Catalog

lEkonomi Ekonomi . . . Ekonomi Ekonomi „*„ Ekonomi E k o n o t n i ••• Ekonomi Ekonomi Ekonomi 77) İŞ ÇEVRELERİ MCDEN YENi ÖDÜNLER ISTiYOR Cephe Hukumetı'nın doviz darbogazı lle başlayarak Turkıje ekonomısını bu>uıt bır bunalımın eşığıne geürmesı uzenne, bu yılı ve gelecen. yılı gu\ence altına almak ısteyen ış çevrelen, Demırel başkanlıgındakı Mıllıyetçı Cephe Hukumetı nden yenı odunJer ıstemektedırler Bu odunler, dort mal ıçin başlatılan Devlet garantıll kredıli ıthalatın butün maJlar jçın genişletılmesı. ıthalata kur garantısı \erılmesı \e dovız sağlayan ışletmelere kazandıklan dovızlen ıstedıklen gıbı kullanma ıznının verilmesınde taalanmaktadır 1975 yılını dovıze çevrüebıhr mevduat (DÇ\I> hesaplannın getırdığı dövızler, mevcut rezervlenn enmesı ve uluslararası fınans orgutlennden sağlanan kredılerle geçıren Demırel başkanlığındakı Cephe Hukumeti. 1976 yıhnın ılk baharından ıtıbaren büvıik bır ekonomık bunalım:nın eş.ğme gelmış bulunmaktadır Cephe Hukumetı karşılaşılan ekonomık bunahmı, kredıli mektuplu tevdıat hesabı gıbı yapay jollarla gıdermeye çalışmışsa da şımdıje dek olumlu sonuçlar alamamış'ır. Cephe Hukumetı nın EuroDollar piyasasından kredi bulma gınşımlen de Turkıye'nin odemeler dengesının kntık bır dunım alması Iran gıoi ulkelerin aynı pıyasadan borçlanmaya baslam&sı nedenlenjle Turkıye'ye yenı dovızler sağlavamamıştır NiSANDAKi FiYAT ARTIŞI YÜZDE 3.3 OLDU Ocak Nisan 4 aybk Artr? Co) 92 197? Eldın 1976 Nisan 7 avUk Artıs ( ' . ) 15 7 16 2 31) 52 395 394 44 35.3 Simm Ayı Artaçı (•«) ! Devlet garantili kredili ithalâtın dort mal yerine butun mallar için geçerli olması talep ediliyor ! Ithalâta kur garantisi verilmesi ve döviz sağlayan işletmelere kazandıklan dövizleri istedıkleri gıbı kullanma olanağı da isteniyor GENEL ENDEKS GID4. MADDELERt VE YEMLER END. 1 2 3 4 5 6 7 Hubuoac Baklıyat Dığer Toplam Hayvanlar Hajvan Mahsüllerl Hayvan yemlen 3J 19 12 2 48 2« 0$ 29 S5 30 51 280 10.8 113 101 266 S4N4Yİ HAMMADDELERt YE YARl MA>RLLERt ENO. 1 2 3 4 T 6 7 Yakacaklar Madenler Dokuma maddelerl Denler Sanayı ve madenı K&jntlar Yapı ma'zemelen 21 0 2$ 0.3 56 0 0 14 7 105 0 3£ 224 10 8 0 0 28.0 14 8 46 37 31 8 10 8 0 0 36 8 TÜRKİYE EKONOMİSİ SON YILLARIN EN HIZLI FİYAT ARTIŞINI YAŞIYOR Husejin MERTOĞI Cephe Hukumetı'nın 1975 ekim seçımlerıne < baskı altında tuttugu fıyatlar genel duzeyınde e» ayından bu yana başlayan fıyat patlamalan, ei 197D nisan 19 ı 6 7 aylık donemınde fıyatlar nel duzejınde juzde 16 oranında bır artışa ne< olmuştur Bu jedı ajlık donemde gıda madde yuzde lb 2, sanaj ı maddelerı de yuzde 15 orar da fıjat artışı gostermıştir Tıcaret Bakaıılığı Konjonktur ve Yayım i durluğunce derlenen nisan ajı fıyat endeks yuksek oranlı artışlar gostermıştır Nisan ayıı gorulen vuzde 3 3 oranındakı artış ıle bırlıkte 1 yılının ılk 4 aylık donemındekı fıyat artış 1 yuzde 9 5 olmuştur 1976 yılınm ılk 4 ayı ıçınde gorulen bu a son 10 yılın en juksek oranlı artışı olmakta< MC îktıdarının kuruluş nedenlen arasında buyuk propaganda aracım oluşturan «CHP < mefc, kıtlık, kuyruk ve pahalılık demek» sloganu yaratıcısı Sulejman Demırel, ulkeyı geçnuşe ora. çok daha buyuk bır kıtliK, kuyruk ve pahalılıt karşı karşıya getırmıştır 1 YİIDAN KISA VADEli Enerji Bakanı, TPAO'yu Demirel'e şikâyet etti Ecevtt Hukumeh zamamnda Tur ktiie Petrollerı Anon\m Ortakligı Genel Mudurlugune getırüen Ra fi£ Ceylan Eceııt Hukumetmm E nerjt ve Tabıı Kavnakiar Bakanı Cahıt Kayra ıle anlaşmazhga dııj muştu. Cahıt Kayra mn bakanhk sureu yetmedıgt ıçın Raşıt Ceylar, lrmak Hukumetımn Knerjı te Ta bn Kaynaklar Bakanı Erlıan i?