Catalog

ŞARKISIZ DÜNYALARIN ORKİNOSLARI Ayhan HÜNALP 4 «Ben hiçbir sey beklemiyorum. Senin bsşanya ulaşfıjını ?orp.vim yetpr bana.» cBen başarıyı çok yıliar «nce yakaiadun. avuçlanmın ıçındeydı. Sıksam benim olurdu. Herhangi bir vole şute. 15'i tuiulmuş h;r zaviyaden kapaklanmış bir kaleci gibi atılabilirdim one. Bir jr^zeteye transfer olmuştum. Tı* gibi. fiünta sibi b,r pazeteciydim. Cmnde üç vardiya çalışan bir Macar kada..av.. bir La*ar hayvanı gıbı koşuyorcium. Er. arar, en kılçıkh işlere benı yollarlardı. Yang:r.a ıtfaıyeden önce, cinayete polısten evvel yetişirdim.» «Kcçke ıtfaıyecı, yahut da poiis hafıyesı olsa^dın.» «Ama y£.şaini£dıiar, yedüer bem. Akrep gibi soktular, ezip geçîuer.» «Başanyı kaçırraışsın. ıstcsem bıral;jnazdı:n diyorsun » KTıksmdirdiler. başarının o güneşu tacmdan. o rüyalar doldurf.r. takızaienr.den tıksindirip yıidırdıîar benı. HerKün gözleri üs'ümdeydı. Bir teklese d? üstüne abansak cüys dört gözie nöfce: bekliyorlarci:. Üstüme çuJanmak için, benı kıstırmak için kriz gEçiriyorlardı. Jaluzilı pcncerelcrin, as.^nsovlü, mariey dcişeli. katlarm lüksünden, raiıathjından, burnlnroa insar.ca yaşarıarlan yıldırdılar bem. Gözlerı kılnii çelik nıasam vardı, riaktiiora vardı. Masamda istcdigım zaman yakıverdiSinı gece iâmbam vardı. HEbcrierimi yuzarken. pipomu doldurmasa vakıt bile bulamr.zdnn. Donanmanm bütün genıilcrinı, maçurıalınn numaraiarına kadar s;ralayan bir ciemz muhabırıydim. Poutikacıianmızın bütiır. gp;:!orine kaulan, onlann huyiannı. sevdiklerı yemekîere kndar bılen bir serbes: rauhabırdım. Komple arlet bir sporcu g:bı Kaze'eniıı hîr koiunua çaiışabilirdım. On bin metrecı bir rr.nraton yanşçısı gıbiyaim. Ama r.eye yarardı? «Yoiuma çok taş koyciular.> «Direnseydin. alıp başını neden gittın? Nerîen y.Mın, neden tinyanmadın? Buııa mür.erver katliamı denır.» «Ömrümür! onbeş yılı mesıekte direnmernle gcçmişri. Tam saraşlanmın yorsıınluguMi çıkartacagım anda. şöyle dört başı mr.rnur bir oh divcce;;;r.: arda b:cakladîlar. İkıyiiz lıra aylıi sln a i :ç:a, ikı püa mıüıasebe Kapılarında bekiedığinnz gazetelerin. lıaber yazarksn üscümuze güvcrcinlerin pısiedıgı istihbarat orialnrırjn tanı arısını çıkarcacagun bir zanıaııda. harcadılar beni. Bır gün elinıe mekiubu vor'verâıier. Yıibaşına dnrt gün vurriı. Oglunıuıı hediyesini, karımın hırkas:ııı diışünuyordunı. Masarrtin üzerınce nıekıubu buiunca. bır arkadaş eşşek şakası vaprıış dcyıp, sepete attım. Fakat arkamda oıurarı arkadaşa da ayni ısı yapmışlardı. O da be? yılrtan ber: aynı gazetede çalışıyordu. Hajdi ben bir jnlda kalp çıkm!5t:ni, işe yaramadığım aıılaşıhr.ıştı. Onıın işe yaramadığı beş yıl sonra mı anlaşıim:ştı?