Catalog

D ÖRt 14 AĞUSTOS 1 9 7 7 , ABDULCANBAZ £D£M DELİKAMLı, HAtfAM TURHAN SELÇUK ŞENLÎK SARAYI ax GALLO Tıirk<,rsl: Teomaıı AKTÜRF.I, Tekstıl ve AETTürkiye ilişkileri TT' Bu konudo bu ano dek hep AET tutumunu cloştırclık. ele al dık. Oysa. «başkasının gozünclfi ki topu görmeden, kendı gozumüzdeki merteği çıornıelıydik.» 1963 yılındo tohumu atılan teşvik todbirlerl furyasından etı buyuk lokmayı tekstil sektöru almiştı. Seklor bu teşvlklerle so nundo şişıniş, doyum noktasına gelmişti. Bu koıuıda sektöru bir parca ynkından tanıııılayobilmek icin bozı istatisliki bulguları aerpıçiırmoklo ynıar vardi: Tekstil fab Mkalaruulu ığ sayısı 1972197b döneminde yu/de 102 artmışiiBu sayının 1977'de 3 milyoncı varnıo'ii bnkleniyoıdu. 1978 yılı sonunda kuıulacak lesisloıiıı nıulkıyetıııın yü^de 89'nun ozel sektore cııt olacağı saptanmıştı! Kamu kesiminin sektor icm deki payı sabit kahrken. ozel sektörun 1972'de «entegre otma yan» tesisleri 17 adet iken, 1975 yılı sonundn 34 oclete firlamıştı! 1972 yılındakl ozel sektörun elindekl toplam ıg sdyısı 200 bin ıken. 1975 yılı yonunda 1 120 bin olmuştu. Artış oranı yuzde 337 idı... Tekstil seklöründeki bu buyünıeys ozel sektörun ynrarlandığı büyük teşvik olonoklnn neden olmuştu. Ama bir cogu dn çıerçeklnşmeyecekti. Yapıları snp tamaya göre vorılen 2.700 bin adetlik iğ teşviyinın 1 ınilyonunun yapılmayacağı anlaşılmışlı. Oysn kanıu kesiminin poyı dn ho 197?'lordP. toplom uretlmin ücte birini oluşturıırken, 1977 yı lı sonundn yü/de 17'ye düşmuştu. Kenan MORTA?vl KENTİ KUŞATTI GENRAL LİSTER, FRANCO BU KEZ YIKILACAK BELKİ XII Uluslararası Garibaldı tugayı. Yumr\ık havaya sel.inı. ( ompcyın. arkHda.^nr! Siyasal denetmeıı bir ısknııılenin üzerınuı> ayakta: Compngni! Toplar. yücplerdp, çınlayan davul. Susıuluk. Yanan lıava. Tank tırtıllnrınm giı'irtısı ısitilıyor.» Sori, Sori, i nostıi, biz.im tanklar!» diye bagırıyor bir arkadaş. "/.ayıp f;i(ioıı tarhılnr, taş duvarlar arasmda sarı ot yaşumın ve nlUmiin ctaıım lahtası bir tutam boy atıyor, bir başkası s°rpilıyor, clcrkcıı koşuşan ınsnn boytı atevler. kavrulan tarlalar ve oracUı, yan^ında, etobur utlarda bii/iıllip kalmarian (incp knlkan ve açılan yunırııklnr. Compagni. arkaduşlnr' XII. CıaribUdi TviRîıyı Villafıanca ılel CaMülo'ya saldınyor. Diin Caspe önündp. savaşıyordu. Biz diye baslıyortlu Rafaele, Gaıibaldl Tugayı, onlar Brunelc'yp, (logru rialmca, Vilafranca rtel Casüllo'yu almak zoıundnydık, efchennem sıeafcı vıırdı. Orların içinde. patladı toplar. O ates, sonra dıııruın ynftıyordu, sarı tarla karanrnu, ttışlnr dUşuyordu kendiüginden. ters dönen tnigferlpr iclerinde topr.ık)R derinin bh'binne kunştıjj' kavano?lar. Ralanle. sanki ilk sözciikleri anımsııyamıyormuş < 1 a onlnrı U7un bir se6Si,'li!\tpn sonra buluyonnuşçnsmu bir tümcpnin sonuna değin nitıniyovdu. Vinlettç ıe Sam, RÖzlrr yart kapalı, fllcr rlizler üzernırif». jtir.i'rı t.