Catalog

yasımı tutacaksın PAYEL YAYINEVİ P.K. 889 İSTANBUL RekUmcıhk 24038106 ıBu kitabl ckumamıj olmak, gerçek blr kayıptır o Rauf Mutluıy (Cumhuriyet) «Okurken ınsanı allak bullak eden bir ewr> Fethi Naci lYeni Dergı) DOMtNİQLE LAPİERRE LAKRV COLLİNS Yılın kiubı. 20 lıra umhuriYet Kunıeusu: YUNUS NADİ BİR MİUETİN YENİDEN D06UŞU TOrkçesi : Ayhan Tezel nttRDÜNCÜ BASKI Cilt I 25. Cilt l/ll 45. 49. yıl, sayı: 17338 Telgraf ve meirtup adresi: Cumhurlyet Istanbul Post» Kutusu: Istanbui No. 248 T e l e ( o o , l ı r : 23 42 90 2243 96 22 42 97 ' 22 42 98 22 42 9» 8 Kasım Çarşamba 1972 YAYINLARI Osmanbey bul Tel: 48 3209408475 "Başarılı olamayacaklar,, Ecevit: "CHP'yi parçalama çâbası ön plana geçti,, Sisli Gunler. r ^ amansız düşmanlannı bir. A \ n kinde dostları arası\ na katan, Ismet tnönü'n başka bir devlet adamı gorülmüşmüdür, bilmem. Oldum olasıya pasayı onlerinde çetin bir ceviz sa>an, daha dıine gelinceye dek ona hiç de lâyik olmadığı sıfatlarla saldırmayı meslek edinen hemen butun yazar vc «soyler»ler,< istifa haberini dujar duymaz. ağız birliği etmişcefine. birer paşa hayranı kesiliverdiler. Son kararı sayın İnönii'niin büyuklüğünü ispatlayan bir belge niteliği taşıyormuş. Bu kaıarla sayın tnenü gelmiş geçmiş bütün kusurlannı bir kalemde silip yok etmiş. Işte şimdi vatan kurtuldu diyebilirmijiz. vb. Yurdumuıda halkçılığın, Atatürkçü , devrimciliğin, cağdas uygarlık özleminin en guçIıi siyasal orgütü bildiğimiz CHP'\i nihayet dağılıp çökmüş görmek umudu ile ortalığı birdetı kaplayan bu sevinç çığlıkları karşısında insan paşa\a mı, bu yeni dostlara tnı, >ok.«a iilkemiz kaderine rai acıyacafını doğrusn kestiremiyor. Yukanki görüntüye bayrak açan bir başka sesi de bir parri liderinden du>u>oruz: Madcm ki CHP hukumetten çekildi. onu difarda bırakalım, tüm oteki partilerin kattbaasıyle (tabii o arada kendi partisi de) bir milli cephe hükümeti kuralım, diyor bu ses. İster ıstemez •v*tan cephcsi» cdcbiyatını ansıtan IMİJUÇ. bir önerinin ardıntfa CHP'yi afaroz ctmelc hatta bjt punduna getirip kapatmak. böylece kirai çevreleri rahatsız ettiği anlasılan gercek demokrasiyi toptan rafa kaldırmak eğiliminin yaitığına nasıl inanmazsınız. Su damlalan gibi birbirinin benzeri biıçok partimiz olacak. Aralarında ne sosyal, ne siyasal, ne de ekonomik hiç bir aynlık bulnnmayan bu partiler. demokratik bir görüntü arkasmda sadece sermaye çevreleTİnin özcl çıkarları açısuıdan birbirlerîyle çekişip duracak, halk da Oh. bizde demokrasi varmıs» diye baylara alkıs tutacak, bu bay ram giıounde belki cocukları da eğlendirecek ne yerinde bir öneri değil mi? Şakayı bir yana , bırakalım da biraz işin ciddj yanma eğileiim: Önreki gün Başbakanı kabul eden Cumhurbaşkanı, CHP'nin çekilme karanndan sonra ortada hükümetiıt de çekilmesini gerektiren bir neden görmediğini söylemiştir. Bu açıklatnasıyle sayın Sunay, CHP Parti Meclisince alınan karann bunallm yaratıcı bir nitelik taşımadığı konusunda CHP yöneticilerine ters düşecek bir eülimin sahibi olmadığını