Catalog

umhuriYe Kunıcusu: rUNUS NADt 50. yıl; sayı: 17681 Telgral ve mektup adresl: Cumhurıyet lıtanbul PosU Kutusu: Istanbul No: 248 Telelonlar: 2 2 4 2 9 0 22 42 96 22 42 97 22 42 98 22 42 99 Sander Yavınlgn TÜRKTARİHIDIZ1SI 5 Kurt Steinhaus 22 Ekim Pazartesi 1973 ATATÜRK I s DEVRIMİ *; SOSYOLOJISI Başkan Nixon Watergate olayını deşen savcıyı azledince Adalet Bakanı istifa etti WASHİNGTON Başkan Nıxon'ın siyasî hayatını aJlak bullak eden Watergate skandalmda onceki gün çok önemli yenı gelişmeler kaydedilmiş, Niron skandalı soruşturmakla görevli ozel savcı Archibald Cox'u gorevınden azletmiş, bu davranışa karşı çıkan Adalet Bakanı Elııott Richardson da istıla etmıstır. Nıxon, Richardson'un istifasını kabul etmiş ve Richardson'un yerine vekâleten Robert Bork'u Adalet Bakanlığma atamıştır. Bılindiği gibi özel savcı Archıbald Cox, Başkan Nuton'ın Watergate skandalı ile ilgili konuşmaların kaydedilmiş olduğu teyp bantlannın dinlenmek üzere adlî makamlara verilmesinde ısrar etnıış, fakat Başkan Nixon buna bir turlü yanaşmamıştı. Cox, Cıımartesi gecesi TV'deı yaptığı konuşmada, Başkan Nıxon'ın mahljjmeye bantlann kendisi tarafından hanrlanacak bir ozetini verme teklifine de kar şı çıkmış ve bantların asıllannın mahkemeye verilmesinde ısrar etmiştır. Başkan Nixon tarsfından görevinden azledilmesinden kısa süre sonra, Federal Polis memurları, savcı Archibald Ccoc'un burosunu basarak sıkı bir arama yapmışlardır. Cor, polislerin bu davranışlannı sert bir dılle pro testo etmiş ve polislerden, bürosunu derhal terketmelerini istemiştir. Amerika'daki gelişmeler üzerine NATO Asamblesinin ABD'li üyeleri, Ankara'daki toplantıyı bırakıp bugün ülkelerine dönecekler Erbakan, MSP Genel Başkanı oldu ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) MSP Genel Başkanı Süleyman Arif Emre, bu görevinden aynlmış ve parti Genel tdare Kuru. lu Konya Milletvekili Necmettin Erbakan'ı Genel Başkanlıga seçmiştir. MSP'deki bu değişikıik dün basın toplantısı ile basına açıklanmıştır. Erbakan ve Emre bir likte düzenledikleri basın toplan tısında önümüzdeki günlerin, siyasal gelişmelerine iliskin herhangi bir açıklama yapmaktan kaçınmışlardır. Basın toplantısında verilen bil giye göre, MSP Genel Idare Kurulu. dün toplanmış ve parti tü züğünün 47. maddesinin kendisine verdiği yetkiye dayanarak, Em re'den bosalan Genel Başkanlıfa Necmettin Erbakan'ı seçmiştir. Üye sayısı Süleyman Arif Emre, genel se çimler sonunda MSP'nin gelişmesi nedeniyle, örgüt ve Meclis çalışmalan ile «Daha yakından ilgilenebilmek» için Genel Başkanlıktan aynldığını Uerl sürmüştür. MSP tüzüğünün 47. mad desi «a» bendl uyannca iki büyük kongre arasında, genel bas kanlık makamı boşalacak olursa, Genel Idare Kurulu, bu göreve kendi üyeleri arasından birisini seçme yetkisine sahıpür. Genel Idare Kurulu toplantısında aynca, kurul üyeliklerinln sa yısı da 21'den 26"ya çıicartılmıs ve 5 yeni milletvekili kurulda gö rev almışlardır. MSP Genel 1da re Kurulunun bu 5 yenı üyesı Istanbul Milletvekili Süleyman Arü Emre. Istanbul Milletvekili