Catalog

ÎKÎ CUMHimrYET 11 Ağustos 1975 Beklenmeyen Bir Konu Y asadığımız günlerin, hep avnı eksen çevre=mde dönen ve sanıyorum ki, daha Uk günden ben pek de gerçek Ifadesini bulamayan problemler çembennden bıraz ayrılabılmek ıçın, bu yazımıza, belki de yadırganabilecek bir başlık ve konu seçtık Nanm Hıkmefm mektubu Evet, beklenmeyen bir konu Ama yine sanıyorurn ki bunda, pek de yadırganacak bir şey olmasa gerektır Çunku mıl11 yaşam ve mılH kultür cok cephelidır. Bu vaşam ıçınde mılll kültur, her rnılletın, mılletleşmeve vönelısı ıle başlar Hazvnelerınl, yaygınhfını durmadan genışletır. Yaşamlan gunler na kadar problemlı olsa da, o da, bir yandan kendi çarklarını ışleür. Ve o problemll gtmler er (reç sona erebılır Ama milll kültdr, mılletlestne sür» dukçe \e mıllet var oldukça, kendı tezgâhında kendl aşamalarını ışler durur Nâzım Hıkmet. kanunlanmız onu ne kadar Turk toplumunun dışında saysa da, gerçekte mılletınuzın bir ustün hasılasıdır. Mılll sanat ve kulturumuze. ustun katkılarda bulunan bir ustadır Mılll edebıyatınıızda eserleri dunya çapında yaygın, fakat kendi ülkesınde kayrt altına alıran, yaratıcı bir ustasıdır Türk demokrasısı, yarm normal aşamalannı verdikçe, Nanm'ın hakkınaakı beylık ve gerçek dışı kanılar ve vargılar da, elbette kı ortadan kalkacaktır. Ve o zaman daha lyi gonliecektır ki her sanatkânn gençlık re yetışme yıllanndakJ arayış asamalarmdan sonra kendıni bulan gerçek kışılıği 11e Nâzım, yurdumuzun ve mılletımızın, cıhan edebıyatı karşısında, bpnımseyecegı ve ovünecegi savın bir vatan evlâdı olarak anılacaktır Yanı, heTi ınsanlığın, hem kendıne malettığı bır büvuk \e humanıst şaır, hem memleketın. yetıştirmekie ovunduğu bır bıiyuk sanatkar olarak tanınacaktır tsmınin ve sanatmm etrafında uydurulan gerçek dışı yargılar ıse sıUnıp gıdecektır. OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Nazım Hikmet'in Mektubu Sevket Süreyya AYDEMiR li bir anlam tasır. îstedim H bu vesüe Ile, orm daha geniş okuyucu klitlelenne de tanıtayım. Nâzım Hıkmet'in mektubunun metni şudur: «Cumhurreısi Ataturk'un yüksek katına; Türk ordusunu lsyana teşvık ettığım ıddıa slyle, on beş yıl agır hapıs cpzası gıydım Şımdı de «Türk bahriyesıni isyana tesrflc etmekle» töhmetlendınliyorum Turk ınkılabına ve senın adı na and lçenm kl, suçsuzum. Ve askerl isyana teşvık etmedım Kor değılım Senın yaptığın ber ılen dev hamleyi anlayabılen bır kafam, yurdunu seven bır yüreğım var Askerı isyana teşnk etmedım Yurdumun ve mkılâpçı senın karşmda, alnım açıktır Yüksek askerı makamlar, devlet ve adalet küçuk buroK ratlar, gizlı rejım düşmanlan tarafından ald3tı lıyorlar Delı, serserı, murteci, saülmış, inkıl&p ve yurt haıni değılım kl, bunu bır an düşunebi leyım. Askerl isjana teşvık etmedlm Senın eserine ve azis olan Türk dOınm asaietıne inamnıs bır şaırım Sırbma yüklenen ve yükletılebılecek oian hapis yıllanm taçmbilpcek kadar sabırlı olabi lınm Btlyuk lşlermın arasmda senl, bır Tıirk şainnin felâketi ıle alakalandırmak ıstemszdjn Bağışla benl. Senı bır an kendimle mescul ettimse, alnıma vurulmak istenen bu «fnkılBp askerini isvana te<;vlk etmek» lekesint. ancak