gostermektedir. Ger çekten, Genel Başkan Bulent Eccvit'in açıkça belirttiği iizere Parlamentoda CHFsir hükümet kurabilecek •çeşitli kombüıezon olanaklan \ardır. Hattâ hükümetteki bes CHP'li bakan, Partilerinden ayrıldıklarma göre, Melen Hükumetinin bugünkü kadrosu ile görevini siırdürmcsi de olağan bir tu tum sayuabilir. Ne var ki, sayın Başbakan, haklı olarak kesin bir karara varmadan önce parti liderleriyle görüsmeK, onların duşüncelerini öğrendikten sonra kendi tutumunu kararlaştırmak gerektiğini açığa vurmuştur. Bu arada AP'nin nasıl bir politika izlentek niyetinde olduğu, kuşkusuz çok önemlidir. CHP'stt bir hukümet düşünülebilir ama, Parlamcntoda çeğunluk partisi olan AP'siz bir hükıunetten söz etmeye her halde olanak yoktur. Oysa CHP. Parti Meclisinin son karanndan bu yana ne AP Genel Başkanı, ne de onun yerine bir başka AP sozcıisü konuyla ilHİli bir şey so}1emiştir. AP >üks=ck kademeleri nedense susmayı \eğ tutmaktadırlar. Bu sessizliğin de elbette bir anlamı olacaktır. O>le anlaşılıyor ki önümüzdekl bayram günlerinde sayın Melen, yoğun bir çaba harcamak zorunda kalacak, epeyce de yorulacaktır. Ona başarılar, fevgili okurlanmıza da iyi bayramlar dileriz. ANKARA, (Camhnriyet Bfirosu) CHP Genel Başlcanı Bulent Ecevit dün gazetemıze verdıği ozel demeçte, «Son gıınlerde vardığmuz aşamanın Türkiye'de rejım bunalımını arttıncı değıl, yumuşatıcı, normal demokrasi ortamına dönüşü kolaylaştmcı, etkısı olacafına ınanıyorum. CHP'nin davranışı ve önenlerı, bdyle bır gelişmeye yardım edıcı nıtelıktedır.» demlştır. CHP Genel Şaşkanının demecı aynen şdyledır: «Son. günlerde vardığımız aşamanın, Türkiye'de rejım bunnlımını arttıncı degıl, yumuşatıcı, normal demokrasi ortamına donüsü kolaylastıncı etkısı olacağına inamyorum. CHP'nin davraruşı ve önenlerı, boyle bir gelışmeye yardım edıci nitehktedır. Bu olumlu gelişmeyi, ancak, bunalımı surdürmekte yarar gbrenier önleyebılirler. Fakat onlaruı da başarı sağlayabıleceklerını sanmıyorum. Şimdı CHP'de sun'ı bır bunalım yaratma, CHP'yi parçalayıp zayıflatma çabalan ön plana geçmış görünüyor. CHP'ye >oneimış gıbı görunen bu çabaI ann aslında, demokrasiyı ve Anayasamız doğrultusunda adaletlı bır toplum düzeni kurulmasım engelleme amacı güttüğunu, Turk halkı, hıç kuşkusuz anlamakiadır. Bu çabalardan da bır sonuç elde edılemeyecektır. CHP bugün sağlam düşünce ve uıanç temelleri üzerıne oturmuş bır partidır. Karanlıkta çevrılen (Devami Sa 7 Sü » drı Melen, partilerden cevap bekliyor Parti liderleriyle dün ayrı ayrı görüsen Başbakan, «Ecevit'le görüsmeye ihtiyaç yok» dedi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Başbakan Fent Melen, CHP" nin hükümetteki bakanlannı çekmesınden sonra ortaya çıkan durumda hüktimetinin kaderini saptamak üzere CHP dışındaki sı'yasal parti genel başkanların>n gdrüşlerini almaya dün baslnmi'tır. Sırasıyle AP, MGP, DP ve CP jtenel başkanlariyle TBMM'de gönisen Melen, temas lannın sonuçlannı Cumhurbaşkam Sunav'a bıldırdı'Kten sonra gazetecüere, «Ecevifle gdrüsmeye