Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
erkesçe bılınen, yahut bılmmes* gereken bır şejdır kı, devlef gorevlısı, resmi detneçlennde devlet adına fconu$ur Oevlet gorevlısının resmı yazı ve bıldı ılenıu altmtiakı imza da, kendısınm degil de Mındır Örneğın bir genel mudünin, bır valmın bır oakar.'n dılinde ve kaleminde, konuşdn. diıe pelen devlettır H Olaylar ve götiişler mek için, bs;ka sözler arıyacak, ama genelge saklanacaktır Bir Örgütün Öyküsü Çarşı pazarlarda fıyat kontrolü, kalıte kont roîu, bızım eski bır gelenegımızdır. Osmanlı Devjetının bozulmamış gunleıınde, ya kadılar, ja ıhtısap ağalan, çarşılan, pazarlan dolaşır flvfttları kontrol ederler narh korlardı Her venı fethedılen «ehırde de mal orneğın derı ımal eden esnafm DU ımalatmm çeşıtlerı nıtelıklerl defterlere vazılarak kanunnamelere gırerlerdı Cumhunyet de\nnde de çe^ıtlı kontrol ve narh uygulamalan olmu«:tur Genel olarak da devlet bu tesebbuslerın, ıktısadı de%Iet tesekkullen dı(inda, hep«ınde 3renılmıstır Gerçi bir «Ha>at Pahahlığı île Mucadele Teskılitı» iik olarak, 1938'de kuruldu Batı anlamında bır hazırlık yapıldl. l^^ıçrelı Frednk Benham ve Ingılız Lavrens adlannda iki uzman davet edılerek raporları alırd! Bu raporun bır kopya«ım halâ saklanm Çunku kendılerıvle gurlerce suren çalı^malarımız oldu Bu teşkilatın kurulmasına geçıldı C. Bavar Baçbakan ve Ş Kesebır Iktı<=at Bakanı idı Bırtakım tnemur ksdemelerme boğulmadan, Tıcaret Odalarını da harekete getırerek ve vazılı hıç bir rapora dayanmadan, valnız basılı cetvelleri beiırli günlerde doldurup gondermek «eklınde l«leyecek b!r sıstem hazırlandı Yaînız memleketın her sehrınden ve avrı a\n maddelerın oralardaki topt«n perakende fijatlarını gosteren, arna tam gunlennde postava verı'en cetveller merkezdekı jlne basıh cetvellerde derlenıvorlardı Avnı gun de, taşralarla merkezlerdekı toptan perakende cetvelleri bıze, neden ve nerede anormallık olduğunu hemen go«tenyOrdu 1938 de duzenlenen. hatta tecrube derlemeleriae gıren bu yazısız, raporsuz, otomatık ışleyen örgut, eğer bu başlançıçla devam etseydi, hatta deriete de pek yuk olmayan bır orgtlt şiradi, kim bıljr ne kadar geiı^mış oiacaktı Merkez ksdrosunun butun eJemanları, nıhayet ve çoğu daklilo olarak 15 • 20 kadar oiacaktı Ihzarî ışler ve cetvellenn hazırlanması ıle ilk deneme derlemeleri ise, ancak 4 kişı ıle yurutuldu tş bu aşamaya geldikten sonra ve Atatürk'Un ölumu üzerıne, yeni Bakan bu teskilatı, galiba daha sonra yurutmevı duşunmuş oiacaktı Bu vaktln, 34 vıl sonra da olsa, artık gelmıs olmasını temenni edenm. Evet, hayat pahablıgı üe mucadele, bugünkü hs'leri üe, ne vilâvetienn, ne belediyelerın kudret ve vasıtafan ile yürutulebıhr. Hele para fıyatmın durmadan oynatfığı bir ortamda, ıstıkrarlı ve sabit fıyatlar sağlanması haldkaten guçtur. Ama para da, nıhayet bir maldır Onun da fiyatlarının o\nama kanunlan var Ve bu kanunlar ustünde durulabılir. Gerçi is oldukça guçtur. Ama lmkânsız mıdır' Hayır!.. Devlet Adına Konuşmak Şevket Süreyya Aydemir Öfkeli Bir Yâşantı Bır bakanın valıIıU^re yaptlğı bır genflgede ıstedığı ısler, asünda yenne gptnlemeyecek hızmeUerse, ya da ou hizmetler jçm gerekli orgutlenmeler, ıllerde mevcut defıls»" o ?am«n bu teblığı yapan bakan, devlet adına bır buyruk veya taahhudu, gene devlet adına etkısB kılmış sayüabıür örneğm son günlerde r&dyoda bahis konusu edılen boyle bu genelge, bıtde bu bakımdan, bazı tereddütler 7arstıtı!ştır Genelge, Tıcaret Bakanlıguıcs vaJılık.ere gonderılmıştır. Konusu fıyat artışlan ıle m(lcad«.