Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
DORI CUHHURİYET ( 3 TEMKU2 197Z ABDVLCANBAZ Zfitfftİ. Mtyt SAKLADlN KlîlM? ÖNC£ ^OfAR'l EÜ* f f t ? KuM 'NAVEF/ Atft. öy«NUNBftBXüMfi TURHAIU SELÇUK ŞARKISIZ DÜNYALARIN ORKİNOSLARI Ayhan HÜNALP YENİ SİLÂH BUGDAY OPEC omegı Kıssmger ıçın onemlı sonuçlar genrnuştı. Uçon cu dunya ulkelerı ellenndeii hammadaelerı ıle onemlı oasü araçları yaratabılıj onaraı. OPEC dışı kalan ulkeler de boyle aaııımadde bırııklerı oluşturup bır cepbe yarataDilırdı. öun'Ji» onlenmeıi ıçın once \üü al.nd« sait bır KOZ olan oeslenıne m*ıcelen Kissınger taraiıruian oır siiâh lıalıne getırıldı 1974 \e 1974 yıllaıı ve yakm aaruşmanları ıçın "er.ı bır stratejı arayışı ıçmae OzeKıkle petroı fıyat'drınuı a: tıgı artış en kısa zamanaa VB onlenme ı va da ıcırsı onletLjer gelış:.riıeoı.meliidı. la7H yıl» iuzunae toplanan Duny» inerjı Konleransı oncesı Kıssuıger ie ABD Hazıne Baianı Georae Scnaltz anlaştı. FAatıarın orciîi onlenmeyecek, buna sarşılı* o»"s lenme madaeıermde adı Konu.mavan ama fıılen '.ar olan bır bes.enme kartelı oluşturulacak'i Bojlece. dunj a rekabetı ıçır.rte AED, Avrupa'va ^ore avan'fij kazanırjven, vuri^Pıun petrol ftjatlarına.ın otuı a VOKSTU ulkeıerın OPEC ulkelerı nasKinda luv d îıtları jtızgınlık sonucu bu Jlkelerın dogal bırlığı parçalanmaT H <,=I.MUI a^'i usLel .<, iJ.ss nger petrodolarların aüny» a^tıjı ;çın KUllamlrrusı yolunda örlei" ne oır basıvi gucu jıu^ıurau iti sonunoa OPEC ulkelen Bırlejmış Mıllrîler voıuyla oeslenmu programı ıçın ozel oır <a'ıiid'i bulunmayı kararla^'ırdjıarl fORO 1974 ulmda BaşKan iTord, B!rleşmış Mıiletler onunde 7ar''Si konuşmada ABD polıukiıSıflLr, ana natlarını açiııiadı Ford ufun cu dunya ulkelerınırı naıtırcaJci1» fıya'larmdaKi arus 'çın »s r j'..ın halınde kendılermın ıe ,'rcc^î maddelerı satışıru oelij öı^ ıae a?.; . rllS. . ^ ı> . . ord. 'arıhi konuşmasında şöyle d.vardu: «Bır ıllkenın ırulmı \eya manulunü polıtık amaçlarla satı<<a çıkarması doğal olarak ba^ka ülkeierı de aynı amaçla hareket et me\e zorla\acaktır. Pctrol ambargosuna ve fnar vuksehsıner?gmen bız yıyece< maddelerı ko nusunda polıtık da\ranmak yanlı^ı deg'ldık <\ncak enîlasyon'jn aı Lan baskısı ve basdoifiur jcu bıçımde arran Detroı îıyatları karşısmda, AFD de dışardan gelen yı\ecek maadelen taleplerın» kulaklarmı SKayacaıit ve bu seslere %an't \ermeverek ır. KISSİNGER'İN İKİ HEDEFİ Dı^ışlerı Bakanı Kıssınger ln74 ve 1975 Mllarırda ç«şıtlı uluslar aası bulusmalaraa yFPi bır pilıtıka ızleyerek hammadde uretıcısı uikelerle tüketıcısı ulkaier: ÇPsıt.