Catalog

CUMHURÎYET 16 Şubat 1973 , İİNÜİ ObMiMU TOKADiMiH İKİH^bİKİ S Ü fr FATLATTI biHiı &küMÜı Z0&8AUK... Y T E K ' PA SAı4A CıöMEÛtfZ. 7 AllAHlM SIS IÇINDE BEHZAT AY'IN ROMANI 36 Lokantaya heaâz birka; kisi geltnisti. KenfflerİBdea uzakta «turtukları ıçın konuşulanlan duymuyorUrdı. YıUJen d« bafka yona dönfik otd»J<tt içın gormuyorlardı da .. Kaftvetenni ıçerlerken, Besım, muthi» üzönfculu ttU. Pısoıandı. SevU'in boyle olacağını hiç duş*mrnen«ı?U. DaJta once ıçtıklerinde, Sevll, d*ha çok içtıgi hald», boyle olmamıştı .. cŞrmdı ttasü gotureceğiaa» dıy« dujünuyordu Sewtt: «Ohhh' Kahve ne güzel,> dlye mınldant* yordu. Besim: «Kahve lyi geldl ml?» dlye »ordu, konoyu îyı gedi Bir söre gofna lokantadeA ç Yolooihtk, âobnos ve «totmsterhı sıkıntılı olaeağı ?çm, bonHy» trem «e gıtmejr» karar verdıUr. ÎStesyona kadar kolkola gelnu«l«rdi. Onc«. HaydarpBşa • Knrtatan ekspı*» hula gelıp «eçtı,. Doguy» dogrn «kıp gıdıyoniu, duduğunu tarçsı hmçm «*Hwwrek.. B«ı dakıka » B r bano La Iıy8 trecı geldı Yolco o kadar *zdı ki, bir •kampartunanda 1 ı»|tı «;• kaldılar. Tren hareket ««aaifti. Sanki çevrelerinde bir ıpk seiı afayordu™ Uzakta Adalar ptnl pınldı Besım, Kartelaa'dakı bir geceyi, bir de bu geoeyi doşuauyordu. Sevıi, başıru Besun'ut omuzuna dayamıj, aarka mırıldaıuyordu™ Haydarpaşa Ganna girerleıken, Besim, îSevü'e haber vermek içm: «Haydarpaşa garında 1941 baharında . > dedl. Sevfl: «Oku Bes, okul> d«U. Besmt, ıçındcn«Yanı otuı yıl anca.. > diy« düfimdü. Tren durmuftu. t  ' Hava nemlıydi, Istanbul au ıçındeydı Elele deou kıyuına yürüdüler. Demz balık kokuyordu, yosun kokuyordu. Besim, denıze eğilip, mendilinl deniz Euyuna baiırdı Sevıl'ın yanma gelip, ıslak mendllinı, Sevıl'ın alnında, yanaklannda gezdlrdi, bir yandan operek . Bır sure, omuz omuza ayakta bekledılerj d*lgalann uğultuaunu dinllytrtk. Sonra Kadikoy'* doînı yurudOler.. xn Besım, gec« evint geldığinde, Pervin vt arkadafUnndan fiasan'ı, k«ndmı beklıyorlar buldu Bır sure şuradan buradan konuftular.. KMrın, daha çok beklemey* aabrademiyerak: «Sızın yanınızda K>ylüyorum,> dedi. <Bu gacc cvden ya o çıkar ya ben'» Besım, gunlerdır kaçıyordtl tartl?madan, tatı u durumlardan Bunun içın «esmı çıkarmadı. Pervin'le Hasaru Nesrin'e ne •Oylediltn* inandıramadılar. En sonunda gitmek uzer* kalkmiilardı. Nesrın. «Durun bır dakıka '• diyerek giyitmaya fltBttim«ArkadaşlarN dedı «Nesrin saplantılar Içlne gırdi. Bu saplanüdan bir turlu çıkamıyor. Davranışları karşmnda ne yapecaiınn bılmlyorum. Tutturdu bır Sevıl, gıdıyor Benı de ınandırdı ve durmadan Sevıl'e doğru itekllyor. Scvil'i* 1 1 1» kım olduğunu yaydı her