senln ellerlnle sibnebılecegıne lnandıftundandır. Başvurabılecegım en ınkılâpçı baş sensin Kems'izmden ve senden adalet beklıvonım Türk înkılâbına ve senın başına and içerlm kt suçsuzum » NÂZIM HtKMET Nanm Hikmet'in mektubu budur. Nlzım'ın orduyu isyan suçundan mahkumiyeti, 28 naayıs 1938'dedlr O sıralarda Ataturk, pek de sıhhatli degUdir. Bu mektup Atatürk'ün ehne vard» mı? bilmıyoruz ve sanmıyoruz Ama Nazun Hikmet'in, çilelerl ve bu arada bu mahkAmlyet etrafın da, ban bilgüerimla vardır. Hıkmet 1962'de ve 62 yaşında oldü. Mezan Moskova'da seçkinlerın gomuldüğU Novi Deviçi kabnstanının tam merKez ve toren halkası kenanndadır Gogol, Çekov gıbl dunya şohretlerl ona mezar komşusu gıbıdlrler. ömrünUn 17^ yıtonı, 12 yü kadan devamlı olmak bzere hapishanelenmızde geçırrnıştır Bu sure onun, gençliğı demektir Kâzım şaırdi Ilk şlırinl çocuk denecek yaşta yaznuştır Rubaılennın sonu hep «Ben de mündınım ışte Mevlâna» diye bitlrdı Kendisını 1924'de Batum'da tanıdım. Rahmetli Vala Nurettınle beraberdı O gunlerde cKıtabı rmıkaddes» siirinl yazmıştı «Zekenye ziknni. bır aonsuz fth'a rerdl Doğdu tsâ, blkrmi Meryem Allah'a verdl, Kurevşi Muhammed'e kucak açtı Medine, Bır ateş mezar oldu Kerbelâ Husevn'e Fakat yenl sanatına ve yeni konulara yönehsi, Unlversıte>e gınnek lçin gıttıglmız Moskova'da ve ıık geee bır meydanda seyrettığımız, o RUSVA açlıgı fıtmının Uzennde ve ruhundakl tepkıler altında baslar. Buden bızden aynlarak yazdığı o essız «Açlar'ı şıııi, onun yenl yolunda Uk esendır «Degı! bir KBÇ, değıl beş on, Otuz mllyon aç bizım, «Onlar bizim, biz onlann, Daigalar deıuzln, Demz dalgalann » O gunden sonra bu sahlanan at artık dizçın kabul etmedi Çünkü ruhunun dizgınlen .uru nun hamlelennden, dauna daha gerı kalıyordu. Bu aşamalar hakkında VftNu'nun «Bu dünyadan Naztm geçtln lslmll eserl, sadece bir kitap degıl, toplumlarda yüz yılda bir fışkıran biT duy gu, fikir ve sanat dinamizmlnln de esslz bir hi kâyesldlr. Bunlar hadslr, hesapsızdır. Ve toplumda, an cak büyük lnsanlann yaşadıklan lmtihanlardır Ama bunlara layık miydı' Müstahak mıydı? Hayır' Zaten ona yükletilenler hakkında. şımdl artüc sır da fcalmaımştır Nazım hiç bır zaman bir sokak tahrikçısl, bir tsvan propagandacısı olmadı Aıem» lsyana teşvık ettiglntn, belgesi da yok demvordu Onun son davasmda ılk sorgu reya araştırma savcılanndan Husevm Sapmazh ıle o zaman Askerl Yareıtav Başkanı olan Münır Pasa (Münlr Akal ile, Ankara Bahçelıevlerde komsuvduk Anlaşılan şuvdu ki Nâzrm bir buyruğa kurban girmiştlr Bunun Halk Par*ıM Genel Sekrrteri Recep Pekerie hatta ona o nralarda bulmak Içın Istanbul'a da ko«arak konuştum Gerçek maalesef buydu Ve lş Peker'i de aşıyordu Bır askerl şahsıyet ne derse o o)a caktı. Arkadaşımız İLHAN SELÇUK, yıllüt lznlninın bır bolumünü kullanmaya başlamaa nedenıyle yazılanna bir süre içın ara ver mıştır. Sayın okurlanmıza duyururuz. Çilelerine Gelince Tutuklanmasından aıt önee ^nkara'va t! Hatta Ankara'da kalacaktı da Bu ziyarst saf halannı, Yön dergismde ve Uc büvtık vazıda »N^âzun Hikmet Ankara «a» baslıSı altında yazmışım dır. Nâzım*m akrabasından olan General A PuH at Cebesoy"un