ihtiyaç yok» demiştir. öteyandan, Melen Demirel görüşmesinden sonra AP Genel Başkanı Cumhuriyet Senatosu ve Mıllet Meclisı başkanlariyle partısinin Parlamento grup yetkililerinin de katıldıklan ayn bir toplantı yapmıştır. ile TBMMdeki AP Mıllet Meclisi Grup Başkanlığı Odasında yaptığı görüşme saat 11 10 da sona er m'ştir. Melen, görüşjneden sonra, gaze tecilere «Memnun olduğunu» bil | dırmiş, «CHP'nm hükümetten çe kilmesinden doğan durumu ince ledık, karşılıklı goruşlerunıa söy ledik. Sayın Demirel durumu kendi kurullarmda değerlendıreceklpr, bundan sonra da gbnişlerıni bıldırecekler» demiştir. Süleyman Demirel ıse, Başbakan ile yaptığı gorüşme hakkında basın mensuplarına su ıçıklamayı yapmıştr: «Sayın Melen ile CHPnın bükumettekı üyelerinden hükümette görev alma müsaadesini kaldırması uzerine mevdana ge(Devamı Sa. ?, Sü. 1 de4 Liderler, Bayram için mesajlar yayımladılar ANKARA Şeker Bayramı nedeniyle Cumhurbaşkam Cevdet Sunay. Başbakan Ferit Melen, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Faruk Gürler ile siyasî parti' liderleri mesaj yayımlamışlardır. Sunay'ın mesaU Ournhurbaşkanı Cevdet Sunay, Şeker Bayramı dolayısıyla yayımladığı mesajda, «Dinimiz, ayırıcı ve> bölucü değıl, yakUstıneı ve bırleştirıcidır. Gerçek dındar, anlayışlı ve mü samahalıdır, yardım ve hayırsever insandır. Bayram topla» rıyla birlıkte gonullerimizdo uyanan nurlu neşeler. ümıt v« sevınç ışıkları Ue daha olumlu, daha yapıcı çabalara yönelmeliyiz» demiştır. • (Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) Bayrammız kutlu Üç gün sürecek Şeker Bayramı, bugün başlamaktadır. Bayram nedemyle, diğer gazeteler gibi, CUMHURİYET de yann ve öbür gün çıkmıyacaktır. Bayramın ikinci ve üçiincü günlerinde Gazeteciler Cemiyeti'nin «Bayram Gazetesi» yayımlanacaktır. BAŞKENT NOTLARI Nasıl reva gördüler bunu Ismet Paşa'ya ? Fikret OTYAM ANKARA Beyaz, daha beyaz, daha daha beyaz denildiâı gibi, ınsanın içinden haykırmak geliyor: İstifa... İstifa... Daha, daha istifaaaaa... Bu sözlerim, CHP içinde kalan bazı sayın parlamenterler içindir.. Daha, daha istifa, daha daha istifa, daha istifa ki CHP gerçek yörüngesine ârızasız gırsin, purüzsüz, kontaksız... İstifa. . Kışilerin öz hakkı. Ama. açik soylemek gerekirse en çok kime yandım bilir misıniz, Manisa Milletvekili Mııammer Erten'e... O Erten'e ki kisiliğinden, çalıskanhğındarr geniş halk yığınlarının çözumlenmesi şart olan sorunlarına bilimle. sevgiyle, inançla eğıldiği içın daima bir sevgi. bır saygı duymusumdur... Yandığım, üzüldüğüm de bundan. Ya aldanmasından. ya da aldandığımdan .. (Devanu Sa. 7. Sfi. 1 de) Nixon, önde gidiyot ,' [DI$ HABERLER SERVİSÎ] WASHtNGTON Amerika Bır leşik Devletlennde yapılan Başkanlık seçımlennın dun gece ya rısına kadar gelen sonuçlaruıa gore, Cumhuriyet çi aday olan Nıron, Demokrat aday McGovern den daha fazla oy toplamıştır. • 85 milyona yakın Amerikalı seç men, ABD başkanından başka, 18 eyalet valisi, 33 Senato uye si ve 435 Temsilcüer Meclisi Uye sıni seçmek için, dün