alçıılerda ıstıUınr hazanmatnnn vılha?ında nobet devnnde dolan 2A2 etmiftır. (Dif Haberler Servısii İSPANYA • NATO Batı dünyası ile bnğlarıni daha da RÜçlendirmek ıstpvpn îspanva'nın henur. NATO'y.% girmek için resmf>n bajtvunıda bulunmndıftı behrtümistır. îspanvol Dıçisleri Bakanı, îspanyR'nın NATO'ya (lyp olmnsı konusunun heniiz Parlampnto'da tartıSilmadıgını NATO'va yikın cpvrpler, fnpanya'nın orgüte Ure olmak için bUyük bir istek Rostermediftin'i öne surmektedjrler. Ispanva, NATO ilvesl ABD ve Fransa blrlikleri İle ortak tatbıknt yapmaktadır. Ancak gözlemcllen n belirttigine göre, Ulkpnin ikinrt bılvük partısl dıırumundaki îspanvol Sosyalist Işçi Partisl U3kenin NATO'va girmesıne kesinlikle karsıdır. Avnca tspanvol ordusunun llerl g»len stıbayiannın da NATO'va gırme ıstegine karşı çınacakları öne süriilmüştür. Slvasal (rrlzlernciler, Ispanyol hükOmPtlnln, NATO'nuıı dısında kalarak Ortakpazar'a glrme konıısunda rtrgüt ıcınde basgösteren huzursuzluklara karsı kullanacaklarını Ueri sürmektedtr. (Dı 9 Haberler SerTİsD KORUMA POliTIKASI... Dünya Bankasi Başkanı McNamam geri bıraktınlnn? ülkeler için OPEC'in finansman kaynagı olanaftı bir gelişma planı uysulamaya çalışırken. Elumenthal de aynı Ulkelerin, dolann defter kaybetmesinden sonra daha bağimKiz hale geldlgini VB böylelıkle gelişmiş Hlkftlerle RerJ kalmtj (ükeler srastndaki uçurıımun daralacagım belirtm»ktedir. Bövleee, ikl kunımda «iki havari»nin buluştuSuna dikkatt çeken Tismanlar. Blumenthnl' m aynrn. Almanva ve diger «tkin (Hkelcrin itttkrar pltınlîinnı baltalnmnk olanagını buldıiSunu kaydetmpktedir'er. Blumenthal'ın verdiftl mkamlara gör€ ABD, istikrar planım ııygulamak için biıyıik dıj öd'me açıklannı bile göze almaktadır. Buna gdre; yılın ilk altı ayında fiS mılyar dolar açık veren ABD dış odempler denpesl, yıl sonuna kadar 25 milyar dolar açık T'ererpktır. Oysa aynı dpnge 1976 yılında salt. fl,!> milvar açık vermisti. Ancak ilk tepkinin gelmesi (recıkmemi? ve AET •vetkılileri kpndi bcilgelerivle vapılan 'inarctte ABD' nin kazançlı çıktıeını kanıtlamışlardır. Aynı çevrelpr bvınunla kalmayarak btUUn bunltnn Japrvnya'vı altptmek ve hızla vfJkseİPn potrnl tfha.atını dPn?p]pmph için Ketinlmis bır akıllı vol oldııgtınu sfiyİBtnislerdir. YIUN PARA... özde olayın fpk pp.rdeli bır senaryo oldugunu daha nnce vapılmıs anlasmalardan eormek olssıdır. Zıra, «yılan para» denilen ve çelışmtç ülkeler arasında yapılmı? anlaşmaya göre, ou Ulke paralanndan bırinın degerınln düşmesi halmde dıjer g;elı$mı$ iilkeler Merkez Bankaıarı aracılıSıyla destekleme rilımlan yaparak deger diisilsünü önlemeyi vükümlpnmışlerdır. Bilındıgı (îibı, vakın geçmıştn Amerıkan doIsrı bonzer dü.