Catalog

Fransa'da Sol'un düşman kardeşleri barışabilecek mi? Kosta DAPONTE ARIS Her kı Fransızdon bırının h c o maz sa beş yıMan ber gıderek a"rtan bır he>ecan la beKİedıg Sol Cephe ktıdarı ba$<a b r ba haro nı kalacaV Sol Cephe ılışkı erının kopma noktasına geldığı gecen hafta sonundan berı DU konu yaln zca Fransa da \e A.rupa nın bazı ke sımlerınde degıl Atlantık otesmde b le lartışılıyor F nnsa da sol partıler arasında ılışk le r kop ma noktasına geuren olaylcrın gecen ha'tc başındak topograf/ası şoyle sergılenıyordu Komunıstıerle Sosyalıstler ulke capmda yo ğun b r aydıriafna kampanyası octı Kend tu tumlarını halkın gozunae haklı gostermeye çabaI yorlar Cıkrrazın sorumlulugi.ru da bıro rler nın uzerıne alıyorlar Sosyalıst Partı lıden Franço s M'tterrand, Fransız Komunıst Partısının (bır nu maralı adamı) olan Marchaıs den gelen televızyonda açık oturum onerıs nı gerı cevıraı Sosyalıst Pariısın n ılerı gelen'erınden P erre Mauroy da sol partılerın ozeılıkle TV aracını daha olçulu bır bıcımde kullanmaları yonunde cagrıda bulundu Ve de kesılen dı/aloğun bu kez kamera ve proıektorlerden uzak'a kurulmasını salık verıyordu Gerçek'en de bır haftadır televızvon ve rad yolarda once «Shovı» arla başlayan Sol Bır ığı ıcmdekı tart şmaların «arkası yann» dızılerıne do nuşturu mesınde sol cevreler de eleştırı konusu Sol Bırlıgını oluşturcn uc partı (Sosya'ıstler Komunıstler Sol Raaıkalle r HareKet) aras nda 14 ve 21 eyluldekı son ı<ı zır.ede patlak veren krıze varıncaya dek seTC'ık olarak durum şo/le/dı Uc partı uzun suren hazırl klardan son r a 1972 yılında bır «ortak hukumet programı» ımzalayarak hem secımlerde hem de ıktıdarda uygulayacakları polıtlkayı onceden saptamışlardı Sos yalıst Partı nın yak n geçmışta pek parlok sayılmayon durumu nedenıyle erımek tehlıkesını atlatarak venı'enmesıne canlanmasma da yordım eden bırl k ola,ı son beş yıl ıcınde Fransa da yapılan genel secımlerde de Cumhurbaşkanlığı sec m emde de beledıye secım'erınde de aurmadon gelışerek «ornek bır deney» nıtelıgını kazanmış başarılı bır «koalıs/on> oluşturmustu OzHlıkle mart 77 de yopılon son beıedıye sec mlerınde sol parulenn elde ettıkle'i sonuclar, 78 martın dakı genel secımlerdekı umutları daha da ortırmıştı Beledıye secımlerı tam br genel prova gı bı olmuştu . Kuşkusuz ıktıdara yoklaştıkca ve eşığme oltı ay kala bu uc partının 1972 de hazırlanan ortak hukumet progranını «guncelleştırmekj ve 1977/ 78 ko^,u larına uydurmak ıstegı de doğaldı Ortak hukjmet progrcmını guncelleştırmek lcın masa başına oturan solun onde gelen lıderie rı bu zırve toplantılarında can alıcı konuları ıncelemeve başlayınca bazı ana temel sorunlarda yok laşımlar n n degışık oldugunu da ıt raf etTek zorunda kalacaklardı Kamulaştırma sori.ru bunun sınırı ve yontemlerı konusunda anlaşanadıkları gıbı sosyal sorurlar, osgarı ucretlerın saptanması ve mı lı savunna konula r ında da aralar nda kesn gorjş ayrılıkları vardı Yakiaşımlardakı deg şıkl ı k l f ve ayr cal klar hem sıyasal hem d© ıdeolo|iktı Top um turu tıpını secmeye gelıp dayan