sandık ba şına gitmiştir. ' ABD tarihinde ilk kez 18 yaşmdaki vatandaşlarm da oy kullandıkları bu seçimde Nixon, seçim propagandalanmn en hızlandığı son hafta içinde Vıetnam'da banş sloganını ortaya atarak Amerikan kamuoyunda sempati toplamıştı. , RİCHARD NİXON Melen Demirel Başbakan Ferit Melen'ın AP Genel Başkanı Süleyman Demirel 1 CHP'nin ve InöniVnün tutumıı için ne diyorlar? (CUMHURİYET HABER MERKEZt) Tiirkiye Birlik Partisi Genel Başkanı Mustafa Timısi, • Yeni Turkiye Partisi Genel Başkanı Nıhat Doğan, Anayasa Hukuku Profesorü Bulent Nurı Esen ve Şair Fazıl Husnü Daglarca, dün; <T) CHP Parti Meclısı'nın Bakanlannı çelcme kararmı nasıl karşıhyorsunuz? (5) Inönü'nün istifası hakkında ne düşünuyorsunuz? sorularma, şu karşılıklan vermışlerdir: Inönü'yü ziyaret eden Gürler: "Memleket meselelerini görüştük,, ANKARA Genelkurmay Bas kanı Orgeneral Faruk Gürler, Genelkurmay ikinci Baskanı Orgeneral Turgut Sunalp ile birlik te dün saat ll'de, İsmet Inönü'yü Çankaya'daki evinde ziyaret etmiştir. Ziyaret, bır saat 10 dakika surmüstür. Orgeneral Gürler, lnönü'nün evinden aynlırken basm mensup lannın sorulan uzerine. «Kendisine hürmetimiz vardır. Bir neza ket ziyareti yaptık. Bu arada, memleket meselelerini görüjtük» demiştir. Son konuşması | DEMİREL, MELEN'l KARŞILIYOR. (Telefoto: a a) İnönü, Abant'a gitti lnonu, eşi ile birlikte Şeker Bayramı tatilini geçirmek üzere dun karayoluyla Abant'a gitnıiştır. lnonu, Cumartesi günune kadar Abant'ta kalacaktır. îsmet İnönü, Ankara'dan hareketinden önce, gazetecilerin sıyasal konularla ügilı sorularını cevaplandırmamıştır. Sorulann surmesi uzerine eşine dönerek, «Haydi bakalım, içeri gir» diyerek Mevhıbe lnönü'nün otomobile binmesıni istemiştir. Uysal ve Boztepe CHP'den ayrılmıyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) CHP Sakarya MıUetvekıli Hayrettin Uysal ve Turgut Bcztepe dun ortak bır açıklama yaparak partilerinden ayrılmayacaklarını açıklamışlardır. Uysal ve Boztepe'nin ortak açıklamaları şöyledir: «Cumhuriyet Halk Partisi içinde ve etrafında döndüruîen olayı ilgl Ue izliyoruz. (Devanu Sa. ?, Sö. 5 de) CHP Parti Medisi'nin görüşlerine, Devlet Bakanı Öztrak cevap verdi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosn) Devlet Bakanı îlhan Öztrak, dün hükümet adına bir açıklama vaparak, CHP Parti Meclisınin, hükümet ve diğer organlarla ılgili görüşlerinı, cevaplamıştır. Öztrak, partılerüstü hükümetler doneminde hiçbır reformun yapılmasına imkân olmadıgı iddiasının haksız olduğunu öne sürmüştür. plâıu eleştirenlerm sindırildiğini ıddıa ettığinı de belirtmış, radyo ve TV'de bu konularda açık oturumlar duzenlenerek, kamuoyu önünde tartı$Unldığnn kaydetmıştır. Öztrak, ayrıca, basmda da bu konuda eleştinler çıktığuu hatırlatrruş, bu gerçeklere rağmen kamuoyunun serbestçe oluşamadıgı ıddıasuun da ıyıniyetle bağdaştınlamayacağuu söy lemıştir. Bildınde, Ecevit'in sorustunna ya da kovuşturmalann çok genış J veya çok dar tutulması şekhnde • bir aynm yapılmaması halinde . huzur