Catalog

tur ılışkılerı çok sevındırıcı bır djzeye ermış durjmda Bunda başlıca etken, çok uluslu, cok dıllı bır devlet olan Yugoslav/a devietının, kuîttr aıışverışlenre açık bır yopıda olmasıdır kuşkusuz. Gerçekten de Yugos ov halkları, dunyaya ornek olacaK bıçımde ulusal külturlerını ozgurluk ıcınde geltştırme olanogını ellermde bulundurmaktadırlar Yugoslavya, eskıden bır duş sayılan ulkuyu, halklann kardeslığı ulkusunu gerçe'tleştırmıştır Yalnız şu kucuk Makedonya Cumnurıyet'ne baksak. oroda Makedon Arnavut Turk olmak uzere uc dılde r yazın, vayın tıyatro. egı'ım, oğ etım etkenlıklerıniR ışledığını goruruz. Bunun yanısıra onerrını belırtmemız gereken bır ozellık de, dıyelım Makedonya Turkler/nm, Turkıye ıle kuitür ılışr kılerınde ozgu olmolarıd'r. Bır aksayan yar vorsa o da Turkıye'dekı ılgılılenn bu ışte bıraz yan cızmelerıdır Antasılır şey değıl Bu konu uzennde bırkac kez yazdım Cem Yayınevınce 1971 yılında yayımfanan «On Moksdcn Ozanı» od ı cevırı şıır'er kıtabtna yazdıgım onsozde de belırttığım gıbı Yugoslov ozailarının bızde. bızm ozanlarımızın Yugoslavya'da tanınması Makedoiyaiı Turk ozanı dostum Necatı Zekerıya'n n bu/uk cabası sonucudur Bundan oturu ken3ısını ne denlı kutlasak yer'dır ikısı Makedonya'ya bırı Bosna ya olmak uzere Yugosiavya yı uc kez zıyaret ettım Makedonya da «Struga Şnr Festıvalı» Bosna'da iae «Sarayevo Şır Gunlerp' dola/sıyıe cogrılı o o rak buıundurr Yugoslavlann şnr severlığını vann olcun kı ulkelerınde her yıl ıkı sıır senlığ. 1 kutlOTiakîadırlar Ne mutlu onlara Orava clan yolculuklann en taîlı anılarım ıcınde yer alır Makedonya da olsun, Sarayevo'da olsun cok de f ğerlı sanat ve kultur adamları ıle tarıştım dos r luklar ku aun Makedonyolı ozan Maıeya Mctevs 1 kı ıle 1964 yıhnda Sofya'da toplanmış olcn Ba kan Yazarlar Konferansında tanışmıştık, sonra ıkı kez Makedon/a'da buluştuk. Onun, Ottum, her zaman ot kalocoğım Bu yuzden boyle tuhaf kokularım var dıye bıten «Ot» adlı şıırını hıc unutmam On Makedon Ozanı adlı derlemede bu şıır de vordır Sonra Ante Popovskı ıle burada, Istanbul da da kac kez b j uştuk T . . , . ~ .i OLAYLAR VE GÖRÜŞLER YUGOSLAV ŞİİRİ Meiih Cevdet ANDAY Cok eskl Ikonlardan karanlık bir çan Darmadağın ettı soframızı Attı bizl sontuz bir yolnızlıfla şıırını ne COK severm' Sonra Bogomıl Guzel 'onunla Sarayevo'da da bırlıkte olmuştuk), sonra Gane Todorovskı, Blaıe Honesrcı. Ace Popo>r Bunlar genc Mokedon şıırmın cogımıza armağan ettığı şıır yaratıcılarıdır Iş o ontoloıı ıle bıtmedi, Makedon ozanlarından Radovan Pavlovskı'nın 21 şıırı cevılerek bır araya toplandı yayımlandı Radovon Pavlovskı genc Makedon şıırının en genc ozanlorından bırı Ama ozgurluğu ıle bır anda dıkkatı Kendı uzerıne cekıyor Onun gıtgıde daha buyuk ve hoklı bır une kavuşacağını sanıyoruTi. Çıngeneler adiı şıırını alıyo'um aşagıya Karanlık yağmurlar gibi dağılmışlar Sıcaklarda Ne dua edecek kiliselerı var Ne savaş duyuracak devletlerı Baskaları içın kılıc yaptılar Kendılenne salt yalnızlık şilrlerı soyledlltr iclerınden en tyı turku soyleyeni