vordu bır yerde Asıl onemll olan kamulaştırılacak fırmalcrın nıtelık ve sayısı degıldı Uygulanacak cnlemlerın kısa ve uzun vadelı olarok Fransız top urrjnun kendı ıcınde ve yapıs nda getırebılecegı degışıklıklerden ılerı gelıyordu «Pekıyı bes yıldır bunun farkına varmamışlar mıydı''» dıye safça soran Fransızlara da şımdı ılk ağızda şu yaııt verılıyor « Bu bır oyun fılan değıldır Bılerek ya da bı!meyere< uc lıder, uc partı arasında buyuk cap ta bır yanlış anlama olmuştur Ortak hüküTiet programı ıcmdekı temel sorunlorın ılkelerınde ayrıntı arında Bugun su yuzune cıkan kavgası tartışrası yopılan konular 1972 de de va'dı An cak o gjnden berı sol pcrtı yonetıcılerl kendı ısted klerı anlomı verıvor, kendı yorum ve degerlen oırmelerını yapıyordu Iktıdar oıasılıgı bu kadar vakın dsq Id Şımdı ıse ıktıdarın kapısını calarken bjnları kılı kırk yararcasına tartışırken, temelde anlaşamadıklarını kendı yandaşlama ve kamuo/una acıklamak gıbı sevımsız bır gorevı de ust ennek zorunda kalıyo r tar » Bır meslekdasım «Sosyalıst Partı nın lıderı Mıtterrand ın programın guncelleştırılmesıne nicm yanaşmaK ıstemedığı şımdi daha lyı onloşılnı/or TU''S dıye soruyordu Kuşkusuz sol bırlığı anlasmasından en karlı cıkan topluıuk Sosyalıst Par'ı oldu Şımdı bır bolunme olasılıgı korşısında bıle Mıtterrand kazanclı olacak FKPye gelıncs tek başına ıktıdar olmayacağından ve de baztlanna gore «Mıtterrand ın kavpakl 3 nı bıle b'le» boyle bır ortnklığa gırdıkten sonra bel ı olan uye sayısı ve oy oranında buyuk ANKARA . ANKARÂ.:: p Gözlemcilere gore, Sol Cephe nın bölünmesi komunıstleri oiumsuz yönde etkileyecek, kârlı cıkan taraf ıse sosyalistler olacak Stockhoimda bir ev, köşede Ecevit'm renkli portresi Muserref HEKİ31OĞLU ecen hafta Isveç deydım Palme Kopenhag dan henuz donmuşlu Stockholm a Isveç de çalısan kımi Turk Işçılerı CHP Genel Baskanı Ecevlt ı selamlamanın coskusu ıçındeydıler Pozar gunu kentın dışında bır ışçl evınde Sverlges televızyonunun TurKçe yayınını seyrettım Erıkson fabrıkaîarında calışan Cafer Çelık de gulumseyerek şoyle dıyor Evımız kuçuk ama buyuk Ecevlt sığıyor Stockholm a Bolu dan gıtmış Cellk ollesi hepsl calısıyorlar Babo, oğul we dcmat Erıkson fabrıkasında anne Munire Ce'ık bır çocuk yuvasında, kızı da Sıgorta Genel Mudurlugunde Cocuklar Isvecceyı anadılı gıbı konusuyorlar Isvec okulunu bıtırmısler Munıre Çelık cok hoş bır kadın TurVıye de okuma yazma olonagını butamamıs oma Stockholm da Orhan Kemal ın Talıp Apaydın ın romanlorını okuyor fsie yapolım yaşamak içın başka çaremiz yok dıyor Celık aılesı yuzlerce bın'erce aıleden birı hıc kuşkusuz, konusurken sevgi ve saygıylo doluyor in«an yabancı ulkelerde yaşamok barınmak olanagını bulabılmek için varguçlerıyle calışanlarm dırenışını hlssedıyorsunuz Bolu da fabrıka yoktu na yapalım, dlye bıraz acı/la guluyor Cafer Cellk Buyuk bır Volvoları var aılece Turklye ye gelıyorlar ycz aylarınaa yaşama kosul'arındon memnun gorunuyorlar ama ozlem agır bastırıyor Evın kızı dıklldi bır aralık yureglme bır dıken batırdı Bu tatıl Stoc1' o r u