Catalog

CUMHURÎYET 3 KASIM 1973 MSP'ye Sesleniş er ne kadar dolaysız bir gereksinmesl yoksa da, ben, MSP'ye seslenme ve onu uyarmak istiyomm. O'nu, Türkiye'ye, Türkiye'nin gereksinmesine yanıt vermeye çağırmak istiyorum. 5 eçim sosyolojisi, sizi, öyle bir yere getirdl ki. uradaki tutumunuzla, dernokrasimiz, ya barış içinde siyasal ilişkiler kurma becerisini gösterecektir; ya da. ülke, bir ekonomiksiyasal cebemıtluğun tahakkümü altına girecektir. Seçim sosyolojisi ile «iyasa sosyolojisi, birbirlerini izlerler. Eğer seçim sosyolojisi sizi; APDPCGP"nin sermaye egemenliğiFeodalite kalmtılığıerr.peryalizm ve kaba kapitalistlik sön:ürticülüğü çizgisinin dışmdaki niteliklerinizls bu yere getirmiş ise: politik olarak özgürleşmeci, ekonormk olarak haiklaşmacı temelde bir banş kuracak siyasal akunlarmı bulmakta zorluk çekmezsiniz: Ülke, hükümetsiz, ekonomi başıboîuk, siyasal ilişkiler banşsız kalmaktan kurtulur. Herkes kendi yolunda, sosyal gsrçeğe uyına oranmda, kendi gelişme çizgisini izleme olanağını bulur. Eğer, seçim sosyoloiisinin size kazandırdığı bu yer, aslmda, bir örtülenmenm kamuflajmbir gizlerımenin altında yatan bir ayrıcalıklı bölgeler ve gruplar yönetimindeki sermayefeodaiite kahntısı dış ticaret ortağı kapitakst çıkarcısı ittifakmın deyimi ise, o zaman, bu ortaklannızm yanma gidersiniz. Ama. bu. serçekte, size çifte günahlı bir sonuç yükler; Türkiye'ye cie ekonomik ve siyasal ceberrutluğun tahakkümünü getirir. Bunun size, getireceği çifte günahlı sonuç, suradad;r: Bir kez, toplumsal gelişmenin ve özgürlükçü değişmenin karşısındaki bu tekelcimerkezci siyasa ittifakı, sizin kendilerinden sandalye koparma girişiminizi hiç bir zaman bağış'.amayacaktır. O'na en küçük bir demokratikhoşgörü bakışı ile bakmayacaktır. Sizi, korkunun gözleriyle süzüp, siza Kin'in ve öfkenin yıkıcılığı ile bakıp, yuvanız: yapmağa kalkışacaktır, 12 Mart'tan önce, gerçekten sosyal uyanışm. özgürlükçü arayışın, narış içinde toplumsal gelişimin vanlısı o'.anlara uyguladıkları yöntemlerle sizi bölme, kırma işlemlerine ve zecirlerine başvurmaktan bir an bile vazgeçmeyeceklerdir. Ve, siz, onlarla birlesme günahınızı, onlara kurban olmakla ödeyeceksiniz. Ayrıca, kurulacak o çeşit bir koalisyon, her HI Olaylar ve görüşler Ulusçu, Halkçı Eğilimde... Prof. Dr. Bahri SAVCI türlü sosyal uyaniîirmn, özgürîüğe yör.elmiş demokrasileşme savaşınm ksrşısında olacaktır. Ayncalıklı sımfsal çıkarlar ile modern Batı emperyalizmi ve tekelci modern teknoîoji kapitaîiznünin yerli ortaklarının egemenliği karşısında Türkiye'ye ekonomik bağımsızlık arajişrn, halka da kendine özgü ekonomik kişilik isteyişin önüne dikilecektir. yasanın koruduğu bir demokratik tophım öcesi olarak deyimlenmiştir, bir yere oturtulmuştur. Onun, korkutmaların ötesinde. bir demokratik toplum yaşamının kurumu olarak, yurttaş tercihine siinulmus olduğu belirtilmıştir. Hem seçimden önce, özellikle de seçimden soaıaki ilk günlerde bile, sol: Feyzioğlu çirkinliği, Demirel âmiyaneliği, Bozbeyli yüzeyliliği, İnönu (Hadi korkaklığı demeyeyim ama Batı cephesi ku mandanlığının ve Lozan savaşı delegeliğinin yiğitliğine sığmayan^ yılgınlığı olmaksızın. çağm bir ögfsi olarak, Türk kamuoyu önüne çıkarılmıştır. Ve şimdi siz, seçim sonu koalisyon zorluklannl çözmede de en etkili dolayısiyle en sorumlu jere gelip, oturmuş oluyorsunuz. Burası elbet, etkili bir yerdir: Demokratik sava^m gerçekten vanlısı olanlar, pekilâ bilmekıedirler: Bir koalisyonun, geçerli bir koalisyonun, Türkiyenin gelişim zorunlarına ters düşmeyecek bir hükümetin kunılması ve surdürülmesi şansı, sizin