Hasan Aksay, Ankara Milletvekili Hüsamettin Akmumcu. To kat Milletvekili Hüseyın Abbas. Kahramanmaraş Milletvekiu A. Tevfik Paksu'dur. Görev bölümü Toplantıda, göre» bölümü de yapümıstır. Buna Röre. Sülevman Arif Emre parü örgüt başkanllgına. Dr Fehmi Cumalıoflu Seçim îşleri Başkanhğına, ürhan Batı Kültür ve Tanıtma Başkanlığına tsmail Mültüoj lu Yardomcı Kuruluşlar Başkan lığına geürilmişlerdir Oguzhan Asiltürk, Genel Sekreterliğe seçilmiş, Halit özgürner Genel Mu hasip, Abdurrahman Bezcı ile Mustafa Arafatoğlu da denetçı üye olmuşlardır. (Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) ANKARA, (Cumhuriyet Büromı) Kuzey Atlantik Asamblesinin 19. yıllık toplantısı; Daimî Komıtenın. TBMM salonlarında top lanmasıyle dün çalışmalarına baş lamıştır. Çalışmalar 25 Ekim tarihine kadar komite toplantıları Başkan Nixon'ın özel savcı halinde sürecek, bu tarihten sonArchibald Cox'u görevinden azra üç gün süreyle Genel Kurul letmesine karşı çıkan Adalet Baçalışmalan yapılacaktır. kanı EUiot Richardson'un isliAsamble toplantılanna katılfası, Washington'daki gözlemcıle re göre, Nixon yönetimini ger \ mak üzere Ankara'ya gelen Ame çekten güç dunımda bırakmış' rikan Temsılciler Meclisinin 12 tır. Zira, bu çevrelere göre, Rıc1 üyeden oluşan delegasyonu, ABD Adalet Bakar.mın istifasından hardson, dürüstlüğü ile ün yapsonra ortaya çıkan durumun gömış bir hukukçu idi. Richardson rüşüleceği Temsilciler Meclisi ile birlikte Adalet Bakanı yartoplantılanna katılmak için budımcısı Ruckelhaus'un da istifa gün Amerika'ya gönme kararı aletmesi, Ortadoğu savaşı ile bir parça gölgeye itilmiş gibi görü; mışlardır. (üevamı S». 7. Stt. 1 de) (Devamı Sa. 7, Sü. 2 de), Ecevit: Inandırıcı bir hükümet kurabiliriz CHP Genel Başkanır «Zorluklar vardır, ama çareleri de vardır: Halk kendi yararına tedbir alındığına inandırılacaktır» Cumhurbaşkanı tarafından hükumeti kurmakla gorevlendirileceği anlaşılan CHP Genel Başkanı Bulent Ecevit, «Ekonomik (ornnlan hııla hal yolnna sokaeak gerçek bir millijetçi cephe hükumeti knrulacaktır» demiştir. Hukümet kurma görevı kendisine %'erılirse, buhran yaratan ekonomik ve sosyal sorunların çözumünde kesinlikle açık bir tavır takınacagını, kamuoyu lle yakın bır ilişki kuracağmı belirten Ecevit, «Inandırıcı olaca|ız» diyerek şu göriişleri belirtmiçtir: «Halk bizi ınandırıcı CHP f nin Genel Af Tasarısı ile ilgili çalışması tamamlandı ANKARA Meclisler açıldıktan hemen sonra çıkanlması önEörülen genel af konunu tasarısı üzerinde CHP Genel Merkez yet kililerince vapılmakta olan çalışmalar bitirilmis. tasanya son şekll verilmiştir CHP Hukuk tşleri Danışmanı Tokat milletvekili tsmaü Hakla Birler, busünkü trrup toplantılarından sonra tasan Üzerinde son bir incelemp vapılablleceginl, bun dan sonra da tasannm beîli başlı esaslannm kamuoytma açıklanabilecek haJe Eeleceginı bildirmiştir. Bir'.er. bu açıklamanuı Salı jrünü vapılmasının muhtemel oldt'*ıınu da eklemiştir. öte vandan. dür CHP Genel Merkezinde Ecevifin başkanUgında üst kademede çalışmalar sırasında perek koalisvonla ilgili