Atarürkle bu busustakı koniTsmalan hakkında blrşeyler yazılmıstır Ben Cebesovla konusmalanmda, ondan bunlan dınlemedım . Yazdığı mektuplarda da (ki bir onemlısi elyansı He Tek Adam esenmın III cildmde ek olarak verilmlştir') Nazım içın gene bır sev eeç mez Nâzım hakkında son çikan bir eserde 'se, AtatOrk'un bu konuda An Fuat Pasa'va Wattıklan. Cebesov'dan naklen veriîmektedır Bu v?zıla'da, AtatOrk o zamankl îçıslen Bakinı Şukrü Kaya"yı ve onun. Pevzı Cakmak üzeıindekı tellnnlerini belirtmektedir Nakillenn dogruluğunda mütereddidim Cunkfl Nânm Ankara'davken, onun lehınde en samımi ve en ısrnrla «conıı san Stikrtl Kaya'vdı Hem bır ev sahibi. h»m Nâzım'm yakmı ve gın?ılen temaslarm içinrte bir lnsan olarak bunu vakmdan bflivorum O za man oturdugomuz ve Cankava'daki ba(t evmdeki gecevı ise untrtamam O eecenm bazı havatta ça hltleri vardır Htüflsa Nftnm, bu topraftın c°<nı Suvdu. Bizim tsriklâl Savaşımm o btivuTc «Mull Mücadele Destanı» ile canlandıran tek kuvvetli saır odur TOrkfve'den avrılacalh eünlere kadar ve serbest kaldıktan sonra temaslanmiz «UrrUl Eğer memlekeri terketmesevdi Sabahattm Ah rmk» gıbi bir öltbnle çiderdl Ama memleket dışında d»va biılmaz hasreti hep m°mlekpt1 oldu MoGkova'da ve <5ış Ulkelerde, eserlertnin sstı^ı ıle ü^tiln bir refah fçmdevdi *ma natta Os'di dar Cezaevıni bile öflüyordu Son toprafiı için ise arrusu Anadolu'nun cıplak bır vennde btr k«y rrprarlıjhnda mpvlg Av«e He Ahmet arasmda RÖmtilmek ve mezanndan da, hlç blr nişan kalmamaktı Olmadı EİEMANUR ARANIYOR yapnnş Denizîi'de elektronîk sanayi dalında \ahnm yapmakta olan şirketimize; a) Mali Işler Mtidürliiğu emrihde çahşh' nlmak ılzere: • Malıyet mulıasebesvıi çok iyi bilen,sevk ve idare yeteneğine sahip en az 3 yıllık tecrubesi buhman yüksek okııl mezunu asker • b) Tekmk Işler Daıresi Başkanlığı erhrin» de çalıştınlmak ılzere: 0 Sanat Enstıtıısu resim veya tesviye bölıımu nıezumı.ccskerliğvd yapmtş,tercılıan tş tecrubesı bıtltman. Muhasebeci Teknik Ressam Sekreter c) Ingüızce te daktılo bılır bayan Emekli Amiralin Düşündürdükleri Bugun bu konuyu şunun lçte seçtim Sayın bır emekli amiralimizden bır mektup aldım. Zarfın ıçmden önce, bu olgun, duygulu ve bellı ki duşunen amıralırmzın nazık bır yazısı çıktı. Sonra da bır mektup Nâzım Hıkmet'in bir mektjbunun kopyası Bu saygılı mektup Nfizun H)kmefe yarasan saf, açık ve onun iç âlemınl olduğu gıbı veren bir özgur fctşılıkle o zaman hayatta bulunan Cumhurbaşkanı Atatürk'e vazılmıştı Gerçi bu mektup evvelce, Ankara'da vayınlanan 3 şubat 1967 tarihli Ybn derglsınde de yayınlanıruştır Ama gine de, her zaman içın önem alınacaktır. 0 Istekhleriıı öz geçmişlerini el yazılan ıle belirtir mektupla veya şahsen Personel ve İdari Işler Müdürliiğilmiize beşvurmalart, duyurulur. ELEKTRİKELEKTRONİK SANAYİ veTİCARET A.