Catalog

DÖRT CUMHURİrn 19 MAY1S 197S VATAN UX jU N »A/MI$ (Ji ABDULCANBAZ TARTIŞMA Samim KOCAGÖZ 48 •Biraz önee Adll Müşavirlo konustum Erkal'ın hakkındaki sorusturma bıtmıs, bırakılacakmış Ne ki Istanbul dan I. Ordudan ıstemışler, yarın öbur gün gönderılecekler » «Olabılir» karsılıgım verdl üsteğmen, «ne kl hentlz blze blU dirilmedi» Bu sozlerı ederken, kılçük nuuadakl telelona uzanaeak oldu. sonra vaz geçtı Adlı Müsavirı aramaya niyetlenmıştı ama, şöyle bır uzanan elını salladı «Buyurun istedıgınıat gbrüşebılırsınlz, bızl ılgılendirmez Bizden de çekınmeyin . Slain konuşacaklarınızdan, bıldiklennızdan çok seyler bılıyoruz » Üsteğmen. anlayışlı davranıyorau Bense polıste neler olup bittlgını ogrenmek ıstıyordum Olayı, bır tamam Erkal dan so racaktım. Şimdıllk vaz geçmek zorunda kaldım Ne olmuşsa olmuştu. Istanbul'da da oğrenebıhrdım. Orada mahkemeye verseler de konuşacak.tım, bııaksalar da Dondüm Erkal'a, o. sakın, soğukkanlı, konuşmuyor, durmadan annesi, zaten ko'nu' şuyordu. Erkal, evet, hayır, çok iyiyim bir suçumuz yok kı îstanbul'da gdrüsürtls:. gıbı kısa kısa karşılıklar veriyordu. Ben de Adll MUsavırden öğrendığlm diırutnıınu kısaca anlattım AJçak sesle, şaka eder gıbi, «îstanbul'da ne halt ettıniz?» dlye sordum. Çok aakln soğukkanlıydı bızim dehkanlı, «Valla birsey yaphğımızı sanmıvorum dayı » dlye pildü. Sonra cıddl cıddi, «onemli degıl » dedı Anlaclım kl çantada bulunan bildlrılerln satırları, îstanbııl'a dek uzamyordu Cılzdanımdan babasının verdığl parayı çıkarıp avcıjna koydum. Şöyle bır baktı, «çok bu para » dlye mınldandı «Belkt arkadaslarınm da yanında yoktur. ıdare eduı » dedlm. Erdal da çantayı kaldınp uzattı. Annesı, çantada temis çamasır. gomJek. pantolon olduğunu sdyledı. Korka korka, «Baban da yarın senl gelir gorür » dPdı Erka), «*sıni çıkarmadı Ben de üsteğmene döniip tesekkür ettım Zaten konusma uzadı dıye sabırsızlanıyordu Ustejmen İzln kagıdııu gerl verdl «tstanbul'a gönderılmeleri uzarsa bu kâgıdı ylürmeyln, bununla her gün. saat on ıklyle ıkı arası gorebılirsınlz oglunuzu » dedı Ben de, «Babası bugtin gelemedı, ızın kağıdında adı yaaulı değll, Adli Musavırlige yenıden başvurmak gerekir ml?» sorusunu sordum. Üsteğmen, yenıden kâgıdı elfmden aldı, babanın adını sordu, ya/dı «Tamam oldu » dıye soylendi Bana da bır Ker daha t«şekkür etmek düstü Erkal'dan annesi. kardeşı. olduk(,a yaslı ftyrıldılar Bense bu ışı, hele Adlı Müşavırle gdrüştukt«n sonra, pek onemsemiyordum Dayılıgı btrakıp, olaylara avukat gözü lle bakmaya aliîtırmıştım kendırnı blr sureden berı. IV rtğlp vemeğınden «ionra saat dord^ deftin vapacak bir 1?ım yoktu. faaat dortte benı yazıhanesıne davet eden meslekdasımın yanına gıtmemın de bıı anlamı kalmamıştı Erkal'ın durumu açıklığa kavuşmuş, ış Istanbul a aktarılmıştı Hemen Istanbul'a gıtmek ıstıyordum. 