Sectiler padlşah kendllerlne. Yugoslavya'nın en onde gelen ozanlarından Vasko Popa'nın da arîık dılımızde bır şnr kıtabı var Butun Avrupa'da tanmmış bır ozon olon Vasko Popa < Sırp». ellı beş yaşında şımcı Onun da bır şıırını Necatı Zekerıya'nın cevırısınden yazıma alıyorum. Dunyanın en guzel oum şnrlerınden bırı bence. OYUNDAN SONRA En lonundo o eller sarılır karna Kı gulmekten catiamasın Oyso kornı yok Bır el guçlukle kalkar KI alnında soğuk terlerl sılsin Oysa alnı yok Otekl el yurege uzanır Ki yurek çıkmasın gogsunden Oysa yuregı yok. Her Ikı el duser Duşer ışsız gucsuz bngrına Oyso bogrı yok Bır avuca yagmur yagar şımdl Otekınde otlar biter Başka diyeceğim yok Saraıevoiu ozan dostum Izet Saraylic'm ı<ıtobıno gelınce, onu nıced'r yonımdan oyırmıyorum Gerc otuz ıkı şıırlık kucuk bır kıtap bu. bır solukta okuyup b tırılıvenyor ama ben kendımı. başka bır dıle cevrılınce bır şıırın neler yıtrrdığını bılen bırı sayıp, bır daha, bır daha okuyarak, bu soyledıklennı Izet Saraylic'm «nasıl soylemış oldugunu» bulmaya calışıyorum Çıkarıyorum da yer yer Şısrını tanıtmodan once kendısını tanıtayım sıze Onu 1971 yılında cağrılı olarak bulundugum «Saraıevo Şıır Gun leri»nde tanıdım Bosna lcînde hep bırlıkte gezıler yapmıştık Ne candan ne değerlı bır ar1 kadaş Sonra bır gun evınde ıkı Alman ıkı Rus ozanı l'e bır oğle yemeğı yenıştık. Eşlnı ve cocuğu Tamara'yı tanımıştım O mutlu evde gecen guzel saatları unutamam Saraylıc. ıctenlığı guleryuzü ıle bano Cahıt Sıtkı Tarancı'yı c anımsatrrıştı ızıksel benzerlık değıldı bu ruh benzerlığıydı Sonra şnrlennı okudukca, duygUuluğunun da ona benzedığını gorüum TAMARANIN AĞZINDAN N olur hlc bir anne çocuğunu tokatlamasın Kursun sıkmasın ormanlıktakı hiç b'r avıya Koparmasın mermi akkavağın hic bir dalını Kardesce yososın butun uluslar n'olur. N'olur deprem olmasın hlcbir yerde, hfcbir zoman Butun uçaklor kozaya uğramadan donsun n'olur N'olur kavussun butun oluler sevdiklerine Babam tarramlasın şiırini n'olur N'olur butun babalar ozan olsun. Butün acılığı. tatlıhğı ıle yaşamı, ozanhğının bılıncınde somutlastıran dunyayı lyı etrre cabosında mutljluğunu ınsanlıgın mutıuluğunda arayan oz sozle cok duyuran b'r ozan izet Sara/lıc Arna bLnları «nasıl» soyluvor ne gıbı 9 sozcuk bıcırrlerı kuruyor Işte bunu ancak kes• rnelerle cıkarmova calıstım Yazıma onun bır şı rını daha alayım HARUN EL RESID Unlu Bağdat halifesl olsaydım Dolasırdım karıs karış kentımi Ve herkese dagıtırdım birer guzel soz Neylersiniz ben unlu Bağdat halıfesı değilım Ama gene de sozler soğıtıyorum boyuna Benım de Soraıevo da bcsılmış bır sıır kıtasım var Onu değerlı dost felsefe fakultesınde oğretım görevlısı Bayan Hacıosmanovıc cevırıp derlemıştı Ikı ulkerrız arasmda kültur bağlannın kurulmasında baş rolü ovnayan bu degerlı cevırmen'ere ne denlı teşekkur etsek azdır Onlar ustahkları ve ıvı rıyetlerı ıle. yaratıcı katında bulunuyorlar Işte eskı yılı boyle bır şıır soyleşısi ıle gerıde bırakıyoruz Okurlarıma sağlıkU. başorıiı. mutlu vıllar dileritn. Siyasal Gösterge.. aşızm sermaye sınıfırm ciıktasıdır 1 Gelısmış ulke fasızmı ile az gel'şmi ! ulke faşlzml ayrı nıteiıkler gosterır. 