ı rr.al grapları ıçır.de bır arıja getırmeve ve bını'tler oluşturınaya çalışt!. K.s^.n'jer w* bu tutumu. geçrmştekı kar+el karsrı açıklamalan ve polltıkalannd^n farklı ıdı Ancak bu farkiilık gorunuştekı bır gelışım oluyordu Çunku, bovlesır.e sunî kart*;ller oluşturmakla Kıssınger ıkı hedef amaçlamıştı: # Ayn mal eruplan ıçtada or«rııtlenmeler yaratmakîa üreticı ulkelerın tek bır bırlık oluşturması önlenecektı. Bu bulusmalar dan sonuç almması halinde Kıs&ınger Parıs Enerjı Konferansı sırasmda salt petrol değıl, rum hammaddelerın goruçulmesinı ta sarladı # Ayrıca oncüluğu ABD tarafından yapılarak boylesınâ orgutlenmeîerde olu'jacak kuralları da ABD'nrn dıkte edeceğı tçıktı Boy lece, hammadde uretıcısı ülkelerm dünja ekonomısınm çıkarları ugruna aşırı fı; at artışİ3rı varatmalan onlenmış olacaktı. Avrıca, uretıcı ulkeler ıçın bır davranış sodu oluşturjls^ak vs boylece bu ulkelerın bellı krınk donemlerde kestırılmejecek da\ranışlar da bulunması önlenecektı Busınness Week dergısı ıse bu konuda %apılan gırışımlerı başka bır platfonr.dan yorurr.layarak Ford yonetımınin beslenme konuçunda oluşturduğtı güç den ÜLKE PERU ISPANYA BELÇIKA FED. ALMANYA GUETEMALA ARJAKTIH KANADA BREZILYA HOLLANOA EL SALVADOR GLNEY KORE FRANSA IAVLANO TAİVVAN KATNAK: NACU CARGILL BUĞDAY TEKELININ MJNYADAK! UBETIM KOMİSU BALIK UNU FABRİKA5I SOYA FASULYESI FABRIKA5I YEM FABRIKAS1 YEM FABRİKASI YEM FABRIKA5I 2. YEM FABRfKASI H FABRİKASI YEM FAB. YUMURTA PUNTASYOM'J SOYA fASULYESI FABRIKA5I YEM FABRİKASI ENTEGRE YEM • EI • YUMURTA ÜNITESİ SOYA FABRİKASI ÜNITESİ YEM FABRIKAS1 YEM FABRİKASI YAYILMAÎI KURUIUŞ TARİKİ Î963 1963 1964 1964 1964 »964 1964 1965 1965 1966 1969 1969 1970 1971 Derleyen: KENAN MORTAN Büyük bir şantlye kapısından lş olnsadıgnu o»rener*k »vnhrlar. Neçelerı azalır. Başka b:r şantıyeden de ış bulamadan aynlırlar. Yere bakarak yururler. Yalroz kopek neşelıdir. Sırlannda yorganlaıı vardır. EUerı boşnır. Inşaat «MITI, uraklaşan ayax sesler:, kederh muzık, mşaat seslerı, kederlı muz.k Denız ıtenanısda b:r şantıye Koyiü \e oğlu buvuk r>ır arrujla çalışmaktadırlar Arada sırada bakışıp gulumserler Kopek oturdugu yerden onlara bakar. Neşelı muzıge çevr.hr. Mevsım jaz Aynı şant:\e Inşaat ılerlemıs'ır Kuçuk çocuk kanter ıçınde, taşıyıcılaıın sırtına tuğla yukler Koylu de dıjpr işçılerle bırlıkte. çocuğunun vukledıgı tuğlaları 'aşır Ter ıçmde ve yorgundur. Oğle paydosu çalar Çok yorgım olan baba, oful, konuşmaksızm oturup soğan, peynır, ekmeklerım yerler Baba kopeğme ekmek verrr.ek ısteyen çocugunun eiını çeker, kopegı iter Çocuk karşı koymaz Kuvverll ınaat seslerı . Mevsım sonbahar Aynı şantıyenin çafısı orrulmek üzeredır. îsçıler çahşırken. brışık yahnın onund» g^ızel bir otcmobıl durur Işçıler ışlermı bı.akarak otomobıJe bakarlar. Amele başı cPaydoooooos > Gelen otomob1 onceden gelen ıki o'omonı'.in yanında durur Içinaeıı uç erkek çıkar Neşen ve yuksek sesle konuşarak yahrı.