dcra cok ozledım dedı Turkıye de ınsana hlç değer verılmedıgıni hıssettım Isveç sanatoryum gıbı bir ülke dogrıısu Insana deger verıyor parlamentosun da blra turlerıni tartısıyorlar hangl bira turunde alkc 1 oranı yjksek hangl tur saghgo doha az zararlı' Belli bır u'grjrlık duzeyine varan ulkolcrın de sorurları var elbet Ama gerı kalmış emeglnl elkapılarında dagerlendıren ulkelerden cok ayrı sorunlar bunlar G FRANSIZ KOMlNıST PARnSı LıOtRı GE0RGE5 MARCHAIi • İKTIDAR ıÇıhDEKı VE DISJNDAKı ÇEVRELER, SAb 1 • BAZI CEVRELER SOSYALıST PARÎı LıDE YATAN USUılı SOL CEPhEN.N DAG LMASI SOSYALıST PARÎı HAZIR Rı MJTERRANOIN ARSLANIN BıR SOSYAL GONLJNDE OUSIIIGI KAR^iStNDA BELKı DE FRANSIZ DEMOKRASıYE ıLE ıKIDARI PAYLAS.MAYA DUKLARİNI DLVURDULAR 01 YOKELMEK OLABıLECEĞıNı ONE SÜRUYORLAR FKP nın ıcınde catışmadan eskı ve yenı kad ro arın cekışmesındei de soz edenler var FKPnın Berlmguer ın partısı gıbı yumuşak esrek e entel'ektuel b r portı olmadıgın hatırlatanlar b j etkı ve tepkılerı öogal karsılamaya hazırlar \or lar FKP bu gozlemcıler ıcın Itolyanlara oranla daha kat Bır de sovaiıstlerle ıktıdora gela kten sonra hukumeîı paylaşmak ve polı'ık uygulanc da daha guclu c kabılecek sosyalistler taraf ndan bır yana ıtılmek tepkısı de ekleiıyor Bazı cevreler Sosyalıst Partı lıdeı Froncoıs Mıt*errand ın goniunde yatan aslanın belkı de Frarsız usulu bır sosyol demokrasıye vonelmek olabıleceğını de one suruyorlar Bır de FKP nın bunalım patlak vcdığı gunden berı durmadan «hayır başka secenek boşka stroteıı yoktur sonuna kadar dırenecegız ortok hukumet programını bozacak bız oimayocogız» dıye tutturduğu cızgı de gozden kacmıyor Ayrıntılann tartışılması gıbı gorunen bugunku anlaşmazlık aslında Fransa dakı toplum yapısını değıştırmeye yonehk karar ve temel ılkelerdekı goruş ayrılıklarıdır Genell kle tutucu olan Fran sız topljmu 1945 te ılk denemesı /opılmış olan buyuk captakı kamulaştırmalarda buyuk bır sarsıntı gecırmemıştı Ama o zaman savaş sonu^du ve Fransa sanayıieşmem ştı Ancak bugunku ha'k yoklamalannda da kamulaşt rmalara karşı oiumsuz bır tepkı gosterdıgı gozden kacmyor Bu nedenle yclnızca kamulaştırma gırısımlenmn bu son bunalımda a^ıl gercek neden oldugu savı ınandırıcı degıl Bu arada 1981 yılına kadar gorevde kalocağım tekrariayıp duran Cumhurbaşkarı Valery Gıs card d Estaıng belkı de son gelısme'erı scg ıcındekı en buyuk rakıbı Chıraca karşı bır koz olc rak kullarmayı duşunebılecek Nıtekım ıktıdar co gunlugu ıcmdekı ve dışındakı saqc cevrelerden ornegın merkezcılerden Lecanuet ıle eskı Radıkal lerden Servan Schreıber sol b'rlıgının bozuİTiası oias'hâj karşısırda Mıtterrcnd ın Sosyal st Pa'tı <; le calışmaya secımlere gıtme^e ve ıktıdar pav laşnaya haz r olduklarırı du/uraıalar da bu naf tanın başına kadar yankılanon oloylor olocoktı SOSYAIST PARTI FBAfKtKS MıTTERRAND değış kllkler olmadi/sa da Clkenırt sıyosal yasamına fıılen katılması yogunlaştı Eskı «ızolasyon> dan cıkmış halkın aras na karışTiıştı 14 eyluldekı zınede ılk «kovgaya» neden olan Sol Radıkallcr Hareketı nın lıderı Robert