ıi zamamnda gorevınden ayrumıştı Cephe Hukumetımn Enerjı ve Tabı Kaynak'ar Bakam Selâhathn Kılıç zamamnda TPAO Genel Mü dürluğune oetıruen Rıfat Beyazıt da, yme SelahatUn Kıhç zamanm da gorecden aynlmaya zorlanmış tı Şu anâa TP\O Genel Muduru olan Sanayı te Teknolojı Bakanlı ffi eskı musteşan Mehmet Gdlhari tn da yonettm kvrulu te TPAO ıle anlarmazlık ıçınde oiduğu tnldtnl mektedtr Butun bu durumlar. Turkıye Pet rotterı Anonım Ortaklığı'nın ya barcı %ermayenm en çok kontrol ettıgı kuruluşlardan bırısi olma styla açıklanabılmektedtr TP4O da tşlerın akımı, ne kadar taraflt olursa olsun. Cephe Hukumetımn bır bakamm We rahatsız etmek tedır Cephe Hukumetımn Enerjı re Tabıi Kayvaklar Bakam Selâha'hn Kıltc'ıi, tBaşbakanhk Makamına» yazdtğı 9 11976 tanh. 80 4053 TPAO 9 sayüı yavvnda Cephe Jiü kumetı Baskant Demtrel e ve Ba? bakanhk araahğıyla Turkıye Bu yuk Mıllet Mecİı't BaîfeonlıöırKj, kendnme bağh TP\O Genel \fu durlugunu şık/ıyet etmesı TPAO Genel Mudurluaunun bakanlık de netımınm dısna çıkan guçler tarafından deteüendığım gostermektedır Selâbattm Kıbç'm Ba*bakanUk makamı aractlığıyla Turkıye Bu yuk Mıllet iieclısı Başkanhgına gön derdtgı ımzah \e *gızh» yansı luksek Denetleme Kurulunun TPAO nun deneUmıyle t'gılı raporu uze rmedır Yuksek Denetleme Kuru lurun raporu TPAO'ya gondmlrmi te Genel Mudurluk bunafcarjtgoruşlermı be]'rtmi^r nıış olan btr ıcuruluşvn genel üeret dengesı aleyhme bu derece comertlık gostermesı basıretlı bır ta crr gıbı hareket etme durumu ue de bagdaştmlamamaktadır > Cephe Hukumetmm Enerjı le Ta bıî Kaynaklar Bakamntn Cepne Başkanı Devıırel e yazdığı gızh ya zınm beşıncı tayfasmda TPAO'nun ıştiraklermden toj edilmektedir Buna göre TPAO'nun tfttraklerı nın sayısı onbırı hulmaktadır Bun lardan btr b6T.umü Yuksek Denet leme Kuruhtnvn denetımı dıştn da kalmaktadtr 1966 yıhndan berı inllık bır müvon ton ham petrA uretımım aşamayan ve 197S yilın da urttımı dujen TPAO'nun bu ka dar çok ıstırakçı şırkel kurması TPAO yonettcılermm aylıUarını yukseltmeye yaramaktadır TPAO yonetıeilerınm çogu ıjtıraklenn de yonelıcısı olarak yuksek duzeylere ulaşan gehrler elde etmektedırler Çok buyük bolunıu de TPAO'dan ayrıldtktan sonra yabanct serma yeh petrol şırketlerı ıle tj ıhşkıle rım lürdurmekte le ozel ısler yap maktaâır Cephe Hukvmetının bakam Yük sek Denetleme Kurulu'nun TPAO ıle Petrol Oftst ntn bırieştmlmessı onenstne TPAO'nun verdıgı ceva bt <bastretlı btr tacr gıbı hareket etmekle mukellef bır kuruluşun sa mımı beyanlan olarak mutalaa ede memekttdm dıye mtelemektedır Selahattm Kıl'Ç. <samımı beyan* olarak kabul etmedıgı TPAO goruş lerıne karfıhk. TPAO nun Petrol Ofısı üe brrleşmek yenne tırket sa ymm arttrdığmı ılen surmekte dır Aynca bır fırket tasfıye edı lırken ytnı bır şırketın kurulması na dıkkatı çekmektedır Kılıç'ın yazısmda TPAO'nun bır tırketı tasjıye ederken aynı amaç h yenı bır şırketm kundmasımn gerekçelertne rastianmaktadır \a zıda. «JsıM m tasfıye protokolunde, mevcut elemanlann yenı kurulan Isılıtaş a devredılmeyecegının zık redılmış bulunması karsısında bu elemanlara 2 5 m'lyon hra tazmı nat odendıkten sonra akabmde ay m elemanlann aldıkları tazmtnata rağmen Isüıtaş ta goreve deıam larının saglanmastna» yer verümek tedır Geçen yıl Cephe Hukümetı'nin dovlze çevnlebılır mevduat hesaplan yoluyla Avrupa'nm fınans merkezlerınden sağladıfı dovız kredılerının yuzde ellısı bır yıldan daha kısa vadelıdır Yüzde seksenı ise ikı yıldan daha kısa vadeli olmaktadır Bunlann bır bolumünun vadeleri gelmıştır ve Cephe Hukumeti, vadelen gelen kredılenn odenmesıni