1) Sanayı devırnını gerceklestirmış Batı toplumunda faşızm, ıçe donjk yuzuyle dıktccıdrr, dısa donuk yuzuyle emperyaısttir 2) Az gelismıs L'ke sanayı devrımını gercekleştırememıs topîumdur Az geı,sm:ş faşızm, koKu dısarda serr maye sınıfının dıktası de ısktır. Boylosıne faşızm, ılie de d's desieğe dayanmak zorunda bulundugundan emperyalızınin içerdiği uzcntısı nitellğındedır. Az gelısmış bır ulkede faşist yonetim, dışo donuk yuzunde boynu egik, ıçe donuk yuzunde zalımdır Guney Amerıka ulkelerındekı askerı fcşızm ABD emperyalızmin.n kıtayı kapsamıs ekoncmık ahtapotunun kollarıdır Yunanıstan'da 1967 den 1974 e aek suren cunta yonetimimn koku dısardaydı ve ÇIA markalıydı Fosizm, VVashington desteklemeden ayakta duramaz Ancak emperyalızm, dunyanın cesıtlı yorelerınde asama asama degısen taktıkler kuîlanıyor, garektıgı yerde ocık faşizme başvurııyor, gerek'ıgi yerde baska yontemler kullanıyor Emperyaüzmin ağababası Amanka'ya gore onemli olan, yeryuzundekı kap:tafıst sıstemm ışlemesi ve bu ışlerlık ic:nde az gelışmıs ulkeler somurulmesıdır Siyasal re|imler, bu temel kurala qore bıcımlenır. F Kanlı Dönem Sorıa Eriyor OKTAY AKBAL Ever Hayır TARTIŞMA "Türklerin Tarihi,, Yazısı Için Bir Açıklama Gazetenızın 14 aralık 1977 gunku sa\ısmın 4'uncu sahıfesınde sayın Doğan Avcıoğlu nun. babam Prof Sadrı Mak sudı Arsal ve Kazan Turklerı hakkmda cıkan «Türklerin Tarihı» başlıklı yazısı uzerıne. kardeşım Naıle Turhar» tara fından yazılıp gonderılmış DU lunan ve 15 oralık 1977 gunu ya/ınlanan oçıkiamayı lomamlayıcı ve aydınlatıcı nıtelık taş.yan aşağıdakı acıklamamın yayınlanmasını saygılarımla nca ederım •^Doğan Avcıoğlu'fluri &u yazısında Kazan oydmlarının ve bu orada Sadrı Maksudı'nn Rus Kadet ıMeşrutıyetcı Demokrat» Partısıne kayıtlı bulunması bır kabahat ımış gıbı gosterılmıştır. Halbukı, OCOK 1906'da toplanan Rusya Muslumanları Kongresınde bu Pcr tıye gırme kararının Kongrece al'ndığınt, cunku bu Partının RUSLAŞTIRMA POLITIKASINA KARŞI bulunduğunu, bu bakınndan Rusya Turklerının MENFAATLERINE EN UYGUN sıyası Partı oldugunu, Ooğon Avcıoğlu, yazısının bır başka sutununda bızzat soylemektedır Rus şovenızmıne korşı Turkluklerını Musluman etıketı altında gızleyen ve koruyan Rusya Turklerının etkısız olacak ayrı bır Partı kuracaklarına, etkılı bır Rus Partısı ıcmde kend.len aleyhıne yapılaCOK gırışımlen onlemek ıcın Kongrece boyle bır karar almış olmaları ve kendllerını Rus laştırma amocını gutmeyen bır Partiyı tercıh etmış olmaları bır kabahat sayılabılir m ı 9 • Mart 1917'de Bırınci Dun ya Savaşından cekılıp cokılme mek konusunu goruşmek icın yapılan Kadet Partısı Kongresınde alman sovoşa devom etme ve Harbıye Nazırı Radıcev'ın planına uyularak Istan bul ve Boğazlara soldırma karan uzerıne. Sadrı Maksudı, Doğan Avcıoğlu'nun ıddıa ettıgı gıbı, oy vermemekle yetıniıemış, bu karara karşı SIDDETLI BIR PROTESTO konuşması yaparak, Rusya Muslumanlarınm Osmanlı