«K?.nn nerde şimdı"» İçro fcovulan bir adaın. bpniın o melek gibi karıma, 0 teni"zli!: ilAhına îayık oiamaz deriim, çekip başımı git'im.» •Er. kolay olanın:, en kaheşçe olur.ım yapmışsın.» = Bu ııısan.r.dan insanına giıre deuıjır. Benım :ç;n en zor. en imknnsız ve en acı oianı buydu. Karım bana. ben senınle s?vis:rken gazetecıydin, nışanlandık gene gazeteciydin, evlenırken cssen öyle, Fitnni nesın demışn?» «O anın rteyecanı ı\e söylenmiş bir söz.« «C pndan ıtibarcn ben yokium. evim. karım yokfu. Her jevi s;hp Güney :l!enr.e kaçmıştım. Sogukîan sevmıyordıım, i;ı3a;ılarcian sogumuştum.» • Neden atıldığım anlayabüd'.n mi bari^» «O ar.da hiç ır.erak etmen.ıştim. Çünkü. benı kovanlar benricn kıymetii değüdı. Makmemdeki kâğıda son habennıi yazdım. Hepsı ile r.clillaşıp çıkıp gittim. Yıliar sonra ögrendira anıa. artık çok geçti.» «Desene haksızlıga uğrarmşsın.» «Evet. Benim babam da haksızlıga u»radı. Bak çevrene, hep orada. burada. bir yığın kalası ezilmiş, ik: büklüm olmuş iasanlar göreceksm. Bıınlarm hepsı de, doğnı yoldan gıttiklerı ıçin baçlarma selmecuk kalmadı. Arna hepsı de. haya"a yeni baştan dopsalardı, a;.xı ışi gözlerini kırpmadar yer.ı baştan yaparlarciı.» tıPeki. oniarla mücaaele edip, onlara çeime takar.iann sonu r.s olııyordu?» «Onların sor.u hiçbir şey olamazdı. Ilke! topl;ımlarda onlar hcp. orr.uziarm üstunde taşınır. Bü:ün moydan mıtingierinde el usîunde gezip mikrofon ticareti yapaniar, idare meclisierınin, rnüsavir':ıkler:n dolambaçiı yollarmı tırmaııarak, ataşelikler, ataçe yardımcılıkiarı eldc ederck ralıat yaşamanın yolunu bulurlar. Tann onlaıındır. YaşadığımLz an onlarmdır. Orüardac bize bir şey kalmaz yavrum.» «Bugün de böyle bitsın, yann ne yapıyoruz?» «Hâlâ yarın mı? Bırak yann olmasın yavruın». <(Peki yarın olmasın». Cebinden pipo?unu çıkarlan Patavats^ yavaşça yaktı. Uzakîardan bir vapur düdügü duyuldu. Çilli kıza bakarak sözlerine devarr. etîi: «İstesek de. isiemesek de bir gün biz de kaybolmuş, eskimiş bir şarkı olacagız. Yırtılmış bir kâğıt, kınlmış bir kalem, ezilmiy oir kab'.ık ulmak. Hayatın btitün renpini. bütün anlamını kaybetmek neye yarardı? Hangi sorunun cevabını, lıangi döneır.eoin. hangı kavşagm başlangıcını bulrnağa yarardı? Böylesine hang: aniamsız şiiri. hangi belirsiz resmi, hangı üçbilinmeyenli bir âenklemı çözeb;lirdik?» «Unıırulmuş şarkıiara mı dönerdık? Her çağın, ner mevsimin hir şarkısı olmadı mı? Meselâ, baba'.arımızın da şarkısı var mıydı?» «Onîann şcrkı söyleyecek halleri rni varciı? O sıper senin, bu siper be:ı;rr! koşmaktan. cepheleri tutmaktan. şark: söylemeğe vakitleri oldu mıı sansyorsım11 Kırık mahrmızlar. tozlu üzengiler, nslsız ayskh atlar. kaybolmuş