ertelemek ıçın büyuk odunler \ermektedir. Bu durum, Cephe Hukumetı'nın yenl kredi oulabılmesi ıçın «rrucize> yaratmasını ?erektırmektedır. l ş çevrelerinın bir bolümünde Demırel başkarlıÇmdakı hükumetm bu turden bır mucıze» yaratabıleceği umudu gıderek ızalmaktadır Bu yuzden, ıçınde yaşanılan yılla gelecek yılı juvence altına almak ısteyen ış çevrelen ;ephe Hukıimeti'nın karşısına yenı isteklerle ,ıkmaktadır. Bu ısteklerin turou Turkıye ıçın )numüzdekı donemde büyük sorurüar yaratıcı ütelıktedır YAPI MAlZEMElERi Tıcaret Bakanlığı'nm Toptan Esya Flyatl Endeksıne gore 1976 yılının 5 aylık donemir yuzde 2o'm üzennde fıyatı artan maddeler varc Orneğin, yapı malzemelerı yuzde 28 oranında, h£ van yemlen yuzde 26 6 oranında, dokuma made len yüzde 22 4 o'anında artış göstermıştır 1974 yılında yapılan zamlardan sonra ıstikr kazanan sanayı urunlerı fıj atlarında 1974 mart 1 ekım donemınde hıç artış gorulmemiştır 197S lının ilk 4 aylık donemınde ıse sanayı ürünleri yatlanndaki artış oranı yuzde 10,5 olmuştur î nayı urunlerı fiyatlarındaki aylık artışlax yüks oranlı ve sürekli bır görunümdedır Baskı altında tutulan fıyatlarda 1975'in ek ayı baz olarak alınınca, sanayı ürunlennde t< anlamıyla fljat patlamalan oldugu gorülmekted Bu 7 aylık donem ıçınde yapı malzemelerı 70a 36 8, derıler yuzde 10 8 dokuma maddelen yuz 31 9 oranında artış gostermıştr Tıcaret Bakanlığı nın endeksıne yansıj an ma delerın sayısının 9o oldugu duşünüldüğunde gerç fıyat artışlarının ne denlı yuksek olabılecefı açmça anla^ılmaktadır )NCE DORT MAL 5emirel Başkanlığındakl Cephe Hukümeti, dört nal ıçın kredıli ıthalat uygulamasını »aslatmıstır. Bu mallar, kamyon traktor gubre e demırçelikten oluşmaktadır. Kredılî ıthalat, Szel ıthalatçıların yaptıklan ve japacakları thalatm karşılığınm odenmesi bakımmdan levletın garantı vermesı anlamına gelmektedir. )aha ılen bır tanhte yapılacak gerı odemeler ;m dış ülkelerdekl işletmeler, yuksek fıyatla ve şın faiz oranlanyla Türkıve"ye ıhracat yapma lanağma kavusmaktadır Burrun yaranda, bu olla Turkıye'nin yaptığı ve vapacağı orçlanmaların hesabı tutulamamaktadır 27 favıs'tan sonra Turkıye Cumhunvetı Hazınesi, lenderes donemınde yapılan bu tür orçlanmaların agır faturasıru odemek zorunda almıştır 5 çevreleri, Cephe Hukümeti'nin dört mal Içın etırdıği kredıli ıthalat uygulamasının diğer ı'hal alemlerl içın de genişletılmesinl ıstemektedır. unun dışında aynı çevreleree kur garantıli halat uygulamasının başlatüması da nenlmektedır Kur gaıantılı ıthalatla. ıthalat ağlantısı yapılrp ızın aUndıktan sonra dovız urunun değişmesının bütün yüklerl Merkes ankası'nın omuzlarına yüklenecektır öylece bır sıstemin uvgulamaya konmast almde, ithalatçılar olduğu kadar sanayıcıler de »nıden vuksek kâr olanaklanna kavuşacaktır unkü garantıli kur sıstemı ile düşuk kur cerınden yapılan ıthalatı, dövız kurlarının »ğıştırıldıgı bır ortamda yüksek fıyatla satmak amkun olaıakür. YORUM Turkıyı'd* «lcular ve sosyalıstlcr çok ithım edildi 12 Marfın ııkıyonctım m»hkem»lerı, ıtham uzcrınt ç«jıtlemelerl« dolu Bunlardan t n rıod»ıı, solcu v t teıyalistlerın, Muttafa Ktmal Devrıml nı kuçumser<el«riyle ilgilı Hızlı pratık, bu lur yakifttrmaların n ı ka dar dayanaktız olduğunu gostermektc gccikmıyar. Mustafa Kcmal Devrimf'nın en kalıcı ve flerlye goturucu mıraslarından blrui, layik tik Ceçen hafta Turkıyc'de lauıımın mezarı kazıldı Ceph* Kaalısyo nun dort ertağı, laisizmı mezara koymada birbırıyle yarıj ettı Bu arada Cumhurbafkanı Koruturk, bu tahntlerden uzak kalmak ıçın elmalı, Genelkurmay Başkam v» Jandarma Canel Komutanı ile birllkte Dogu ilterıne gittı. Ecevit d«, Baykal Grubundan kopmak uzera olan ııyasal tanh danıjmanıyla birlikte Balı ulkelerına çıktı Kemalızmin en kalıcı ve ılerıye donuk mıraılarından olan laıtızml »avunmak sn>cularla ılerıcilere dujtu. Islam Konferantı dslayısıyla Itlamcılık yariitna î*»mamak gereklyo rierfeyın bır rırmanifi var Lafjizme karşı akım v t gosftriltrin 4t. lırmanıt, 12 Mart ı l t btrlıktt baflıytr. 