$. Saglık Koleji karşısıDenizlı. (Hitıt Ajanr 1J05) 6291 £> bkcmch ^ Yabancı Ulkelerde Çalışanlar Prof. Dr. Faruk EREM • rsan haklannı yenıden tespıt edecek, sımdıye kadar büinenle£ n daha etkıh haie getlrecek, müleUerarası bır metne ihtıyaç vardır tnsan haklarına yenllerınin eklenmesi eskı yenı haklarıa bır sıstem, genel bır gorus içınde tertıbı gereklı hale gelmıştır. Insanlık oyle bır doneme gınnıştır kı, 1789 «tnsan ve Vatandas Haklan Beyannamesiımden, 1948 «lnsan Haklan Evrensel Beyannamesımıden, 1950 «însan Haklan ve Ana Hürrijetlennl Koruma Sozleşmesi»nden bugılne kadar ılân edılen metinler, klâsık metmler halıne gelmls, yeteniz olduklan anlaşılmıştır. Vaktıyle o kadar yapüabflınistl. Halbukl gılnumuz, tnsan haklanmn sınırlarım daha genışletmeyı onleyen engelleri kaidırmış veya azaltmıştır Yenl, daha geraş bır gorüşle bu haklann düzenlenmesl olanaklan artmıs gozükmektedır Artık «Bıçımsel Haklar» halıne gelmış, klâsık insan haklan kavramından «Uluslararası lnsan Haklan», «Uluslann Insan Haklan» (drneğln, kendi dogal kaynaklanna sahıp olmak hakkı kendı sivasal rejımıni özgürce seçebılmek hakkı) bır sıstem halıne gelmek yolundadır. Dıs Ulkelenn hukukçulan bu akımı guçlendlrmek çabasmdadırlar. Biz bu yazımızda, gellsen bu anlayış içinde sadece şu konuya değınmek ıstiyoruz: Kendı yurdunun dısında çalışanlann ınsan haklan tnsan haklan demeçlerinin yayımlandığı tanhlerde «yabancı lsçl» sorunu yoktu. «Yabancı» ıle «Vatandas» arasmdakl fark genışledıkçe bundan «ınsan haklan» zarar gorıir. O halde «Vatandasa ozgü haklar» ile «yabancılann insan haklan» böyle bir anlayıs icınde çözümlenebılir. Gıttaklert Ulkenin ekonomisine büyük katkıda bulunan «yabancı isçi» sorunu bu konuyu daha gerçekçl blr açıdan lncelemeği corunlu kılmıjtır Blr toplumda bazı grup insanlan bazı haklardan yoksun falmacın «ınsan haklaruna aykınlığı kabul edilmelıdır «Yabancalann insan haklan» İle «yabancı işçı» sorununu bırbırınden ayırmak mümkün değıldir. lnsan haklarmm evrenselligl ile yabancı ışçilerln her memlekettekl hukuM statüsünün farklı oluşu izahsız kataaktadır. Yabancı iççintn sendıkalaşması sağlanamamaktadır. Sendlkalar memleketlerlnde yabancı ısçılerden olusan «yedek el eraeğüıni, isçi sorunlanm yonetmek tekelaliğlnden gelen güçlenni azaltıcı etkenlerden saymaktadırlar. El emeğtne rnuhtaç yabancı Olkelerin «isçi politikası» sadece çıkarcılık olçusüne dayanmamahdır, konu insanlararası «işbirlıgı»dir Boylece ölçü çok degişlk olacak «insan haklannda yeni anlayışa» daha uygun sonuçlar verecektir. Bır lnsanın yabancı blr ülkede, örnegin, turist olarak bulunması İle «yabana lşçi» olarak bulunması aynı değıldir. Çoğunlukla üllteler vabancı işçıyi «tecnt» etmek isterler Bunun İçın de alınan her tedbir insan haklannda kısıntı doğurur. Bazı Ulkeler tersıne yabancı işçiyl toplumda entmek, kendılenne maletmek isterler Bu ülkeler artık pek azalmıştır. Her tılkede çalışamayanlann (yaşlılar, çocuklar) sayısı ile çalışanlann toplamı arasındaki oran, ekonomlk (hatta sosyal) degışmelenn gostergesıdır Yabancı ısçi bu oranı değıştırmekte yapay etkenlerden bindır Gittıklerl memleketın «mill! ekonomismne büyuk katkıda bulunanlann, kendılenne daha az yabancı gozd ıle bakılmasını ıstemek haklan kabul edılmelıdır. Şuphesız genel sıyasal seçımlerde «oy hakkı» tanımağa ülkeler hazır degıldir Fakat bar a haklann tanınmasında sakınca gorülemeyecek bir anlayışuı belırlı hale geldıgıni soylevebıhn2 özellıkle «Beledlye