serpuşlar, dürbünler, manevra kayış,:arı, prsulalar. topograiya haritalar:». «Cepheden cephcye koşanların. gerçek savaşçıların şarkılan bpîkı de daha büyük. daha gerçekçı. Hem onlann şarkılan olmadıysa analanm:zın şarkılan yok rnuydu?» «Öimuştur. olmaz olur mu hı<;. Bîr bekieyişler korosu, bir ıınıutlarını yitirm:şler korosu haiinde oimuştur. Bu da bir ağıttır, bir des'andır her halde». YENİ SİLÂH BUĞDAY Türk:ye kamuoyu son aylarda buğday ıhracatı konusunda çıkan engellerie sıkça çalkaJandı. Türkıye elindeki buyiik buğday stoklarını eritemıyordu. Çunkü, büynik buğday şirketieri Türkiye'nin buğday ihracatma amoar go koymuşlardı. Günümüzde ABD'nin tahıllar konusunda olujturdugu denetim OPEC üikelerınin petrül konusunda oîuşturdukları denetimm çok üsîündedir. ABD, dünya tahıl ticaretınin dörtte birir.ı yapmakta ve böyleiikle tex başlı bir tahıl kar;eli ni'eiıji ta^maaktadır. Bunun dışındj Italan Kar.ada. Arjar.un ve b'ransj gibi ülkelerin denetimi ';ok smırlıdır. Bu tek başh tahıl karteli üzerır.de yüksclen dünj^ tahıl krizinin neder.: üretinı azlığı veya nüfus çogalip.asmdan ;ui, üleşimde doğan ada.etsizlik"en kay naklanmaktadır. l^Ti yılı sonıtnda ABD'nin Unın ürünlfrı ihraran 21 ınılyar dolar ıle en vüks^k 'Uizeyne ulr.şmısnr. D.ıha sonrakî yıl Sov yeîler Bırliuı ılc :nîzuia".ıan buğday ıhracı anlaşmdsıyla İETS yılının da bir rekor yılı olnıası sağlanmışTir. Rekor. tei; b:r yol;a srerı>"Pkle?tınimıs*1r: Gıda fiyatİHrjnın sürekl: •'üksel'ilme.:. Teknik dilde .ihracatın makrimizasyonu» olarak adlandırı'nn bu durı:m sor.ucu ARP oicieıek cîalıa bü>iik gelırler sağiaınış'ir. Ks ki ABD Tarım Bakarıi Enrl Rutz bu dunnr.u söyle •i:le gcır:ne<:criir: uTar:ui:n dov.z gflülori ıçmdp b:r:nci sırajn sai'.aması yanınîia bıze petirdijSi b;r .ivıtnıai d:ıa vF.rdır. Bu yoiU uUe ekonoınısinin ayakta k.nlması sağlanmak tadır.BÜTÜK KRİZ lijT'j yıimda buyuk ekonomik kriz ABD'ue iyice beiırgin hale gel m;şü. Ödemeler dengesı gıderek daha büyük açmaiiara vaınıakta, dolann de£erı ise cljşmekteydi. 1971 yılında XX. Yüzyılda ilk kez ABD'nin. ithalafı ihracatının üstiınde gerçekleşmış va böylece bır dış öılem? açığı oluşmuştu. bir tahıl srratcjısı yHrarrnfısı yolunda aynnulı yöne»F.;îîe»ıle oulunuyorau. Komijyon a;ı jconuda, ülkelerin ucareı.e kı>;ıs.anıalı avp.ntajlara go.t ürefnı yapmasını o'ngoren üxedet. yoia çıkıyordu. Bu dururr'da ABD ye talııl ticareti ıçmde avnraiik'.