ve asayişin sağlanamayaca ğı ıddıalanna ıse, Devlet Bakanı şoyle cevap vermiştır: «Bu iddialar da tutarsız ve tamamen gerçek dışıdır. Bır soruşturma ve kovuştunnanın çok genış veya çok dar tutulması gıbı bir aynm yapmak ve bu ayrımın yapılmasını sağlamak Uzere bağımsız mankemelere müdanale etmek, hukuk düzeni içinde mümkün defildır. Hele hücreler, yer altı örgütlerı halindeki anarşık olaylar bahis konusu olduğunda, bu ımkânsızlık büsbütun artar.» Başkan Rıchard Ntxon, dün , gece seçimlerden önce yaptığı Unkapanı Akbank Şubesi, dün son konuşmada tcendini «banş maskeli ve elınde molotof kokadayı» olarak takdım etmış ve seçmenlen kıtle halinde oy ver î teyli bulunan bıri. taraiından somege çağırmıstır. Vıetnam'da yulmak istenmıştır. Saat 16 sıralarında Unkapanı pek yakinda bir ateşkes anlasması ımzalanacağmı bıldıren Manıfaturacılar Çarşısınm alt ka Başkan Nixon, «Seçim sonuçla • tmda bulunan Akbank Şubesıne, başına bır çorap geçirerek n bu bakımdan tarihı bır karar niteliğınde olacaktır» demıştır. giren soyguncu, «Kıpırdamayın, Başkan Nixon, Uç dakika süren yakarım» dedikten sonra, vezne telenzyon konuşması sonunda. camvnı kırmıs, burada bulunan pek yakinda Kuzey Vietnam'da bır demet parayı alıp kaçmaya bulunan Amenkalı savaş esırle başlarmştır. Bu arada, bankadan nnın serbest bırakılacaklanm ve çıkmadan önce eHndeki molotof kaybolanların mukadderatımn a kokteylini atesleverek içeri atan çıklığa kavusturulacaSım söyle soyguncu, banka personeli ve miştir. haîk tarafmdan vakalanmıştır. Unkapanı'nda bir banka soyulmak istendi Seçim sonuçları için tedbirler.. Mühendis mi? . Olaydan sonra Küçükpazar Baş komserliğine getirilen 30 yaşjnda ki sanık. adının Rahmi Güçlü olduğunu ve elektrik vıik?ek mühendisliği yaptığını ılen sürmüştür. 2. Şube ekiplertnce Emruyet'e getirilen sanık hakkındaki soruşturma sürdürülmektedir. Mustafa Timisi (TBP Genel Başkanı) (î> CHP'nin Bakanlannı Hükümetten çekme kararını demokratik kuralın tabiî bir sonucu olarak karşılamış bulunuyoruz. Bunun sonucunda koparılan fırtuıa(Devamı Sa. ". Sfi. 6 da) Gozlemcıler; elektronık beyinler. teleksler ve 13ü bınden fazla görevli sayesınde seçim sonuçlanmn mümkün olan en kısa zarnanda tespıt edilip dünyaya y&yılacagmı bıldirnuşler 170 bin seçim bolgesınde sonuç Partilerüstü hükümet Hükümet adma vaptığı açıklamada, CHP'nin bildirisine madde madde cevap veren Öztrak, partilerüstü hükümet fco nusundaki iddialar için şunlan söylemiştir: «Partilerüstü hükümet, bugün' ortaya çıkmış bir formül degildir. 12 Mart 1971'den berı uygulanan bu formülün, hangi hayaü zaruretler yüzünden kabul edilmiş olduğunu, Sayın Ecevit'in şimdiye kadar iyice kavramış olduguna üıanıyorduk. Çünkü CHP partilerüstü hükümet niteliğinde kurulan üç hükümete 13 Mart 1971'den ben uye, yam Bakan vermiş. halen işbaşında bulunan hükümet dahıl, bunlan n hükümet programlannı Meclis'te güven oyu ile desteklemls bir partidir. 