Fab re ıse sol bırlıgının ortanın sağındak' topluluğu gorunumunde Oy oranı yuzde dordu buluyor Ku CJk o'tak yoksul ak'aba davramslannın ezık ıqı ıcınde eyiul ortalarmdokı gorkemlı cıkışından s o i ra şırrdı Mıtterrand ın arkas na sınmış. ORTAK SOL CEPHE İÇİNDE MEYDANA GELEN CÖZÜLME KAMUOYUNDATEPKİYLE KARSILANIYOR ARIS Fransa da ıktıdara en yakın o'dıığu bır donemde Ortak Sol Cephe de meydana gelen cozulmeye karşı bekı de m lyonlarca kışının duyduğu duş kırıklığını bır ışcı mektubu şoyle dıle getırıyordu Isvec yemyesıl bır ulke Ama dunyada en cok yesıl alanı olan bu ulkede de tum umutları yeseremıyor Turk Işcllerınln Gozlerını Ankaraya cevırmısler tepeden tırnaga umut, teçeden tırnaga ozlem beklıyorlar Dogdukları topraklarcio da rahat ca'ışabılmelerl emeklerının korŞTİığını alacakları tok ve ozgur yaşayacakları gunlerı duslu/orlar Sol kanot yurt dtşındakl Turkler arasında da boluk porçuk oma gerçekcı olanlar once CHP nin iktldora gelmesrni dıliyorlar CHP Genel Başkonına gore o gunler de cok uzak degıl galıba Ama Sayın Ecevit In sozlerl neye dayanıyor kestlrmek guc blraz Yerel secimler nedenlyle genel sekreter yardımcıları yonetım kurulu uyeleri illen llçeleri tarcdılar orgutun sesıni getlrdıler Ankara ya Sayın Ecevlt bu sese mi dayanıyor yo da Parls müıelerinde seyrettıgı gjzel tobloların verdlgi lyımserlıkle mi ıkı dardan sozedlyor kestiremıyor başken'l ler Bu ı/ımserligl biraz kuşkuyla karsılayanlar da var Sutten agzı yananların yogurdu ufleyerek yemesı gıbi KONSER ORTASINDA BIR TELEFON Başkentın konser mevsırr) Ayşegul Sanca'nın pıyanosuyla acıldı hafta so nunda, bu yazımı sıyasal kulısden sanatsal kulıse yone'erek bitırmek ıstıyorum Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasının acıîış konsennde savm Koruturk de eşı de bulunmadılar nedense Oysa gecen yıl gelmıslerdı Genel Sekreter HalO>c Bayulken de onuruno verılen bir yemeğe gltmiş, Cankaya Koşkunden yalnız ozel sekreter Erdıl Akay ve esı goze carpıyordu Ama Cumhurbaskanıyla eşıne ayrılan kol tuklar bos kalmadı Kultur Bakanı Avnl Akyol ve eşı oturuyorlardı bu ko'tuklarda Kımı kısıler bu tabloya sasırdılar «Bır değışıklık mı var''» dıye esprı yaptılar CHP lı Hason Esat Işık da Senato Başkanı Sırrı Atalay ıle bu protokol sorununu yenıden tartışmaK oıanagını buldu ama, cok kısi Avnı Akyol u ıçten'ıkle kutladı Nasıl kutlamasınlar, bır Kultur Bakanı ılk kez yer a'ıyor konser salonunda Bu onemlı bır asama gexeklen AP lı Kultur Bakanı bır oncu de sayılabılır partisınde UNESCOnun Turk D'l Kurumjnun toplantılarına da ılk kez o katılmış Başbokan Demırel ıse telefonla kctıl dı bu konsere Egmont uverturu calar ken konser salonu yonetıcı'erınden birl yavasca Kultur Bakanının yanma geldı Kulağına fısıldadı Sızı sayın Basbakan cogınyor efendım Avnı Akyol ayagının ucuna basarak uzaklaştı salondan tabıı herkeste bir merak acaba ne var Basbakan Kultur Ba kanını konser dinlsrken crgırdıgına gore onemlı bır neden olmalı dıye dusundu çok kışi Kimı kışıler de, Basbakan da kon serde olsaydı Egmont uvertjrunu Ayşe gul Sarıca