ı Kapısına gıderıer. Işçiler \en aen gelen baska bir otomobıhn geldığı tarala ışITUU bıra^araıî bakarlar. Duran otomobılden bir genç gTu'nı kahkaha ıle d»ssn fırlar. Işçıler ıslenne devam ederker yenıden gelen bır araoaya. artan b.r îigıvle başlarım çevmrler. Yenıden ıkı otomobıi gelır. Bın açııctır tçlennden gençler hrlar. El sıkışıp, kucaklaşanlar vardır. Ikı arabanın b»rleşen rolculan yalınm bahçe kapısına g:der Işçıier bırden bıre duydukları bır caz sesıne aoğru doner. Bır muddet çalışma durur. Kuvveth bır caz, saksofon solo . Bır pencereden dans eden çıftler goruiur. Kızın valısının sokak kapısı. ;çen gelen gsnç'.er yas gununu tebriK eder. Bir tarafta kız, dığer tarafta anne ve baba var Caz rnüzığı çolc kuvvetlenır . Anne «Hoş geldınız, ho« geldınız yavrıın:i) Sır ;enç «(kızft) Oooo yaa bır sene daha ihtıyarladm» Bır kız «Cğurlu yaş günleri şekerım» Kız pelen bır kızla optışür. Salonda dans eden gençler. başmda etrafıyla alâkasızca konuşraaya dalan bır çdt. A\akta pıpolu bır genç duvarlara bakar. Plak seçen ıkı kız. Rujunu tazeleyen bır kadın. Pıyano başmda munakaşa yapan bır çıft ErkPK aradas'.rada konuşrnasını keserek pıyanoda b.r ıkı me'.odı çalr.r. Dans edenler arasmda ço: yaklaşanlar vardır. Bır koşede heyecanla tavla oynayan ıkı talebe Bırismın başucunda sabırsızlanarak ayakta bekleyen bir kız vardır. Kız «Bemmle dans etmez rnıs.nız'' > Talebe (gulumseyerek) memn'anıyet.e» Kız kendıstnı. kavalyesır? arzusunca teslım e<ler Onu etrai'na bakmarak. salonun tenha oır koşes'ndekı çıkış kapısına dofrtı dans edereK tlerletır. Sozlusu onları nzaktan taKip edcr. Ondan uzaklaşmava çalışan kız, dans ettıgı arkadaşuıı yuz njmaraja çekıp tcapıyı ıçerden kılıtler GPIIÇ talebe derhal kendısını kollanna teslım eden kızı ıhtırasla oper. Memmındurlar Bır muddet sonra kız sıkılır, ayrılmak ıster. Sıyn'arak. yüznumaradan çıkar Salondan k'nn çıkışını farkeden sozlusu onu takıp eder. Bunu seaan kız karşı'.aşmamak ıçın uzaklaşır Yuzr.umarada bekleyen talebe. yavaşça kapıv: açar. Goz u<"uyîa salona bakar. Kızın donuşunu Dekleyerek kapıyı üzermo kilıtler Kızı takıp eden sozlü nihayet ona yaklaçır Kız «Ne ıstiyorsunuz» der ^bı durarak ona bakar. Yanları:ıdan gsçen servıs vapan garsondan bır bardak ıçkı r\lıp icer Sozlüsu «Nıhayet sizınle goruşır.es kabıl oldu Kalnbalık olmayan bır yerde yalnız olarak basbasa konusmak ısterdım » der Kız etrafına bakıp musa.t bır yer arar \e balkona doğru ilerler. BaLtona geiınce parmakhk kenarına abanarak dururlar. Denızı seyreoerleı S02İU cebıntien bır yuzuk çıkarır. kararsızdır. Kızın eıını aiır yuzugü parmagına takar. Kız saatıne bakar, sabırsızlanmaktadır. Kız ırküır Sozlu nSıze lâyık degıı amma \akında da nışan yuzufeurnuzu takdım edeceğım. î.liinasıp goreceğınLz bır gıın ktıyumcumuza gıdıp nümunelerı gormenızı nca edecektım.» Kız «(Sıkılarak) pek erkjn değıl nu?» Sozlü «Geç bıle», dıyerek ki7a yaklaşır onu öpmek ister. Kız dudaklarını kaçırarak başını yana çeırır k.,.1 t . c.uıca. kız o»dan kurtularak kap:va doğru koşar. Bahçe. gazetecl ve kız karsılaşırlar. Gazetecı ona bır buket verir Baba ve anne kendı odalannd^n taa gecıkmış zıyaretçıye bakarlar. Salonda bır genç el hareketlerıyle Dir Kadınuı sojiınmasını, kalçalarını da kıvırarak taklıt eder. Gülen, bağıran, ıshk çalan gençler. Yüz numaradakt penç jrLluşmele.le ıîgılerısreı; merakla kapıvı yavaşça açar Gazetecı ıle kızın fcol kola prıp geldıklermı gortır, vasaşça tekrar kapıvı kılrier, itızgındır. Acele saçır.