İj'.KİJeri bir tra/.lı be.» sibi hafif gü/ Kiiıınşinde donakalnnş, onun uyuklariHjını Muiıyorlarkpn: Bu, diyııfdu. Bu. rtiyc yinpliyordu, ru kotü>ii deftıldi. E r.osi, diyordu Rafa°lo. Bu bhyle. Başka tilriu dc olanıai bdkf. Vıolettp oııa sorıuıca, o !c;ıgınıyı>rcl,ı. Niye aıılfitmıyorsıınuz? Rafaele oınıız silkıyor, bileltlerinr riayanıyorriu: BnAl^layın bpııi, diyordu. Ralaelp. onlarm yardıınını perrksıyorrtu. Vıolrttp onn PİİPrinl uzatıyordu, Sara onu kaldırıyor, odasına dpfjın e.'jlık pd'vordu ono inr!7 yılınııı sırnlık ayınııı hır ak^amı, Saint. Paul sıırlarıııı sıyırıp Keçen. alrmm çmai'larını şişlrcn, linıon ve. manUalina kokan bir î/. bırakarak «bmı»lui'dan de.rıi/fi inen psintiye karşııı hava ihktı. Bir akwtm. N^t.halie sokaktan sps'orııııış, Sam'ın hiç kapı'.tmariığı kapıyı itmi^jti. Vıolpttc nufııole'yc A'oxaııdre.'ı. NaHıaltc'yl tanıştırarKk: Onlar da Revelli'lcı1. Jean Knranberg dp ışte lı?likteki uıindcripre oluruyorlardı. Rafaolp bir rr.sım ?plıpasının önunc ııılnn.^. Kolt.ıkto: Kımıldamazlıkta, işlıfiin o kara djp~yü.reyinde alçı yukalık, r\ danteln, Kf'İRfli yanaklaruı soljrunlugıı bPİiriyoı, < > sa^lnr dl..;yü.Teyt kanşuyordu. Ahnda bir te.r riamlası bPİiriyor, Violetto hirdeıı bire canlanan bir porfrenin aynntısı sibı k.Kİaıa ılofun izüyordu onu. ÇckiciHktp.n kaçıp kııri.ulnıak, ıçkı sunnııit v;m av ıfta kalkıyordıı. Orada ınıydını^':' diye sovuyordu Alexıuırtrp. Bu kP7. pok lımnası gplmlyor insunuı, ama şaiîsları var Cunıhuriyetçiler'tn. Tpnıel'in .ı/ei'inr|p. kar, knnMn iistUtırtekı bcvaz ibık, [jster'in cıımhuriysrçi bırliklri i.şte orıy:'. doJinı yihiiyorlar. Kenti kus:ıtlılıır, diyo M.irditrüyor Alc\andrp, o gcneral Lister... Frnnro bu ke?. yıkıli'.ı ık bclki.. Violettp başını kaldınvfr. Raf'aolc kınııldamaınıijtı. Siyasal hir sa.vaş bu. diyor Kam, Paris'te. Londra'da, Mnskova'dn kararla.ştınlıyor. Dcmek islpım.vorum ki.. Ralaelf'yfi rtoğnı döntiyor Dövıi.'jcıılrr, olb;'t clövilşnıok gerek, anıa anahtar başka yeıdc. Anahtar. Ispanyollardır, ri'yor .lcan KarenbcrR. A(;lıktan geberiynrlar. Marivid do. hpr gür. bombalanıyor: Maönd'tP miyriiniz? diyp sonıyor Rafaele. • Elbot, riiyor J<:au Yazarl..r Kuıuliayı'nda bu yp/, bı/.. Pıır'tksıyor. O Unba fiül.liiviı. Andre Gide'i S.S.C.B. iistiıııo 1 vazdıöı kitabından öturü kınanıcık. Malrnux ilo konusu vooma :. Rolls RoycR'if oUiıiların hnpsinırı HıDcr'rı olduklarını it(;ıl(lıımasını dinlem°lî Hr.n11n3w.1y eşikle, dp.lik rlpşik olan rpphpyi grisîtariyor» Onardılar buııu. diyc baftınyor. 