durumlar ve eerekse eenel af tasansinın esaslan Üzerinde durularak bazı rotüşlar yapıldıgı bildirilmiştir. (THA) Tepkiler SADUN TANJU oldnğnmaz, »çık oldngnnmz için seçti. Zorlnklar vardır, ama çareleri de vardır. Bn çarelerin halk yararına oldntana berkea inanacaktır.» Ecevit, özgurlükler konusunda sınırlann kaldırılmasını İ5temeyen; yıkıcı faaliyet, örgütlenme, anarsi nerede başlar nerede biter bilinemez diye yazı ve söz özgürlüğünü yumruk altında tutan görü? sahiplerinın kuşkularını da yersiz bulmuş ve «Hürriyetçi demokrasl böyle Sörüjlerle aakatlanamaz» denr.ştir. Ecevit, ekonomik sorunların çözumünde en önemli unsurun, zamanında tedbir ahnması ve bu tedbirlere halkın lnanması olduğunu belirterek düşdncesıni şöyle açıklamıştır: Toplumun çıkan «Demir âretirainin ihtiyacı karsılanuyacajtı biliniyordu. Zamanında hareket edilseydi bugünkiinfin yarı fiyatına demir almak miimkündü ve fiyatların (Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) ABD'ye petrol ihracını KTÜ Rektörü İJniversiteler KanunıCnun yıırt gerçeğiııe aykırı hiikümler tnşıdığını önesürdü TRABZON Yeni Üniversiteler Kanununa ilişkin göruşlerini açıklayan KTÜ Rektörü Prof. Saifet Rıza Alpar. kanunun <Yurt gerçeklcrine aykırı. hükümler ta çıdığını öne sürmüş, asistanlar Siiveyşin Doğu yakasındaki eski topraklarına uhaşan için doktora şartı aranmasına ve emeklilik için yaş haddi getirilme sine dair hükümkrin iptal edilme sini istemiştir. ı Alpar. öğretim üyelerinin hiç , olmazsa temel eğitimden sonra • askerlık görevleri sırasında üniversitede bulunma olanaklarının sağlanması görüşünü savunmus < tur. Rektör, paralı öğretimin iyi organize edilmesini, zenginlerin eğitime güçleri oranında katılma(DIŞ HABERLER SERVİSİ) sı gerektiğini belirtmis, emeklilik TEL AVtV Ortadoğu savası yaş haddinin yetersiz olduğuna 16. gunünde nispeten durgun bır değinerek şunları söylemiştir: döneme gırmiş ve her iki cepiıe«70 yaşmdaki insan parlamen de de çarpışmalar, ilk günleve toda üvelik yaoabilmekte, başoranla, kayda değer bir şekilde bakanhk ve Devlet Başkanhğı yavaşlamıştır. Gözlemciler, bu durumu, her iki tarafın da mulı(Devamı Sa 7, Sü. S de) temel bir ateşkesi beklemeyi teıcih ettikleri şeklinde yorumiamışlardır. Gerçekten de, son gün lerde gerek Araplar, gerekse İsrailliler, cephelerde önemli başarılar elde edememekte ve ilerleyememekte idıler. îsrail kaynaklarından yapılan açıklamada, önceki gecenin gerek Golan, gerekse Sina cephelerinde oldukça sakın geçtiği, sadece yer yer topçu düellosu oidugu belirtilmiştir. Bununla birlikte, savaşm ağ'r lığırıın şımdi yavaş yavaş Go;an cephesinden. Sina cephesine doğ ru kaymakta olduğu ve İsraıllilerin, Golan'da ele geçirdikleri IZMIR CHP Aydın milletvemevzileri muhafaza etmekle yekillennden Şükrü Koç ve Isa Ayhan, yeni yasama dönemıne girecek olan Millet Meclısmde «Tek dersın affı ve Üniversitelerin 3 sbmestr olması» yolunda bır onerge hazıriamışlardır. Millet Meclisi açılır açılmaz, önergelerinı Başkanlıga verecek olan ikı milletvekili «Egelilerin dileği» adı altmda hazırladıklan tek dersin affının, Cumhuriyetin 50. yılında okuma olanağını yitir mek üzere olan öğrenci ve ailelerine büyük bir umut ve sevirç MOSKOVA Sovyetlerin dıkaynagı olacafmı belırtmışler, veti üzerme onceki gün acele oÜniversitelerin 3 sömestr olmalarak Moskova'ya gelen ABD sınm ise ginş sınavına üarşı BU> Dısişleri Bakanı Henry Kissinlstsizliği ortadan kaldıracağır.