2S nlsandan, sıkıyonetımin ılanından beri, orada bırgok karışık ışlerım \ardı Davalarımı ylne Rem?l Ünlu arkada^ımrt bııakmış.lıııı Sıkıvonetım llan edılelı ner^deyse yırmıncı guntinü buluyordu BviRtinlerde birçok klşı, gazetecı nrkadaijlarda bner bahane bulundrak gözaltına alınmıçlardı Gelırkcn ugakta r^Uadıitım gıuetecıyse, orlilıgı gulluk Rülistanlık gosterme çabasındHydı Ben de oturmu*, "iaf saf onvınla tartışmıştını Oysu ıçımde blr sıkmtı vardı, yenı hukunıetın kimi lyi nıyetll Uyelerlne karşın, bası ve yardımcılarından kımllerlne glivenemiyordum Sıkıydnetlm ılan ettirıp bunlar. faşht bir yönetıme ybnelmek ıstiyorlardı Istedıkleri de hanı yerıne gelmıyor degıldı. Sabahleyln ugraştıftımız konular glbl blr sürü konu vardı ortada Gpnçler eylemrıler bu hbkümetın de listun* üatüne gidıyorlardı. Artık güzaltma alınan gençlerın hesabını şaşırmıştım Hele birkaç kez kurtardıgım klmi gazetecl arkadaşların da bu kc? kurtarılmalan olanağı uzaktı. Hukümet, eskiden çıkmış yazılarını bahane edıp sıkıyonelıme havale edlyor, sıkıyönctım clıyle gö?allına aklıınordu Artık Bo/altına alınma süresı de bellı değıldı Yasal yollar da kapanmıştı Avukatı bulunduğum gazetenln UnlU yazannı da yine eskl blr yazısından ötürü gözaltına almışlardı Bir hafta uğraşmış, güç bela ıslni bulabılmıştım Selimıye Kıslasında. Sanki yenl hükUmet, eski hükumetin bir daha hızlı devamı gtbl görilnmekteydl. Uçakta karşılaştığım lzmır'li gazetecıyle bu konulara yana«mamıştim konuşurken ama o, üstü kapalı, memnun memnun, «artık blzım de başımız derde gireıse, slz bızı kurtaracaksınız > glbl sozlerle. bal gıbi benimle alay etmiştl. Yemekte Cemal eniştpmız yoktu öğle vakltleri eve gelmezmlş. Erdal, yarın için hem annesine uçak bıleti »lmaya, hem de benlm bıletlmin dbnuşunü vi?e ettlrmeye gittl Çareslz buglln îstanbul'a dönemeyecektım Emel'i de alıp yarın gidecektim. Emel de, «Bır S»M ol<un uzan ağabey, dınlenlrsın, olanlar oldu zaten » dJdı Olanlar oldu sözleriyle onun sadece Erkal ı dli?ündügüntl bılıyordum Ne kl Eıkal ın i«lnden ote neler neler oluyordu ülkede' Yatağa uzandıgımda sabah pek ciddive almadıgım olayları katamdan geçudım Adll Müşavır, askerler, genellikle nayık davranıyorlardı Anladıgım denll onlar da şu sıra olup bitenlerm clddlyetıne pek tnanamıyor gıblydi Ne kı askerlerın en llst kademelerı neler düşunur, neler düsünüyor, henü» bilemezdik, bılmıyorduk Uykum tılan yoktu. Sintrlerım gerılmış. başını az da olsa agrıyordu Kalktım bbyle sıkıntılı, sınırli olduğum sıralar vaptıgım «ibi çantamclakl goEden çıkarıp, bir Llbrıyum yuttum Sonra yavas yavaı, gıvınmeye basladım Yazıh»rıesıne Kİdecegım avukat arkadaşın cebtmdeki kartına baktım. Adı YUcel Sönmez'di Yazıhanesl, Fevzıpaş» Bulvanndaki bir handaydı Ortadan çıkınca koridorda hizmetçl kadına ra^tladıwı Kadın bana vol venrken, «Hanım ağabeyım benı grtrmeden ^okaga çmnıasın buyurdu efendım • dedı Nerede oldugunu soıdum Salona buyurmamı, kendisinı (,agnacagını söyledi. Salona geçtlm, hemen arlcamd«j fcmel goründü. (DEVAMI VA*) Irgalanır gldeıdjk tam lki ctln d* Aksarey'dan T&rkıye'mn kal bi Ankara ya Hasim Ağa'nın Opel kara kamyonuyla Sonra lkıncı Dunya Savaşı sıralarında Bakau Cevdet Kerım tncedayı