seçlmleri»nde yabancı Isçının oy sahibi olması makuldur. Isveç gıbi bazı ülkelertn bunu kabul etmis olması Insanlık adma, «onurlu davranışlamdar. sayılacaktır tnsanlan bır topluluğa kabul edıp, yıne de uzak tutmak anlamsızdır. Aynca «lnsan vakan» ıle de bagdaşamazEğer yabana bir ülkede çalışıp Üretlme katüanlar sadece bir sraç, bir «esya» sayılularsa bundan ınsan haklanmn zarar gormedıği iddıa edüemez. Insanlık anlayısının, «örtülü kölelık» örneğıne donUşecek bir «yabancı isçi» sorununu çözumleyemeyecegınl dusiınemiyoruz. Dığer yönden, «lnsan Haklan Evrensel Beyannamesivnın 23. maddesınde öngorülen «elvensli causma koşuUarı», «eşıt ücret hakkı», «çalışanm kendısme ve ailesıne insanlık haysıyetıne uygun yaşayış sağlaması»nı ıstemek hakkını «yabancı ışçıler» konusunda vuzuha kavuşturacak mılletlerarası kurallara ihtıyaç vardır. «Yabancılann tnsan Haklan» incelenirken «yabancı lşçllerln insan haklan» bütun çalısmaların bnüne alınmalıdtr. lnsan haklannı saptayan metınlere «calısanın yönetime katılması hakkı> eklenmelıdır Bulundugumuz çsğ, onsan emeğı» nın ekonomık ve tıukukl analızmı yapmış, butun ayrıntılan ıle değennl açıklamıştır Sadece ucret odenmesi ıle emeğln fearsılandığını ıddlaya imkân yoktur tsveç, Danımarka gibı baa tllkelenn calısanın yoneüme katılmasını sağlayan kanun hukümlen kabul etmiş olmalarmı lnsan haklanna saygı örneğl saymaktayız. Yönetune katılmanın farklı modelleri olabllir Pakat bunun msan haklan arasına alınması her Ülkede insanlık tdealıne doğru ılerlemeyi çabuklastıracakur Yırminci yözyıl yepveni bir «GOC» olayı ile fcarşılaşmıştır. Bu çöçttn bir özellıgl de hicbir sivasal nedene dayanmamasıdır THkeler arası ekonomik esit<!i7İık çetın sonmlar doğurmaya yonelmıştir «Oçüneıi DUnva» bos bir tenm olmaktan çıktı. Çağdas göç azgelişmişlerin varlıklı Ulkelere sızan kollandır. Pır gun gelecek «yabancı tşçlyı kabul etmemek hakkı» ortadan kalkacaktır «lnsan Haklan» kavramının gelişmesınl önlemek olanağı kabnamıstır. ÜCRETLl DİNLENME HAKKI m nsan varlığını sürdurmeıt i ı ç ı n değer yaratnıak, dpjcn* nı gehştırmeu zorunuadır. Değer yaratmak, blT üretim eyie mını gerektmr. Uretıta yapaiî, değer yaratırken, bir süre sonra jonılmaya baslar. Çabşma iurjsı uzadıkça, çalışnıa csnsıkıa ruteliji kazandıkça, çalısma koşuHan saglık kurallannın dışında uıduk ça, ışın insancol ytuu yitırüUıkve jorgunluk artar. Yorgunluk art tıkça üretım azalır, oyle bır ua gelir kı, artık Lretım durur lnsanın uretımde taketecek guca kalmadıgı zaman, doga yasaları çalışmaja durüurur Bu andan sonra, yenı guçlenn kazaııııması ıçın dinlenme zamamna gerek vardır Kendı ışınde çalışanlar, bu yor gunluklannı dıledıklen aııliıoa ve diledıklen yerlerde geçırebılırler. Üretım araçıarına sahıp olanlar ve baskalanıu çaiıstının lar ıçın de durum degısik de§ıldır. Ama, lşleri bdkımuıaan b<ış kalanna beglı oUJU^ua uinlcn meleri, Ucretb cMnlormiekrl bır sorun olarak surmeklcoır. Emeklerinden btijKa bır gelıı kaynaklan olmayan ıççılerın, me murların ucretiı olarak dınlenmeleri uzun zaman bu haü sa yılmamıştır. Oaha pek yakınıara kadar, dinlenme surelen ıçmde çalışmayan