ı ser. Ortadoğu savaşını sona erUüri sUrmüşlerdir. k olanakları araştırmak (Uevamı Sa. 7, Sü. 3 de) (Devamı Sa. 7, Sü. 5 d f kesen Suudi Arabistan, cihad çağrısında bulundu DIŞ HABERLER SERVİSİ Amenka'ya yapmakta olduğu tüm petrol ihracatını durduran Suudi Arabistan, dün ikinci bır çıkış dana yapmış ve Arap ülkelerıni İsrail'e karşı mukaddes cihada çağırmıştır. Bu arada Ortadoğu Haber Ajansı, Basra Körfezi ülkelerinden Bahreyn Katar ile Kuveyt'in de ABDne petrol sevkini durdu ran Arap ülkelerine katıldığını açıklamıştır. Ajansın Doha Radyosuna dayanarak bildirdiğine göre bu konudaki karar dün Maliye ve Petrol Sanayiî Bakam Şeyh Abdülaziz Bin Halife ElTani tarafından açıklanmıştır. Kuveyfin ABD'deki mevzuatını geri çekeceği ve yatırımlarına son vereceği de bildirilmektedir. Yugoslav Tanjug Ajansı İse j dün Mısır'ı Süveyş Kanalını I deniz trafiğine tekrar açmak j üzere harekete geçtiğıni bildir ı miştir. Ajansın bildirdiğine gö ' re, batık gemileri çıkarmakta i uzmanlaşmış Yugoslav «Brodospas« Şirketi yetkilileri önümiizdeki günlerde Mısır'a gidecekler ve 1967 savaşında Kanalda sıkış mış kalmış olan gemilerin durumunu inceliyeceklerdir. Ote yandan Amerikan Denizadamlan Sendikalan, Kremlin, Ortadoğu savaşmda Araplara yar dımı kesmezse, Sovyetler Birliğine gidecek bütün gemileri boykot edecekleri tehdidinde bulunmuşlardır. Boykot özellikle Başkan Nixon' m Sovyet liderleri ile yumuşama politıkası çerçevesinde, yöne(Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) Teknık personele verilen yan ödemeler arttırılıyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Hükümet sözcüsü Devlet Bakanı tsmail Hakkı Tekinel, Basbakan lık Basın Merkezi aracıhğiyle dün yaptığı açıklamada genij ölçüde teknik eleman çalıştıran Bakanhk ve Genel Müdürlüklerle ba7i yöneticilere verilen yan ödemeleri arttıran kararnamenin kabul edildiğini bildirmiştir. Tekinel'in açıklaması şöyledir: «Yeni Bakanlar Kurulu kararı ile ilk etapta geniş ölçüde teknik personel çalıştıran Imar ve İskân Bakanlığı, Enerji ve Tahil Kaynaklar Bakanlığı, Bayındırlık Bakanlığı, Yol Su Elektrik îşleri Genel Müdürlüğü, Ulaştırma Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Devlet hava meydanla rı Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleleri Genel Müdürlüğü, Arsa Oflsi Genel Müdürlüğü ve Petrol Daire si Genel Müdürlüğü ile Türkiye Elektrik Kurumu, Etibank, Petrol Ofisi, Maden Tetkik Arama ve Elektrik tşleri Etüd ldaresinde çalışan teknik personelin is güçlü ğü, is riski ve teminindeki güçlük zamlarının miktarlan arttırd mış, evvelce zam verilmeyen baa teknik idari görevlere de yan öde me yapılması öngörülmüştür. Yapılan değisikliklere göre