«» »e anormal yukseiışierın onlenmeSdır KciiU ciddıdır. Anormai artışiar, herkesin önuıae cpreyan eden vakıalardır Halkın, nem kfsesı, hem geçımı ve sağlıgı ıle ılg]lıd.r Fazıa olaıak da halkın sınırlen ve ruhı teptolerı gergmdır üugun uçbeş kışmın, bırbırlerını hıç tiiumasalar da bir araya geldıklerı zaınan herkes oüir Ja, ilk açtıklan konu. artaa flvatlaroır Ve bu konular, yıno herkes bılir ki, hıç d« STzlenmeyen sınırlihkierie, hıç çekınıitneyen hdzıer ve jestlerla tartiîiltr. Hele ev ve alie toplantııarjıdaT O halde Turkıyede önemıl olan bunalım, sınırlı rumreler dışında, bJtun ıı seyı saran saurlendıren, ıç alemımızde ofkelere, dışarıya dogru sert tepkilere yol açin bu panalılık ifetıdir Vins herkes gıinlaK y<tşan".sında gCrmektedir M. gittıkge şahlanan haıan gırt ağına sanlan bu artı?, normalln çok u^Mjıdedtr. örneğm bu gazetenm toptancı hal. ıle perakendecı mana'vlar arasmda yaptığı bıt aras'ırma Halde ve on bınlerce kılo oiarak 2 a lıraya satılan domates'n, Beledıye satış crg^üennde 6 b lıraya ve şehrın çeşıtli yerlennde < Slo iir» M arasmda satılmakta oklugudur Bu onemsıı bır ornek gıbı gorulebılir. Ama ne var kı, ılSçU, ayakkabıda, gıyım eşyasında yuıtta, ınşaat malzereesınde, ette, yagda durum, daha da baş dondurucudür. Demek « , teşküaUiziık, kontrol süzluk ve pazarlarda nafcrn oten ınsatsız sorumsuzluk, yaşantımızı semırmektedır. Şu halde, Tıcaret Bakanlığı valılıklere «P»halıUtla s» vaştn, anormai flyat artışlarım onlevın'> dlya bır genelge yayıınlaınakla tam vakt,r<de ve ısabetlı hareket etmıştır değıl mı» Hayır! Sakın nıçın'' Haf tamıı rapörıı KAMBUR BİR KAMBUR GİBl SEVGİD£N VE İLGÎI YOKSUN BIRAKTIÛIMIZ FlKÎR ÖZGÜRLÜ OLMADIKÇ<\ N t SANAYl TüPLUMU HAL GELtRIZ, NE DE ÇAGIN YUZfNE BAKABIUJ Soz. devletındır. Bıldıri, buyuk devletındlr Hele vaat ve taahhtft, hem dpvıe ındsr heın devletı baglar Eğer bu buyrıfc uygulanmazsa, bu vaat yenne getirilrneîSss deviet kendi dıls getırdıkJerınj, kendısı ıcra edemezse bunaa ıtıban sarsılan, haysıyetı yaralanan da, yıne deilet olacaktır Devlet hızmetlerinde tecrlıbeler, stajlar, yetişmeler derulen şevler de, devlet ışlennde devlet adına konusacaklann bu kuralm oncmını, deilet hıyerarsısı ıçınde kaderae kademe kavraması benımsemesı ıçındır 2400 yıl kadar önce Eflâtun, bu kavrayış ve sorumluluk vasfırun, yüksek kademelerüp ıyı benımsenmesı ıçin 50 yaşiu ergınlıgun, natta 55 yaşı gereklı gorujordu. Zamanımızda tşler, daha da onsm kazanıruş ve sorumluluklar artmış olmakla beraber, çagımızd? hızıa. çelışen koşullar ve zaman demlen ua«urun değeri, gu. numuz insanlarına bu kadar genış mr yetişme devresıra sağlayamaz O halde vstaı.d&şlar daha genç vaşlarda sorumluluk alacaklardır Amı, devlet gorevlerır>de kendılennın, ancak sorumlu bır temsılcı oldukiannı, asla unutmavacaklardır. Kaldı ki çağımızda, bu sorurtıluluklara yuk «elış şartlan da değışmıştir Ûraeğjı çağîmızı da, sağ, orta. veya sol butıin demokrasi'erde bır vatandas, devrm sıyası orgutlen ıle seçım usullerınden faydalanarak. bır anda devletın yuksek sorumluluk mevkılerme gelebılmektedır Yıne ornegın kendı kentınde Jcasabasında koyunde, bır gun devlet ıs'erıntîe sorurruululı yuklenecegınj, nutuklar ver.p, eınırler tebiığler imzalsyacagmı hatırına bıle getimejen, şu veva bu meslekten bın bır cun kendıru buden bır Bakaniigm oaşınaa buıfibı.mfcKtedır Vs da bır parlamentoaa kanun yapıcısı oiarak şo veya bu kanunun, haflc ıçm tyı v«ya fena oldu*u go rusunu savunmaktadır. Kanunmra oy vertnektedır. Ama bürün btmlar, hele yüksek kadpmede söz ve imza sahibi olanlann, bu soa ve ımzalan ıle, kendılennl