yere. Madem böyle yapıyor, bundan sonra dedıği o^caktır... Ne demek evden gitmek?. Bu durumda Nesrınden aynlmam ferekıyor. Duşünüyorum taşınıyorum, bajka bır çıkar yol bulamıyorum» Bulamıyorum Bulsam > •Bulunur c*ntm!» dedl Pervin. «Sız »oyleyln7» •Düjünecejlz.» •Ama bekın «vden gitmek istiyor» •Gıtmek ıstemesinin veya cenin gitmeni Irtemeslnln nedenl, senden korkmasıdır.» •Ben ne yapacağım ona'> •Bır gece tabanca kl •Çarasiz kaldım > •Çaresız kalınır mı canım? Tabanca çekilir ttff>. . *' : ı . •Geccyafısı bagırmây» bâşladı Sttsttırmak lçin öyle yapmak'zorunda kaldım. Bağırıyordu bo jruna. Ben de çok «inlrllydım...» Üçü de dü|unme>e başladj., Sessiılığı Hesan bozdu: «Biz de anlayamadık,» dedL «NesrİB 0 kadar direnıyor kı, ne soyledikse olumlu sonuç alamadık > Pervln: (Devamı vsri Karşı reformculann 1938'lerde b»#layan çabaiarı, 1945'lerde olgunlaftniftı. Ve Ismet Paça, 1938ms arasında tek reformcu giriıimi, Koy EnstitUlerine bır de Toprak Reformunu eklemek lıteylnce . Daha doğrusu, Batılılaamaktan anladıgı kopyacılı3a demokratlk bir girişlmle biraz daha yaklaçma dUşür.cesine kapılınca, kıyamet koptu. Ismet Paşa'nın hesabı, yoksula toprak verip ardından flemoltraslyl kurarak seçımleri almaktı. Ne var kl toprak yasasına karçı çıkanlann kurduklan partl, Ottldan ahverdi. Karşı Reformcular, ilk ke« kıyam yerıne •eçımle ikudara geliyorlardı. Ve 1918 itılalçllan gıbı, zaten durgunlaşmış, yer yer bozulmuî reformculugun Ustüne yükiendiler. Atatürk'Un yaptıklannı kaldırnuıya gUçleri yetme> dıgınden, (nasü kl îtilâfçıların gUçleri de îttıhatçılann yaptıklarını toptan kaldırmaya yetmemıştır) yozlaştırmaya baslarken, îsmet Paşa'nın daha onceden kendısinın yozlaştırdığı tek eserını kaldırıverdıler Bunu üst yapıda ufa!t tetek şeyler izledı. (Skamn kaldınlması, dllln sadeleîtırilmeslnin engellenmeye çalişılması gıbı ) Ama, altyapının, daha 1938'lerde başlayan ve savaş nedeıuyle ıyıce palazlanmı? özel teşebbustln altın çagına ya da tam anlamıyle yağma dönemme prmeslnl pek iyı becerdiler Aslında denllebllir ki, 19381960 arası, 1930 1938 devletçıhfcınln bır tepkisldir Ve bu tepkırun başını çekenlerin başları, (tnönü ve Bayar,) aynı zamanda 19301938 dönemınln sorumlularidır Kışınln yaptığt çeylerl bosnan, insan yaşamı bakımından güçluklerle doludur. Boylesıne terse geçebılmesı ıse, «ncak .aatmmruşük dırılebılır. Tarihimizde Reform Çabaları Erol TOY ü. Mayıs olayınin sonucunda, karşı reformcu ekibln başlarından Uçü de yitlrümıştir 1938 karsı reformculugu kansız bır blçlmde gerçekleştinlmlşse, lktidann pay sahıbı olmasından otürUdur. Ama, bunun tepkisl 27 Mayıs, üç lideri