Turkluğune bağlılığını acıkca ıfade etmekten cekmmemış ve hatta karar uygulandığı takdrrde otuz mılyon Turkun sovaşı boykot ve sabote edeceğını ıma ederek RUSLARI TEHDIT ETM1ŞT1R. Bu konuşmanın metnı meydandadır: Zamanında İstanbul'da cıkan Tur< Yurdu dergısının 2 agustos 1917 sayısında yayınlanmıs olduğu gıbı, Turk Kulturu dergısının mart 1967 sayısında da tekrar yayınlanmıştır Partının rneş'um kararı uzerıne Sadrı Maksudı'n.n Kongreyı terketmeyışıne gelınce. Korgrede tepkı gosterıfmesı gerekecek başka konuşmalar ve korarlar OITIOSI ıhtımalı karşı smda. tek temsılcı olan bır ınsanın bunu yapmasının gorevden kacma olacağı acıktır Bır de S*a« Maksudı nın soz konusu koouşmasının nnın o sırada kurulacak hukumete, yanı Rus Bakonlor Kuruluna Turklerden de bır ıkı kışıntn alınması ıcın yaptıkları bır gırışımden soz etmektedır Doğ'usu bılgm o.arak tanınmış Zekı Velıdı Togan ın bunu yapabıleceğı benım de aklıma gelmezdı Doğan Avcıoğlu'nun eserı icm boyle bır kaynağı kul lanmış olması her seyden o i ce kendısı ıcın bır talıhsızlıktır • Dogan Avcıoğlu'nun «Turk ler n Tarıhunın 14 aralıkto cıktgmmda tJeğtfrdiğr at'aTrıretrro> icm, kaynağı olan Zekı Velıdı'nın kışılığınden ve maalesef onun polıtık ha yatmın doğruitusunu cızen PSIKOLOJIK ETKENLERDEN söz etmek zorunluğundayım Turkıye'ye geldıkten sonra bambaşka huvıyele burunen veyahut, dıyedm gozferı açılan Zekı Velıdı'nın Rusya'dakı polıtık faalıyetı ıkı duygunun etkısı ıle ızah edılebılır Kazan Turklerını kıskanmak ve şahsen Sadrı Maksudı yı kıskanmak Yırmıncı yuzyılın başında Rusyo Turklerı arasında en medeni zumre Kazan Turklerı ıdı Edebî dıllerı, zengın ve etkılı basınları, yetişmış aydın ve yazarları, yoğun fıkır ve kultur hayotları. modern tıyatroları vardı. Kazan butun Rusya Turklerı ıcın bır kultur merkezı ıdı Kazanlılann yakın komşuları olan Başkurtlor ıse (kı, Zekı Veiidı Başkuttur> Ortocağ hayatı yaşamakta ıdıler. Okur yazorlorı pormokla sayılacak kadar azdı Zekı Velıdı'nın Kozanlılara karşı cekememezlığı Hatıralarının her satırından bellı olmaktadır. Sosyal ve maddî durumu her zaman lyı olmuş olan Sadrı Maksudı'ye karşı besledığı olumsuz duyguların sebeplerını ıse. burada bır tarafa bırakıyorum • Doğan Avcıoğlu'nun yazısında UNITARIST olmak bır kusur, FEDERAUST olmak bır mezıyet gıbı gosterılmektedır Işın oslı şudur Sadrı Mak sudı ve başta Yu6Uf Akcııra olmok üzere yakın dostları bo lunmemış bır Rusya ıcinde BOLUNMEMIŞ BIR TURKLUGU KORUMAK ıstıvorlardı 1905 Meşrutıyetının ve bolşevık oncesı 1917 ınkılaoınn getırdığı özgurluklerden yarnr lanarak, 30 mılyon Turku, yanı Turkıstanlıları Başkurtlacı. KırgızJan, Kırımlıları, Kazanlıları ve dığer Turk zumrelerım Gasprolı nm progromma uyqun olarak, muhtarıyet cercevesı ıcınde, tek mıllı kut'e haI rde gelıştırmek azmınde ıdı ler Boyle bır msllı kutle gelıştıkten sonra, Ruslardar toprak ısteklermde bulunmak kolay olacaktı O ıkıncı adımdı Onemlı olan, bugun Sovyet Rusya'da olduğu gıbı. Turkluğün porcalanmasını önlemektfcff9<ö!