nın usta parmak'arıyla yenı bır yorum kazancn p yano konçertosunu dınlıyebılseydı dıye dusuıdJer Yetmışlıl' orkestra şefı fıstu'arı nın degnegınden bır seyler ogrenebılır m ydı acaoa 9 dıye sordular bırbırlerıne Sonra da gu'umsedıler cephe orkestrasında uyun saglamaga sıhirlı degneklerın de yetmeyeceg'nı soyle dıler Konserden sonra alt solonda bır koktely vardı Bakan Akyol sanatçılarla gu zel soylesıler yapıyor Ingilız Alman, Da nımarka Romen Elçı'erı Soyyet diplomat ları konser mevsımınm acı'masmdan memnun gorunuyor'ardı Gurer Aykal, Su na Kon ve arkadcşları Oda Ortes'rasının Bulgarıstan konserlerındekı basarılarını kutiuyorıordı yakınlarıyla Kultur Musteşarı Prof Emın Bılgıc de din ey cıler arasındaydı Bu Bcıkan konusurken rrı steşar tavana bakıycrdu cok zaman Çunku Bakan çagdaşiıktan sozed yordu oysa sayın Emın Bılgıc ozellıkle d l a Orkestrosıyla haylı cagdışı durumlar yaraıtı değıl m l ' P CIA'ya göre Mısır !980'lerde belli başlı petrol üreticisi ülkeier arasında yer alacak Mıs r ın yenıden petrol ıhracatcısı ulke durumuna geldıgı ve gecen yıl petrol ıhracatındai 8 mılyar lıra kazanc sagladığı bndırılmektedır AmeriKan Merkezı Haberalrra Orgutu CIA n n raporuna gore Mısır 1980 lerde «cıddıye al nması gerekecek bır petrol uretıcısı» durumuna gelece<tır Ame ıkan Ekonomık Araştırma Enstıtusu «Bu sıness internat onal»ın raporunda da Mısır ın 1980 yılında petrol ıhracatı degennın 50 mılyar lıra,a ulaşacagı kaydedılmektedır Bu arada Kahıre hukumetı yetk lılerı 1980 yılında Mısır n petrol uretımının 50 mılyon tona ulaşacagını belırtmısler ve bu rakamın dunyan n bel ı başlı pe*rol u etıcı ernden Lıb/a nın petrol uret mın n yorıs nı oluşturacğına dıkKatı cekmışlerdır A man «Der Spıegel» dergısınde ye' alan yazıda Mıs r ın petrol uretımındekı hızlı artış «petrol patlarrası» olarak nıtelenmekte ve bu patlananın dış yatırımlardan kaynaklanaığı belırtılnektedr habere gore araıarınaa Exxon, Mob Io I Brıtısh Petroleum gıbı buyuk cokuluslu şırketlerın de yer aldıgı 43 pelrol fırması son dort yıl ıcınde Mısır la 14 nılyar lıralık yatırım yapmış'ır Mıs r dakı /atınmiarından buyuk kazanclar elde ett Kİerını belırten Amerıkan Amoco petrol şırketı yetkılı erınden Ross Craıg. «10 yıl once Mısır'da yatırım yapmak ıcm buyuk cesaret gerektı. şımdı ıse Mısır da yatırım yapmanın ne denlı yararlı olauguru herkes anlamış buiunuyor» demıstır «Der SpıegeUe gore Mısır da 10 yıl once ışletılen petrol kuiulcrının hemen hemen tumu 1967 Ortadoğu Savaşı sırasında Israıl tarafından ışgal edılmıştı Ikı yıl once ımzolanan Sına Ara Anlaşmasının ardından bu kuyular gerl alındığında te sıslerın modern teknık araclarla donatıldığı ve hepsının calışır durumda olduğu gorulmuştur Is raıl ın bo.geyı ışgal altında tuttugu surece petrol kuyularına her > 1 ortalama 200 mılyon lıralık ya1 tırım vaptıgı belırtılmekted r Israıl den gerı alıran kuyular M s ı r a yılda 4 mılyar lıra değerınde petrol sağlarken son dort yıl ıcınde Batılı ulkelerın yat rımlar yla Su/eyş Korfezı cevresınde yenı petrol yatakları bulunmuştur (Dış