şüsler göstermiş ve vapılan «tarıhi çagnlar» ne Nixon'un «dramatlk ifbıılıftl cağı|ları» ile dolann degeri hempn ytikspl»ılrnıştır. Ancak şimdi Blumenthal'ın destekleme ea&rısı bır vana Ustelık dolann deger knvbı için sdeta sirişinıde bulunmasi ve 194ü''1pn bıı vana gprçpkleçpn en riilsdk spvfvsine sn/ vmnmaiı olavda ba^k» vfinlenn bıılundujuna en açık kanıt savılmaktadır. AHIAJILMIYOR... Dolar konusunda gerçekleştirllen Birll vöntemler bile Amerıka'da demokrasının ne df.nli gızli ve knmuoyıından uzak yapıldığını cöstermek tedır. Şimdi bu konuda Blumenthal'ın en yakm çevresı, drnegın, ABD Re^erve Board Başkanı A. Bıırns bakaııdan iarhlı olarak, «ABD'tun d )!arın degerini korumak için sommlııluk tasıdıgınııı söylemi^ vp dolıırm dpsteklenmpsi için çağrıdn bıılııııınıışlur. înteınatıonal Herald Tribıme uazet««ünın bu konudaki haberıne göre Burns dolar degerındekı duşüşüi) vanlış vorumlandıgı yolundalti ABD Malive Eakanının açıklamasını yanıtlamamır» anoak bakandan farklı olarak bir destekleme CHKnsında bulunmuştur. Eu arada, OPKC ülkelerinın ıse dolar ba?ına gnre hesaplanan petrol riyatlannm ou durumda veni bırımlere eöre hesaplanması j»rektıjl jförüşunde oldugu VP vakın K'iıılprrie bu Itonuvu gorüşeceklprl OPEC'e vakın cevrelerre ifade edilmektedır. Bütün bıınlann lçinde kesin olan dolsnn bır kMi rinlıa hakimıypt aracı olarak 1len"e sttrlildüjfüdiır. KİRSinger petrolü silâh olarak kullanıp bır taşla bir kus vururken Blumenthal bir de jhracatı artırmış ve böyiece bir t»?ta iki ku? vurmuştur. Bu durumda BlumpnthBİ için Kıssinsrer'in ivi bir ojtrpnrlsı. Nıxon ve Carter için d« uvsnlamada bırbirlerinden farksız dlyetıler haksız olmamaktadır. • n ı t 'nin Wr »üredir yerine otıırtmay» flKM (.Mİı^tiRi (iiima bl(iiNÜndPki yenl " ** •* politikaıun bplirtllerlne bakanlar JaIBM Carter'ln piirlten bir bapti^tr ahlak iizprlne temelİPnrıı yapay drmnkrat Rİilıışıı anlında slnsl ı e »cımasız bir şrylerin varliRiın «pzinle mektrıı keııdllprini alumamakt»dıriar. Gerçekten dp Carter voneüml hir yandan AKD, Katı Avrııpu ve Japonya nncülüKÜnde kapitalist cliiııyanııı tümüııü /aptii rapl allına alnıa (.ahası siirdiiriirken, iibiir yandan para Imparatnrlııkları jnşamını hpmrn her kesinılııdeld onulmaz yapısal ayıplarını «In.san lıaklaıı» lıavariliti yayırarast ile nrtbas ıtmfvr ^orlaıınıaktariıı. Hplsinkl karmlarıııın ya.şaıııa grvirilnıpsincle otıcmll hir cvıe savılaıı Bclgard lopluntısının çok nncesiıulen haşlavarak, hüyük sprmaye vönetlmlndrki tüm kltle haberleşnıp nrnvl»rının voftıın kntlnsıvla «tiirdüriilcn hıı kampaııvanııı her $e.vden nnce delantı, karşılıU lı çıkarlara davanan uluslararası işhlrltjllnl kns(cklenıryl amavlaılı^ı lıillııivnı. Sovypllpr Blrli|;i başta olmak iizere tüm sosvalist dünvavı, giıirrek Hosyallst tprcihlpıp vönclen kiml iiçünru dünya UlkPİerinl lıeıief ıılan luı iıleolnjik kaıııpanvanın Islpvinln çok vönlii oldıığıı eoriiliiyor. Dpjtifpn dünva «lengesi karşısındu. kapltalist iilkeler arasıntlaki (eliskilprl asgarl dü/pylere indlrmek. nlslemln vapısından llerl ıtelpn fffnpl eknnomik krlze (,are hıılmak, polltik vc askfrl düzenlemrlere ynnelme glrişlmleri (ie keza söz konusıı tdeolojik kampanvanın amacladı^ı hpdefler arasında ver almaktadır. H'ashlnflnn'dakl ycni vonrlimln hatı diinTasıııı güniiıı koşullarıım ııvgun bir blçimde vrnlden mptii rapl altıııa alma çabaları .latnes Carler'ln Bpvazev'e yerleştiçl ocak 1977'dpn itilıarrn buşlamıştıi'. VPIII vonrtlınln '•'.. adanıı »V. Montlale'ın omle eelpn knpitalist iilkplpr haskpntlerinp .