İa. bır plan ve prograrrt Zekı Velıdı'nin ışıne gelmtyordu cunku kurulacak Mıllî İdare den aydınlan cok olan Kazanlılar en önemlı mevkilerı a'acaklardı O devrın sıyası yel pazesı icmde, Umtarızmtn yanmda bır de Federalızm vardı Bu Ruslardan ayrı bır soya mensup olan Flnler ve Rusca konuştukları halde, Ruslardan nefret eden (cünkü ruslaşmıs iskıtler olan) Ukrcynalılar, bır de Turklerı parca parca Ruslaştırmak ıcın başka care goremeyen şoven Rus aydınlan tarafından benımsenmiş bır fıkırdi Pek tabıî olarak, Zeki Velıdı bu fıkre dort elle sarıldı Hâtıralarında itıraf ettığı gıbı, bın \ r çaba harcayarak, nefes almo * dan soğa sola yuzlerce mektup gondererek (s 148). k < önce Turkıstanlıları, daha son ra Başkurtlan ve Kırgızlorı le deralızme ıkna ettı, yani on w ları Mıllî İdcreden ayırdı Do • ğan Avcıoğlu'nun 15 arolık «^ gunkü yazısında «Zekı Velıdl • Togon bu goruşün (Federalız J mn) şampıyonluğunu yaptı> deyışınln anlamı budur. Bırkaç gun sonra 1378 yılına gırecek Turkiye ve bir ayagı yesıt şerıatçılıHa, bır ayagı gerıcı mıllıyetçılıkte, bır ayagı koku dısarda sermaye smıfında bulunan MC ortOKİıgı yıkılocak 9 Yerıne ne geıecek Demokratık sol CHP'nın orta dırek olduğu bır hukumetın kuruluşu beklenıyor. Bu ItLkumeti, MC faşizmine dırenen butun guçler destek.Vyecekier m ı ' Albaylar fasızmınden cok partılı demokrasıye Yunar.ıston da nasıl gecıldı? Franco diktasından Ispanya nasıl bır yolla burjuva demokrasisıne uiastı' Buna benzer deneylerde demokratık toplumsal guçlerın tutumu ne oldu? lyıce ıncelemek gerekır Faşist yoneîımlerın ıfıas ettıgı donemierde sermaye sınıflarının cok partıli aemokrasıye boyun egdıklerı cogu yerde gorulmuştur. Turkıye'de fıkır ozgurlugune acık cok partılı demokrosl hiçbır zaman olmadı. Ama MC fasızmtnden kurtulmak 7 icın guncei polıtıka ortamında çıkar yol nedır Kapıtalızme bagımlı bir duzende faşızm tehlıkesıne <dur» dıyebıl m«k ıcin ne yapmalı'' Az gelişmış bir ulkedır Turkiye ve faşızm tehlıkesl de bu koşullarda gecerlıdir Buna karşın yerlı sermaye çevrelen iki «evet» ve bır «hayır»dan otuşan programda buluşmuş gorunuyorlar 1) Koku dısarda kapıtalızme evet, 2) Amerıkan emperyalızmıne evet, 3) MC faşizmine hayır Iste CHPn'n oiuşturacağı hukumetın bas'angıcta bu <ıki hayırla bir evet> ustune kurulrr.ası zorunlu gorunuyor. Turkıye'nin bugunku koşu/.'ar'nda CHP ancak sağa kayarak iktldar koltuğuna otu'cbılecektı1' Demokratık sol partinin dışa donuk yuzunde emperyalızme odunler vermesi kaçınılmaz gibıdir Buna karsılık ıce donuk yuzunde. CHP iktldarı MC faşızm'nı devlet orgutıerınden temızlemek olanaklarına kavusacaktır Az gelismıs bir ulkede emperyalizm faşizm ilişkilerinin ıcıceiiğinden doğmus gecıcı bır donem soz konusudur Bazen boyle sureçler yasanabilır, emperyalizm, yerli faşist guclerden desteklennı esırgeyebılır Turkıye'nin kısa bır sure icın o doneme gırmesl olasıdır Ama yenı denge aldatıcıdır. Bir sure sonra siyasal gosterge, ya sağa, ya soia kaymak zorunda kalacaktır. ensoru goruşuluyor. Meclis'te tartışılıyor. «Içte ve dışta guvenlık sağiayamayon Cephecilik