degıl, devletı oagladıklan, gerçegım ve buna dıkkat edilmesı gereklerını değıştırmez Bu gerekler, hem üalka karsı olan vaat ve tsahhütlerde, hem de, devlet orgüttinün daha alt kadnnelertne meseiî bakanlıklardan \alılıklere yapılan teblıgatta da böyledir. Bunu daha açık soyleyeUm. Sadun TANJ! 6 Saklanacak Genelge Evet, Tıcaret Bakanı veja Bakanhjı altına resmı ımzayı da ko\ar»k, eranıu, tebhğıni yayımlamı^tır. Varlfesinı yaptıgına inamr. Bir vızıle kı aslmâa ve aynı zamanda, h«lka karçı da bır taahhuttur: « Ben fıy»uar l$mi ele «Idım, y«santınızı hafıfletecek tedbirler «lscağ:rn> dıye Amı valihklerde de bır gerçek v«r: lllerd* bu ışle ugraşacak, temel malıyetler!, satı? masraflannı. satış fl>atlannı kontrol edecek, ne orgut, ne de eleman vardır Beledıvelerın ise halı malum Kaldı td onların da kanunu, kendılerıne her ihtıvaç maddesının fıvat kontrolü \etklsinı vMinez. Hem verseydl de ne oUc«ktı MT Fıvat kontrolü, çok kannasık, çok çtpraşık ve ajnı zamanda sınırlan beledıye ve il sınırlan lie cevrüi olmavan, onlan «jaa bir iktısad! denetım isıdır Dusunulmeli ki. yalnız et gıbi bir ihtıyaç maddesi bıle, ureticlmn elınden perakendecı kasaplara varabılmek ıçjn, yedi, bazen de dokuz defa el de,ğı$ünr. Bu bır pazar labırentıdir. Bu değiîtırmelerln sınırlan Jse, Bajkale, Alıdağ ve Ağrı daglarından Istaobul mezbahasına kadar uzanır. Bu tflr örnekleri, butua valilıkler. butun belediveler için ve bütun İhtıyaç maddeleri üzerınde izleyebılıriz. Kaldı ki, bır de omeğın motorlu tasıtlar, demır ve benzen ıthal mâlları gıbi, dunya pazarlarından gelen maddeler var lllerdeki kalem memurlan, va da beledıyelerio zabıt« mensuplan zaı, bu karm«sık niıımı kontrol edıp, ügilılere, fıvatjar ?u olacak diyecekler? Gerçi iller, Ticaret Bakanının genelgesını, elbette ki alacaklardır. Gelen genelgeyı «Vande • Gelen evrak» deftenne ka>dedıp numara vereceklerdır. Sonra bu yazı da, obur > • & zılar arasmda Valıye lunulacaktır. Vali ise, bu genelgenın altına «Dosyasınd» ıaklan«ın» deme üzel kanun çalıyormus adam Geç vakte kadar m flrlerıne bır musiki zi>3fetı çekmış Biz komşular dlnledık evlennızde dıyor Rauf Mutluav Hatta m fjrlenjle kapı onunde vedalaşmasını bıle duvmuşlar, tılmış gece ve kalkılraış kı sabah kanun çalan adam y ölmus. Genç, sıhhatlı, nesell bır ınsandı dr, or Rauf Boyle havatın içınde, varınları ertesl gunü, bır saat sonra^ını ıunurken blrdenbıre kayboluveren dı f lar, tanıdıklar (ıatırlandı bır bır Canları sıkı'mış, kaı koca «anemasa gıdehm d^mısler, adam ınmiş aşağı otoı bılı hazır etmeğe hanıra elektrıkleri sondüruyor, sö bır etrafı gozden geçırıvormus, ınmış ki aşağıja, dırel jonun ba«ında kocası ovle yığılmış kalmış, bır daha sı mava gıdemıvecek Yaşam Denen Gök,.: Kemal Tahir öyle olmadı mı dedl Bauf. Ayakta, el nm cebımde, havatın ne kad"ar kavgan, zaptedılmez, cı gıbi oynak bır jey oldugu duşunceme ta^ılı, geceleri ' tarken sabah uyanamıvacakmiMm gıbi bır hısle nasıl < cuklarırmn odalanna gınp onlan optuğumü itlraf ett Mutluav'a Sapa«ağlamd'k Geride kalan yıllann zevki bıle varamamıştık umut onumuzdeki yıllardaydı. Dt madan planlar yapıyor, duşler göruvor, o gazaz reklimı dakı sarkı gibı, havatın gerçek tadını veni yenı alıvt tfuk Ama hıç habersiz, belırtısız ka>ıveri\ordu ınsanoğ \aşam denen gokte Yok olmanın, artık jaşamaman huznu içımızdejdl Ölümün Senfonisi.. Kıtaplarından birini bitirmiş, bastırmıştı Rauf 100 s ruda çağdaş Turk edebıvatının hazınelerıni açıjordu ok yucuja. Okullar o gun tatıl olmustu Artık «abahları de fılân da voktu Nasıl rahatladım bilsen dedi. Şoyle