bu yerden belirteceğiniz tercihe ve gösterec«ğinu tutuma bağlı kalacaktır. Burası elbette sorumlu bir yerdir de: Ya, tarihteki emperyalizmciliğin Türkiye içinde yarattıpı zümrelerin çıkarlarmdan ötesini göremeyen, rasyo nelleşmesiz kapitalistçilik tekeli ortaklığına girersiniz. O zaman. kendinize kam yükümlü olduğunuz ulusaî ekonomiden öteye düşmüş olursunuz. Bu, sizi de yıkar. Ve bu. kendinize karşı bir cezanın gerçekleşmesi olur. Fakat bu, aynı zamanda. Türkiye'yi de Halk kitleleri temeli üzerinde modernleşme sürecinden yoksun bırakmiî olur. Ya da, Türkiye'de. artık başlamış bulunan sosyal uyanı şımın gereği bulunan gelişmeciliğe katkı getir mek üzere, politik olarak özgürlesmeci ekonomik olarak halklaşmaeı, siyasal güçlerle ve sosyal akır.ı larla bir siyasal devinime (Harekete) ortak olursu nuz. O larcan da, fcenfil üslubunuzaaKl uıusamgı daha iyi aramaya olanak kazanacak bir özgürlük ve barış ortanunın kurucularından birisi olarak ödül kazanmi". olursunuz. Bu seçimler, halk kitlelerinjn, türlü bölgelerde, türlü kategoriler içinde, türlü derecelerde uysnmışlıeınm siyasa! ksdrolarla bir hesaplaşması idi. Bu yüzden, başı tüm çoğunluğu kazanmamış olsa da. siyasal açıdan özgürleşmeci ve barışçı, ekono ır.ik açıdan halklaşnıacı, politiko sosyolojik açıdan ulusallaşmacı, akım çekmiştir. Deısler ve Umutlaı Ekim seçimleri hepimize bazı şeyler öğretti. Bir keıe halkla AP'yi özdeşleştiren yayınlar ifiâs etti. Bu tür propagandanın temelinde şu felsefe yatıyordu: Mademki halk AP'ye oy veriyor, AP hera halkçı, hem ilerici bir partidir. AP'ye karşı çıkmak, halka karşı çıkmak demektir. AP. halk kitlelerinin kalkınma ve sanayileşme özlemlerini dile getirmektedir. öteki partiler, AP'den tutucudurlar. CHP ise sanayi kesimine karşı tarım kesiminin tutuculufunu yansıtmaktadır. Hem taban fivatlarını savunması, hem toprak reforrau konusunda direnmesi, kırsal kesimin isteralcridir ki, Türkiye'nin kalkınmasmda sanayi kesimlerinin istemlerine ters düşmektedir. Halk her seyin ivisini bildi|inden AP'deki öncüln|ü de sezmekte ve tercihini AP için knllanmaktadır. MSP ile DP ise feodal kalıntıların mirası üstüne bir propaçandaya dayanmaktadırlar. Hcle MSP bu seçimlerle eriyip Sİdecektir. Dinsel propaeanda bir güç yaratamaz. Sermaye kesiminin pek beğendiği bu tür fikirlere kaP'.lan bazı solcu gençler de. Abdülhamit Demirel çizgisini izîeyen ilericiliği benimseyip: Demirel, halkçı ve antiemperyalist bir liderdir, elini öpmeli Süleyman beyin.. demeye başlamışlardı. Ekim 1973 seçimleri AP'nin halk demek olduğunu 1* dia edenlerin jddialarım yıktı. Bazı gerçekler ancak yaşanarak öğreniliyor. Bu bakımdan Ekim seçimleri yararlı dersler verdiler. Hepimiz bu dersleri izlemeliyiz. tlerici aydınlar kesiminde kişilerin kişiliklerini iddialanyla eydeğerli tutmaları kötü hir gelenektir. önemli olan kişisel icîdialara kanıt bulmaK için deÇil, gerçekleri aramak için çaba harcamaktir. Herkes yanılabüir. Yanılgılarının hesabını çok pahalı örieyerıler de var. Bir önemi yoktur bunun. önemli olan, tarihin akışında aydın görevini yürütmektir. Bu görevde aydın, halkın yanındadır, ve alınterinin savunucusudur. Ama halkçılık yapmak İçin «Lord Curzon Türk dostudur». «Milli Kurtuluş Savaşımu antiemperyalist bir savas defildir» gibi fikirler ileri sürmek de gerekmez. Bu tür iddiaları keskinleştirerek ileri sürn:ek, toparlanır ve birleşir görünen ilerici kesimi «Hazreti Isa'nın yeryüzünde kesilen saçları ve tırnakları da gökyüzüne çıktı mı?» soyundan soyut tartısmalara sürükler. Aydmlarımızın kişilikleri de masal'ah öylesine keskin