ı ısiatır \e çıkar Bıife, kız gazetecıye ıkramda bulunur, meyve getlnp soyar, eLy'e yedırır Yakıt îierleınış'ır Bır ç'ft samoş, kaneperm uzerınde sarılIKIŞ UMiklarlar Başka bır çıit pıyanonun 3rKr.smda opus'ir Sozlu başka bır kızla d3ns eder Pırte biTkaç çıît kalmışm. Csaktan ışiK'an \an:raş nır \apur gccer Bi'ıç"da gazetecı ve kır yanjaııa ağaçl^rın altında orurmak'a. KU bsşır.ı onun omuzlarına da;, amış geç<=n gem^ye bakınaktadıriar. Gazetecı onun ba$inı okşaTp, saçlarria oynar Davethle:. ouvıık bançenm çıkış taıpı^ına irderler Bır ç;ft sal'.anmaktadır, sarhoşturlar Kısa boylu bır erkfk bajını bır kızın omuzuna dayamıs yururler. (Deranu rsr) Ürün daha topraktan kalkmadan fıyatı üzerinde büyük savaş yapılır gesl ile oır.eğın tv>ksı* gıbı tat olaı; madenier konusunda ayncalıkh uygulamalar yaratmaya çalıştığını belırttı Bu arad» Kıssınger .n 'pmellerını attığı ahıl karteıı kurma gırışımlerı hız kazandı Tahılda amk yara'ılarak ABD uretım faz'.ası donemlerınde fıyatların duşmesı onlenırKen. uretımin kıt o.du*ıı Z3mar.la:da ulke ıçmde enfiasvon \aratilmaksizin fıya'lar adım aaım yuicseitılıp ıh racat yapı'.acaktı MTIDOGU AFD'nln Kamboçya ve Yıetnam'da kes,n venılgıs: sonrası ABD'nın ılgı alaniarı Guney Kore ıle Ortadofu ya kaydı. Bununla bırLkte. ABD varaım prog rarr.larının ana meriezı bu bol geler oldu. 1975 yüında Guney Kore geçmı? >n;a gore bır kat artış gosteren bır PL 48n programı kapsamına almdı. Guney Kore'nm sagladıgı 150 milyon dolar tum ABD vardımırurı yuzde 17'sını oluşraruyordu. Ovsa aynı donemde Başkan Ford Amerı<can Konntresıne bır yasa onens 1 vermıs \e Kore ye yapılan dırek askerı vardımların kesılmesı \e bu arada lıesıntının uç vıl surmesı ıstpmınd* bulunrr.ustu Oysa Kore'nm bundan sonraki dunımıı ABD açısından bu\"ük bır onem taşıyordu Çınhırdı nde Amerıka'nın açık venılgisi sonrası bu ülkedeki jely s'.mler sistem'n yannı açı«ından oneT. tasıvordu. Bu r.eden İe ABD hukume'ı 40fı 50 ı mılyon dolarlık bır olan çerçevesınd? Kore ordıısunun moderrtleçtirılmesjıı üstlendı Ancsk orHda »çık bır engel v?rdı Amenkan Kongresı bu bovutlardaScı b»r vardımm yapılmasma karsıyd' Bu dururada olusan fnansman açıjr1 vıne eskı denenmış metof]a, beslenrna vnrdımlan bıçımm de çbrumîsnecektl. Boylece, Kore dürta»flrB Park Wr Slçüds halkın gıdeıe». artan hu^oriuzıu ğu..J bastı altında tutaaılecejt'ı. Bütun dunyaya >apıcı yon'emler.s yavnmış o.an tahü ve beslenme maddelerı 1974 yılı sonunda Kıssuıger taralından Ortadoftu'ja da Eeıırıldı "ıapnan jardora ıle başta Mısır olmalc uzere diger radikai yapüı Ortadogıı ulkeler rtm pasıl.ze edı^mesme çalışılaı Kıss.rger once lıkie koııgrenm getıraıgı kısıtlama programına karçı mı.eadele ettı. Soz konusu progratnla Mısır'a vapılacan o",an vıyecek maddeien vardırr.