Catalog

SATFA İKİ :CTMHURİTET 24 Eylul 1970 on günlerde iki önemli haber ekonomik konulann başında yer aldı. Biri Financial Times adlı Ingiliz iktisat gazetesînin Türkivenin itaracata döndügü, ötekisi iç piyasada imalât maliyeti hesaplannın Maliye, Ticaret ve Sanayi Bakanlıtı mülettişleri tarafındsn kontrol edilecegidir. Uer ikisi de devalüasyon ve onnn başanya nlaşması için almması gereken tedbirlerle ilsrfii bulunan bu haberler dikkat çekici ve düsündürücüdfir. Bn ikl haber ihraeatın düzenli ve sistemli olarak artBbileeeğini ve flat kontrollarının kolayca başany» ulasabilecegi inancını uyandıracak niteliktedir. Evvelce, baska vesilelerle işaret ettijimiı gibi ihraeatın Tflrk ekonomisi içio kazançh bir biçimde, devamlı olarak arttmlması yanlız devalüasyonla çözümlenecek bir diva değildir. Maliyet hesaplannın ve genellikle fiatlann kontroln ise nmuldugn kadar basit, çabuk lonnç ahnabüecek bir konn olamaılar. S DIŞ TİCARET ve İİ FİAT POLİTİKASI Prof. Dr. Ahmet KILIÇBAY İhracata dönük endüstriler arasında denge kurnlnuMi gerektiğine isaret etmistik. îhracat* dönük endüstrilerin karnlmam dış pazarlaraa teşkilâtının, bilgi ve tecrttbesinin gelişmeıine hizmet ettigi gibi mütesebbisleri dıs rekabete alıskın, dayanıklı bir dnruma da tüagabllirdi. Fiat kontroln ise Türk ekonomisinl çesitli yönleri ile ilçilendiren bir konudur. Kısa camanda büyük kazanç saglama eftUminde bnlnnan mütesebbis. genis bir tüketicl kitlenin ekonomik refah seviyesine olumsu» bir etkide bnlundu^u jribi çenel fiat Istikrarmslığına sebep olarak ekonomik dengenin bozulmaaına, ihraeatın azalmasına ve ödemeler bilançosunun aleyhlmiıe dönmesine yol açmaktadır. basaracak btr kadr» da meydana getirilememiştir. Fiat ve kalite kontrolü, fiat mekanizmasının islemeyişinl ve rekabetm çalışmasuıı önleyen dega onn y«rleştiren bir özelllfe ve bir modele sahip olabilir. Fiatla kalite arasında çok yakın bir baflantı vardır. Hattâ bu ikisi birbirinin tersidir. Fiatı sabit tutarak kalitevi düşürmek. jerçekte fiatı artmaktır. Sistemli ve bilirasel bir fiat kontroln etiket ve fatnra kontrolundan ibaret değildlr. Fiat kontrolunu rüçtestiren en önemJi husus gerçek üretrni mallyetlerin bilinememesidir. Maliyet k«ntroluna tesebbüs edeeek Maliye. Ticaret ve Sanayi Bakanlıği müfettişlerinhl maliyet muhasebesi düzenini kurmamış işletmelerde yollannı kaybedecekleri süphesizdir. Tesirli bir maliyet kontrolü bazı sartlann varlıfına bafüdır. B" sartlar: A tşletme kayıtlan ve isletme muhaspbesi netodlan malijetleriu tâyinine ehrerişU defildir. G fsletme kayıtlsnnın dayandığı Teslkalsnn sıhhatının kontrolü çok güçtür. O Bakar.hklar müfettişlerin butrünkü sistem içinde değerli kisiler oldnfn şüphesiz buIunmakla beraber sekilcilikten kurtulap maliyetler hakkında bilgi elde edeeek isletme ve iktisat ihtisas bilgilerine sahip değildirler. 0 tlkttretimdensonra naldl ve pazarlama alanlannın maliyete katkılanm «ıhhatli oterak tesbit güçtür. 41 Pazarlama d&zenimiı Hat kontroluan. çok gfiç hattâ Imkânsı* hate eetlrecek bir slstemsizlik, karışıklık içindedir. A Fiatların yüksek kalmasmda re rekabetin gelişmesinde olnmsuz bir rol oynayan bir pazarlama düzeni mevcuttur. £ Mallann standardizasyonu re kalitenin bilimsel kontrolü başanlamamıştır. Bu sebeplerle başarılı fiat kontrolnnun büyük güçlfiklerle karşılaşacagı söylenebillr. Sonııç sı gönülden inanma istediçimiı bir haberdlr. Devalüasyonan en iyi şartlarda vmpabUecefi şey bazı tıkanıklan trpçicî olarak giderebOmektir. Türk ekonomisinin ihracata dönfik bir nitelik kazanabflmesi nzun vâdeli bir İktisat politikası ve plânlama sorunudur. Bu konnda bilimsel ve istisari anlamda en büyük sorumlulufrı tasıması pereken Devlet Plânlama Teskilâtı konu etrafında tutarlı bir fîkre ciddt bir çalısmaya ve politikava sahip deeildir. Ekonominfaı ihracata dönmesi bir gfinlflk sorun olamaz. Devalüasvonun sihirli defnegi valnj? basına bunu cözümleyemez. Bn. nrun vâdeli renel bir politika sorunudur, Fiat kontroln bahsinde çok çeç kalıımustır. Buçünkü fiat kontrolü. eörünüsfl İle stmi