1 Yararlaı . diyp başlıyor RnlaPio, np ynpabilivler? Koltıiftun dırsBkliklorinn dayanıyor. Vıolettc anlıyor: Bir şey mi istedini?? l nafaele ar ;avu bırakıyor kendiııı. V.n kötüsU. diye sürdürüyor, oHar Igiurio yannn arkarlaşIsrı 3örmek de>';il. Srssizük. Violpttp. doruıka'mı?. rtylp gplıynr ki nna, Rafa^'o' nirı yürpjjinin rarptıfiını, bir patlaırmnın olaıağnıı duyuyor. A5.1rı coşku. (DEVAMI VAR) de 400'luk knr marıları aıdındfj saklanan ve «Turk anatomlsine uygun bir moda yarattığını» Iddıa oden bu morilstimiz. «bu gosteriyi biz duzenlemosek, aynı pazarı Yunanistan'a veya Yu goslavyn'yn kaptırmamız Işten bile değıldı » demektedır. İJSIZE 15... Dokuma ıhracat olanaöj vnlatmnmıştı Bari Istihdam olona ğı yaratıp bir neb/o OIMJII gönul lere su serpmış miydi? TUSİAD bulgularına göıfl teks til ıcin verilmiş 36 dokuma vo gıyını pro|esı ancak 18 bin klşilik iş olonağı yaratabileceMi. «fabrika kuruyorum, işciye iş alonı yaratı\orumı> balonu da bu verilerın ışığında ntıss» riıyo sönuyordu. Peki bu kesim na yapıyor, ış İGvi ne oluyordu? Bu konunun yanıtı fin iyl Turkıye Sıııaı Kalkınma Bankasının VVetnor danışmanlık kuruluşuna yaptırdığı «Tuıkiye tekstil sanon'nde ıhracat olanakları» rrtporunda verilmiştı. Şoylo deniliyor yordım raporunun bir yorinde: En modern techlzatın kullamlmnsı sayesinde kopasitenln artması, Urunlcrln tnnınması netics slnde iyı bir isim kazanmnları, Know Hovt ve ılışkılenn daha da gelişmosi Oloy bolliydi. Adı ister nithol ikamesi» olsun, İster ucuz omek İR ucuz mal satışı» olsun, isterse «AtT paznıında ılıracot olanağı» nlsun oz degişmıyordu. Büyuk flevlntlor dcınışmo kuruluşlaııno goz kırpmışlar ve «modernizasyon» adı nlttnr'a nıakino satınaya başlamışlardı AET her türlü kısıtlamayını kaldırmış olaa bile, bu ancok Tıırkiyo'nın döviz harcamalarını orttımasma yol acocnktı o kodar... Ol hlkaye bundan itaarettı . Oysa dokumn Turkiye'de «ken dl kendıne yclcrlilıkı esasına gore kurulmuştu. Atatürk 1934 yılındo Mechs ocış nııtkunda bu yuk dunya buhrnntnın zor şortInıı icındo oluşluıtılon sanayinin dış flnansnıanı ıcm «ticaret bag lılıklarımız, karşılıklı, denk anloş malar cercovcsı ıcındodir. Ekonomik sıkmtınııı ortayn cıkardıgı yeni gıdişlor icinde yeni ticaret yontomleıinin iyillklerl görülmuştur.» demiştır. ıMemlekette hic olmazsa mllII ıslihlokı kaıçılayar.ak milli bir Ktıhsal lâzımdır. Ham maddecilık domok. sadece müstemleke hayotı yaşamnk demektlr. Binaenaleylı, lınm maddeci olanağım demek, meınlekolın müstemleke olmasını kabul otmek gerektlr. Fakat biz bu sanoyı manzumösını kurabilir miyiz? itirof etmek lâ/ımdır ki, bunun Icin tereddüt eltigimiz zamanlar olmuştur. Halbuki bunu bugün bize Sümeıbank yapıyor...» (B. Kurııc iktısal Politikasının Rosmi Belcjelerı). Bugun bir tok adı «Sanaylde devlet» olarak kalmış Sumerbank «kendi kondine yeterlillktpn» giderek «kendi kendinl yomo« sürecino nirmiştl. doha son ın teşvik furyası. İle kurulan cılız 'akstıl sannyı AET rekabeti karşısında vergı iadesi albl sunl tonoflus yolları arıyordul Amo AET bunu bile cok görnıu? yarısı kıüıtlnma, yarısı genel gozotim olun onlemlerle Türkiyo'nin tokstıltnin cıkışını durdurmuştu... SL'MERBANK'ın fabrikalarından blrl Kendi kendlna yeterllılkten, kendi kendinl yeme sürecin» nosıl glrlllr? DOKUMADA NE OLUYOR! Dok'.jmadakı buyume oranı sa lış tılonlarının sınıılı olması yu/uııdoıı ıplik boyutlarında değildi. 