götürmUştür. GötürmUştUr, ancak bugün de drnek olması gereken Mithat Pasa'nın cUr göruşlülugU Ue. gerçek reformculuğun lstemek değil, uygulamek olduğundan ha berslzliği nedemyle, Anayasa'ya yazdıklannı uygulayamamıştır. Oysa, reform isteklerl, mutlaka gerçekleştinlmesi gereken seylerdır Kısır, yanlış, doğru ya da eğrl, kendi tarıhımıze bakttğınuz zaman istendıği donenv de gerçekleşmese bıle, ortaya atılanların mutlaka bir ddnem sonrasmda gerçekleştıginl gormek mumkundur Bu kısa lncelemede bile, ortaya çıkan, iatenenlenn, mutlaka gerçekleşügl* dir. tSMET INÖNÜ CKLAL BATAR KARŞI KAMPTA YER ALMALARI EŞYANIN TABİATINA AYKIRIYDI, Sonuç Istenenler gerçekleşme yoluna mutlaka girecektir den sonra en urun dönemi 19381960 arasında olufmuştur. 27 Mayıs Ama, 27 Mayıs l960,~karşı reform dönemine yurulan bir dar Eşyanın tabiatı Bu demektir ki, Bayar 1930 yılında Iktısat Bakanı Oİarak sanayi planlamasuu dUzenletırken, «Bız Devlet Sosyalıstıylı,» soEuntl, bellı bir baskının karııhğında söylemiştir Ve yme bu demektir kı, Ismet Paşa Bajbakan olarak, «Eger Cumhunyet rejımı olmasa, ve Cumhurıyet Halk Partısınin devletçt polıtıkası takip edılmese idi, endUstrinin bu memlekette kurulması hıç bır «aman tuhakkuk edemezdı.» •öılerinin arkasuıda da, başka bır guç >atmaktadır Ve bu guç Mustafa Kemal Atatürk'tür Çunkü, yaptıklarina ve soyledıklerıne boylesıne ınanmış bu ıkı kışının, 19381960 arksındfe tam karşı kampta yer almaları eşyanın tabıatuıa aykındır. Ve 1938 yılı, AUtürk'Un blümuyle bırlıkte, reformlarmın daha tam anlamıyle, devrımınm, altyapı gin^ımlenni tümuyle kemırmeye başladı O 19301938 arasında, neyı yapıp, onermışse, tumunun teraıne gevrümeaı y*rışı başladl Ve zaten, başka turlü de olamazdı. Ulkenın ve ulusun olujumu, 1622'den bu yana, 350 yıldır, hep reform isteği, karşı reîorm tepkisiyle U2anmaktadır. Eğer Mustata Kemal AtatürkTi, devrımcı, ya fla refonncu sayıyorsamz, ardülannın yaptıklanna, sosyal, ekonomlk ve külttlrel açıdan yaptıklarma bakımz Karşı reformcu sayarsıni2. Nttekım, 1950 yılı, Ismet Paşa'ıun tavucı reforrnouluiunu alaşajı edıp, katı karşı reformculugu ıktıdara getırdıktea sonra, muhalefet olaxak îsmet Paşa'nın donebıldığı yer Naımk Kemal, Zıya ve Mıthat Paaa üçlusunun özgurlukçülüğü olmuştur Ve karşı reformculugun IV. Murat, Abflülhamlt dönemlenn be olarak oluşumu sarımıstır. 27 Mayıs, kurduğu dUsenle, 1»met Pasa'nın Mıthat Paşa reformculuSunu, OzgürlUk ve deraofcrasi isteklerlnı yerine getlr dlğl gibi, Anayaıaya koyduju 4 0 Yıl Önce Cumhuriyet Durum öyle olunCa, Istenenler gerçekleşme yoluna mutl»ka Bireoeklerdir Yeter kl, 1» •tek, istek aahlplerinin uygulama olanağma yol açsın îşto, 27 Mayıs 1960'ı, 12 Mart 197O'« getiren bu çalkantıdır. 