merkezde çalısan baş mühendislere toplam olarak 1200, mühendislere 1000, taşrada santiye ve arazide çalışan baş mühendislere 1800, mühendislere 1600 lira yan ödeme verilebilecektir. öte yandan teknik kuruluş ve dairelerin genel müdür, genel mudür yardımcısı, tfaıre başkanı, müessese müdürü ve fabrika müdürü gibi yöneticüeri de kararname kapsamına alınmıştır. Bu personele de 1200 • 1400 lira arasında teminindeki güçluk zammı ödenmesl kararlaştırılmıştır. Tekniker ve teknisyen gibi yardımcı teknik personelin yan öderneleri de, bilbassa büro dı(Devamı Sa. 7. Sü. 6 da) Demir el: «Millet iradesi mücadele asmimizi artîiraeak» ANKARA Adalet ParMsi Genel Başkanı Sülevman Demirel, partisinin il ve ilce başkanlıklarma gönderdiSı eenelePde. Cumhuriyetin 50. vılma millet ıradesinc veniden dönülerek «inldifini ifade ederek. «tecelli eden mü'pt iradesi. mücadele azmimizi daha da arttıracak ve dâvamız etrafında saflanmu] daha da sıklaştıracaktir» demiçtir. AP Genel merkezinden açıklan dıŞına göre, Genel Baskan Demirei'in örgüte gönderdiğı genelge şöyledir: (Devamı Sa. 7, SS. 4 de) EKONOMİK YORUM Mısır askerleri kızgın kumları öpüyorlar. (AP; Beklenen yararlar Seçim sonuçıan kesinlik kazandı. Yüksek Seçun Kurulunun kesm sonuçlarını l'H'l resmen açıkladı. O TR'l kı büvüs bır he vecanla başladığı seçim vayınım büyük bır umut «ınklığı ıçmd« ve gıttıkçe azaian bu hızla tamamladı. Ama. nükümet nenüz ıstıta etmiyor. Su anda resmen beüı olan sonuçlara üöre oır azınlık hükumeti var ıkııaarda Talu'nun DaşKaniıgındakı A P CGP fıükümetının seçim sunuçları resmen bell) oıduKtan sonra ıstıia edeceSını ılân e'mesıne rağ men ıstıtasını eecıstırmesınin r.ederu ne oıamur'' Uorünurdek' neden. .H vıı şeniiKiennı venı J hükümete öuaKmamak ürneğm; ünlü Koğaz Koprusunü açma *e refını bu KöDrutıun vaDHmasına karşı çıkmış olanlara vermemek.. Görünürdekı DU neden ınandıncı oimaktan Ç<JR uzak Bogaz Köprüsünun vatnlmabinı eıeştırmiş bır ııderın hüKumeı baskanı olarak vaoacagı acıs tör?nmde köprüvu savıjnması oeklene. rrez. Uslelık Könrü%e vöne:uletı eleştınıerın farklılıS>nın bü. tün açıklıgı ile ortavi. çıktığı bır zamanda. (l)pvqmı <a ı >ii ) de) Ortadoğu'da savaşın durgunlaştığı belirtiliyor GÖZLEMCİLERE GÖRE, TARAFLAR ATEŞRES ÇAĞRISINI BEKLER BİR HAVA İÇİNDE tinerek, daha ileriye gitmek için çaba harcamamayı tercıh ett:':leri, askerî gbzlemcıler taralından öne sürülmektedır. Dünkü çarpı=malarda İsrail, Kahire'ye 62 kilometre uzakhktaki çarpışmalarda 60 Mısır tankını tahrıp ettıklerinı ve 22 uçağı düşürdüklerıni ıleri sürmüştur. Mısır ise. Mısır ile düşman uçak lan arasında sıddeth çarpışmalar olduğunu ve 9 îsraü uçağının tah rıp edildiğinı bıldırmiştir. İsrail Genelkurmay Başkanı Elazar'ın, Süveyş'te Acı Göl'ün Kuzeyinde kurduklan köpnl başmdan Mısır içerisine kadar nüfu, edecekleri iddiasım, Mısır yalanlayarak, hareicâtın önemli olmadığını ileri sürmüştur. Bir Lubnan gazetesi. Suveyş1in Batı yakasına geçen israil bırliğinin 1967 savaşında Mısırhlarcîan ahnan Sovyet tanklarını kullandıklannı ve aynca tank