19721977 dönemı artışı yuzdn 2025 olarak gerçekle^mışti. Anıa... Bu işin bir aniası vardı. Dokuına deyınce akla kucuk uıetimın hakımıyeti çjelıyoıdıı. Turkiye'de ucu Cumlıunyot'ın buşlcınrjıc doncmlerine u/unon gelenoksol uretenıiydı bu Kesim. 1972 yılında «ferrii dokuma tozgâhının» sayısı 106S0 idı. 197/ yn «fintegrasyon» olarak tanımlannn bu durum Türkıyo'de gıdeyılı sonunda bu sayı 8240a duş nıuştu. Ya ol tezrıol11'7 O cla 1972 rek geriliyordu. 1965 yılı sonunda Tüık;\o'flo yılınria 13150 ikon, 1977 yılı sotoplam tesislerin 28'i snlt to\ı< nundn 1ın7.Ve düşnıüştu. Verrlî uretılebiliyordu. 1971 yılı »onıırıgimiz bu dort sayı ıflası betimlo da bu soyı 45 oldu. OlUu ama. yen en oçık verılerdi. Kucükler urntımın &on sallınsı OIGIU1, bilındıııı cıi'lını, adı teşvik olan bir ııen ıplık dokumn ve basma i^louygulama ile oluyor, yok oluyor mını yapocak tesis say.sı hızla du. Bııno karşılık ozel kosimin cluştu. '.965 yılındo bu uır t«3ısgonış dokuıno tezgahı sayısı lerin sayısı 29 iken 19/1 yılı soson beş yıl ıçinde 2057 odetton rıunda ITde nokialandı. Ü394 adele lırlamıştı. «Butürıleşme yoklu arna. r.ur VERİM5IZUK... olanda yarışma vaıdı». Hor böllelsîıl 1970 yılında tcşvıkler ilo bır gede maıılar çjibı bılen labıikaian kuruluyordu. Sır çof)u likln herkes Türklye'de tekstil bir fiure sonra burada yurutiıkycıtırınıcısı oltlu cıktı. Ufak bir fabnka planı yopıp bunu onay Inn olanokları söküp başKa yoro ınonte oderek urelımlprine laton toşvlk alıyor. sonro soruı son verıyorlardı. Alman/ujo c\;golmoyon leşvik imtiyn^lnrındon lı&an Tuık ışcilerı cogu kez yaıorlanıyordu. Ama bütün buntokstil fabrikası kuruyoıcıu. bı;n Inr Türkiye'do kurulon bir sokIrırın da sonıı «o bılinmoz ınf;Ctoıu ustelık geleneksel bir sek huldu». «Hemşerı şırkotieı» odıtoru rokabote hazırlıyor nıuydu? na işcılerimız aldatılıyor. bir kac Bu soruyo verilecek yanıt ko oçıkcıo/1 kısa yoldan milyoner cnman bir hayırdı... oluyorılu. Yolırım kendi lcindo bütünleş Sozıını onn bu şııketler gelemo satjladığı olcudo. yanı bir neksol "".oktorde avantaj yıjrrüıp lofjis lıoın iplik, hem dokuma, dış pazcıra urun ılııac odu^ol'.'.ı. hom basmayı üreltigi olcude re Bunun ıcin leşvik furyası icad kabot şansı bıılurdıı Oysn tek ediliyor. omokci yurtlaçırı ve'^ısi, teıı ve yaraltırjı riogor ,lo ug nik dllde «riikey butunloşmo» ve TURKIYE'NIN DOKUMA ÜRÜNLERİ AET PAZAR1NDA İHTİYACIN SADECE BİNDE 8'İNİ KARŞILIYOR beş kişi kısa yoldan zengln f:rtilıyorriu. AET ile ticaret ilişkisi dışında hiç bir bağı olmayan Hong Kong, Topluluk pazarının dokuma ürünleri ihtiyacının yüz de 38rini karşılıyor. Teşvik furyası ile kurulan Türk tekstil sanayii, AET rekabeti karşısında vergi iadesi iie suni teneffüs yolları arıyordu. Ama Brüksel'deki yetkililer, Türkiye'ye bunu bile çok gördüler. Planlamanın bulrıuiarına üo:e (luıkıye Pamuk