hesaı ladık gerije doğru. tkimiz rfe otuz yıldır çalışıyorduk matbsalarda duzeltmeler vaparak para kazanmağa başl mıstı. Ben vardımcı ögretmenlikler yapardım İlk gençî ğın mutluluklanndan aldığımız, sadaka gıbıydı Yaşamı engellerini yara yara bır yere gelıyordun ve olumun seı fonısi kulaklarmda. Duvarlar Arasmda.. Çetın Altan demisti kı bana «Mfimknn defıl dova» lar arannda dösüncevi bir noktava toplayıp cıddi bir ça lısma vapmak. Ancak küçuk tercumelfr vapıyor, hafı kannlar üzerinde bir fevler vazabılıvorum Insan müthı bir ırerilim içinde kalıvor hapıvanede..» Bir gun önceydi Onu, Do»anı, Seçkini kısaca gorebıl mistık Onlann vardıklan ver b:r hapisanevdi Hepsi d < bılırlerdi yasamın tadını herkese tattırmak isterlerriı Yenıden, duvarlann arkasmdan hayata dondukleri zaman ömrun vaşanan ve VB?anmavan vıllannı tarta tarta yurü yecekleri yol nereye vanrdı, bıllnmezdı. VURÜN KEMALÎSTLERE OKTAV AKBAL Evet Hayır AFFIN PSIKO SOSYAL YONU > • • I C »»Jfc aresizllk, ezılmifhk ve korku içınde tekrar size van< l l l a vorum. Bu Ataturk Ünl\ersıtesı çekılmez hale geldi. TT Buracfa aılelerınden uzak, çoğu burs almak ıçın gelmıs ırkadaşlanz. Korkmayanlarımız derslerde bır arada olabilivoruz. Acaba Mustafa Kemal bir gun kendısını gerçekten anayan, ilkelerıne ınanan gençlenn boyle bır duruma duşeceğını iusunmüş muydu? Diyoru* ki haklıyız. Bız korkmayız. Hıç ieğılse korkmamalivız. Ata'mız bue guvendı Fakat korkutu'orlar Biz de insanız nıhavet Kemahst çızgıden «apmajacal ız . Gene de bır şey yapamıvoruz. Yapmalıvız, savunmalıvız run ılkelennı, demeyi yurekten istıyoruz, ama cehaiete, kaan va dla dayaktan olmek, soğuktan donmak gerekır. Sahte iılhvetçıler anarjı^tlerfe mucadele edıvqrj»f» dıve ^oa^tlerınl akmavan bizleri en kötü muamelelere layık goruvorlar. Kime nlatacağız bu dertlerı7 Korkudan gece sehre çıkamıjoruz ızım gerçekten Atatürkçu olduğumuzu »nlayacak kımseler erde' Kemalıst ılkeler yururlükteyse niye bizi koruyan yokT iliyorum bu sorulara yanıt bulmak zor. Korkunç bır baskı ve taturk dusmanlannın mftddi ve manevl saldırılanna daha ızla davanmak fızık kanunlarına ter» duşer. Kısaca, bır uni»rsıte hep bojle mi gideCek' l^ajıklik yok edılmış, çağdas duInce rehır sayılıyor burda Hıç arkası olmayan bir «vuç Ataırkçu. Çaresu, asık suratlı, hor görülen, dayak yiyen „ Ne acak* Ata'mızın sozunü tutamavacak mıyızî Onun cumhuyetine hakaret edilmesine, bu tur davranışlann her gun biz daha artroasına daha ne zamana kadar goz yumulacak?» Bu durnmda i;te Kemalist gençIİk, bu durumda! Kım tirdi onlan bu duruma, bu korkulu, bu fîrkek, bu yılmıs, kılmış, ezilmis hale? Bfz getirdık, siz getirtflniz, genç kuşakn Kemalist ilkelerin onetnıni, yücelı|ini, yarannı anlatak ögreten benimsetenler geördi. Sonr* da onlan yapayalnız rakanlar gericiligin karyısmda, saha kalkmış karsı devnmerın onünde «Ne bıçım gençlık böyle> diyenlerinlz varsa vazgeçslnler sozden Gençlerımızi oylesine suçladık, 6ylesıne yerdik, ö y ıne sindirdik ki' Am« hangi gençlen? Kemalizmin ılkeleıc inanan, çağdaj «orunlara eğüen. okuyan, duşünen gençi basküarîa, koca koca sozlerle yıldırchk saşkına çevirdık. nç mı, devriıncl mi, Kemalıst ılkeier sözü mü ediyor, aşırı 'cı goruslere karsı mı çıkıyor, layıklik, halkçılık, rfemokrasi diyor, 27 Mayıs'ı mı savunuvor, Ataturk'ün Buyük Soylev'd sozlerine, Bursa Söylevındeki öğütlerlne uymak mı ısti", Umaml TCrkiye Cumhuriyetını ortaçag karanhğına sudemek ısteyenlenn ba» duşmanıdır boyle gençler! En ucuz , en kolay yol hangısı? Anarşıst, komünist mı demek, oyse sorun kalmamıstırl