ı tum &s<er. yardıram vuzde 30 u :1e ^mırlanıyordu Kıssınger bu ^onud<ı kongren ıkna etmevı basırama vmca b j ker Eırlejm.s MıHetler ari bır gırısımle Mısır'ı açlık tan en fazla etkilenen (ilke!er kapsamına aldı. Bur.un sonaoj 1975 yılında Ml^ır tum FL 4S0 yardımı ıçmde üçuncü sıravı aîa cak bıçjnde toplam 120 rr.ilvon dolarlık yardım a'.dı. 1975 yılı ıçmde Amerıkan Kon gresı ıçınde gcjmış ıılın assen \e oenz^rı harcamaUrı soru suîurken ne nükumet bır a".?3te bulundu no de kongre bır açıklama ıstedı Çünku Oradogu da ıstenen sonuçlar saglanmıstı. Avrıca. bu bol^eve vapumıs oıan 280 mılyon dolarlık yardım !kı bu mıkar toplamın yuzde 3inu oluşrurmaktadır) karsılıgı belr SÎZ hesaplar ıqınde eos'enldı Bu^'J daha sonra ac'dBvan &"" ABD Tarım Bakanlığı vetki'ısı palaları Kssınser .n Ortador.ı uvusmarkRi sırasmda. «bır kaı cjraç olarak kulîandıgını» ırrü e't: Tahı'ır anıden kazandıiı onem, ABD nin Sovyefer TÇ!TI;4] ıie XX vjzyıl'n er. buvuk *ira re' liiskisine cırmesi. tahı! satıjlarmda vapılan sorusturmalar da olusan raporlar, bu ticaretm BIR YANDA AÇUK. BIR YANDA BÜYÜK TEKELLERİH BESLENME AJNINDAKI EÎKINLİGf SÖRÜYOR. ârdında bu!unan slrketlerm de su yurjne çı««masına yol açU. BE4 KİRDEH» Bes bujuk şırie: Caıg.lı. Connnental Gıam, Cook Industrıes. Bunge ve Druyfus cu«ı ya tarım t.caretını eLerınde Tut tuklan gıbı ABD'nın tahü ıhracatmın yuzde 85'ne nasımdı'']er Bu hariımıyet, buğda> ve tanıl tar.asından başlamaa,ta ve uru nün satıldığı pazara Kadar sur nıekted.r Bu hakımıyetm rurua rulmesı ıçm ozel s..o.ar \ap. makta ulaştırma î.iolan ^luştu rulmakta, oağıtım \e pazarlama merkezlerı dunyanın en uc:<» koşelennde açılmaktadır. 3u ş.ı ketlerın gerek yapısı, gerekse î 1 X.X. Y.Y 'da Kurulmuş olması logılız şa^et.erıjje bayuk b»r benzerlık gostermektedır. '"UEU bıle Londra'aa Tnames aenrl KI vnsmda kurulu bu'.unan •'o eskı somürgelerden getırılen hammaddelerın ve ozellıkle tır^ı 3ın depolanmasmı sağıamaktadır. îngıiız şırketlenne tıcare r > tur. b.çımlennı denedıklerı çıbı bu şırketler de bır ag g.aı ordukleri yapıda. kârlaruu azarrj boyu'lara ulaşîırrrava sâ\ re'' e"mekfed:r Üretım biçimınin gıderek tekelleşmesı ıle tarımın şek'.i buyuk ölçude değışmış ve oas'.a şeker ve muz olmak uzere >arımsal urjn'er buvu': kapıfal:E' çiKıklerde uretılmeye baı>l<;imıstır. Ovsa. tahılda bır OKJJ<' sermave bırtkımm,n ÜSIKUJ. '.TI zunden bası" meta uretirnı JÜrjp gıtmıştır. Bu yuzdsn de DUgui de buyuk tanıl "eıcolıeıı ure•ımım kendılerı '.apnM.îta o üf ha çok uretıİT.ı* jruna v"U'ç''ı.'den sstın almakfadırlar. AncaK Çi.riet!er fi' aîlan t« ırlej'icı vondekı e£err<nL>u<;n ıle i»rejı : r r ı urunün miKtarıra oeı.'icır.cktFdırler. Tanmın yapısı yüzunden bu ünlü beş iardeşm retkillı^ri piyasalarında ıea.ai>et oıauğuiıU sojlemeKten pek oayui oır nenı nunluk dayariar Baze.