personelinin Mısır uniforması gıydığini bildirmiştir. Öte yandan, Kahire'deki kaynaklar, Sina cephesınde esir alınan bır îsraılli pilotun, İsrail'e Amerikan pilotları tarafından kullanılan «Phantom» uçakları geldiğini gordüğünu ifade etmislerdir. Tek dersten kalan öğrencilerin üst sınıfa devamı isteniyor Hizmetİş Başkanı: 'İşçi ve memura verilen ikramiye geri alınamaz.. ANKARA Hizmettş ve BelediyeIş Sendikalan Genel Başkanı Cemal Atun. dün verdiği demeçte 14 Ekim seçimlerinden önce kamu kuruluslarında çalışan memur ve tsçilerin bır kıs muıa verilen iki maaş tutarmdakı ikramıyenm eeri alınmak istendiği üzerinde durmuş, «Kamu kuruluslarında çalıçan memur ve işçilere verilen ikramiye ler geri alınamaz» demiştir. tkramiyelerin eert alınmak is ( tenişinin sebebi olarak AP CGP j iktidarının işçi ve memur kesi | minden oy alamayışını gösteren Akın, demecine Bzetle söyle devam etmiştir: «îkramiye dagıtımını kendi ba | kanlıklannda vazılı görüşlerine! göre yapan e^kı ıktidann devlet' kademesinde halen görevde bu! lunan mensuplan: bu defa ov ala ı madıklan memur ve l$çilerimizden öç alırcasma. verdiklert pa ralan ıseri alma tıesabı tçine srirmişlerdir. Ancak dağıtılan ikramiyeler vasalara uygun olup, bun lar mermır ve işçilerimlzden geri alınamaz.» (THA>* OLAYLARIN ARDİNDAKİ GERCEK Döyüşerek Değil, Baıışarak. «Türkiye'yi yönetecek iktidarın» tayini konusu, 14 ekim pazar günü yapılan genel oylama ile bir sonuca bağlanmıştır.» Devletler huknkuna göre, seçimle saptanan parlamentonnn yapısındaki gruplar, yasama orçanından sayılırlar. Parlamento hütünüyle bir anlam tasır. Meclis'teki mnhalefet grupları da hazırlanan kanun tasanlarına ister olnmln. ister olumsuz oy versinler, yasama görevini yerine ıretirmis olurlar. Bn mantık temeli )u tonnca yaratır: Gerçekte bir parlamentonnn mnhalefet ve iktidar kanatları bir bütünü tamamlayan parçalardır. Herhangi bir partinin mnhalefette veya hükümette bulnnması da Meclisin niteliğini bîr bakıma değiştiremez. Ekim 1973 seçimlerinin dikkatleri üzerinde toplayan partisi MSP'yi bu kurallara göre değerlendirmek gerekir. Parlamentodaki varlığını tanıdığımız bir partinin Hükümete şu ya da ba (Devamı Sa. 7. Sü. 6 da) Kissinger; Sovyet yetkililerî ile ikinci bir görüşme yaptı S eçimlerin çoğu çevrede beklenmedik biçimde sonuçlanması şaşkınlık ve tepkî yaratmıştır. Cumhurbaşkanı Sayın Fahri Korutürk'ün konuşmasıyla tereddütlerin dağılması ve ortanın aydınlanması gerekir. Sayın Korutürk seçime dek süre gelen tartışmalann artık bittiğini ve miUeti yöneteceklerin belli olduğunu söylemiştir. «Türkiye'de kanunlarm üstünlüğü ve hürriyetçi, demokratik parlamen ter sistemin yürütülmesi kararı kcsındir.» İZMİR VE MUŞ'TAK! KAZALARDA 5'İ AMERİKALI 12KİŞİÖLDÜ (Cumhuriyet Haber Merkeri) Izmir ve Muş'taki iki trafik kazasında, 5'i Amerikalı 12 kişi ölmüş, 14 kişi de yaralanmıştır. Izmirdeki kaza Gümüldür yolunda meydana gelmiş, Cumaova sı yakınlarındaki Sarıct köprüeünde 35 FN 988 plâkalı Anadol (Devamı Sa. 7, SU. 3 de) Balıkçı Merhaba..; Hikmet Çetinkaya'nm yazısı 5. sayfada