ı bir yer saglannııstı. Lygun Kprak, elvenşli hava koşnllan voğun makına kulianım< tanıi ürefimini ABD'de ıJeai bu biç;n"îc Ketirmiştı. Kapor ><ı:t BD eBaşkan Nıxon ortaya çıkan kor.omisi ıç:r. yol jöstermkle krız konusunu gönişmek üzere bir ııluslararası yatırım ve tica yctinmiyor. üçlincü öur.ya ülssleri için önemü acıklaır.aJarda ret komisyonunun toplanmasım bu'unuyordu. Rapor üçüncii dü:ı emretrı. Kurul. bir yıl sonunda çahsmaiarını tamamladı. Ba$ ya ülkelerının ısgucüııün yojijn kan X;xon'a verilen raporda, ta oiarak kullanıldı^ı n eyve, sebz« ve şeker üretımı yoluna gitrcerım üriinleri ihraca'.ının belirtn lerı ve bunların inraciıtındajı kakrizi altedecek tek silaiı olclugu zandıkları dövizlerie de UJIII itkaydedıldi. hal etmelerı salık veriiiyordu. Kurulda çok ilginç l.işiler yer Kurul bir taşla :>.; kus vuralmışı. Başkaıı Aloert L. Wiiiiams ünlü IBM'in rnalı baskanıy maya çalısıyordu Zr.:r^inla gerçekten bir taşla iki kus mruldı. Burıun dı.fir.da k'ıruldi ıkı güçlü kimse boy gösterivordu. duğu anlaşıldı. B:r yanda.ı tahılı Birincisi, Edmund W. Littlefi ihraç edecek olan ırhıl îekel'.eri kârlarına kar katarkerı. öte ytneîd Utah Yapım ve Madenoilik yoksul ulkeler gelismıs Şirketinin yönetim kurulu üye dan. siydi. \Villiam R. Peace ise ün Batılı ülkeier için pıda deposu haline getirildı. lü tahıl şırketi CargiII'de baskan Kıs'aslamada a''an'ajiar'i j»öte yardımcısıydı. Peace, kurulda önemlı bir rol ojT.amiî ve Ni Ülkelerin üretim ••aprnasmm soxon'a verilen raporun sonuç bö nuçları çok açıkiı. L'luslararası lümü olan «tahıl ıbracının öne Gelişme Örsrutii ''AlD* bu konuda Koîombiya'vı 'imek srös'^emi bölürriünii kaleme aimıştı. rerek şöyle dıyordu: Daha sonra başkan.nm adını «AİD'nin Kolo.r.biya nükümeli alarak «VVilliams raporu. dıye ile birlik;e bir clısms strateıianılan kurulun rapoı'^Tıda ba^ka si üzerinde anlasıp d3ba sonra ilginç notlar da yeı auyordu : bunu uygulamaya nnymasından • Giderek bütünleşen dünya rica sonra fahı! üre;:ml îeniş bır retinde çok uluslu sirkedenn biçimde rerkedilıp. verine baska riünya ölçüsünde kararlar alnıa?ı ürjnlerin üreUmıne yörpünnıışve bunu uygulaması «»ünümüz tir. Bunun sonucj ?imdi Koıomkapitalist dünyasının p:ı^n•j•i bir biya geçmise kr.asla vüzdp 85* jelişimidir. Gerçi bu cov: uluslu den fazla ah'.l i'.aai etmcktedır.» şirketlerin ABD ticaretinde oyr.adıklan rol konusu:ı<1a %esm DAHA ETKİN POIİTİKA rak3mlar elde bulunrratna!rta"iır. Ancak. bu şirketlerir. giderek daNixon dcneminde yeni tanm na büyük e'kinltk SHzandıklan açıktır. Bu durumda giderek mü politikasmın anahatlarını çir.en kemmelleşen çok Jlaslu jirket kişi Tanm Bakanı Earl Butz ollerin isleyisinden ASD ancak muşfu. Butz'un parlak polıtika geçmişi Eisenhover dönemir.e yararlanabiür.. dajanıyordu. Bu dönemde bür YcN! TAHIl STRATEJİSİ teşebbüsün korunmasi ve Big sözRapor, bu arada AbDnln yenl Businness (büyük şirket) cüiıigunü yapması ile dıkkali çekmişti. 