ki, tartışmalar insanlarımızı birleştirecejine ayırıveriyor. Oysa 1973 Ekim başarısı ilerici kesimin bütünleşmesiyle olanak kazandı. Tekelci sermayenin tek partisiyle gümbür gtmbür iktidara geçip parlamenter faşizml uygulaması böylece zorlaştı. Bugünkü parlamentonun görüntüsü devrimci düşünce açısından pek umut verici değildir. Ama 1969'a kıyasla iyimser yorumlara nedenler var. «Millî iradf» parlamentoyu parsellemiştir. Parlamentoö"aki partilerden CHP. halkçı bir niteliğe sahiptir. Bununla beraber CHP'nin emekçi sınıfının partisi olduğunu da kimse ileri süremez. Durumu böylece belirttikten sonra, gelelim CHP'nin yapacağı ve yapamayacağı islere... Şimdi CHP'nin hiç bir şey yapamayacağı propagandası yoğundur. Gerçekten toplum sorunlan öylesine yığıldı ki, altından kalkmak pek zor. Ekonomik yaşamın kilit noktaları işbirlikçi sermayenin elinde. Devletin tarafsız olması gereken örgütleri de işbirlikçi sermayenin tarafım tutmaktariırlar. Bu ortamda CHP bir koalisyonla ne yapar? Türkiye biraz garip bir ülkedir. Ve gerçekte CHP'nin yapabileceği çok iş vardır. Üniversite ve askerlik şubelerinin kapılarına yığılmış yüzbinlerce gence çözüm yolları göstermek. sanıldığı kadar zor değildir. Bir genel af, toplumda sevinç yaratacaktır. İşbirlikçi sermaye, yıllardan beri MEYAK ve 1YAK kanunlannı savsaklamaktadır. Oysa sekiz yüz bin dolaylarında memur, birbuçuk milyon işçiden kesintilerle toplanan milyarlar, toplumda emekçiler yaranna birtakım mekanizmalan varedebilır. CHP bildirgesindeki isleri, önceliklerine ve sonralıklarına titizlikle dikkat ederek uygulamaya koymak, ülkede yeni hir rüzgâr estkcbilir; v» ileri kesim yaranna yeni der^geIer yaratabilir. İşbirlikçi sermaye iste bundan korkmaktad'ır. Ve bu korkji, ilericilerinı./ • ».. . » ,• • . . ....;,./ CHP gelirse ne yapabilir ki.. kaygısmdan baskındır. Halkın Tasfiye Ettikleri Bu. aslmda Bozbeyli bilisizliğinin ötesinde, toplumsal gelismc yönünün başı çekmçsidir. Scçmenin sermaye koalisyonunu parçalamasıdır. Bir sermayecilik koaiisyonu kurmağa uğraçan tekelci. halk dışı kalıcı liderliği de, partiler arası ilişkiier düzeninde tasfiye edişidir. O zaman, yetki ve sorumluluk kime düşmüş olur? Elbette toplumsal gelişmeci cepheye düşmüş olur. Şimdi, burada bir e?ki terim'i kullanalım: tmdi (o halde'* siz bu seçim'.erde siyasal açıdan özgürleşmeci. ekonomik açıdan hslklasmacı, politiko sosyal açıdan ulusallaşmacı bir görünüm verdiniz. Bu. ustaca ( a m a riyacfı bir örtülünme değil idiy se. <ki öyle olmadığı göıülüyor) siz ancak, bu cep heye ortak olabilirsiniz. Simdi yine başa gelelim: Demokratik gelenek ku rallanna göre. en güçlü partinin hükümet kurul ma işine çağrılması iie işe başlanır. Siyasal Ekonomik Sosyal rr.odernleşmenin temel koşulları olan özgürleşmecilikte Halklaşmacılıkta Ulusallaşmacılıkta birbirine yaklsşma olanağı olanların bu yaklaşrnayı gerçekleştirmesiyle de iş bitirilir. Böyle yapılmasa ne olmuş olacak? Anti özgürlükçü anti halkçı anti ulusallaşmacı tekel. sizi de kar.dıraıak, ya da korkutarak kendi içine alıp hükümeti kuracaktır. Sosyal uyanışıma, özgürîüğe dayalı, demokrasileşmeye aykırı, bir sermayecilik tahakkümünü, bu kez daha ceberrut yollarla uygulamaya başlayacaktır. Bu tahakküm, Ribahorculuk (aşırı gayri kanunî ffizcilik^ ve Osmanh iltizami yollariyle elde ettiği kendi tekelinin. şimdi modern yollarla palazlanmasına karsı gslecek olan sizi de ezecektir. Halkın, bu secimlerde, böyle bir ortaklığın kendisini nasü bölüp zayıf attığını, liderliğini de nasıl tasfiye ettiğini hatırlarsanız. onun. yapma yollarla kurulmasına