ogretmenlere manşları tam odenrnezoi Ve jnne, bi zım yasalanmızda, ı^çüer ıçm, 1952 yılına kadar ücretlı bır dm lenme hakkı ongorulmemıştl. Bu tur cunlentne l'a.sionı oo37 sa yüı yasa getınyorau. Gerçı, İA36 yıiında yasanın eski ls yasasında kadın ışçıler ıçın bır dınleumeden soz edümektc}se de bu bıt dinlenme değıl, dogLun nedani ıîe ICHJIIT) vücudunun yıpranmasının önünü almak amannı guduyor du. Aslında, bu 1930'larda yaşanan 1593 sayılı genel saglık yasa sının buyruğu ıdı Aynı devletuı kanıu gorevini gorenler İçın, ücretlı hafta dlnlenmesi, genel dinlenme baklan Devlete çalışan Isçılerden 26 yıl önce gerçekleştirümisti. Bu belll bir adaletsızlık oluvordu, tıpta $ımdıkl cumartesi dinlenmelert iş süreleri gibl Devlet lşyerlerinde, kamu görevlisl haftada 40 saat çalışırken işçı 48 saat çalısır. Işçınin çalısma koşullannm çok zaman daha agır oldu^unu soylemeye bile gerek yoktur. Bu gerçeğe rağmen, isçllenn yılhk ücretlı dmlenme haklarma ula şabümelen içm, daha blr süre beklemek gerekıyordu Sadece beklemek degll bflinçlenmek ve haklan alma yontemlenni de öğ renmek gerekıyordu. Yıllık ürretli dinlenme hakkının once 5953 sayılı yasa İle 13 6 1952 gunü gazetecılere arkadan, 6379 sayılı Deniz • tş yasası ıle de gemı adamlanna 10.3 1954 gunü tamnması bır raslantı degıldir îş vasasma bağlı olarak çalışan ışçi kıtlesmın yıllık ücretlı dinlenme haklan, 7467 sayılı yasa ile ancak 1960 yılında düzenlenrmştir Yaklaşık olarak Cumhunyetın kuruluşundan 30 vıl sonra yapüan bu duzenlemelerde kesmlıkle adrlet yoktur Sıyasal ıktıdarlar önce isçılen, gazeted geml adamt, lşçi dıye bolümlere ayırmış bunlardan hangisı ağır basıvorsa önce onlara daha lyi yıllık ücretli dinlenme hakkı getiren yasalar yürürlüge koymuşlar. Yıllık ücretli dinlenme haklan en sonra düzenlenen. tş Yasasına bağlı olarak çalışan lşçılerm, dinlenme süreleri, Stekilerden ayn tutulmustur örnegin: Gazeteciler, en az blr yıl calışmı; olmak fcoşulu ıle vılda 4 hafta, on yıldan çok çalışmışsa 6 hafta yıllık Ücretli dinlenme hakkına sahiptlr (5953/21) Aynca gazetecinin tndeml. aynı gazetedekl hlzmetine göre degil, meslekteid hlzmet rOresine göre hesaplamr. Yılhfc ttcretli dinlenme süresi Denia • î ş yasasında da ayn dü Dahiliye Mütehassısı Doktor Alınacaktır Adet: l Azami kadro derecesi 4 ls puclügü zammı suo n.. Personel Kanıınu hülcümlenne eflre daimi kadroda çalışmaK titevenlerln Karakfty Bankalar Caddesl ünyon Han Kat 3de Personel MUdürlüğümüze müracaatlan. Tel. 49 65 95 G 0 V E N TÜRK AVONtM StGORTA StRKETt GENEL M Ü D D R L O G O ÎŞÇıLERıN YILLIK ÜCRETLİ DİNLENME SÜRELER1Nİ YENıDEN DÜZENLEMEYE ZORUNLUK VARDIR. IŞÇıNıN YAŞI, KIDEMi, İŞYERİ NİTEIİĞİ, BU DÜZENLEMEDE ÖLÇÜ OLMALIDIR. ibrahim TÜRK zenlenmıştir Yasarıtn m 34 hük» u , en az bir yıl çaltsan gemı adamı, yılda bır ay mezuniyete hak kazanır, demektedir. tş yasasına bağlı olan yerlerde çalışan lşçiler ıçm durum çok daha kötüdür. Yılük Ücretli tnn Kanunu; işçınln ışyerine glrdigi gunden baslayarak bir yıl çalıs mış olanlara, yüuîr ucretll dun lenme hakkı tanıycr Mevsuııiık lşlerde calıçan on bınlerce ışyi)i bu haktan yoksun bırakıyorcij. Yasa bir süre