anlayışı ıle ulusal bırlıg.mız, zedeleyen, Turkıye'nın gelışmesml engelleyen, holk çoğunluğunu yoksulluga surukleyen ve Turkiye Cumhurıyetı Devletını Anayasanın belırlediğı kurallardan ve cerçeveden uzaklaştırmayo çalışan bu hukumetten kurtulmak» içm CHP'nın verdığı gensoru Meclis'te oylanacak. Içtuzuge gore bir hukumetın gorevden dusmesı ıçin en az 226 guvensızlık oyu yeterlidir. Ama AP Genel Başkanı ve Genel Sekreter Yardımcısı, kamuoyu onunde guvensızlık oylarınm guven oylorındon bır fazla olması halinde, gorevden çekıleceklerını açıkladıklarına gore goruşmelere katılan mllletvekillerınin salt coğunluğunun guvensızlik oyu yelecek MC Iktıdarmı duşurmeye G Bugun Meclis'ts 230 nkorşı» oy vardır. Gensoru oylamasında bu 230 kışınln «Ben, bu Ye Me Ce hukupietıne guvenrnry'ÖTum» demesı beklenır. Guven oylarınm ıse ü20'ye v<wmosı pek umulmaz. AP ve belkı de MSP ıçınden cylomaya gelmeyecekler, geiıp de cekınser kolacakrar cıkabılır. Şımdiden kesin bır şey soylemek zor. Bu gunler \snı yenı olayların patlak verdığı, polıtıka yaşammda beklenmedık surprizlerln ortaya cıktığı, cıkacoğı bır donem Sallantılı bir kopruden geçiyoruz. Turklye'de her ıktıdar degışikllği depremler yaratmıştır. İktıdoro yakın olanlar, o ıktıdardan çıkar sağlayanlar, o Iktidarın adamı olarak caka satanlar, Iktldar başındakılerden daha cok «ıktidarcı» kesılırler de ondan' Boylelerının «cıkorımız elden gidıyor» dıye yapmoyacakları yoktur Bırınci MC kendlliğinden çokmuştu AP Genel Baskanı boyle bir karmakarışık, ış yopamaz ıktidarın başı olmak istememışti. Secimlere gioelım demıstl. Iş birliği etmek ıstemediğı, «Bunlarla çalışılmaz, yararlı gorev yapılmaza dediği partller ve lıderlerle bır kez daha yazgı birliği yaptı seçımlerden sonra! . Gensoru onergesine karşı bu ıkı kucuk partiyı yanına alarak çıkıyor sımdı! Bu da ayrı bir garipliktir elbet. Ne var kı Bay Demırel AP'nin Genel Başkanı oldugundan ben, daha doğrusu 1965'te ılk kez Başbakan oluşundan beri, Turk politıka yaşammda garıplikler bırbirini Izlemeye baslodı. Sozlerde, davronışlarda gorlpllk!.. Devlet adamlığı tanımlamasının yeni bir bicim ve anlam kazanması!. Kendilerine «Millıyetcl Cepheı» adını verdiler Bızler bunu kısalttık, MC dedık. Kızdılar, biz «MC» değiliz dedıler Ama bu damga ustlerine kazındr. kaldı Iklnci kez MC'yi kurdulor. Buna da, Ye Me Ce dedık, yanı, Yenl mıllıyetci Cephe! Eskısınden kendllerlne de bıze de bır hayır gelmemışti. Yenisi ne sağlayabilirdi? Olsa uc beş bakanlık alarak sorumluluğu boluşen kucuk sağcı partılere yeni yeni olanak, yeni yenı guc alanları . MSP ve MHP'lılerin basına getirildlgi bakanlıklar ayrı bır «devlet» oldular devlet içınde! Başarılı oldukları işıerden bıri budur, bır takım bakanlıkları kendı partilerinin clzgismde, havasmda, anlamında, ulkusunde, bir ocak, bır yuva, bır tekke haline getırmek1.. En buyuk başarıları nedlr pekl? Beş ay ıcinde 107 cinayet! Ağustostan aralık sonuna dek tam 107 yurttas, çogu genc yurttaş, sokaklarda, okullarda, alanlarda olduruldu. Bu 107 clnayetin kesin sucluları