Iplıgi araçtırmosı) 1971 yılında 95 lesib voı<Jı. TEK U... Ama, tesislerin giderek u>k a\ Bunlardan 36'sı istanbul'da 10'u Ip.rde toplanmosı soğlanmı^n ,ıl İzmlr'rlo kıırulu İdı. Ustelık u ı k lar ıc!nde Yani, tabnkaların ınul Sanayıciler vo Iş Adnmlcrı Uernogi'nın tTeşvık Belgesı Alan kiyetı gideıck belli ellorde to,.!fiYalırımlarıtı Gercekleşmeleıi <e nırkcn, ölcokleri do gıdeıoK O.JSorunları» konulu araşlıırrı>;sınyuyordu. Kanıt mı? 1966 yılında toplonan Ojviot da tekstilln teşvıkten 011 lo/la Planlanın^ Teşkılötı Dokuma So yararlannn kcsım oldııgu Ka^ıiaııayi Ozol İhtısas Komisyonu 10 dıliyordu. Peki bunların boıuında Tıırpoıuna fjoıe 10 bin ıgden oz iııi tım yapon ığ soyısı 233 bı". ıdi. kiye niükıne ithali ıçin r>e odonıjşti? Makine Muhondislori O1971 yıh sonu da bu 210 bıi'.e dasının Tekslıl komısyoııu otur gorilmııiştı. Bııno karşılık 50 bin mu§. dıs tıcarel istatiklerindon iğlik tesislerin toplam ıg sc<vısı bıkmodan bir hosaplama yap54 bin ığdon 166 bin ifje VUKL.Cİınıştı. 19631972 döneminde bu nııştı. olanda 2 319 mılyon liralık ıtMERKEZ ELIERDF... holat yopılmıştı. Oyso 1974 yıBolgescl dengesızlık dıyo ael lıncla yaklaşık 200 bin ton olan leneıı bir olay vardı Tütkiyc'ı.ıe. pamuk ıpliği uretimm oncuk 33 Bu nedenle teşviklerde bolÇjOsel bin tonu, yaıii yüzde 9'u ilıraç dengfisiL'lığin gıderilmesı a;ıo aodilmişti. Bulün bu oyun ıse bir maç olcıcaktı. Ama gelın Qorun teşvik perdesinin ardınOu bürup ki teşvik sonrası ortayo vıko.n çjıdıynrdu. dağılım tablosu hiç te bunu asğ Isterseniz A t T pazarındo ynrulamıyorclıı. Dovlet İstaiısîi'î ıımızı belırlomek icın bir koo sa Enstitüsünün bulgularınu goıe yı verelım: TOrkıye'nın riokumo dokuma tesislerin yuzdo foO 1 Marmara Bolgesi. yuzde 21 I t ürünleri AET pazorının toplam ge Solgesı vn yuzde 13'ü Aıvaabindo fl'ını karşılamaktndır. Enız Bolgosındn toplanııııştı. vet yanlış okumadınız. Toplom pazar lcinde payımız yuzde payına blle ulaşmamış. Bıına karşm. AET İle ticaret lllşkisl dışın da bicblr bağı olmayan Hong Kong toplam pazarın yuzde 38'lnl korşılaınakla, Turkıyo'nin Ihracatı tum ıhrac kapasıtesınin vtu de 2'sl olaıok kalırken, Hong Kong icln yüzde 18 olmaktudır. Pakistan ıcıncle durum hıc do dcgışık doflildır. Haa unutnıadon ekleyellm: Hong Kong icin verdığinıiz sayı 1974 yılı sonunu kapsar ikan. Türkiye İcin 1975 yılı sonu rakrıııılanydı. Hotıc] Kong ıcin arodaki surede durum ancak bir «ılerleme» olabilirdl. Turkiye'ııın durunıu horkosın bildıği bir sır ıdi. Ustellk bu roknmlar biie aıt degildı. Turkiyonın on buyuk kuıuluşlanndan bırinın başında bulunan Turgut Kayaknn tarotından verilmışti. Ama 1977 yılı sonunda lıaln ıhıocat hayalleri ile Turkiyo'yi oyalaınak ısteyenler vardı. Unlu bir moda kroalorunıuz İstonbul'da acılon I. Moda Festivali snasında yapılacak gosterilp.r sonunda Turkıyo'nın dış pozntı elfi gpciıer.orjtni anlatıyordu. Yuz YARIN: INGILTERE BİLE GARTH DiSi BOND