hizmetkâr olmamak gerçekçiliğini gösterirsiniz. Ceberrutluğu Önlemeli İşte böyle bir ittifak, Türkiye'ye, bir ekonomik tekel ceberrutluğunu getirecektir ki; bunun altında. siz de, ezileceksiniz. Buna, hiç kimse layık olmamak gerekir. Hele Türkiye aslal... Bugün, kamuoyunda, bir krediniz var. Bunun tarihsel kökenicde, sosyal temelinde, hangi degerlerin bulunduğunu, halkm bunlann hangilerini, nası: ve ne oranda, geçerli sayıp da, size bu krediyi bağışladığını tüm ayrıntılariyle analizden geçirmek, henüz yapılabilecek bir iş değildir. Bu bakımdan, yıkıcı. tnsafsız bir eleştirt de yöneltilemez size... Gelecek yıllann araştıncı ve aydınlık getirici dunıtuğu içinde sizin elde ettiğiniz basarmm ögelerini kavramak olanaklı olacaktır. Ama. daha şimdiden bir yeri, açıkça görmekteyiz: İlk kez sizinledir ki, sosyal içerikli düşünler, sol yelpazelenmeli bir siyasal düzen durumu; sövmesiz, suçlamasız, peşin yargısız olarak kamuoyu önünde, televizyon ve radyo aracılığı ile, bölümlenmiş ve deyimlenmiştir. Bir başka deyimle, ilk kez sizinledir ki, sol kendiniz sol olmadığmız halde sizin aracılığınızla radyoda ve televizyonda, basuıda, ana SIFIRLAR1 SİLMEK... OKTAY AKBAL Evet Hayır HUKUK ÜEVLETİNE DOĞKU umhurbaşkanımız saj'in Fahlarının •yetersizliğinin» bir soYURTTA BARIŞIN, KAYNAŞMAMAri Korutürk. seçimlerin sonuç nucudur. Denetleme dışında kalanması nedeniyle, Türkiye lan takdir yetkisi, keyfi idare» NIN SAĞLANMASI, ZEDELENEN HURadyolarında yaptığı konuşmanın en etkili aracıdır. Takdir sır.da; ilgi çekici konulara değınKUK DEVLETİ İLKELERİNİN, ESKİ yetkisi, bu durumuyla, bir anmiştir. lamda. kanuniliğin zıddını ifaİTİBARINA İADESİYLE MÜMKÜNDÜR de etmektedir. Zira, mevzuatın Basmımızdan, basınm kuvvçtli tayin ve tesbit etmediği hallerve etkili yazarlarından: siyasi par de; yöneticilerin, hükümet aciam ti kavgalarından bu milletin çeklarının hareket tarzı; takdir yet tiği ıstırapları ve felâketleri gökisine. idarenin serbest takdiriren tarafsız ve tecrübeli kalemler ne bırakılmış olmaktadır. den: .vatandaşları birleştirecek TÜRK EKONOMİK HUKUK ARAŞTIRMALARI VAKFI KTJRUCUSTJ ve ka>"naştıracak gayretlerin bek521 Sayılı Danıştay Kanunulendiğini> açıklaması, memleketinun 21. maddesinde takdir yetmiz namına kıvanç ve mutluîuk zü görmez günler kisi sımrları şöyle çizilmiş'ir: yaşanmıştır. Bunlar da; «rüşvet, irtikâp. ihduyulacak bir işarettir. îdare adına vapılan tasarruf; Herkes birbirinden korkar ve çe tilâs, zimmet ve görevı kötüya •yetki, şekil, sebep, konu ve Vatandaşlanmızın birlestirilıne kinir bir duruma gelinmiştir. kullanma» suçlarıdır. maksat yönünden HUKUKA si ve kaynaştırılması keyfıyeti; Sol ideolojiye ilişkin eylemlerMemurlar üzerinde baskılar artı AYKIRI» bulunursa; bu idadargınhkların ve küskünlüklerin le; Anayasayı tebdil. tağj'ir ve ri tasarruf iptal edilir. Bu nenedenlerinin arajtınlıp bilinmesi; rılmış: yazı yazmalan, beyanatta ilga fiil ve hareketlerimn cezave geçmişte açılan yaralaruı sarıl bulunmaları; açık oturumda. ya lan da; başka bölümlerde vo denle, keyfiliğe göz yumulmadı* da, televizyonda konuşmaları; foça; «sınırsız bir takdir hakkı» ması ile gerçekleşebilecektir. maddelerde öngörülmüştür. rumlara. konferanslara katılmaladüşünülmesi de, olanaksızdır. Bunun için de, 1961 Anayasa rı yasaklanmıstır. mızda ifadesini bulan, «hukuk 1971 ve, 1972 yılıarında. «gödevleti ilkesinin»; tam rhânâsıyla 12 Martı kovalayan günlerde, rülön lîlzıan Uzerine» sozcüfttert yerleşrnesi zonınlu gorülmektedir. tanınmjş yazarların, bilim adam kullamlarak; gerçekleştirilen me Oysa yukarıda beürtıiğimiz