yakalandı mı? Hayır. Belkı birkacı. ama buyuk coğunlugu belll değil. Pekl cezalandırılanlar var mı? Hıc sanmıyorum. Cogunlukla ilerıci duşuncede insanlardı oldurulenler. Gercı sagcılar, her olunun ardından «bu bizim şehidımiz» dedilerse de, gercek pek oyle değil. Bu arada ulkucu, akıncı denilen cşırı sagcı mllltanlor da oldu elbet. Onlar da bu yurdun cocuklarıdır. Yanlış goruslerle koşullandırılmış, ters yone dogru itllmiş gencler... Ulkucu, akıncı, devrımcı, ilericl, sosyalıst, CHP'lı yurttaşlar bes ayda oldurulduler, yaralandılar, sakat kaldılar. Bır cinayet şebekesı, onune geleni vuruyor, yakalanmıyor, sucu onun bunun ustune atıp yakayı sıyınyordu. Gercek buydu. Ye M e Ce ıse, oncekı Me Ce gıbl, başarısızdı, şiddete, cinayete, zorbalığa, yasa dısı ışlemlere karşı gucsuzdu. MC icmdeki bırtakım polıtıkacılar bazı zorbalık orgutlerini «devlete yardımcı» sayarak ışı busbutun karmakarışık duruma getirmişlerdı. Beş ayda 107 belki şu anda daha da cok olu verdik toplum olarak. Bu blle yeter Ye Me Ce'nln en kısa zamanda ıktıdardan duşurulmesine. Oyle olmadı, Bay Demirel AP'den on bir milletvekılınin a/rılmasına rağmen yerınde, gorevınde kaldı «Sonuna dek savaş» sloganıyla Gensoru'ya bıraktı işı Şımdı gen«aru oyıama.ı ıle duşuru»•cek. Kendi istediğı, ozledığı gıbı1 Bır hafta daha kaldı koltuğunda. Hepsi bu. Bununla ne kazandı, bilemeyiz. Ama yıtırdiği şeyler oylesıne cok ki1. Ye Me Ce'nin yıkılmasıyla Turkiye bir «kanlı donem»den cıkacaktır. Yeni aydınlıklara boyle bır cıkmazdan kurtulduktan sonra yuruyebillriz. Yuruyeceğiz de... Iguya protest3"*dWJPhılfeve sı var Isın ıcyuzu şudur Ko nuşmanın bır curıles1 yuzlerce gazete ıcınde ıkı gazetenın manşetıne, belkı de kasten, yan lış aksettırılır. Sadrı Maksudı şoyle demıştır «Bızım yanı otuz mılyon Muslumanın bu savaşta desteğını ıstıyorsanız, sulh şartları arasından Boğozları ve Istanbul'u almak talebını cıkarmalısınız» Bu cumle, ıkı gazetede, Boğazlara saldırma kararının haben yanmda, şu şekılde çıkmıştır «Bız otuz mılyon Musluman bu savaşta Rusya'yı destekleyeceğız» Nıtekım Doğan Avcıoğlu nun bıricık kaynağı olan ve Sadrı Maksudı'ye düşmantığının sebeplerını aşağıda acıklayacağım Zekı Velıdı Togan, hatıralarındo, Sadrı Maksudı şoyle demıştır dıyemıyor, «şu şekılde CIKAN BEYANATU dıyebılıyor. (s. 147) Bu yanlış aksedış uzerıne Rusya Turklerı arasında, protestolar yukseldığıne daır ıddıa ıse, tamamen uydurma olduğu gıbı. Zekı Velıdı'nın buna delıl olarak gosterdığı BELGE DE SAHTEDIR Kendısı bır protesto metnı hozırlayıp ımza toplamağa cahştıgı anlaşılcn Zekı Velıdı'nın bugunku kuşağın eskı harflerı bılmeyışıne ve bılenlerın de Kazan turkcesını antamayacaklanna guvenerek, Sadrı Maksudı'nın protesto edıldıg nın bır delılı ve belgesı olmak uzere, hatıralarının 147 sahıfe sınde (Resim 4) dıye gosterdığı ve 325 sahıfede fotokopısmı yayınladığı gazete kupuru kendısın.n bır konjşması ıle ılgılı olduğu gıbı, onun yanındakı kupur (Resım 5) de Sadrı Maksudı ve arkadaşla , DEVRIMCI KULTUR VE SANAT CEPHCSNDE YENIB1RSES' f