\nplıj;ı »c«ller. Inclltrrp Başlnkanı .laınıs Call'iKhan'ın \Vaslilnttoiru zlya> retl. ABD, Batı Avrupa vp Japon yöneticılerinln mayıs haşlarıncla yaptıklaıı yiiksek dir/ir•lekl eörüşTtelrr bu (.'•''^Tİann somut knnıdarını olusttırmaktadır. Soz konıısıı elrlflmleri ii( nnktada ii/etlp mrk ınünıkiiıı. Kknnnmik phında söz konıısıı nlan kapltalist ülkelrr hüküntet ve dpvlet has kanları knnfrranslar düzenini Işlrr hale Rftlr ntPktlr. Avrupa Rknnnmik Tophılumınıla Dokn/ ların Töneticllerl hrmcn ikl vılrian hıı vana hıı tıir düzenli tnplantılnrı gcrçokle«ttlrmislcrtlir. Kasım I9'<5 dr Ramhouillpt'de, 1S7H lıa/iı»nında Porto Rico'da, ABD, Batı Almanva. l'ransa. Intiltere, ftalya, Kanada ve .Isponvanın katıldıklan İlk trllateralürlüoıtaklık (pnrt nershlp) toplantısı. Kuzeytifiney rkonomlk knnferansı çerçevesinde kııvveden fiile çıkarılmıştır. Polltik planda Avrupa parlamentosu, milletveklllerini doğrudan scçimler yolııyla seçe rek Orlakpazar'ın parlamenter üstyapiMnı %*Ttpkleıjtlrrmk ve Kuzev Atlantlk bloku mekaıılznıasını daha lyl Isler hale getlrmek, giderek güçlendirmek voıııimlr onlemlcr ahınıııstır. Askerî alanda Ise parusai vtlkümliiliiklprin daha eıjit hlçlmde dağıtımı. silâhların stan(Urtlaştırılnıası \c askeri strate.iilerln veııilenıııesl oıılemlcrlylc NATO'nun etklnlislnin arttırılması ynnilnde (flrlsiınlprdp bulıınıılmuştıır. Çogıı tözlemrl lleri kapltalist iilkelerin söz komısu yogun elrişıimlerinl cnıperyallzmln «kcndlnl korııma İVKÜüUsiin»» hağlaınaktaılır. >iııe v°Ku gözlenıcije Rİire emper>alİ7.min «kollektif çıkarlara» ve yenl ortaklık partnerslılp yrtnlemlerlnr, •»lındl. esklvc nranla v ol < daha (inrm verir olnıasınııı »nde K<''<*n rıeıleni bu olgudıır. Gerçekten de pmperyallzmln veniılrn tnparlanmn glrisiminin ardındu, ıııırelikle uluslararası sahnede yeni RÜçler dengesinin rolii mevvut gilrünmektedir. Sosyallst iilkeler topIIIIUKU İle ıılıısal kıırtıılııs harrketlrrl arasındaki somut dayamsma \e nrtak evlenı birliği u7anti«ında ver alan ABD empervali/minin Çlnhlıııllndfkl kesin ypnilgisl. 1»7:< Ortadufu aske. snkrnak İçin dptnntın koyullarını lnttnnara kalkışmaktan gerl kalınamaktadırlar. Batının tutucu kPslınlerine göre dünva nolltikasının ^fnel eğilimi dogrııltusunda detant, rınprryall/nıln alryhlne l>leycn bir olgudıır. Dlı;ır taraftan dctantı hütünüyİR reıldetmek ıl« olaKi detilclir. (..ıınkii ılctant yenl ciıçler denıesiııııı yarattıgı nesnel hir ılıırıımdıır. Kn azınılan dctnııtbın lek vanlı nlarak «vazgpçnıpk», oıı.