ta Zira, Reride bıraktığnnâ ve 'o\a larının gözaltında tutujmaşj; ^ r mur.Te öğretmen kıyımlafi ve sarrufîânn TCK'da belirtilen ğanüstü dönem» diye tsnımladıiı kademedeki devrimc* memuffaharcamaları; yukanda tanımmi suçlar ve bunlara verilen ceza yaptığımız «idarenin takdir hakrm, yerlerinden, görevlerinden mız 1971 ve 1972 yülarında; bu ların, tanıamiyle dışındadır. alınması; ya da, emekliye aynlilke, adamakülı zedelenmij ve ih kına davalı» tasarruflannın ta ması olaylan; çığ gibi büyümüş lâl edilmi?tir. Söz konusu suçları işleyen kl. kendisidir. Bunun kurbanlan gitmiştir. Bu, bazı kişilerin tak si; hangi sıfat ve salâhiyeti ta çoktur. (Istenirse örnekleri sıradirine dayalı idarl tasarruflan layabüiriz). şırsa taşısın; ne kadar üst kaönleyecek bir kudret de ortay» demede bulunursa bulunsun; kaCumhurbaşkanımız Sayın Fah çıkamamıştır. nunî müeyyideyi, bütün ağııhğı 12 Mart'ı kovalayan günlerde, ri Korutürkün seçimlerden son ve hışmı ile omuzlannda hissedevlet kudretini elinde rutanlar Oysa, bir «reforma girişme» ra vatandaşları «birleşmeye ve tarafmdan; bir avuç yolunu şa ve «solu ezme» hevesi ve perde decek, cezasım çekecektir. kaynaşmaya» çağırması; Türkiçırmı? (ve çaşırtılmiî'» eylemciyi si altında yapılan bu haksızlıkDüıüst, gerçek bir hukuk ada yenin girdiği yeni bir dönemin • tenkil için> alman tedbirlerle; sa larla; hem 1961 Anayasamızın mı. aydın ve yazar da; bu nite belirtisi ve işaretidir. yısız bilim adamları, hocalar, ya lâfzı ve ruhu zedelenmiş; hem likteki bir memuru körü köBu birlesme ve kaynaşma, olazarlar, yüksek devlet memurları, de, uygulanan kanunların 6434 rüne ve boş yere savunamryakısacası aydırüar zümresi küstü ve 54?4 Sayılı Yasalar başlı caktır; fiiîen de, savunmamak Eanüstü dönemde; devletin kendisini ayakta tutan «kamu perca hükümleri ihlâl edilmiştir. tador. rülmüs ve gücendirilmiştir. soneîine» reva görülen; reform Reform istekleri de havada kalBugün bürokrat diye tanımlatdare hukuku. Danıştay ve yapma ve «solu bastırma» tutku nan devlet memurları ve öğret mıştır. İarından doğan HAKSIZLIKLAYargnay otoritelerine gore takmenlerin «harcanmaları» idarî me Takdire dayalı tasarruflaT: Tak RIX ortadan kaldınlması; başka dir hakkının kaynagv. İdaıenin kanizmada büyük aksaklıklara dire dayalı keyfi kıyımlar, hakbir deyimle. zedelenen hukuk hareket tarzını kesin çizRilerle yol açmıştır. Bu sakıncanın doea sız tasarruflar üsriinde duradevleti ilkesinin; eski itibanna belirten bağlayıcı hükümlerin cağuıın önceden görülememesi llm: (yokluğu)dur. Başka bir deyim iadesi ile mümkün görtiltnektede hayret vericidir. 765 Sayılı Türk Ceza Kanunun le, tekdir yetkisi, hukuk kural dir. Çünkü, «devlet, hukuk, adalet, da, «Devlet İdaresi Aleyhinde İş ahlâk. kamu çıkarı ve kamu hiz lenen Suçlar» bölümünde; memeti fikrini temsil etmesi ve top murlann görevleri sırasında yalum haklannı koruması gereken pabilecekleri yolsuzluklar; birer bir siyasi kudrettir.» Bu siyasal birer bütün ayrmtıları ile bekudreti ayakta tutan da; adı üze lirtilmiştir. rinde dürüst • devlet memuru» dur. Hâl böyleyken devletin, kendi varhğmı ve temelini oluşturan 1 Iıtanbul Boğaz K.iığı Umuryeri Onarım Atelyesl, kamu personeîine, bir takım hak makine atelye tadilât işi 100.000,0u Ura keşif bedelle siz işlemlerin yapılması ve re\a kapalı zarf usulü gereğince ihaleye çıkarümıştır. Gegörülmesi, bir insanın bindiği da çici teminatı 6250,00 liradır. Şartnamesi ve keşfi Kolı kesmesi kadar, yersiz ve isabet mtsyonumuzda. ANKARA ve İZMİR L«vazım Ami> Nişanlandık. sizdir. Devlet sözcüsünün anlamı Mutluyuz. liklerinde