VTLMAZ ' , GUNEY Cumhuriyet 14773 »•»•»»•••••••»•••••»•••••«>••«>»••••••«>•«>•»• TEŞEKKÜR Oğlum LEVENT'ın tutulduğu hastalığı zamanında teşhıs ederek, tsdavısı ıle yenıden sağ'ığına kaı/uşturan Soyın Dr. • çıktı • Rusya Turklerinin tarihi bakımından Zekı Velidı'nın Hâ ılk Tiudahale/ı yapan Sayın Dr İshak Ozseziklı'ye emek• tıralarındakı eksıklık ve boşlerını unutamayacagımız Sayın Dr. Yusuf Z. Koksal ve luklar aynen Doğan Avcıoğlu' Sayın Dr. Hacer Okuyucu'ya Sayın Hemsire Sanıye Yılnun eserıne yansımıştır. Mesedız'a Sayın Hastabakıcı'ar Emlne Duman, Gulsum Sezer lâ konusmalarından dolayı ve Muzaffer Uysal ıle Ze/nep Kâmıi Hastanesı Cocuk Pavprotesto edılen b'r ınsan gıb. • yonu Irtonıye servıîı tum pe'soıelıne ve bu zor gunlerıgosterıimek ıstenen Sadrı mızde vckın ıgılerını unutanayacagiT tum arkadaslanma, Maksudı'nm, 22 temrruz 1917' en ıcten mınnet hıslerırrle teşekkuru bır borc bılırım. de, »Millî Medeoi Muhtanyet> llân edildıkten sonra, mcin ve Cumhuriyet Gazetesı İdare Mudurü nasıl, hemen hemen oybırlığı ile, hem M Meclısı BaşkanlığıYALÇIN ERYALÇIN no, hem de lcraî Kuvvetm vanı Muhtor Turk Devletının Baskanlığına secı'di§ıne dair, ge •••»••»•••»•••»••»•••••»»••»»•••••••••»•»•» rek Zekı Velıdı'de, gerek Dot 14784) ğon Avcıoğlu'nda tek kelıme yoktur. Bu bakımdan Sovyet tarıhcılerı cok daha titız davranmaktadırlar Adiie AYDA l Nurettin ERKAN'a CANDAN DURUL = = Hv Ile Plt Tuğgeneral RIFKI UTKU Evlendıler VEFATLAR İÇİN İngilizce Dil Eğıtimınde üstünlüğünü kanıtladı. Ocak donemı kayıtlanna başlanmıştır. Incırlı Cad No 25 * 72 21 44 BAKIRKOY •+••••••••• »•••••••»«>»••••••••»»••••••••••* • 4% • • * * ^ llll GOZ 28 Aralık 977 Kadıköy/i«t. Beyoğlu Reklâm:.../14790 HASTALIKLARI MÜTEHASSISI KUSAK i f t M U M M U M . ^OU* WSmSM*AN AOUÜI ÇBUbŞ SMMEMN.EOEHTAT VISAHATA TAKIM AVOIMIAMN ÖTKOUMHt M E CnMtBf «MLM: AGILÎ Kıymetll hocolar ve duohanlardan muteşekkıl cenoze merasım ekıbımız bır teîefonla emrınızdedır. Ga zete ılânı ve umum muame lenız ıcın ayn bır Ocret clm maz Cenaze Işlerını Işlet memız deruhte eder a a günlennızi paylaşırız MEHMED KEMAL NİŞANTAŞI AKADEMI KITABEVİNDE KİTAPLAR1NI BUGÜN SAAT 1519 ARAS1 1MZALIYOR • # » » •» ••• »•• • • • • • • • « •• • ••• «• » » •» » • • • • • • • •> » Cunhjrıyet 14791 Dr. Savaş DERVENT Ophtalrnolog • Operotör (CONTACT LENS) Osmonbey, Şolr Nıgor Sk No: 9597 (Neylr'ln sokogı) Tel 40 82 68 ISlAM CENAZE IJLERI I EL: 47 20 06 40 68 86 NOT: ButLn muamele e ısletmeve oıt olmok IJZG"yurdo cenaie naklı yopıi» Gunün her saatınde emn nızdedır. (TüRKEL ) ÇAĞRI Makınc M u n e n d slerı Odası Istsnbul Şubesı'nde daha g j c l u ve demokratık y o n e t ı n ıcın tL,m d e m o k r a t ı k s o l c u M a k i n a M j l i e n d ı s . a r < a d a ş l a r 2 Ocak Pazarîesı Saat 18 30' da CHP BeşiKtaş llcesınde ouluşa'ım • Isteme adresı ÇAGDAS YAYINLARI Cajaloğıu, Turkocagı cad No 39 41 istanbul • ** DEMOKRATIK SOLCU • t • MAKİNA MUHENDİ5LERİ t «• * • • »• • • • • • • • • ••> • • • • • • • • • « • • • • • • • • • « • • • • • • • • • • Cumhuriyet 14794