350 yıldır, kar?ı reformeular, nasıl yerine göre kıyam, yerin» göre hukuk yollanm kullanarak, reformculan yitlrmlşlerse, bundan sonrasını değiîtlrmek sosyal ve ekonomık hak ve Sklmsenin ellnde olmayacakür. devlerle, bır Anayasa Kurumu Ve yine 350 yıldır, reformeular haline getirdigi pl&nlama lle, nasıl karjı reformculan alteV 1930 • 1938 devletçlhğine dönuşü mış ve yaptıklannm cezasını de sağlamıstır. ' mutlaka ödetmışjerse, bundan K Salt bu kadâr da"de^f...:L'lf ~ sonrasınf 'aeffştfrtnek de, yUıe tarihin açıkladığı ölçüfle, kln> senin ellnde değildir. 16.2.1934 B MALKOCOĞLU yazan veçizen:Ayhan BAŞOĞLU ALKAN anlaşmasının Avrupa'dakı telâkklsl umuml surette sulh dostlanm memnun eden bir manzara arzatmıştlr Sulhun haklkı dostları yal nız harlçte kalan iki devlet ve ozellıkle Bulgaristan ejer bu anlaşmada bır mevkı alabllmış olsaydı durum daha tamam olacaktı demlşlerdlr Blz de aynı kanaatte\ız. Anlasmayı ımza eden devletler bu husujta azaml gayreti ve faaliyeti göstermışlerdar Nıhayet anlaşmaya gırmeyenlere kapuun ardına ka BALKAN ANLAŞMASI VE TÜRKİYE dar açık oldugu da anlaşmaya muz yettiğl kadar dünya mllyazilmıştır Dünyamn bu kıta letlennin arasında bu müsbet sında olsun sulhun kesln su dostluğun tahakkukunu terrunlrette temlnl artık saruret de ni iş edlnmlı yepyeni bir cerecesini bulmuş bir lhtiyactır miyetız Balkan anlaşmasını biBulgaristan'm ona iştlraki te ztrn hessbımıza işte bu yoldakl mın olunamaymca bu suretle mttabet ltl«r oümlesınden olahareket etmekten başka çare rak kaydetmek lazundır. bulunamadı Bız Turkler gücüYunus Nadl DÖRT gundenberi Samıun'da devam eden yumurta kongreslnde ihracatımı» hakkında bır çok kararlar alınmış ve bir yumurta hankm kurulmaaı da kararlaşönlmıştır. tlk reform Isteyenlezin ıonuçlarıyle, «on reform isteyenlenn sonuçlan arasında, hemen hemen hiç fark olmadıgı gibl, İlk karsı reformculann aonuolanyle, son karsı reformculann eonuçlan arasmda da hlç fark olmayacağını kestirmek, bir kehanet sayılmamalıdır. Olaylan tek tek degll, bir süreç ieinde birbirine bağh olarak aldığınız zaman, çıkan sonuçlar budur. Ve tarih bütün olaylan, bütün beleeleriyle ortadadır. Ders almak. ya da almamak, kişilerln kendi bileceklerl bir lstir. BİTTİ DİŞİ BOND 01 ... LAClM TO&UMÜ tıa VE o TİFFANY JONES ••<»<•••••>•••>•••• b U K l U t j: Tarık Z. Kırbakan ! ! 1 Uen lUç »e Zttbrevi UMUUikiart Mfltehatsta ', tstlklal Cad Parmakkapt No 68 1TÜL • M hedef:DEV.BİR DENİZ GUCÜ Türk Donanma Vakfına yapacağınız yarfiımlarlabuhedefeulaşabilıriî GARTH