12 Mart la »iflıklt *r~ t»ys çıV1ı Turkiyt'ye bir Osmanlı Toplumu va Dıyanet İşlerı Bajkan.na da btr şeyhullılim göruntutu verme girifimlerı Her toplantıda Dıyantf Işlerl Başkanı Hava Kuvvetlerı Vakfı nın Genel Kurulu'nda Dıyanet İşlerl Baskanı, K^ra Kuvvetlerı Vakfı'nın îoplantı sında Dıyanet isfrri Baskanı, Devlet Istatislik Enstıtusu'nün kurulu? yıl donumu toplanlısında Oiyanet Isleri Baskanı Kadın işçiltr sorunları loplantısında, CIA uzmanlarıyla Oiyanet Işlerı Baskanı. Her toplantıda, yurutme, yasama erkıniu b*şkanlxn va d« Devlet Baskanı ıle bırlıkte Oiyanet Ijlerı Ba^ks ı: Ne ı? >«r? Başka işi mı yok' Laisizmı Anayasa guvenceti altına almış bir ulkede, son yıllarm gaılp manzarası Bir nedcni olmalı. Artık Turkıye'nin ekonomık ve ımıfsal gelışlmi icınde laısızm d t emekçı sınıfların guvence aianına kat Idı Ne sermaye, ne de burokrasinın belli kesitleri Artık laısızme, gorünuvte de oisa sahıp çıkamıyorlar Çıkamadıklarının tn samut v t en guncel orneğı Hava Kuvvetlerınde't! son a'amalarla ılgilı gelısırtelerın gorunuşlekı gerekçesı bılımyor 12 Mart donemınin sıkıyfinetım V.emuUnının serıatçıların karsısına çıktığı saklamnıyor. Yalnız, şerıai cılarm karsısına çıkış, daha uzun deqerlepdırmelere yol açnamaiı Eskışchır sıkıyonttımınin kararları yakmdan bılırıyor llerlcılerie ılgılı ıslemlerde, dığer bölgelerden gerı kalmıyor Butun bunlara karjın, ^erıatçılara karfi çıkış, gorunuşle de olja, belli gıriftmlerın belll gertkcesı olarak kullanılabıllyor. 12 Mart'lan beri devam tden gelı;melere ı$ık tutucu bır durum Işık tutucu durumlar az degıl 1? Mart ıkı partıyı kapattı Bırı Istama, dıöeri sosyalızme dayalı Sosyalızme dayalı olanın butun 'ı derleıı, belli başlı yonetıcılerı ve uyelerı tutuklandı Mahkum edı Idı. Islama dayalı olanlara ıse dokunulmadı Ustelık ytnıden orgutlenıneierıne c'e ızın verıldı Hem de 12 Mart donemınde. Şımdı bu durum nasn sçıklanacak? 12 Mart ı bonaoartııt bir girışım olarak değerltndırenle, 12 Mart ıle buyıık sermaye arasındakı doğrudan ılişkıyı gor mezlıkttn gtlenler lcın açıklanması zor bır durum. Halbuki acıklama çok basıt. Turkıye'de fasjzan denemeler her zaman islima ınuhtaç Turkıye'd> fasizmın kutle temeli, eğer yaratılabılırse, ancak ıslima dayanılarak yaratılabilır Fasızm tezgâhlayıcıları bunu çok lyı goruyorlar. Fasızmin karsısında olanların da gormelerı gereklı Buradan cephe gırısımının somu'una mmek mumkun Cephe or takları arasında bır ayırım yapmanın anlamsızlıgı ortaya çıkmış ol malı. Ama iş bolumu uzerinde durulabilır Hareket ParHsı'nın gucu her zaman abartılıyor. Komando gucunu devlet aygıtından alıyor. Çok buyuk bır bolumu paralı Resmen ya da ıllegal bordrolarla ıs goruyorlar. Kutle tabanı yok Hareketlı bır vurucu guç var. Manavgai 1a olay çıkarmak ıçın Yozgaftan komando gttırmek gerekıyor. Yalçın KÜÇÜK İSLÂM1N SİYASAL ÎKTISADI Devitt ryaılının desteji çekıldığı zaman Hareket Partlst'nden gerlye, ryh ceklorlarpnı ılgilendiren bir grup kalır Harekt» Partısı'ndt yıgınları turukl*ytcek hiç btr slogan yok. Kıbrıs ta, hashas sorununda tutumları belli. Bugün Türklye'de açıkça Amtrıka ya yaslanarak fapzme kutle tabanı bulmak mumkun değıl. Buna