görülebilir. içine, hukuk, adalet, ahlâk faziEczacı 2 îhaleye isteklı olanların ihale gününden en geç üç let, doğruluk, yücelik, ululuk, tnci YILMAZ gün evvel İst. tnş. Eml. ve İs. K.iığına müracaat edehattâ. mutluluk> kavramları bile Avukat rek gerekli yeterlik belgelerini almalan »arttır. girmektedir. Çclik YALAZKAN 3 Ihalesi 19/11/1973 günü saat 11.00'de Kasımpaşa'dakl 1971 ve 1972 yıllannda kamu 2.11.1973 Komisyonumuzd» yapılacagmdan, isteklilerin 2490 «apersoneîine yapılan haksızlıklar, Anadolu KulübU yıh Kanunun 31"incl maddesi gereğince hazırlayacak• reform» ve «Solu Tenkü» araaANKAEA İarı teklil mektuplannı en geç ihale günü ıaat 10i»'» cma yöneliktir. Anlaşılmaz bir kadar Komisyonumuza vermelerinl. • P>eform yapma. ve sol fikirleri, (Basm: 24840/8986) düşünceleri bastırmak için bir toz koparan fırtınasmda, göz göCumhuriyet: 8995 C umurta bir kuruşmuş, tavuk beş kuruç, ekmek bir buçuk. Elli yıl sonra yumurta yüz kuruş, ta\ugun kilosu yirmi iki lira. ekmek iki lira!... Elli yıl öncesiyle elli yıl sonrasını karşüaştırmak ilginç oluyor. Bir sonuç elde etmek, bir yorum yapmak için değil. Geçmiss bir göz atmak için... Yalnız bizde değil elîi yılda, otus >nlda para biriminin büyümesi, sıfırlann çoğalması, her yerde böyle... Yalnız bizdeki epeyce değişik, önemli sayüacak ölçüde «aş:n»! Y Muammer Yahya İSLÂMCIOĞLU Bırakalım elli yılı, yirmi yıl öncesinin fiyatlanna bakalım ekmek 33ten 200 kuruşa, et 330 kuruştan 28 liraya, yumurtanın tanesi 10 kuruştan bir liraya. sekerin kilosu 140 kuruştan 395 kuruşa, sütün kilosu 60 kuruştan dört buçuk liraya, zeytinyagının kilosu 246 kuruştan 16 liraya, sabun 95 kuruştan 10 liraya, pirincin kilosu ise 100 kuruştan 20 liraya yükselmiş... Öyle bir yükselme ki yetişmenin olanağı kalmarruş. Yirmi yılda geçim düzeyi bir değil, beş değil, on değil, nerdeys* yirmi kat artmış!... Peki kazançlar? Denecek ki elli yıl, yirmi yıl önceye oranla herkesin kazandığı para da arttı. Evet arttı artmasına. ama kaç kat arttı? 1930'larda elli lira alan rnemur yuksek kazanç sabibi sayılırdı. 1935'te onfbeş lirtya Ist«nbul"uto ana catfdelerinin birindeki bir katta; hatta üç dört odalı bir evde oturmak mümkündü. O. on beş liralık yer şimdi hiç değilse yedi yüz sekiz yüz liradır. Artış oranı bire kırk, bire ellidir. 1950'den sonra on yumurtayı yüz kuruşa alan kişi şimdi bu parayla ancak tek yumurta alabilmektedir. Memur aylıklan da yirmi kat artmış 1930rlara oranla. Elli lira alan bugün bin lira alıyor. Kısacası dar eelirlinin kazancı on kat, yirmi kat artmış gibi görünüyorsa da o paranın geçerliği aynı oranda degerlenmiş değildir, üstelik de yaşam için gerekli nesneler, gıdalar bire elli, bire yüz orar.larda yükselmiştir. Bir elbise diktirmek bugün yedi yüzle bin lira arasındadır. hatta daha da çok. 1940'larda en güzel bir giysi terzi ücreti ve kumaşiyle birlikte kırkelü Hraydı. Artış tam yirmi kat... Bunlar yaşı elliye yaklaşanların iyice hatırladıklan. Masal gibi anlattıklan bug^inlerin gençlerine... Bizlere de Abdülhamit çagının eîsar.oleşmi? ucuzluğu böyle anlatılırdı. O zamanlar paraymış birim, bizim çocukluğumuzda kuruş, şimdiyse lira!... Türkiye Cumhuriyetinin elli yıllık bütçelerine bir göz atsak mı? 1923'te 109 milyon liraymiş. 1973'te 61 müyara yaklaşmış. Nerde yüz milyon nerde 61 milyar! Burdan da anlaşılıyor pahalılığın nedeni? Bu sayıian altın fiyatma uygulaymca görülür çok sıfırlı sa^iların çrerçekte o denli önemli olmadığı... Altın 30'dan 600'e çıkuıca bütün bu çok sıfırlı sayıları da ona oranda düzeltmek gerekir. Alın kalemi hesaplayın. O zaman iyice belli oluyor son yirmi yılda nerden nereye geldiğimiz! Sıfırlann artması bir ilerleme değildir, ne çok sıfır varsa bir anlamda o alanda o kadar çok «sıfır» aldığımız ortaya çıkar. Gazetelerin eklerinde yığınla istatistik sayılan... 