Lekelersin, izi kalır. Daha daha ülz«a yol kesersın, >atakhane basarsın, dersten atar«ın, yaşahakkı tanımazsm, birtakım devnm du^manı, Ataturk duşnı sözüm ona <hoes»lar tfa ssna destek ohırsa yol goste•e Erzurum Ataturk Onıversitesi Kemalıst gençlığm kıyıldı3ir >er mı oldu' Yukardakı satırlar acı bır çığlıktır. Yalnız mı? Kemahst gençlığın günden güne çaresız bır umutsuzbaUğına gomulduğunun belırüsıdır Dıyeceksinız Kemalıst çler bırleşsın, karşı çıksınlar o >akası rozetlılere, o devnm manlanna, o fasfst 6zentıdlerine Yok \ok, Kemalist devcıîer o zaman vasalan görürler kar«ilannda Bır takım vankorkulan, kuskulan bulurlar Devrımc) guçler sınımştır. eteler, yaaarlar, ajdıniar bılım adamian, Atatürkçu pohcılar ses çıksramaz hale gelmiştır, geÜnJmlstfr Bır ca^ı mı kaynatılmaktadır yurdun her yenntfe Bir cadı avı sürulmektedır turlu yollarla. övlevse \oksul, parasız, aç gucgenç insanlanmız bunca baskıya, bunca örgute, bunca allmış, bunca gozu donmus genç yaslılara nasıl tau°9i koyar, nasıl dayansınlar, nasıl ezılmeMnler, nasıl jıkılmasınErzarnm'daki bir ünıversıte ögrencısinden ald ğım bu tubn yetkılı kiMİenn okumasını ıstenm Cumhurbaskarı, akan, Genel Kurmav Baskanı Muhalefet partısı lıderı, ssorler, avdınlar Bu topiumda ağıriığı olan kısıler, güçDıllerınden, kalemlennden Ataturk sozcugunu rfuşurmeEr Işte. Ataturk'ün ilkelerıne ınanan, onlan yaşatmak isa gençlenn halı1 Bu cad) kazanları daha ne kadar kavacak, kavnatılmasına soz vumuiacak daha ne kadar zaAtaturk devnmıne «kars'> c kan kara guçler Turkıve'de dumana katacak daha ne kariar zaman Kemalıst gençuçlanacak lekelenecek'» Kım verecek bu sorularm yamtıun verecek? ok kısı cezaevleruü merak eder. Akıl hastanelerini merak edenler de bır o kadar vardır. Dunva ıçınde bırer dunjadır her ıkı kurum Çeşıtli yonlerıyle bırbirlerıne benzerler Kapalı duvarlar ötesınde yıllannı tüketen ınsanlar, kendı kuçuk evrenlennl yasarlar Her iki yerde de fegürluk başkalarınm elındedir. Her ıkı yerin de amacı, topluma vararlı ve sağhklı kişiler kazandtrmaktır Her ıki kurum, bunda ne denh venmli ve basarılı ise, topluma o denh vararlı ve o denli hede&ne ulasmıs sayılır. ^Ğörmeye deger cezaevleff vi akıl hastanelerıni CezaeVIerındekr ler, toplumdan uzak, bsfaîfernîda yabanıl bır urkeklığın tedırglnlığı okunan kışılerdır. Bunlar her olaydan bır yargıya vannak yetılermı gelıstırmışlerdır Çoğu kez sonunda umudun parladığı, gerçeğe yakm yargılardır bunlar. Akıl hastanesındekiler de toplumdan uzak, yalnızlığın acısı içınde ya tannsal bir yüceliiın, y« da bitik bir tükeruklığın arasmda, renk renk. çeşıt çeşıt msanlardır. Her ıki ırrup da yazgı diy» kolayca adlandırdığımız örtülerinın altında. toplumsal bu? hançerle yaralıdırlar ve bunun bılincınde değüdirler. Akü hastalarının ortaya çıkısında. çevre faktoril, son yıllann tutarlı savlarından biridır Suçlarda çevre etkenlerinl ise bırkaç örnekle görelim. AF, BİREYİN KAZANILMASINI SAĞLIYORSA, TOPLUM, BU YOLDAN KENDİNİ KAZANIYOR; KENDİNE YARARLI OLUYOR DEMEKTİR. Dr. Haydar DÜMEN mesıni bekliyorlard]. Şırodı kendıtnızı bu adamların yenne koyalım. şo>ıe bır benzetme yapaluri" DıyelfliriCt,*"Wrt~geldı bahçemıze temel kazıp bın^a jAR m a ya kalktı Engel orntaya Çalışırız Ya tıizel bır kuruma başvurur ya da gUcümdzU ortaja koyariz. Tüael kurum yıllarca bır sonuç sa^lamaKsa, duruma hıç kımse goz yumaraaz re kendınçe tw ugraş:ya gırpr. Bunun sonunda dovus, sosyal ve psıkolojik frpne gore de cınayet oîur. B6vle Wr cınayette ya da suçta salt kısivi cezalandırmak sorun defıl, arkada (backgraud) baska suçluiar vardır. Bunun için her suçta, toplumun da payı vardır dıyebılırıs. Ayoı cezaevında sözunü ettitımız kırk hukümJünün, 17'sınıa okuma yazması yoktu 13'ü ancak okuma yazma bıliyordu 10 u ise ükokulu bıtırmıştı (yanı dortte bırı). 