karşın Stlâmet'in durumu baska. Faıze karşı surdurulen sloğan kanipanyası, islâma dayandığı kadar, esnaf ve sanatkarların temel dertltrındtn birisint •) atıyor Makına sanayııni kurma edebıyalı da, ytne esnaf va sanatkarlarla bırlıkte işsızlere hıtap edıyor. Ucret artıtına karsı çıkıs, her sıkıntıyı grevlere baglamak da bunlarla tutarlı. Art'k orgullu v t sendikalı işçının fasizme kazanılması mumkun değıl. Ama ucrtllert karşı çıkmak, grevleri kotulemek buyuk sanayi sermayesınt goz kırpmak demek. Faiz kaldırılmayıp duşuruls» bıle, bundan yln» buyuk sanayıcıler yararlanabılecek. Oıkkatı çeken bir baska nokt. daha var Selâmet sozculerı, baraj ve elektrik santrallarının yaptmına karsı çıkıyor. Dayanıklı tuketim sanayilerına, tekstila, otomotıv sanayine karşı çıkmıyor. Halbuki makina sanayiine dayalı bir kalkmma Içm bunlara da karfi çıkmak gerek. * Kendi içinda tutarlı çlıgıler bunlar. Kendı ıçınde ve dışında tu larsız çızgıltr dt çtk. Ancak temel egılımı golgelemıyor. Işırt zorluğundan iitri gellytr. Ekonomık ve sınıfsal gergmlıgın ıçınde Demırel, Erbakan, Ftyzıoğlu ve Turkeş'fen bu kadar. Bunlann faşızm duzenlemtleri de bu kadar olur. Çok sıkışık durumdalar Nisan ayında fıyat »rlış hızı yuzde uç buçuk oldu. Bu yılın dort ayındaki fıyat artış oranı bekletilmış zamlan yapmak zorunda kalan E c c ı t dör»mınin dort aylık fiyat artıs oranına yaklaştı Kılo ıle çımento satısının rtsnnleri sergilenıyor. Iş çevrelen dovız konusunda Demırel'den ve Cephe Hukutnetı'nden mucız» beklıyor. Cephe Hukumeti de mucizeyı islamda arıyor. Ekononıik açıdan Islâm Konferansı'na katılnamn, Cıhad Fonuna doviz ayırmanın hıç bır pratık yararı yok Dış oolıtıkada da oyle Hldırloe, Kıbrıt'la ilgilı federasyon sozu yalın geçtı. Yakın gelecek için dov.z sağlama umudu ıse hıç yok Petrol zenglnleri, dolarlarını, Pan Amerıcan veya Krupp hısse senetlenndrn hangısıne yatırmanın daha kirlı olacağı konusunda elektronık hesap makinaları ve urmanlarııi kullanıyorlar. Akdenız Gubre orneğınde oldugu gıbı, Türklye'de yatır.m yaparken buyuk odun alıyordu. Dış ekonomık basın ıse İran'ın EuroDollar pıyasasından, buyuk olçııde borc saglamak ıçın gırışımlerde bulundu^unu yazıyor. Ytdıyur ellı mılyon dolar ıçın anlasma yjpılmıs Bu vuıden yakın gelecekte hıç bır ekonomık yarar soz konuıu değıl Uzun gelecekte ıse kesınlıkle soz konusu Fakat bunun ıçın petrol dolar sarhosluğunun geçmesmı beklemek gerekıyor Bır de, nufusunun çogunluğu Musluman olan ulkeıerle ekonomık ılişkıierl gehştırmek içın karışık dondurmaya benzeyen Islam Konferansıns uye olmak hıc gtrtkmıyor Musluman ulkelerle ekonomık ve sıyasal ılışkılerı g«lıştirmtk içın islâm Konferansı nın anahtarına hıç getek yok. Hırıs tiyan Avrupa ülkelerı ıle dınle bır ılgıleri olmayan sosyalist ulkelerin orneklrri ortada. Bu yuzden Tephe Hukumetı'nın duzenledıgi fe^tıvalın Turkıye tcplurrunun yakın ve uzak cıkarları ıle bır ılgısi yok. Doğrudan doğ ruya Csphe Partılerının sorunlarıyla ilgıli Tırmamşta bır kjliesel heyecan yaratmayı amaçlıyoruz. Teievızyonun da, sıkıcı bır bıçımdt ktıltaiılması, bunu gosterıyor Turkıye Radyo Televızyor Kurumu'nun ıllegal mudurunun konuşmaları da Illegal mudur, musl ıman televızyonculara, ıdostluk emredılmıştır» dıye buyurdu Illegel mudur, bır Anayasa kurumunun aracılıgıyla Kur an dılıyle konuşuyor Sorun.lulugu artıran bır konuşma. Bunun hesabının yapılması gerek. Adaltt Partısi Genel Sekreter Yardımcısı'nın, festıval boyunca yıırtdısında oıaıı Ecevıfe yonelttığı elestırılerc cevap yetiştırmeyt çalısan Halk Partısı'nın dıplomat Genel Sekreter Yardımcrti'nın sözlerm