ı hiitııııü>|p karşı çıkmak anlamsızdır. ftu (lııruıııda empervallzmin srimiirü düzrııiııl korııınak için çerekli K<>nlii(ii >erılp ve iilrücle «kaha kiıvvete» başvurma olanıkları «zorıııılıı» lılr hiçinulp sınırlannıış nlınuktudır. Dah» açık hir dcyiflf kapUalizın ctelant polltlkaMnın ecı.'pılılı«ini korıırlıi|u hir diinyada salt slstemlnln jetenekleriyle vetinmck znrıındadır. Bıı Ise, hcrkesln kolavlıkla tesllm edpceti Rİbl, kapltalist söııııını ıliı/eııınin, sosyalizm karşısınıta KPrilcmesl anlnnuna gelmektedir. Bir ikinrl tınıel OIRII tla. detant pollllkasının. kapitallst sistenıiıı hempn hpr kpsiminde gnrÜKn vevrlmsel jjeml Idi/ıni \cni h(ilii>ıım savaslarıvla değfl, hİ77Ht slstrmln vetPiıeklerlylft çöziime ıılaştırmuk rı< «lne» etkllenmlçtlr. ABD nin Unlü srojlcmclleHnden .1. Harsh'a göre, hu durıım gon dereic vahlmdir. llarsh: «ABD. dostları VP müttı'fikleriniıı refah ve celecekleri ekononıik laııumlı» dogrudan buglıdır. Ortak ekonomlk sorıınları cnzUme ula^tırıııavı bnNaramadıklan, lıele kencli Içlerlne kapandıkları takdirde (tıpkı 341 vıllarının hiiviik krizi sırasında vaptıkları tihı) toplulukları (arıııııar olacak. NATO if.'ııs ıriecek. andlasmaııın askeri ciiı ü sarsılaraktır» dlvprek alarm çanları çalnıaktHn krııdisıni alnınamı^tır. ABIJ is çp\relerinin uıirÜNİerlni vansıtan Fııruıııe dcıeM ise «.Sıı sırnlarda batılı ulkelerin tünıiınde (i/el girislmcileriıı lohılcri lıımaverlliıte VP ıılıısalrı rkonomiye karsı, «kaısılık> lı hağımlılık» ilkeslni tiltlkve artan bir güçle sa\unmaktadırlar» demektp. hövlellklp <|p kapltalİ7min K>'»İ> kapsanılı «tratetilerln nlıı^tıırıılması viiniindPkl eeilinılerinl vıırgıılamuktadır. I luslnranısı kapiulist sislem tcinde. hmük tckellprln de istpnıleriııe u>«un olarak artık M ce belirgin hale Relpn eRilım. siiriim pa/.iıhırı hnlüşümü ve sermave ihıacınm de»IctlerıırHsı rlÜ7pnlemeİPrp hatlanması ve hıı rtü/pnlpmelprl KPrçeklestirpcek ıılııslnrüstii orcütlcrın, eıdeıpk nıekani/m.Tİarııı kııvvede flile çıknrılma&ı vnnıınfledir. Salt hıı hile mmiiınıi7 ^»|iı(.ılt»,t ılııııı.ısıııdıı HIIIMII sınırları tanımavan çnkulııOıı tekpllerin alahildiğiıu eüçlpnmplprinp vol ÜÇmak eeillmindedir. Dünva olriisiınde giri>i|pcpk ıılııslarüstü ekonomlk ve polltik ıltizeıılemeler ve hıı dii7Pn|pmeleri eprçeklestirpcpk vcnl sfratpjiler. »on Irdelpmprte çnkıılıiNİıı tpkpllerln vanııına görünmpkteclir. U.ıha açık hir dpylsle k.t pitalist ıliinva. ıılııslarOstü vpni str.ılPİİİPrlP pko ııomlk. politlk askeri alanlarda hlriıfıine ıl.uanan. blrhlrinp haslı \r hagımlı tPk lılr rcı>hp haliııe eefiıllmek istenmpktpdir. Yfii .ıniiteııin haşıııda isp haşı AKD'nin ıekllği, B.ıtı Avrupa VP •lannm.ı'e'nn nlıısan trilafcral • üçlii • Itllf.ık >er almnktaılır. • Baglı Strate.)i. stratejrle llee olarak adlandııılan \pııl (loktrin kapltalist ülkelrr tnplıılııgıııııııı vasamını hpr alanda kıırmava çalıstıkları >cııi <ırlılklıt;ın. eiderek veııl Itlifak ııı ıdrolo|lk lemcllııl olııstıırmaktadır. Oııde ÇPlen .