36 hükümlü, arkadaşları arasmda ve cezaevı yonetıcılenne gore iyı kımlığe sahıptıler. Dordü ise normal dav ranış gostermıyordu. Akıl hastalan vaptıktanndan sorumlu değıldırler Ama toplurnda ellennı kollanm sallayarak da dolaşamazlar Hastslıklsn göçehe dek bır basfahede tedavı gorilrler Bu hastalıfın yükledıği bir 70runluluktırr Amaç kısa sürede tedavı edılmelen, topluma gen venlmelerıdir. tvı olmus bır hastayı ıçende tutmak acımasız, topluma ve Mşiye »• rarh bır davranıştır Hoyratça Ama bilınen, anlasılan, görülen, nerede ne zaman nasıl bıteceği ke«tinlmeyen yaşama hakkınm hoyratça nırpalandıgı idi. Ne güzel anlatıvordu Necatı Tosuner. tkı Gun adlı hıkâyesinde bu h'.rpalanışı. Sakat bır genç sevemez, duyamaz, duşunemez isteyernez sanıvorlardı Mutluluğun yasayan herkese anasının ak sutü gıbi helâl olduğunu bılmiyoıiardı Insanlan. saplandıklan değer hukumlennden, lnanclardan. vargılardan çekıp almak duşünc* ve duvgudaki asıl tn^anı aramak. bulmak fırsatır.ı tanımıyorlard^ Kambur, topa! sakat olmak blzım kusuruinuz muvdtı' Ama çftg öışp bir kafa. seumestau büroajfgp bir yurek bızım esprirajz oldu£ı> haltie.~tmşgprptnrfi *w> suzda. Necmti'nİB «Ka^ıbnr» undaki sakat «snç «dsrnlarta,' cezalandırdıgımız kafalar ve vurekler bır gerçeğl orta>a kovuyordu. Hayata gereken değeri vermlyoruz. Anayasanın Kolları Hayata gereken degen verseydlk, şu kadar yözvtldır 5z«!ür bir çıçek gıbl büvümesine olanak hazırlamadıâımız düsün ve sanat havatımızı 1981 Anayasasının koruyucu kollarından çekıp almazdık Bir kambur gibl sevgiden v e ilgıden yoksun bıraktığımız fıkir özgurlugü olmadıkça ne sanayl toplumu haline (elirlz, ne de çağın yuzüne bakabilinz. SAGLIK VE SOSYAL YARD1M BAKAlSLlĞllSDAN Yazılmamış Yasalar Her kısı, toplumun koşullandırmalanyle o topluma uyar Boylece kışı, topram benımsemelerını yansıtan ılert dereoede gelışmış, elektronık bir makmadır (sıbernetık ekolün gonişU). Dstelık her kışının ruhsal durumu tartısmaja değer Ve kışılenn davranıslannda, analiz sentezlennde o makineleriD yspsn cılarırun da rolü ve sorumlulukla rı vardır Ustelık yapımcılann jarattığı makınava başka dünyanın baska ülkelerın yasa ve yontemlennl uygular ve tra yasalardan o makmayı habersız kılarsamz makına yanılır Yanıldiğında da makınavı kırmak akılcı bır davranıs defıldir Tıpkı akıl boruîduğunda yanlıj yapınca kişıyi yoketmek gıbi Töpi'um yasalan hep kâgıtlarda vazılanlar değıldır Toplumu vOneten yazılmamış yasalar da vardır Bu vasalann geleceğe donük, çagda? yaşama uvgun bıçımde «xınmıs olmalan gerekır Bır cezaevine girdiğinlzde (bir ikisi dısında) ilk ba; kaldınn»nız insana b3yle işleuıtn yapılamayacagidır Çeşıtli kestmlerAn, çeşitlı kültürden klstterln, yanyana gelmesiyle hiyerarclk bir toplum ve bunun aomıeu bır krallık kurulmuştur kmhn duvarlann Ctesınde Ba krallık, ekonomık ve kol gücüne dayalıdır. Ağasal bır zıhnivet ortamında yetıstnts, bagımh, güçsüz kişilerin, sıkı »İıılı, i r tutaa ve aldatmayan (ihanet etmeyeo) örgütüyle guçlenir Dıstan denetira! kolay degıldir. Kendl ymsalan vardır Kumar, haraç, «»• rar, oğlaocılık ve köleliğ* dek varan sömürü, çıkarcilann güçlülerin yaranna isler durur. Katı duvarlar blrçok aeılar gıbl bunlan da yansıtmadan yutar. İLÂN 1 Bakanlıgımız tarafından 6248 savılı Kanun gereglnce dıj memleketlerden asaftda belırtilen muhtelıf cıns ası ithal