gelmı^tı ilçemize. köküne dinanııt koyan lar lıortlasın, Halkevı nın o ca nım kurulu$un kota yapısına do lu?muştu halk Yol başladı dı yordu Bakan Incedayı. Ankara' dan başladı bu tarafa dojjrıı bir grup da Şereflıkoçhısar dan bu gün \arın başlayacak Nnsıl dd geçmıştı günler aylar, yıllar'' Ylgit Karayolculat genel mudüılen, genel olmayan nılidUrlerı, uzmanları, mlihendıs lerı, tüm emekvileri ve kazma ve kürek ve portakal renkll arag v« gereçlerıyle, volun ünemıni •nlayan yüreklenyle Ankara yı !?eıeflıkoçhwar'a, Şereflikoçhı sar ı Aksaıay'a Aksaıay'ı lsken derun'a baglayıvermıslerdi Yol oturdu, sonra aslaltlandı, sonr<t ne oldu blllr misınlz bu ı nu marnlı dpvlet yolundan Ankara' ya uç saatte akıverdı araçlar1 O güzel. o yiğıt, o yurtsever, o yo lun onemlnl anlayan, anlamayan lara tak tak anlatan karayolru lar gıtmedik yer bırakmadılar gü zel ulkemizde, savaş verdller ay dınlık sava$ı, gıdılmeyen yerın bızım olmadığını, olamayacağını anlayan o güzel ınsanlar. Sonra gün geldl bu portakal renkll araçların genel müdürlUğüne kım ler mı geldi' Ko gıtsın, yol yerlne adım başında mescit, dinlen me kamplaı ında haremlık selam lık kurduranlar. biıayı bıle ha raın kılanlar, zorla namaz kıldı ranlar, devlete posta küjanlur, ama asıl görevlerı yolu unutan lar yolsuzlar . Okkalı, geıçekten okkalı bır kü lur savurdu şofot okkalıydı kü tür, bır kufürsever olarak hakkı nı vermelıyım Allah ıgın, otobUs koca otobüs çukura gırende ar dından blr daha gırende bır okkalı daha, ardından bır daha, bır daha' Oh be dedinı, yerimîle gerınip hay agzını seveyım, hniTıisın Allah ıçin, yerden göge haklısın Neden bakılmaz bu yollaıa neden uğraşılmaz? Nama7, asfalt ya da mıcır yerıne geçer mı' Ah nasıl etmeli de gosterme lı bu gökta^ı dtı^mu^çesinB açılmı^ çukuıları clevrılmış yol gös tergelerıni ve nasıl duvurmah bu okkalıUn yolla ugraşanların ba şına! Bereketli vagmurlar dusüyor Oıtaanadolu'ya ve sekerek gıden otobUsün camlaıına silgeçler yet ınıyor yagmur degll, bereket bu, altın OtobUs sallandıkça aynnnın onündekı boncuklu «Allahın dedl ği olur» da sallanıyor Paıi4 arlar mınık mınik lüpkırmıs yağmura karşın obek obek insanlar ot ayıklıyor pantar tarl»lannda Çogunlugu kadın, bı rım kadınlaumı? çılelt ve gehn let ve klzlar ve bebeler, ot ayıfclıvorlar pancar tarlalarında pant arlar daha iri olsun. gelişsın dı ve ve fabrika ıyı ışlesin pancarı ıyı şeker yapsın, halkımız, insan lar tatlı olsun, yanı agızları Şeker (abrlkaları şeker urettr toz ve kesme. kumaş dpgıl Şeke rm ana maddest pancardır, pan<an şekere dönüşturmek ıçıiı enerji gerekir fabrıkaya, enerji çoRiınluk kömılrden saglanır Evet, sanki tüm bunları bılmezmişinız gıbı anlatıyorum, bılirsınız ama konumuz enerji ve şeker oldugıından srizünü etmem geıekır, ft?