1971 yılında Nixon keudisiıu Tanm Bakanı yapmca üç büjük şirket teki yönetirilik g.";revini bırakmak zoıunda kaldı. Bunlar tahıl şırketleri Ralston Purina. Stokeley Van Camp ve International Minerals and Ch3nr.cals idı. Butz ile birlikte Ta rırn Bakanlığı da ihtisasiarıııı büyük rahil şirke'îerinde yapr,n ki.şilerle dolduraldu. Üstelik 'anmın önem kazanması nedeniyie X:xon kabinede bir başka or.emii rarur.cıya Clarence i'almby'e Devlet Bakanı olarak gorev vermişti. Ker.disi daha ö::ce ünlü tahıl teke'.i Contincntal Gra.in sirkeHncJe çalışmıştı. Tanm politikasırun daha etkin sürdüralmesı için bir içiçelik yaratılnııştı. Yeni dönemin yeni tanm po".itik?sı 1930lardan bu yana « . ir dürüîen 'anm politikasmın ra terki anlamına geüyordu. Bu yıllarda ülkpnin iki ana sonjru tanmda Uretim fszlası ve çjftçilerin giderek daha fazla gelir AID uzroantart 1953'lerde Ttirklye'de jeni bıığdar türieri üzeriıuie ır.ıclemclcr japıjor. Derleyen: KENAN MORTAN ABD 1ARIM URUNLERININ İHRAÇ ALANLARI (MİLYON DOLAR) 1974 JAPONYA HOLLANDA FEO. ALMANYA KANADA GÜNEY KORE MEKSİKA ITALYA İSPAMYA HİNOİSTAM IRAN 3353 1470 1537 1195 661 610 754 644 312 183 1975 3185 1631 1448 1310 885 851 804 790 759 757 DÜNYA TAHIL TİCARETİNİN 4'TE BİRİNİ ELİNDE TUTAN ABD, TEK BAŞLI BİR KARTEL NİTELİĞİNDE 1974 YIUNIN SONUNDA ABD'NİN TARIM ÜRÜNIERI iHRKATI 21 MİUAR D0L1R HE EN YÜKSfK DÜZEYİNE L'IAJT!. SOV YEÎLER BİRLİĞİ İLE İMZALANAN BUĞDAY iHRACI ANLAS.MA5İYLA 1975 YILINİN DA BİR REKOR YILI OLMASI SAGLANDI. NIXON TARAFINOAN BIR KLJRULA HAZIRLAIILAN RAPOR, ların cteğerinin riUşürülmesinden sekız ay sonra tahıl ürünlerının SSCB'ye ihracı üç kat arttı. li>73 yılının agustos ayında dolann değerınm ikınci kez düşürülmesmden sonra Japon yen'inın değeri dolara göre yüzde 40 artış gösterdi. Ama ABD'nin ÛP bu üikeye ıhraç ettiği ürünlerin miktan da bir kat artış gösterriı. NEP, 1972 ve 1974 yılları B rasında ABD ıhracatının yuzde 39 artmasma yol açmıştı. LIÇÜNC'J DÜNYA ÜLKELIRt Ama üçüncü dünya ülkelerinin dolar devaliiasyonundan kazançlar; nenıen yok gıbıydı. Tarım Urunlerı konusunda bu ülkelerin elmdeki avantajlar silınıp supürülmüştü. Bır yandan k:tlaşan ürünler giderek daha yüksek fıyatlarla satılmaya başlanmış. öte yandan mali konumları do!?.r devalüasyonu ile daha da bozıılmuştu. Çünkü. bu ülkelerin birçogu paralannı dolara pöre ayarlamakta ve dövizlerini dolar olarak tutmaktaydılar. Do lar operasyonu ile birlikte bu Ulkelerin paralan da otornatik olarak değer kaybediyordu. Ama, üçüncü dünya ülkelerinin eriyen dövizieri ve tanm ürünlerindeki kaybolan avantaiları ABD yotkililerini fazla etkilemiyordu. Tarım Bakanlığı Müsteşan Richard Beil bir görüşme sırasında. «Bızım