den anlaşıldığına gore, Halk Partısi, bu hesabı yapmayacak Yapmaıın. Yapanlar olur. INJAAT MEVSıMİ Elaekı ToDtan Eşya Fıyatlan Endekslerlnd anlaşıldığı kadanjla ınşaat mevsimme hazırl olan yılın ılk 4 ajlık donemınde 1976 yüına a« ınşaat malzemesı fıyatlannda bu denlı yuksı artış olmamıştır Ojsa ınşaat malzemesi fıyatl rında 1975 jılınm dort ajlık donemınde yuzde 1 Ecevıt'ın ıktıdarda bulunduğu ve her tur tenr mala zam yaptıgı donemde jüKte 18 onuıım artış olmuştur MC iKtıdarının 1976 yılı ılk 4 ayl donenunct« ınşaat malzemast fıya,Ü*nnd» goruV artışuı Ecevit donemındekı artışın yüzde 10 oran da uzerinde oldugu gorulmektedır Bu ornekleri endekslere dayanarak uzatm mumkun Hajrvanların fıyatındakı artıs da çarp bır ornek Ekım nisan arasındakı artıs ora yuzde 40 cıvarında Hayvan yemlennın fıyatla sadece geçtığım.z nisan ayı ıçınde yuzde 17 or nmda artış gostermıştır Bu maddedeki 4 ayl artış oranı yuzde 26 6 olmuştur Ote jandan Tıcaret Bakanlığınca yayımlanı Ankara \e lstanbul ıllen geçmme endekslena de, geçen yılın dort ajlık donemı tle 1976 jnlın ajTiı donemı arasında fıyat artıslan yönunde fa olmadıgı gorulmektedır Her ıkı geçınme endek de 4 aylık donemde yuzde 7'nın üzennde ari gostermıştır MC îktıdannın dort ortağının altına lmza a tıkları protokolun esas ekonomık polıtıkalan oluşturan gubre, demır çelık ve fıyat konula MC'nın kurulusundan tam bir yıl sonra fıyasi ıle sonuçlanmıstır Fıyatı duşurulen gübre pıyas da bulunmamaktadır Aynı sekılde mdınm gorı demır çelık urunlerl karaborsadadır Artış hı durdurulacağı ıddıa edılen fıyatîar genel düze ıse, son yıllarm en hızlı artış oranı ıçındedır. KSTil VE İPIİK Bir kınama Cephe HukumeUmn Enern ve Ta btî Kaynallar Bakam, Başbakanhk makamına yazd'gı yazıda TPAO nun goruslenne kaUlmadığim ke tmhkle açıklamak'a J e TPAO yu kmamakiadır Kıhç. 12 sayfahk ya rı«!T7! «Vufc'efc Denetleme Kurulu raporuna $ırketçe rerHen cevabın bu mutalâalarrmız^a bırlıkte 46& sayıh kanvnun 3 maddesı geregın ce Turkıye Büyuk Mıllet Meduı Başkanhgına sunulmak uzere tak dim olunduğunu arzederım* demek tedır ephe Hükümeti'nin karşılastığı en önemH teklerden bırısi de ıhracat yoluyla dovız gettren letme sahıplennden gelmektedlr Bu tur ışletme hıplen içmde ıplık ve tekstil sanayıcıleri yer maktadır ekstıl ve lphk, bugün Türkiye'nın dövlz getıren raç kalemleri arasında onemlı bır yer tmaktadır Bu tur ıhracatla sağlanan jvızler Merkez Bankası'na yatınlmakta ve erkez Bankası tarafından da tthal ansferlerlnde kullanılmaktadır lık ve tekstil işletmelerı, bu uygulamava ıtıra* mektedırler îtırazlanna gerekçe olarak da •ndılennın yapmış olduklan thracatla sağlanaa îvizlenn, orneğın otomotiv sanayıınm rçalarını ıthal ermek ıçln kullanıldığını ılerl rmektedırler Tekstılçüere gore parça hahnde tınlen kamyon, bınek taşıtlan ve benzerlerı ıç pasada yüksek fıyatlarla satılmakta ve boylece ıksek kârlar elde edilmektedir. Tekstıl etmeleri, kendı ıhracaUannın sağladığı ıvlzlerle başka işletmelerln yıiksek karlar elde mesıne ltıraz et*nektedirler r bolum ış çevrelennın «adaletsız» bulduklan b< gulamaya son vermek ıçın önerdlkleri sıstem, racatçıların elde ettıkleri dövizlen •ndılennın ve istedıkleri glbl kullanmalan klmde formule edilmektedir Boylece bır îstıl işletmesi ihracatından elde ettıgı doviri negin kamyon parçası veya kamyon getırmek n kullanabılecektır Bu durumda kamyon rçası veya kamvonun satısmdan doğacak rlar, otomotiv ışletmelerıne degıl tekstılcılere mış olacaktır. çevrelerinın formule ettlkleri bu tstek, a rkez Bankası ışlevlenne son vermek anlamın» bnektedir. Kıdem