sonra, 931 s&>ılı Is Yasası ile yurürlükten kaldınldı. Bu yasanın da yerine 1473 sayılı yürUrlükte bulunan İş i a sası kondu. Ama, yülık ücretli ızınle ilgili nükumler aynen bu yasatarda yer aidı Buna gors, hızmet süresi, bır yıldan beş yıla kadar olanlara 12 gun, beş yü dan fazla on beş yıldan az olan lara 18 gün, on beş yıl ve daha fazla olanlara dj 24 gun ücrutli dinlenme hakkı do*ııyordu. Ayn ca on sekız yâstan Kuçük olan tşçılere de 18 güııden aşagı yüUk ücretli izın verUemezdi. Gazeted ve ^eml adamlan Ue Iş Yasasına bağu yerıerde jausan işçılenn yılhk ücretli dıiılen me haklan karşılaştınlırsa ayrıcalığın hiç blr Ulınvsel nedeni olmadığı kolayhkla görülür Hiç kımse. ışçınin çalısma kosullan nın «gemi adamu «gazeteciudcn basit oldugunu soyleyemez Aynca asıl sorun ve çoiı*me ba ışçıler arasuıaa Jeğllflır. Yorgun lukla orantılı olmayar Uctetli yıllık dinlenme suresındedır Kamu gorevUIennın de bırço* lannın yıllık paralı dınıen.ne surelerl farklıdır Omeğın Ogrct menlenn, yargıçların subaylarnı Bunlardan en az dmleume sureleri, ışçi dlnlerunesmln 45 »nttdır. Bır topluluğvıa Anayasasjıda eşıtlıkten bahseden hukümler var ken, ozel yasalannda, eşıtliK oozulmuşsa, ujgulama ayrıcalıklı İse ve bunu sıyasal ıktidarlar gdr mezlıkten gelıyorlar«a, doğarak olumsuz sonuçlaruan başkblan sorumlu olamaz. tşçllenn, son isverlenndesi çabşma sürelenne bakarak onlara yıllık ücretli dinlenme süesi saptama yöntemi bilimsel bır gerçeği yansıtmadığı gîbi üretim içinde varar sağlayıcı nitelikte bır uygulama değıldir. Aynca bır çok sanayıleşmış ülkeler bu yöntemin yerine, işçınin işçiltkteki kıdemini ya da yaşını, yılhk ücretli dinlenme süresinın saptanmasında temel ilke olarak ele almaktadırlar. Işçılerin, yıllık ticretli dinlen me haklanmn gerçekçl bir vönteme gore düzenlenmemesi sadece bır hukuk sorunu değıldir. Bu sorun önce bir insan sağ'ığı sorunu, sağlıklı yurttaşlar sorunu ve ulusal üretım sorunudur .'rtık hiç kimse Türkıye'de maki nalann üretımdekl verini küçiım seyemez Makinalı üretim ük on ce kapitalist ureöm biçiminde gorulmuştur Kanıtahst, maktnayı uretıme sokmakla uretımı hızlandıntuş, emegın venminı artırmış klrlılık oranını da vuk«eltmısür Gorünurde, makına ısçının yorgunluğunu araltmış ıse de, gerçekte işçıyi sakatlamış ışın msancıl ruteliğı kaybolmuş, ısçi makınanın bir parçası halıne getırılrcış, kendi istemi dışında çalışmak zorunda kalmış, ış ı>e, bır acı kaynağı halıne gelmlstır. Makına. lsçmın vücudunu kendı donüsüne göre harekete zorlamış, ışı yofunlaştırmış cansıkıcı nitelikte ışbolümünü yaratmış, lşçi vücudu Uzerinde, kassal yorgunluk dışında sınirsel vorgunluklar da yaratmıştır Makinanın yarattıgı bu yorgunluk artık kronik bir yorgunluk, 3 5 günde gıdenlecek bır yorgunluk değlldır Sanayi yorgunlugu, tşçınin smlr sısteminın yorgunluğudur. Hrp aynı kalan ve ilgl çekici olmayan bir lştn tekdüzeliğl, işçlnln gördügü lşten kopuk durumda olması sanayi vorgunlugunu çoğaltmaktadır Bu nedenla işçılerin yıllık ücretli dinlenme sürelenni yeniden düzenlemeye zorunluk vardır Bu düzenlemede ölçü olarak lsçinin yasınm, meslekteki tademlnin ele almması, işyerlerinin