ür dılerım okuyanlardan ama zoıunluyum sözünü etmeye Ankara Samsun yol çizguınde Hav/A'ya 11 kilometre kala Yeni Çtltek Kömuı ve Madencllık Anonim Şlrketi'nm linyıt krtmurll ocagı vardır Turkiye Şeker Fabrıkaları Anonim Şirketı, TC Zlraat Bankası, Is Bankası, Malıve Bnkanlığı, Sumerbank, Komür Işletmelert Anonim Şirketı Amasya Şeker Şlrketi, Ams^va Pancar Kooperatıfi yakın ıl ve llcelprin bazı beledivelrfi ortaktır bu Yenı Çeltek Kömllr Şırketınp Slrketin 22 m»rt 1«« tarlhinde ynpılan «Ort»kl»r 21. Olagan Ge Altı da üstiide birdir yerin.. Roportıj n lotegrıflır: F İ k r e t O T Y A M 0«««ler: SELÇUK PANCAR ÜRETiCiSİNİN YOKSULU, MADEN EMEKÇiSi BOZUK DÜZENLE BİR SAVAŞ ıÇiNDEDIRLER t * • «Devir tefeci devri beyim, her birşeye ihtiyacım var, ameleye borçluyum, nakliyeciye borçluyum, bundan r'olayı mecbur oluyorum, pancarı 100 lira noksanına bir şahsa satmaya..» Kaılınlarımız, kızlannuı, grUnlerlmlz p«nc«r Urlslarında n»fak» peşindeydller . nel Kuıulıiina sunulan raporun bir yeri aynen şoyledn ^ııketımız lM7> >ılı i(,erısln de bır imtlyazlı lYenl Çeltekı üç işletme ruhsatlı (Soıgun, Şırnak) ve bir de ışletme taleplı (Akhlsar) sahulannnzda faalıyette bulunarak 771 93J İİ6 ton üre tim yapmıştır • îşletmelere gbre uretım dagılı* çi^elgesınde Yeın Çeltek içın şu raKaınluı vaıdır • Yeni Çeltek L.ınyıt lşletnıesl 1975 yüı ton 160 300 000, 1974 yılı ton lb^ SMI 000 Yurdumuzdakı lınyit ve at>lalti« üretiminde Ozel Sektor ıçinde bırınci sırayı işgal etmekteyi7 Bu sektöı tarafından 197D yılın«a pıyasaya sunulmuş, olan 2 894 800 ton linyit ve 456 747 ton asfaltıt olmak üzere toplam 3 351 547 ton Katı yakıtm 771 M3 tonu yani "ti.3'\ı şlrketlmız tarafmdan Uretllmı» ve satılmıstır • Amasya Şeıter Şırketl, Yenl Çeltek p ortaktır ya, enerji içın kömürü buradan 1902fi0 lıradan alır tonunu oysa komürün :esmi ton fijatı 400 lıradır 300 lira da toz ijeker Şırketi a^nca buı ıdan ucu7 aldığı kO'nuru hissednrt Amasya Panrar Kooperatıfi aıarılıgıyle ortağı Ureticilere îoo 1 liradan satar Ama"iya Pancar Koopeıatıfi de Yeni Çeltek'ın ortakları arasındadır! Vallahı ben kanştıımamaya çok (<aba ^arfpttim kim kımın nesı olur dıye, ınsallah siz de karıştırmazsınız, elımden gelence açık vazmaya çalışıyorum çalışıyorum ama, nvle bir akrabalık ki işın lçinden çıkmak kolav değıl PancBr riaıı y»na şekerln öykü«ilı için aldım karçıma bır panrar ürcticısi Kamıl amcayı ve sord>ım • Bak Kftmil amra, şimdl lsi Miradan aialım pancar ne zaman nasıl ekıllr. ekimden fabrlkanın kantarına kadar geçen «eylerl bana tek tek dagıtmadan bı güZPI anlat bakalım oldu mu'» • slmdı etendim biııncı sene rıadas japarsın pn az uç defa »urpısın tarlavı Nisan ayında ak tarırsın bır ıkı kere Mayıs ayı ba^ındn ıkılenıesıni yaparsın Ms vıs sonuna doğru U(, kere surebiliısen sur, bundan sonra taıla ><»tar Eger gUrün motorla blr daha çekersen daha ıyı olur Bahar gelır, ılkbaharda fırsat bulriun mu gubreyi atarsın, vaktınde verebilırsen ıyı olur, sonrs bır tırmık çekersın • • Pır dönllme ne kadar gübre • Dbnumune yirnıibe{. «cilo »t*nz karısık Bu saydıklanmm hepsı para unutma Gübreyı at tıklan sonra tarlayı hazırlarsın, havanın durumuna gore. daglar dakl karın va^ıvptıne gore asagı vukarı nısan aymın bırinde fa lan ekim baslar, sonra