edilecektır 2 Satın aJınacak olan bu ih'jyaçlsrl* llgill teknik ve idarî sartnameler Istanbul ve tzmır Saglık MüdörluklerİDden, Ankara'da Bakanlıgımız Donatım Genel MSdurlügCnden bedel<ız olarak temın edilir 3 Sartnameler numaralanmıştır Venlecek olan teklil zarflan üzerıne malzemenın tsmı yazıldigı gıbl kaç numaralı sartnameye ait tekllt oldugu belırtileoeknr Bu hususlan belırtmeyen firma tekliflert nazar» «lınmaz 4 Sartname taleblnde bulunan tirmalar mümessılllk belsesi ibraz etmek suretiyle birer dtlekçe tle muracaat etmelerı lâzımdır Mümessılllk belgesi ibrat edemeyen firmalara sartname verümez. 5 fhaleyl kazanan ffrm» fle bir protokol yapılacaktır. Bu protokojun noter ve pul masraflan rirmava ait olaeaktır 6 Venlen teküflerde malzemenia FüB CF v« CÎF Istanbul bedellerl avrı avrı gostenlecektlr. 7 Ası teklıflen CÎF EsenboJ» Havalimanı olarak jap*lacaktır. 8 thale>i alan flrmalardan mal bedeli fizerinden VtlO nıspetınde suresız bır Kontrgarantt mektubu alınacaktır Kontrgaranfi mefctubuna vermekten ımtioa eden tirmanın Ihaie^ı feshedilecek ve tnalzeme batka bir Ormadaa alınacakt;r 9 Alınan teklifler taahhüdu tazammua etnez. 10 Bakanlık dıledijı »aroan malzemeyi ahp âimam«kta serbesttır 11 Postada vakl gecikmeler nazara almmaz 12 En son teküf verm» 25/6/1973 gunü saat 17iWye kadardır. a) 500 000 Ooz Kızamık asıaı. ' b) IJOOOMO Ooı Üçiü karma c) 4 00d00UDoz Polio Trivelan «jın Ç) 2 0P0CO0 Dor Poho Monovalan «fin. d) 500 000 0oz BCG (Basm 1S24T) «95 Toplumun Zorlaması Dogu illerinîn büyCac bir CTMevmde yaptıgımız bır araştırmada, onbeş yılın üzerınde hüküm pymiş kırk hükümlunün suç nedenleri, yüzde oroz beş cm«el olaylar, yurde yirmı sektz toprak anlaçmazlıklan, yuzde onbir dolavlannda da ksn davasıvdı Cuısel nedenle ıkı kışı olduren adamı sık =ık ansırım Son derece babavanı ağır başlı savgılı karsi'indakme urküntü değıl guven veren brnek Bzellıkte bır Anadolu çocuâuvdu Çocusu olmadığı ıcın karısın'n ıznıvle ıkıncı kez evlen mıstı fkıncı kansı bir sfire sonra ba'ka bır adama kaçmca, bır namu« scnımı çokuverm"tı ustune Nıkâhlı olup olmadıfı önem lı degıldı Etme hedenine ve namu^una «ahıp olduğu kadını sım dı bir ba<;kasınındı Bunu yutmak kaldirmak kolav değfldl. Tum yaşammca «bovnuzlu» olacak ve cocuklarına bu ağır mırssı bırakseaktı Günlerce el Jçıne çıkamamıştı tfcı şevden bîrmı seçmek zorundavdı Ya bu ezıcı kuçuk düsurücü yaşamı benimsemek va da olmek tntıhar defiidı toDİumun dı'esı Namusunu kurtarmssıvd». Öldürmek gerekıyordtı Bunu yaptığında icîam olacaâını bıhvordu Bıle bıle gırtı, adamı tarlasmda kadını evınde oldürd" Ellennın kanıyla savcılıfcı teslim oldu Bır dunrroada karara bağlandı davssı Ya«=am bovu cezaevınde kaUcaktı tçten llgi •e güvenilir tavrı. varRiÇİan v etkflemıs olmalrvdı. Hafifletıci nedenler bulmuslar fdam karan vermpmıslerdı Beklennyordu bunu Sevindi. Cezaevinde de olsa vaşamak çuzel şeydı ö«telık n» nrusonn kurtsrrmş olarak. Bu cmayette toplum yasa v« torelennm de elı kans bulanmıs tı Savaşta, elıne süngli verıp duşmanı oldur emrıne uyarak, Sidtirmev) kutsal bır vasayl» orruTİar.diran kışıden synmı yoytu Tcmhnnun shlâk ve manevî değerlenne uymusfu Toplum varçılarina gore ıyı venşmış kışı olmasıydı oaşta suçıi, Toprak anJaşmazlıklanndaT doeaT suçtarda ise ftır başka gerçek sınsıce pızlıdpn çı?lıyo kışı'eri suça ttıyordu Topraiı anlaşmaziıklanna bakan ikı mah kemedı»n binrtde üç niın Ostttnrte birıkmi^ davı» dosvnM S87 <d* 774 aile ssbırla Oc nldır vUce TÜRKİYE EMLAK KREDİ BANKASINDAN DUYURULMUŞTUR Bankamızin Iıtanbul Vatan Caddedndt etürmlj