23'te şöyleydik 73'te böyleyiz. Ben sayıların diline inananlardan değilim. Korkarım. biri bol sıfırlı sayılar sıraladı mı, bunlara dayanarak bir takım gerçekleri ispata kalkıştı. mı!... Sayüar gorece değerlerdir. bugünün milyannı al dünün milyonuyle karşılaştır, bundan başarı payı çıkar! İlk bakışta kandırır. aldatır, ama biraz düşünürseniz bir yiğm kujku. bir yığın inanümaz gerçek canlanır içinizde. Başta dedim ki bir yorum yapmayacağım... Elli yılın istatistikleri kendiliğinden bir yorumlamadvr. İlk on yıl, rirmi yıl başanlı bir aşamadır Türk ulusunun yaptığı. Sonra savaş jalları gelir. ardmdan çok partili dönemin alışma yılları, daha sonra da başansızlıklar. ödünciilükler çağı... Kısacası halk yararı, çoğunluk yararı bir yana itilir, belirli bir azınlığı korumak, her mahallede bir milyoner yaratmak kafası ağır basar. En sonunda da fırsatçı politikacıların yönetiminde düşe kalka bugünlere geliriz, ellinci yıla!... Şimdi yeni bir dönem. bazılannın dediği gibi üçüncü cumhuriyet değil. ama halka eğilme, halkla kaynaşma. halk yaranru öne alma dönemi... Sıfır'arı azaltabilsek, önce bunu başarabilsek. Her sıfırm eksikliği politikada, halk yaranna politikada kazandığımız eski «sıfırolan silip ortadan kaldıracak... Haksız İşlemler Yaralar Sarılmalı Okuyucu Mektupları G. Si Lisesi Ortaköy Bölümünde dam akıyor, kapılar aralık rtevletin fakir bütçesinden 6) Kalorifer tesisatı çok kötü bü>ük fedakârlıklarla yapılan döşenmiştir. "Borular binanın sarfiyatla Istanbul'un merkezin içerisinde çamaşır ipleri gibi de Galatasaray Lisesi Ortaköy sarkmaktadır. bölümünde yanm milyon lira 7) Yüksek Denizcilik Okulu sarfı ile yine inşa ettirilen ek ile bu binayı ayıran ara duvar okul binasının hali yüz kızartı bel verdığinden yarısı takvıyecıdır. ye alrnmış ise de üst taralı olBahsi geçen binahm etemit duğu gibi bırakılmıştır ve bu De kapalı olan damırun her ta duvarın kenannda da Galatarafı aktıgından çatı altmdakl saray Lisesi öğrencilerinin oyun katta bulunan sınıflar kullanıl sahası mevcuthır. Doğması melmaz hale gelmiş ve bu mahâl huz felâket ortadadır. boşaltılrmştır, Tabliye betonla8) Yeni binanın birincl kat nndan sızan sulardan binanın pencereleri öğrencilerin tenefdiğer katlanndaki yeri sıralar füs alanma bakmakta ve o.rada ve diğer ders araçlan su içeri muhtelif top oyunlan imkâmnı sinde kalmıştır. veren tesisler bulunmakta ise Bayındırlık Bakanlığı Yapı de sınıflarm camlan dıştan hiç Işleri Birincl Bölge Müdürlü bir emniyete alınmamıştır. Bu ğünce rnuvakkat kabulü de bu durumun sebep olacağı neticedurumuna ragmen yapılabilmiş ler malumdur. olan bahsl gsçen binadaki insaDevlet parasmın heder olmaat eksikleri yalnız damındaki ması ve öğrencilerin huzur içeçatlak eterniüer de değildir. risinde çalışmalan için yukan1) Yeni binada Fizik Kimya da bir kısmı lzah edilpn eksikve Biyoloji lâboratuvarlan var leri diğer noksanlar ile birlîkdır. Fakat havagazı tesisatının te ilgililerin nazan dikkatlerine döşenmesl unutulmuştur. Dola sunarız. yısiyle hiç bir deneyin yapılÖprend veülerinden masma imkân yoktur. bir grup 2) Ek binanın birincl katından iklnci kata çıkışı sağUyan büyük merdivenin Irtifaı kısa tutulduğundan, hata yeni anlaşılmış ve birinci fcatın tnerdiven ağzına gelen ikinci katın betonarme döşemesi yontulmak suretiyle bir çare bulunmuş ise de bahsi geçen merdivenlerin arka takviye kirişinin çarpıklığı düzeltilememiştir. 