ı uraı aıjnıarjıaa tonda bır kuraşluü bır mdırım bır şırke: lehme su nuç yaratır. Oysa bu durum ta hılda tekeicüıgın joK»ugu çm bır kanıt olabılmekte rmdır? Beş buyukler dunya uzermdekı etiunlıklerını surdurmek ı çın tum iletışım araçlarını harekete geçmrler. Eu nedenle dunyanm lıemen her koşesınde burolar kurulmuştur. Şırketlerın enformasyon ağı o kadar ge nıştır kı zaman zaman CIA bıle bu bılgılerden yararlanma jolu na gıtmektedır. Bu arada şırke^ selırlerırun bujuklüğu bazı mce ongörulerın yapılmasına da olanak sağiar. Yapılan on?orulerın başında dunya taiııl ure'ı mının saptanması ve buna bağlı bır alım stratejısı ç.zılmcsıdır. Bunun sonucu urun daha toprakta ıken urun uzeımde bujü< fıyat savaşlan yapılır \e buyui bır kısmı da satılır. Ürün reslımı oncesı yapılan alım satım an laşmaîarında şırketier farklı bır yontem uygularlar Bu uv^ulamada şirke'ler urunun tcslın e dılmesınden sonraki fıyatı tahsü ederler Boylece, buğday u?erınde olusan iier turîu rant ,;:rkef kan olarak kalır. Bu dururau yansıtan bır çıftçi «Bu şırketlcr gokyuzünü, bır, açık havada çahşanlardan daaa lyı kestırms:: tedır» demı^'.r S0RÜ5TURMALAİ? SKandallar, açılan soruşturma dosyaları, şncâyetler bu beş bu \uk buğdaj şırketı ıçm gunlu. olay halıne gelmıştır L'stelık ya pılan soruşturmaların zaman za man bu şırke'lere yaradıgı da gorulmektedır. Nıtekım buğda\ rıtelıklen ve miktarları uzerınd" rksperti7 rapor duzenl?yen eksperler aldıklan bujuk rüşvetlerlc kolajca Ittener. raporu düzen >ler Bo\lece b.r Kalem ovnatn.a sonjcu şırket usulsuz yoldan n ı.''onlrrca dolar para kazanmıs olur Butun bunlardrm scrra tBagdaj Alımlarıraa UsUsuzîui lerijj saptamakla yorevlendırılmjş Amerıkan Senato Kcmısyonu u \csı, «Şırketler Plıspeılcr yoluyla frjat mekanızmasını kontrol e' mektedır» ıfadesıru kullanrr.ıştır BIUUK şır.vetler bır yandan scrbest rekabetten den: \ jrmak ta. ote .andan devlet urerındekı etitınlıkıerırı ner yolda'i art*":r maja çalı^maktaaır. Devlstın bu alanrakı ıkı buvuk osütu Clr sal Tahıl Kurulu ıle M llı Tahıl ve Yem Bırug: bu buyüJc s.rketlerın lobıcılerı tarafır.dan sureklı abluka altırda tutulurlar. Bu kuruluşlardan çıkan bır çok kararda buyuk sırke'lerın «euV eli» açık seçık görülür Başma se'c'oı.eceklernen o f urj adının arıklarmasmı istemeien eskı bır Tarım Bakanlığı ve'kl!:? «bjro'.tratı1: ctk'rlık şırketle' içın her fır'.u polıtirC k^'ann n.ınması sonuc.mu ver.r> d»>mİ5 t:r. BUVUK tahıl ^atıslar UP rirv>< ve buyuk şırkerienn ışbırlıgı ile yapılır. Ornegır Sov^.flcr Birlı Sıne vanılan bugda\ sa'ışı tama ınen buyux ş :.;et!or:n baz'rlıkla rı sonucu ge* ;eklcşmı«tır Başlia bır tanımla1 <H':et!er tahıl s.ıtıçı nı japmas "1 \e bu arada nc\)e tın avantajlarını enıne boy.ına .vur.amnaktadır Bu crada şi'set.em elındcki ban'.tplar rîi bu br.\uk satışlarır "'Tan snsn krrc1] ıle yapıln? ^ını •saçlamckt".'"Bu kr?c!ıli alımlann vaae şartları konusun ıa ıse Amer.tan Senatosu. ds^ 'ı.ç bır k u r m bılgı alamamaktadır. YARIN: 5EJ BUYUKLER DiŞi BOND \ÇİH BİE KAMP GARTH M