niteliklerlne göre daha çok dinîendirtd olanaklar saglanması gerekir. tşcinin, işyeri dışına çıkmastnın bir dmlenme olmadığı duşünülerek, dinlenme bakkımn kullanılması için Devlet tarafından gerekll işlemlerin yapılmasına ulusal zorunluk vardır Dinlenme olanaklan saglanmayan lşçllerln dinlenme haklan üzerinde yapılan değlşmeler yeter U degildir Doğal zengınüklen olan bir Ülkede, köy ve kent kahvehanelert dinlenme yeri ola (Basın: 30695) 6393 Et Satın Alınacak Üniversıtemizın 1975 1976 ders yüı Ihtivacı lçin tak> riben 45 ton muhtelif ctns ve kalitede et, kapalı zarf osulü İle satın alınacaktır Etin muhammen bedeli 1400000 TL. teminatı 55750w Bu lşe att şartname Üniversitemlz Satınalma Amlrliflnden 50 TL. bedelle almır En son tefclU verme günü 1551975 saat 10'dur. üniversltemiz 3490 savıli karuna tabi olmayrp ÜMüeyt yapıp yapmamakta serbestur. Tel 65 34 00 223 Boğazlçl Üniversitesl P.R. X. Bebek (Basın: 5808) 6298 CUMAOVASI BELEDiYE Başkanlığından ilan olunur 1 Be'ediyeve lüzumlu 2 adet sehlr ıçl apı otouü» Mtm alınacaktır. 2 Her ikı otobüsün muhammen bedeU L75OJU0/ TL, tiur 3 Geçia temlnao 66J5U. 1T. Ou 4 Bu x$e an teknlk ve özel sartnameler mesal <taat]«rl ıcmde Beledlye Encümen kalemlnde eörüJeOlllı 5 Hosrads vâk) geclkmeler nazan Itlbare alınmaa. 6 î'ısıe 2490 Sa Kanunun îl mad eeregmce vapılaca»ör 7 In&ıc 20ü 1975 çarşamba efinO n a t 10 00'da BelKBv» Encümeıu buzurunda vsDilacalrtır BncürneD thaleyi vapıp vapmamaicta serbestur tlin olunuT (Basın: 30619i 8294 Devlet Kitapları Müdürlüğünden KÂGIT NAKLi KAPALI ZARF USULÜYLE EKSiLTMEYE KONULMUŞTUR Naldl edilecek kafıt mlktan 3500 ton Mohammen Geçicl thale bedeJ temlaat efinfl 1^27.500. S3SIS. Tl£ 1975 thale saatJ 15.00 mas. MANAJANS metinyazarı alacak • "Yazar"Iığı bır tutku olduğu kadar bır dısıplın olarak da goren . • Çe\resındeki dunyayı yaşantıstyla olduğu kadar edebıyatıyla, sınemasıyla, tıyatrosuyla da her gun yenıden oarenmejı seven . • Metın yazarlığının taşıdığı olanaklara ınanan • Genç. Bır yabancı dıle egemen... • Yuksekoğrenımını tamamlamış metin yazarı anyoruz Bu niteliklerı taşıyanların, ozgeçmişlerını ayrıntısı>la bıze jazmalannı bekleri: Devlet Kltaplan Mütedavıl Sermayesi Müdürlügünce Giresun Aksu Seka Fabnkalanndan Istanbul Sultanahmetteki ve Ankara"da Türk Tarih Kurumu Basunevl depolanna kamyonla kâgıt nakli tsi kapalı zarf usulüyle eksıltmeye konulmuştur. fsteklilerin ihaleve çirebilmelerl lçin geçtc) temlnat makbuzlarınj veva banka mehtuplannı tstenılen Kanunl belgelerle birlikte usulüne göre hazıriayacaklan teklıt mefctuplannı en &eç thale günü thale saatinden trtr saar evvelıne kadar Istanbul ^ultanahmet Avasofva MîJzesi arka«ındaki MUdürlulr Komısvon Pa'îkanlıÇına makbuz mukabıll teslım etmelen sarttır Postada vafci gecıkme Kabul eüılmez Şartname beldesiz olarak Müdürluk'en temln edllır. (Basm: 20S37) 6295 Ankara Elektrik Havagazı ve Otobüs işletme Müessesesi Genel Müdürlüğünden Otobüs tşletmesJ Müdürlügünfln telefon santraünın cuaT 116000 (5 nat) olarak degışmlstlr. Duyurulur Ebussuud Cad. 81, Sırkecı Istanbul MANATANS A.S. (Basm: 30960) 629S (Cumhurtyet: 6303)