3) Sınıflarda duvarlara sabit olarak yapılmış olan yazı tahBUyükavşar kasabasına, haltalannın boylan 1 metre, enkımızdan olan ve şimdi Almsnleri ise 2 metredir. öğrencilerin yada işçi olarak çalışan Satıleski sınıflanndaki yazı tahtala mış Kocaoğlu'nun önderliğiyle kurulmuş bir kütUphane açürrnın ebadı İse 120 Ctn. boyunda ve 480 Cm. eninde İdi. Dola • mıştır. yısiyle Matematik • Fizik ve Amacımız, halkın bo? vakit> Kimya problemlertnin yansın lerini kitap okuyarak değerlendan fazlası yeni binadaki yazı dirmek ve diger fcötii alışkantahtalannm dışarısında kalmak l k i r i tadır. Kütüphanenin maddî yönü 4) Yeni binadaki ahşap kapı ilkoloıı mezunu olan ve rürkidoğrarnalannın 3/2 si peştir. ye'de bulunan kardeşlerini oVııt Hali hazırda yeni kapılar 5'a z<!r mak ;çın çalısan Satılmıs Kola kapanmakta veya hiç kapan caoğlu'nun Almanya'da açtıSı mamaktadır. Kapı kilitleri umu kampanya sonunda karşılanmiyet itibariyle tutmamaktadır. mıştır. Ahşap kapıların peşliğinden başŞimdi TUrkiye'dekl kitapka döseme ile mesafelert 2 Cm. evlerinden. matbaarılardan, yaile 10 Cm. arasında değişen arayıncılardan ve hayırsever valıktadır. tandaşlardan ırütüphanpmiz*!! 5) Binadaki badana ve yağlı zensinleştirilmesi konusund» boya yaldız gioidir. Yaglı boya yardım bekliyoruz. lar daha şimdiden silinmeye Ali R'za FOtZ * başlami5, badanalar ise öğrenBüvökav$aT h cilerin üzerlerini kirece bulatlkokulu Mödürü maktadır. DEf.tCE/ANKARA İst. Dz. Tek. Sat. Al. Kom. Başkanlığından » • » • • • ' • •• • • • ' • • »• « • • •» •V > • • • • • • • • » • ÜHİVERSİTEYE GiRiS HAZIRLANA KURSIARI ra.1 Beklemelı veya ıstedığı fakulteye giremiyen oğrenciler için bir der3 yılı surel. unıversiteye hazırlarr.a| kursları PTT Ankara Bölge Başmüdürlüpnden Bolgemizde açık ve açılacak kadrolann kapaîılmasım teminen 13/11/1973 Salı gür.ü iaat 14.00'te dağıtıcı ve bakıcı sınavı yapılacaktır. Sınava katılacaklar en az ilkokul me(unu, askerliğini yapmış ve 30 yaşını geçmemiş olacaktır. Başan gösterecekler arasında orta ve laha yüksek okul mezunu olanlar tercihan görevlendirilecektir. isteklUerin 12/11/1973 günü saat 17.30'a Kadar Başmüdürlüğümüz Personel Amirliğine müracaatla giriş belgesl almalan gerekır. (Basın: 25490/8990) • • • 17 adet 45 tonluk damperli ağır hizmet kamvonu, 7 adet dizel elektrikli ekskavatör, 2 adet hidrolik kontrollu bıçaklı ripperli orta tip paletli buldozer ve 2 adet hidrolik kontrollu bıçaklı ripperli büyük tip paletli buldozer ithal edilecektir: Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğü KARABÜK 1 Bu işle ilgili şartnameler, a) Karabük'te Genel Müdürlük Malzeme İkmal Müdürlüğünden, b) İstanbul'da Taksim Lsmartin Cad. Doğu Palas Kat 4 de Istanbul Mümessilliğimizden, c) Ankara'da Karanfil Sokak 30/7 de îrtibat Bürosu Şefliğimizden, bedelsiz olarak temin edilebilir. 2 Teklifler engeç U Aralık 1973 Salı günü saat 14.30'a kadar Karabük'te Genel Müdürlüğümüz Haberleşme ve Arşiv Müdürlüğümüzde bulundurulması zorunludur. 3 11 Aralık 1973 Salı günü saat 14.30'dan sonra gelen veya elden verilen teklifler ve mezkur gün ve saatten sonra yapılacak tenzilâtlar kabul edilmiyecektir. • îşletmelerirniz Türkiye'de carî artırma, ekstltme ve ihale kanununa tâbi değildir. (Basın: 25426/8988) • • • • Büyükavşar kasabası kütüpbanesine yardım isteniyor İLK KURS 5 KASIMDA (Sabah Oğ'.e • Akşam devreleri ) Kayıtlar b«(l»mi|tır. BrofUr itteylnlı. DERSANESİ TEL: 27 71 95 Nuruosmaniye Cad. No. 3 CağaloOlu İSTANBUL (Lumfıurıyeı ••••••••••»•••••••••••••••••••••••••••••••«