ıçın esas ticarettir. Ve ticaret de kişilerin dururnuna göre sürdürülemez» diyordu. YARIN: EKMEK VE PEYNIR L'ÇUNCÜ DUNYA ULKELERININ MEYVE, SEBZE VE JEKER URETİMİN! YOĞSJNLAS.IIRIP, BUNLARIN IHRACINDAN £IDE ETTİKLERİ DOVIZLERLE TAHIL İIHAL ETMELERINi ONERıYOROU. için baskı yapmasıydı. Deviet. zorunlu olarak tanm politıkasına girmsk zorunda kalıyor ve poiitik olajak tahıl alınıiarı yapıyırclu 1933 yıima ait Tarım Destekleme yasası uyarınca CCC (Urun Kredı Kurumu) kunıldu. CCC çiftçi gelırlermın düşmemesı, desrekleme alımiarınm sürdürüimesı gibi bir dız: önlemi uygulamaya koydu. Tanm Bakanlıeı bır yandan tarım alanlannm s1.nırlandırılması yönünde poliMkaları uygulamaya çahşırken, CCC'nin primli ahmları >oizünden ekilı tanın arazısı giderek geniçleme gösterivordu. Bir 3üre sonra CCC elinde büyük tahıl stoklan oluşîu. Savaş sonrası ABD'nin hür dünyaya tjcaret yonelimi bile bu stoklan eritnıeye j'ctmedi. Stoklann eritılmesi İçin bir formü". devrpye girdi. Amerikan Kongresi, daha sonra nSalt PL 4R0» olarak anılsrak olan 4S'i sayılı vasayı çıkardı. Boylece. t.ıhıl stoklannı ABD dıç siyasfrinin emrine verılmesi sağlandı. Hem tam] stokları eritildi, hrm de ABD'nin dıinya egemenhgi sağlandı. UIUSIARARASI CEPHE... Tahıl konusundaki geiişimler Nıxon yönetiminin dolar devai'je etmesinden sonra ortaya ÇL;!:. (Ağustos 1971). Bir ay sonra ABD Tarım Bakanı saptanan NEP (Yeni Ekonomik Programı.ı uysrınca şunları söylüyordu: (.Amerika'da tanmın eski temposunda ve biçiminde sürdürülmesi âcil ve gerekliliktir. Tarım, hem içte büyüma hızı gerçekleştirmede araç olmalı, hem de ııluslararası alanlarda kullanılmalıdır. Tanm dolar devalüasyonu ile önem kazanmıştır. Tarrnı ürünleri daha ucuz olarak dünya pazarlannda satışa çıkanlacak'ır.» Dolar devalüasyonunun etkileri kısa zamanda belli o'du. Japon>a ve Avrupa'da tarım ürünleri en aranır maddeler haline geldi. So'.jetier Birliği, ABD için büyük bir parar haline geldi. Do DÜZELTM E Turizm ckimizde «SİBEL SEYAHAT'in garanti tarüıli ve kalkıjh turları başlığı altında bildiriien mrlar, MAOİSTKR TTRIZAI VE TÎCARET A.Ş. tarafından organize pdilmektedir. Tel: 4fi 58 01 46 77 : i (Cumhuriyet: 6593) SATILIK, I5LEMEKTE OLAN «..KTNDı Bütün Kitapçılarda UÛUR MUMCU Sakıncah Piyade 6. BASKI âZiZ NEJiN, KiîABlN ÖNSOZUNDE 5UNIARI YAZOI: TAZDfKLARIriA 6ULEMEM: AMA SENİN (AZILARIN1 GUIEREK OKUDUM, ACI ACI GUIMEK OEYiMi m TA. IJIE OYLt KOMPLE MATBAA Müraeaa* : Trsbzon Uzun sokak, No: S8, Tel: 1115 ACI ACI GÜIDUM.». DAĞITİM: TEKiN YAYINEV! IST 2 7 6 9 6 9 (Cumhuriyet: 6599) ••»»••«•«••»•••»••••••»••»••••»#»•»»<«#«» DiŞi BOND GARTH BEUUE COUSEU SEM KEMDİNE. BAki, S p Ğ TJTRlVOB LE M İ &T1. .. BAMA SÖf