İBI) hIIlııı adanıı \e pnlitikacısından kavnaklanaıı •Kağlı Strateji doktrini şimrildrn çrşilll yorıııııları olan riııpnıli hir politlk fplsefp rliizevine ulasmıs hulıınmaktadır. Baglı Strate.İiııin kıırnmrılarına gorp giinttmıirde uluslarurası lllskileıln nlteligi. kHpılalist ilerl endıistrl ulkrlerl arasında daha viiksek düzeylerde hir ortakllğı partnerslılp Rerpktirmpkterllr. RÖVIPSI blr BPrPksinmcden dogan hağlı stratp,ji" düsünresl oncelikle kapilalist ülkelrr arasındaki dajanışmayı güvlendirmeyi aınaçlanıak. tadır. (Devanu 9. Skyfnda) ABD emperyalizminin yeni silâhı Hüseyin B A Ş rî krlzl, Güney Afrika'daki krltlk durıım. An«ola yurtseverlerlnln 1975/7« da zafcrc ıılaşma* sı, Vıınanistanda karaulbaylar i'untasıııın (lev rilmpHİ, Portekiz ve Ispan.va'daki gelişmelcr, Iraıısaüa ve lUlya'da komüni>tlerin Iktidarlaıın kapiüina yakla^ıııış olınaları Rİhl snınııt olı;ular. empervalizmin sürekli vc .sistematik 1)1 r biçlmde pııaıı kaybettfğiııi kanıtlavan bajlua olaylar ara.sın«ia yrr almaktadır. Dlğer taraftan Batılı kapitalİKt ülkeler, Sosvalist dttnyanın Inatçı EİrişimJyle önemli hnyutlara ulaşun ve hir hakıma Avrupa'da vc dünyada uluslararası guvenlik vr Işbirllğl açısıııdan genis ııfııklar açan detant karşısında «kendini korııma» içgiidiısiintfpn asla vazgeçınis görünmemektedir. Daha açık blr deyi^lf ileri kapitallst ülkpler detantı hir yundan yeni CÜç dengplprinln snnucıı nlarak, belli ölçülerde rte olsa, kabııllenmek zorıında kalırken, öbıır tanclan kapltalist ülkeler toplıılu£u içinde ypr alan iıyPlerln dptantla hiıtünüyle «ba^göz» olınılanna slddetle karsı çıkinaktadırlar. Oyle kt, Batının tutucu kpsinıleri sosvalist ülkelere karş.1 .sürdüriilen psikoln.jik sava?ı yofcunlastırınak ve bu Ulkelerin iç Islerine burunlarını rıınria hırakmıs olmasıdır. Son yıllarda kaplt.ıılst .sistom jı;lndekl çellykllerln mlsll ftörülınrınis olçürle kcslıinleşııırsiıılıı lenul ni'denlerı arasında hıı olgu da bulıınm.ıktadır. Oınc^ln, ]!)7S dr, tsrall Arap çatı^mas'nı ızleyen petrol aıntıargosu eınpcrvalist ».isleınln ılavaıusınasını büyük iilçüde sarsmıstır. AHI) ile Avnıpalı ni'UtclikUTİ nra.sında, «nmaıı /amaıı haıl diizeylerc ula.>an gerginllkler ortaya çıkmıstır. 1974 yıhnda NATO'nıın alavii \nla ile kttlanan 73. yılı, hatı ıttlfaklaıı krlziııi ıirtbaR etmeye yptmemi>tlr. Yenl Aılantlk Andlastnası Ise özlınen hlrllk ve (layanısma.vı saRla>ama'nınlır. 1H7473 ekonnmlk krİTi de. kitn. lııı iilkeler aritsındakl çrliskileri alab^Idiğinr kesklnlp^tirrnlştit. 70 vılları ortalarında haslayan ekonomlk %rrileınp salt, üretinıde düşme, dııraUlama, isslzllğin artması, enrİHsvon, para slslemlerl bıınulımı tihl «senislenıesine» gHişmeslne kalmamıs, kreıll sistemlrrinln çığnndan çıkmanı. vcnl kevnescl eknnomik dıizenlrmelerle ilglli ."inlenılerin geçersiz kalışı. ulusal tekellerle ekonnmlk tpkeller. Özel glrişlmrllerle, düzeıılevicl dpvlft kcslmi arasındaki çatışmalarla da «ılcrinlfmc