oldugu dalrelerin satısı dolayısıyl» pesinat kabulüU» baslanmıştır. Sattalannuz, t»mamı peain veya °/o25'i peşln, kalaaı 30 vılda «denmek özere Kredllt olarak vapılacaktır. Pesfn kabulünd» Ittanbnl Vatan Caddesl Ş » bemiz cörevlendlrflmiftlr. Bilgl lçla bütün Şubelerimiı emrlnlzdedir. İ L  N 1:500 TON MAMÛL VE 1.000 TON KIRPINTI KÂOIT NAKLETTİRİLECEKTİR. Türkiye Selüloz ve Kâğıt Fabrikaları İşletmeleri Genel Müdürlüğünden İZMİT 1 îzvnit'ten Ankara Buro Mfldürlıiğumüz depolarına yılda ortalama 1 500 ton muhtelıf cıns mamül kağıt ıle Ankara Buro Mudurlujumüz depolarından hmit'e rtlâa ortalama 1000 ton kırpıntı kâgıt karayolu iJe naklettırllecektır 2 Ihale 20 Haziran 1973 Çarsamba «ÛDÜ saat 14 OO'de Te»ekkul Merkezinde kapalı zarf usulü ile yapılacaktır 3 Bu ise ait sartname; a) Ankara Yenısehir Selânik Caddesi No: 5'dekl SEKA ANKARA Buro MtıdıirluSumüzden, b) îstanbulfŞıshane Refık Sıydam Cmdded Haliç Apartmanı Vo }3 Kat ] Dnire 3'dekı Alım • Satım Müdürlügümâz Alım "Npflıihnrfen c) îzmir 27 Mayjs Alanı Gumrük îs Hanı Kat 3'deki AlımSatın" Mudörlögumüıden, d) tzmlt'te tesekkülumüz Nakllyat ŞefMJİrden. bedelsiz olar ık alınabiHr 4 TeçekkulumOz ^rttırma ve Eksfitsae Ktnununa bafh olmavıp Ihalevi kısmeo veva tamamen vapıp yapmamakta veva dılerilSine \apmakta tamamen »erbestttr. Yerîne Getiremiyorsak.. Oysa eezaevleri düzeltma (ıılah) kurumlandır. Düzelroîs Idsilerl cezaevtade tutmak topluma ve kişiye zararlı bir davraniştır Duzeltme Dke«inl yerine getlremlvorsak cezaevlerinin İazla anlamı yok demektir. Düzelml?, gerçegi dogruya daha iyi öğrenmis bir kişinln cezaevinde kalması, geçmUtekl suçunun faturasinı ödemesi yöniınden gereklldlr Ne var ki, bizim cezaevlerindeld «ucltılanmızın coŞu profesyonei dejü amatordür Affetroe, bir bakıma Mslnin va da kurumun kendini bafıslamasıdir. Klşi ya da toplum, hiç ozflrjflz Ite, ba kez bagıslama vücellglnln ve bilgeHÇinln doruğunda demektlr. Haneisl ohırsa oltun. af btrevin kazanılmafını saSIıvorsa, topTum bövlere (Basm: 16115) 4194 Bayan Memur Alınacaktır Ba?ıntidürlüfümüî Şeüinerarası Içtecme MikttirrCgttod* beş 50 adet ve üende boşailacak mermzr kadroumnın dokturntm*smı teminen 22^1973 gılnü saat 14.uCde vapusntk cn kazananlar arasında yeten Kadar eleman Mınftcakör. Aşağıdakj sarUaja bara olanlann sınava girebumeien nttfus cüzdam diplotna ve tm adet totogrsfl» btrVkte « 21^.1973 tttnrii mesai biömlne kadar Cra»reaep* Vı'dH Posta Caddesmdeki Personel aernsunl» mürac&atıan (bahreo) üan olunur. fBUETON rabzon Belediye Baskanlığından I îskenderpaşa Mahaleslnde Betedlyttntee ait Sümer Slası, tanzım edüen keşfl mucıbi fennt ve idari şartnaınelerl ğınce 172 844 40 lira tnuhamıncn bedelle ve fcapsh zarf usuJe ısBtma ve havaJandırma te<;ısatı «rap'i î Geçici temınaü 9^82^5 Itradır. I Eksıltme 22 61S73 Cuma gılnO saat 15 00'de Belediye Imemnde vapılacagîndan talıplilerin usulüne uygun hazır»klan kapaJı zarnannı ıhale saatfnden 1 saat öncesine »r Beledıye Başkanlığıns vernjeler S3rt'ir Bu eksıltrneve aıt sartname hergun mesa; saatlen da de Beledne Yaza îşleri Mudurlıigunde goıuJebîleceğı gıbl enJerın adres'erıne de EönrienJebılır Postada vakı geci^aneler dıkkate aiıamayacskur. Cev fıv et ılân olunur (Basm 16521) 4197 CG ŞARTLARt I Enaz Ortaokul mezurra olmak, i Herhanjçi bir tahsıl müessesesı ile üıskıat bulunmaoıak, S 18 yastndan fcflçük 35 vasmdan Oüyıik oUTiamt» 4 Vüeutça gozle gönilür bir sakatlıgı butınumsmafc 5 ~ Herhaagı bır tesekktilde çaiışır ve caiısıp amüms ounamak 6 Sahsen muracaat etmiyenlerin di5ckç3Jenne ««v«p »erllmeyecektir.