12 Mart 1971'den önce memleketimizto içinde bulunduğu her vönden tehlikeli ve huzursuz anarşik ortamı, biran önce ortadan kaldırmak için uygulanan bir hükümet şeklinl", bu suretle tasrip ile karsılamış ve ona iştirak ederek güven oyu vermiş olan bir partinin. bugün bildirideki gibi tamamiyle ters bir görü$ ve tutum içine ginnesl sebeplerini, sağduvulu vatandaslanmızın anlamakta zorluk çekmeyeceklerini tahmin edlyoruz.)» öztrak, CHP Partı Mec'.isinin, gerçek refonnlann kamuoyunun serbestçe oluşabildifti bir ortam da miimktn olabileceğini, oysa bugün reformiaH sa'iıpmajia kal kışanlann ya da 3. beş yıllık Manisalılar, mahkeme kararı ile TV sevrediyor MANÎSA Manisa'da TV yavınları mahkemp kararfvle yeniden izlenmeye başlanmıştır. Manısa ' Turızm Uerneğınin Spil dağına monte ettirdiğı yansıtıcının. TRT tarafmdan söktürulmesı üzerıne. Manısa Barosuna mensup üç avukat. Turızm Drrneğını temsılen Asliye Hukuk Mahkemesme başvurarak, tespıt vapılıp ihtıvati teribıı kararı ı^tpmıstır (nevamı Sa " Sü 7 de) 7 •• • SUNAY, ALT1 HÜKÜMLÜYÜ AFFETTİ ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Cumhurbaşkam Cevdet Sunay, çeşitli suçlardan hükümlü altt kişi yı, «sürekJi hastahk» ve «kocama halı» nedenlenyle affetmiştır. Adam öldürmek suçundan 10 yıla mahküm Izzet Murat sakatlık ve sürekli hastalık, yankesıcılık suçundan 2 yıl 6 ay hapse mahkum Kezıban Tıtizler sürekli hastahk, uyuşturucu madde kullanmaktan 2 yıl 6 ay hapse mahkum Osman Aydın yaşlıhk, uyuşturucu maddeyle ılgili bır suçtan dolayı 4 ay hapis cezasına mahkum Mehmet Elveren vaşhlık, hırsızlık suçundan ıkı aya mahkum Keziban Erol yaşlılık, adam öldürmeye tam teşebbusten 8 vıl 4 aya mahkm Abdulcabbar Goren hastalık sebebıyle Cumhurbaşkam tarafmdan affedılmıslerdır. GEORGE MCGOVERN ların en kısa zamanda aUnacagım sövlemışlerdir Basın ve ya vın organlan içın ov sonfiçlanru belirtme tsı baslıca üç radyotelevizyon sebekesuu (ABC (Devanu Sa. 7, Sâ. « dal Bir Efsane Sona Erdi Ord. Prof. Dr. H. V. VELİDEDEOGLU Sayın îsmet İnönü, Atatürk'ün fcurduğu «cumhuriyetçi, milliyetçi, devrimci, halkçı ve devletçı» CHP'den nihayet büsbütün ayrıldı Kişisel olarak bız, Uderi bulunduğu partonın ılkelerıyle kendisinin zihniyet bakımından, hıç bır .zaman bağdaşacak yaradılısta olmadıgı kanısını tasıdığımızdan, bu ayrılısa hiç şaşmadık Böylece «tsmet Paşa realitesU «tsmet tnönü efsanesUne son vermiş oldu. Efsane, kendısının Türkiye'de her türlü devlet tşıni ve mülei sorunlarmı herkesten iyi bilen, herkesten ıyi goren kişi olduğu konusunda. basıt Kafalarda yaratılan efsanedir. Realite ıse. tsraet Pasa'nın bir Atatürk devrımcisl olmadığı, Türk halkını tanımadığı ve bugtine değın «Bu usmaniı pasası> olarak kaldıgıdır. Bu realite geç de olsa, efsaneyı yıktı sonunda!. Oreanik bağlantı CHP'de Atatürk'ten sonrakı oiuşum ve gellşımlerte îsmet tnönü'nün kısılığımn Ç K «ıO kı hattâ organik bir oağlantısı vardı Gerçi kendisinin. CHP vönünden son 34 nlht! sürekh sıfatı «Parti Genel Rashanı» Idı; bu sıfst 1972'ye değin hiç degtşmemisü Fakat Onun (Devamı Sa J sfi i rtı Açık otjrumlar NADİR NADİ YAZISIZ