Habrler Servlsi) «Bu sobahkl ezıklığım sonsuzdu Haberlerı dınledıkten sonra mılyonlarca ışcı gıbı ben de acı ve kaygı dolu duygularla sarsıidm GıdereK ofkelendığımı de sanıyorum Şımdı ne olacak'' Ne sosyalıst ne komunıst ne de solcu radıkal olrrayan Fransız yurttaşlarından bırıyım Son yıllarda tum umudumuzu sol bırlığıne adamıştık Ihanete n ı uğrayacagız 9 Bırlıgın bozulması ıcınde bulun duğumuz djrumu doha da kotuleştıreceK Sosyalıst ve Komunıst Partıler bunu bıze yapamazlar, aksı halde kendılerını ınkar etmış olurlar Sol 8>r lığı yonetıcılennın hem akıl, hem yurek yoluna donmelerı ıcm cağrıda bulunuyoruz Bıze ıhanet etmeyın B'zı sefalete ıtmeyın yığıtce ve gercekcı bır anlaşma ımzalayın Bolunmeye hakkınız yok Bızı temsıl ettığınızı de unutmayın Bız t u n ışcıler sızden bır anlaşma beklıyoruz Bunu boşaramazsonız guvenımızı yıtırırsınız » Sosyalıst Partıyi destekleyen haftolık Le No uvel Observateur dergısıne telefonla boşvuran bır doktor ıse şoyle dı/orau <Sol partı orgutlerını hızaya getırmek lcın halkı sokaklora dokulmeye cağırmamzı ıstıyoruz. Bu gırışımı sız ustlenın Tek bır bayraK Fransız bayrağı Tek bır slogan Sol Bırlıgının secımlerda kı zaferı ve bu zaferden cıkocak hukumetın boşansı Yonetıcılerımız. bızım temsılcılerlmız o maktan başka bır şey degı'dır Bunu unutur gorunuyorlar Hatırlatmanız gerek » Dergının unlü boşyazarı Jean Danlel bu tepkılere şu yanıtı verıyor «Sol partıler arasındakı gorjşmelerın yenıden kesılmış olması karşısında duydjğumuz cok buyuk duş kırıklığı herşeye rağmen guvensızliK ve ard duşuncelerle aceleye getırılmış bır anlaş madan kat kat lyıdır» Hafta sonunda partı mılıtanları sokaklarda halka bıldırıler dağıttılar Bır grup Mıllet Meclısı arkasındakı zarıf meydanda bulunan Sosyalıst Partı Merkezının onune gıderek yönet!Cilere cag rılarda bulundu Işte. gectığımız hafta sonuna doğru ortaya cıkan bır bunalım ortomının gobegıne yerleşen «duşman kardeşler> Mıtterrand Marchaıs ve Fabre ozellıkle televızyonu olcusuz bır bıcımde kullanırken kamuoyuna bır «arkası yarın» dızısı izlenımını de vererek bırbırlerını suçlama kampan yasını sürdürüyordu Bır koşe yazarı da, kamuoyunun ezıklığı ve burukluğu ıcınde, sağcılarla solcular arosındakı lyımserhk değerlendırmesının farklılığına değıne rek, solcuların lyımserlıgını yoketmenın olanaksız lığını anlatmaya calışıyordu Aşırı lyımser olan bır solcu, Sol Bırlığındekı bu bolunme eğıltmlerı ne kesınlıkle ınanTiayarak, bunun ustolıklı bır mı zansen olduğunu, Fransız borsalarındakı değer lerle kapıtalızmın mora'ını yukseltmek omacını guttugunu gerel secımlerın arıfesınde de yurt dı şına kacırılmış paraların donmesınden ve fabrı kalar n da tam kapasıte calışmasmdan sonra 9konomık durumun duzeldıgı bır sıroda ortak hukumet pıogramının da son ando ımzalanacağını beklıyor Ve de secmenlere ov sondıklar i m acıl masına az bır zaman kala Sol Bırlığı ortakları nın Shakespeare ın uc buyucusunun guncelleştı rılmBSinden başka bır şey yapmadıklarını Fron sız sağını da boylelıkle oyuna getırdıklerını m j ş tLİoyacoklardı..