tazminafları Sakan Küıç zamamnda göreıden ayrılan Rtfat Beya^if ile Erhan I?u zamamnda TPAO Genel Mu dur'uğunden ısttfava orlanan Ra ?t£ Ceylan m o/rftUan kıdem taz mına'Janmn hırer mılyon lıraua yakiastığı bıldınlmektedır Selâhal tın Kılıç'm gtzlî yazıtmda bunlara deöınıimemefcîe birlıfcfe ba"ka örnekler verılmektedır Gızh yazınm ajtmcı tayiasmda aynen şöyle denılmekfedır' tlpraş'la ilaılı raporda açıklandı 5ı (7<bi. deneiım ıc< bır kiıruluşia 25 sene k'demı olan dığer bır seie ı*e 301 bin hra kıdem tazmınaiı ö denmev, denetımrfiTtıvtırakler konusunda tntam ıvter ırtemez du şünceye sevketm°kted\r Çunfctî « refsm tıe yatmm ihtıyaandan dolayt 206 S mîlyon hra fmansman açığı bultmâuğu raporda beitrril TANKER İŞLETMECİLİĞİ IKİ BAKANLIGIN ARASININ AÇILMASINA YOLAÇTI HRACAT NİSAN AYINDA YARIYA YAKIN AZALDI ÜRETIMI ARTAN MALDA KARABORSA I Dövize çevrilebilir mevduat MERKEZ BANKASI HAFTALIK DURUMU kredilerinin tutulduğu GÖRÜLÜYOR (Mılyon TL, Rezervler Milyon Dolar) hesapta 54.1 milyon dolarlık bir azalma kaydedildi AKTİF Altın ve Doviz (mevcut) Kamu kredılen Ozel kredıler , Tarım kredıler: D'gcr aküfler (DGM) TOPLAM PAS1F Emısjon Dovız (Brç) M B Me\ duatı Mevduat Munz krs Dığer pasifler Brut dovız rezervlerl Net Do\iz Rezervleri 9.5.1975 (Geçen YU) 15 382 31349 9 761 16573 12.872 85 656 33 220 384 4240 21849 26 063 1078 4 75,9 3112 1975 (Vıi Sonu) 15 721 30 592 9169 16 398 40 474 121 854 40 938 760 8 503 2S425 43 220 10072 1081 b 30 4.1976 (Geçen Hafta) 13 7J3 7J197* (Son Hafta) 13 462 47.830 5 772 1T568 47 026 127 708 41750 767 9J33 31243 44 715 811 8 1269 4 ; Hükumetlnın dövls darboğaa gıderek ıkısını arttınrken, çesıtlı uluslararası ansman kuruluşlanndan beklenen kredaler lanarnaz duruma gelmıştır Son olarak 150 lyon Dolar olarak beklenen Uluslararası r a Fonu (IMF) kredıst de verilmemektadlr.. > para olanaklarının Dulunamadığı bu ıemde, ıhracat gelınnln ılk üç ayda elde ılabılerek b ıtur mallann ihrac edılrrpsı IUCU elde edılen dovızler de, r'can ayı ıçuıde den duşme gostermıştlr rt ayında 225 Mılvon Dolar olan Ihracat ırleri nisan ayında 154 Mılyon Dolara mmlstir. •acat mevsımının artık bıtmıç olması Jenıvle öwimu7deki aylarda bu mlktar çok la fazla düşecektlr. 47Ö99 5 535 14 487 47 361 12B705 41080 582 9099 31 107 46 837 839 6 1 295,7 M KBEDiLERI >an ayı ıçinde lhracatta telenen bu a«almanm unda mayıs ayının U c haftası ıçınde'de DÇM > m kredılerlnin karsılıklanrun tutulduğu rkez Bankası Pasırindeki «Muhtelıf Dıfer vi7» hp<:anlart kaİPmmde 541 milyon dolar r«ı! 6ı Turk Lirası aîalma olınu^tur sakladıklan DCM hesaplann d«. muhtemelen vadesi gelen dovızlerın çekılmekte oldugu tahmın olunmaktadır yatınm vapma vonunden gerek«e de üretım açısından huvuk bır dovız kıtlıgı ıçındedırler. İTHAlAnA DURUM AGIR KOJUIURU öte vandan sınırlı olarak yapilmakta olan ıthalat ocak mart doneminde 1 248 mılyon dolar bulmustur Bu geçen yıldan yüzde fl (aıladır Yalnız mart avı ithalati 502 mılvon dolardır. Sw\»vicınin ve Itarnu kesımınm artık acıkca Ülkenın kendı ekonomik kavnaklannın bu ddvızl sağlamaktakl yapıdan çok uzak olduklan artık ıyıce anlasılmıjtır. Punun yanında uluslararaa fınansman kuruluslan ve çesıtli yayınîan nezdınde ödeme gucu iyıee asalan Türkıve İÇIB artllt rfl« IUr« KllÎT««V imlranm^m nlıvifl» H*l« J9"S 1/ıltmn boşlannda yurtıçt urftımle rlgüı en son bılgüer. ton aylarda en çok karaborsayt. dusen temel mal turlerınde nretımm knçuk veya buyuk olçude artış gosterdığını ortaya koymaktadtr. 1976 yüı üretım duzeyı üe ıîcı!