çapsşa geçılir . «Pancarın tohumu kaç Ura.Onıı bi? r>ılme\U onun par» ^ını şuket bllır, o verır bıze h« saplan ne duser bllemeyız ne kespr ne vapar biz bılemeyız. Sonra bırincı çapa, ikincı çapa. tekleme, ıklncl tekleme, üç dbrt dpfa ağır emegi vardır bir tekle me bır çapa, üçuncli çapada du ııır » <\anl aylardan ne oldu slmdı • " • • Mayısın virmısini hulur, yapraklnr bırbırıne çalmayıncs temızler durursun, ne kadar temız bakarsan o kadar ıyı olur On dnn ^onra suv" baslar Tabt bu çapalarda avans gellr^e blraz » • • Pancar veküspe üstüne dönüpduran oyunlar... riuyor, çıftçi olarak blz »lıstık, avans gelecek diye beklemıvo ıU2, bırakmıyonız muhakkak vap tınyoru* bundan bir ekmek yıve cegız dıye çapasıydı lkllemesivdı, suyu muyu Derken aftu^to sun sekizınde onunda srtkum baslar Srtküni de Pİbet dayanır, işçi yetışmıyor dan yslvara vakart p»rt vedire medııe ışçı topluyoıuz bılıvorsu nuz bi söküm isçisı vardır bir de kesim işçlsı Sbkumcüler sabahın sekızinde Rirer tarlay», sekız saat söktlrü dalma kesıciden taz la alır, srtküctl otuz alırsa \irmibes lira alır vevmiye Hem isçıye para verıyoruz ve hem de nakllyetine omı da koyunet Ustune otuzbeşı bulur Nakllyen varsa kendın yoksa kiralar yük lrrsın pancarını knm\ona tonu kırk lıradan On ton attın mı dnrt yür Ura eder nakliye YUklprsın UrünUnU gidersın (abrıka ja Yüzde Kaç fıre düserekler dUşune duşıine Kamyonla tartılır pancar malı dokerken, çaMişlar vardır bakar şöyle ivi vıkanmış mı ıyı kesilmiş mı. v\o danına kalmış bır ış ylızde sekır on muhakkak fıre düşerler bıraz ıddia ettin mi bunun üzeı ıne artık beş ise bu on olur, ki7dırmayaeaksm. darıltmak yok \anı yanı hakkını aramak yok. Nerde arayacan kl' Fıre ve dalayı düstukten sonra tam rakamı fişe vazıp verırler, iş kalır paranı beklemeye Haa atladım, pancarını sen istediğın zaman «okemezsin sokum kagıdı vnrırler. gelırler derler sen pancarını şu gun sbkecekstn, (abnkanın çavuşları der bunu. onlar da bölge şeflığın emrındedlr.» Bır ses •Çavusları görürsen islniı olur mu?» «Olmaz mı? Olur tabl, o gün sokemedım dıyelım amele bul« madın, onlar sdkturür yevmiy* ellı altmıs, her neyse alacajın paradan düsülür, çogunluk fakır (ukaraya yapılır böyle Grup başları vardır bızım dlvelim on pancar ekicisi aralarından blr grup başkanı «>eçer, parayı, avansı o alır, ama dişlı degllsen altı ay sürer sattığın malın para.Mnı alabilmek » «GUbreyı nasıl alırsınız, nereden alırsınız?» «Gubreyi? Gübreyi de grup reist haber verıyor, pancarı olanlarm tarlaları belli, fabrlkadan alırız, tarım kredlden falan fairli KUspe isi ayrı bir âlem. Bır kara kart ışı çıkardılar basımıra Kara yanı siyalı kartı olanlara kılspe verlrler, ama nasıl alırsın sıyah kartı, 70r, varır gidersın lâf ışıtnsin, sen pancm gününde sdkmemışın, geç kaldın nıye /amanında muracaat etniedın yok sana sıyah kart, başıma geldı bılirım vallahı, ama sıyah kart alamadım ves^elam, alan alıyor » YARIN' Kuspt ve hayvıncılık va donın dolaplır GARTH BEKIIAA ODfcUDA f » *)UJ UAB AAARC İ TiFFANY