ı en son bugiler olan ocak şubat aylarma aıt ıstnttslıkier. bellı başlı demır • çelık türlerınde ve çımentoda urehmın artmış olduğunu gostermektedır Demır çeltk ve çımen'o. 1976 yıhnda karaborsamn çok yaygtn oldugu mal turlerıdir Devlet Planlama Teskılâtt Ikiısadl Planlama Daıre'i Başkam Hıkmet Çetın. lstanbul da Ekonom k te Sosyal Etudler Konjerans Heyetı tarafmdan âüzenlenen «1T6 llkbahannda Turletye'nm lktıvadi Durumu* adlı loplanttya bır rapor sunmustur Bu raporda bellı ba$h mal turlerıyle ı'oilı en son üretım ısiatuttıklerı per almaktadır. Üretım nfalıttiklerı. 197S yüınm ocak t e subat aylarvn kavsamakta le tabloda yüınm ük aylarmda ham demır. çelık bloklar, soc, çımento te kok uretımı, geçen yüın aynı donemıne gore. artış gostermıştır. Çımento uretımındekı artış, onemlı boyutiara ulaşm'ştır Kamu kesımmtn çımento uretımı, geçen yüın 444 bm tonundan 437 bın tona merken ozel İabr,kalarda uretılen çımento 463 bın tonâan 723 bm tona çıkmıstır Toplam olarak yurtçı çımento uretımınde 2oO bın tona yakıi bır artıs o}muştur Yıhn ük aylarmda bellı başh uretılen mallar değışen oranlarda artış gosterırken bu mallar karaborsaya duşmuştur Demtr çeltle ve çtmentodafcı karaborsa çok yavgındır Sanayı koku »'e resml fıyatların çok ustunde ışlem aormektedır. 1976 yıhnın başından berı devam eden bu durum stokçulugun ve karaborsamn mal yeterstzhaı ıle bır ılgısi olmadıgını go*termektedtr 197S yıhnın ılk aylarma aıt üretım bügılert. bazt temel mallarda da uretımde önemh Geçtığımız nisan avından bu vana çahşmslaı nı surduren TB\tM Kamu Iktısadı Teşebbusle Karma Komısvonu muzakerelemde, şundıye k dar rastlanmajan bır mucadele ortaya çıkmıştı MC Hukumetımn Adalet Partısi kanadına dah ıkı bakanlığın tanker ışletmecıhgı konusundakı tı tumu bu sorunu ortaya çıkarmışMr Taraflardan bırı olan D B. Denız Naklıya T\S 22 4 1976 tprıh ve 2O07 7361 sayıyla yazdi| br vazıda Enerjı Bakanlıgına bağlı TPAO'nu kurduğu DITAŞ adlı Denız Işletmecılığı ve Tar kercılıgı AŞ nın parlamenterlere muhatap 5 41° tarıhlı vazısını eleştırerek «Oncelıkle mılll rai nerılenn taşımaları ıçın gelıştırılmiş bır tanker i losuna sanıp, mıllı bır Denız Nakhyat Şırketinı ve fılosunun mevcudıyetme rağmen Turkıye dışıı da ne uretım ne de rafınaj ve tuketim imkân T sorumlulugu olmayan Turkıye Petrollerı AO'nuı çok uluslu petrol şırketlennı mısal gostererek bı tanker fılosuna «ahıp olması gerefını cıddî olara kabul etmeye imkan gorulememektedır» denilmel tedır Turkiye Petrol'eri AO DİTAŞ şirketıni savut mak %e pe f rol niklıyatı ıçın tanker fılosunun ts mamını kendı bunyesınde toplamak amacıyla paı lamentere hıtaben yazdığı yazıda, DB Denı Naklıyatı TASnı gerek tanker ışletmectlıği ve gı rekse kuru yuk naklıyecılığı açısından başansı bır kurulus olarak eostermektedır Buna karşılık DB Denız Naklıya'ı TA$ ise ç« şıtlı Bakanlık \e teskılatlara vazdığı yazıda, De^ let Planlama Teşkılatının DITAŞ a vazdığı 18 1] 197o'e tPD sek 549/330 54 2 75 6227 ışaretll vazıdı DITAS'm tanker satın alması ısteğının uygun kaı şılanmadığını behrtmektedır Aynca TPAO ve DlTAŞ'm dunya navlun piya salannı yanlış değeriendırerek kıraladıklan Japo tankerlerıne basıretsız bır tuccar gıbı hareket ed« rek dünya tanker fıyatlarmm duştuğu donemd DW/Ton başma 3,3î $ daha fazla kıra Ucretı ode yerek 3 yıl sureh kontrat yaptıklarını açıklaman tadır Bunun sonucu ulkenın 18 5 mılyon dolarlıl bır dovız kavbına uğradığı belırtilmekte ve haleı verlı tankerlen açıkta bırakan b'r polıtıka ıçındı bulunan DÎTAS / IPRAŞ teşekkullenne Ulaştırmı Bakanlığı ararılığı ıle vfrli tanKerler DWT/ay ba şına 1 $'dan kıra'amıştır öte yandan DITAŞ ın dışardan kıraladığı TTDî