fiat artıslarını suni olarak durdurma nitelifiM snhip eörülmektedir ötedp beride. irili ufakh fiat artısları devamlı olarak genel maliyet strüktürünü etkilemekte ve onu daha TOfeanva çıkannaktadır. Bu isçi ficretlerine ve dijrer malivet unsurlanna intikal ettiği zaman bıivfik ölçfide. rerçek bir malivet artıslan olabilir. te yanda Türk ekonomisi nahalt, kontroln çüç rekabeti Bnleven iiretim ve pazarlama düzenine sahiptir. Butrünkü iiretim ve pazarlama düzeni geı* çek maliyeti yüksek tnttugn gibi hakra fiat artıslannın kolayca gerçekleştirihnesine ünkan verecek bir ÖMHi^e sahlptir. Bn konular göz öniinde tutulmadan ve gerekli tedblrler ahnmadan ihraeatın büyük Slçüde gelistirilmesi ve flatlarm devamlı ve b*. sanb olması imk&nnz denecek kadar rflçtör. Thne« F inancial ihracatagazetesinln. Türk ekonomislnin döndütü yolundaki yazı Gecikmîs kararlar çok kısa bir zamanda başanlabileeek işler defildir. thracatın düzenli, devamlı olarak arttınlabilmesi sadece bir devalüasyonla çözumlenemez. İhraeatın dayanılır ve çüvenilir teraellere otartnlabilmegi için, ihracata dönük endüstriler ile iç piyasayı besleyecek (vaktiyle ithâl edilen mallann yurtta firetUmesini sağlayarak ithâl ikamesi yapaeak) endütiriler arasında ekonomik kalkınmamıza hıı verip iç ve dıs dençeyi saglayacak bir vön vermek gerekirdi. Bn derbâ] yapılamaz. Zira böyle bir tesebbüs zaman istediği gibi iç bunyede, endüstriler arası baflantı mekanizmasınm dikkate alınmasını ve baÇlantı dençesinin kurulmasını gerektirir. Aksi halde ihracat, bılhassa smaî mamul ihracı dar bogazlar yüzünden aksayabilir. Ba konuya yıllarca evvel deçinmiş ve ödemeler bilânçosunnn düzeltilmesl için bütün çabaların ithâl ikamesi yapan endüstrilere çevrilmenin hata oldufunu, ithâl ikamesi yapan endüstrilerle ekonotnik T iirkiyenin ihracata dönük biredebilmesi düzen karabilmesi ve raaliyet mMraflarını etkill bir biçimde kontrol Fiat kontrolü mışlır. Fiat ve kalite kontrolnnun sinailesme ve ihracat icin zaruri oldugu, bunan yollan hakkında cok sayıda \azılmıştır. D.P. Teşkilâtında konunun önemini belirten ve eöaümleme yollannı (tosteren bazı raporlar vardır. Fiat kontrolunu bazı iktisatçılar yersbı bulmuş ve tatbikatcılar lüznmunu hissedememislerdlr. Bu sebeple bilimsel, sistemH ve etkill bir kontrol düzeni kurulamadığı tçibi bunu iatların makul bir seviyede tntulım b«Fdevalüasyonandan sonra ihtiyacı ele aluınun devajn ettirilmesi Ağustos 1970 önemle UNDEM UNE «Amerika Meydan Okuyor» lsimli kitabıyla, Fransa'da basarılı bir gazetecilik âleminden blrdenbire fikir dünyasının ortaeına sıçrayan Monsieur J. J. Servan Schreiber, bir süre sonra da kendisini politikanın göbeğinde buldu. Senelerin yorganını üslüne çekmiş yorçun Kadikal Partisi, böyle çalıskan bir insana muhtaçtı. Onun için onu derhal genel sekreter yaparak iş bası na reçirdi. Bay J. J. Servan Schreiber üç ay oturdu, kafa patlattı, (Gök ve Toprak) ismiyle anılan bir program. yani Radikal Partisinin iktidara geçtifi takdirde yapacagı işleri sıralayan bir eser hazırladı. Bu eser de çok satıldı, o fUdrleri bazı radikallerin benimsemesine rağmen, parti hiç bir ihtilâf konusn çı karmadan genç politikacıyı destekledi. Aradaa kısa bir süre geçti, Nancy'de bir milletvekilliği yeri açıldı, J. J. Servan Schreiber kendi partisi adına buradan adayliğım koydu. ve karsısın daki iktidar mensubunn tepeleyerek parlâmentoya pariak bir basan ile girdi. *** Ne var ki, basannın gözü hiç bir zaman dovmadıgı için bay J. J. S. Sclreiber bu sefer de Bordeaux şehrinden aday olan Basbakan Bay Chaban Delmas ile boy ölçüşmeğe kalktı. Insan ancâk börfik mevkide olan bir kişiyi mağlup «derek büyüyebilirdi J. J. S. Schreiber bu kanuna riayet etmeli idi, gerçi Nancy milletvekili secOmisti ama, kannn onun Bordeaus'dan, adaylığını koymasına mani olmuyordu. Daha seçiimeden evvel de kazandığı takdirde Nancy milletvekili kalacağım ve Bordeaux'yu kcndisine yedek olan arkadaşına temsil ettireceğini ilân etmişti. Fransız Anayasasına göre milletvekillerinin vedekleri vardı, yina Anayasaya göre Bay Chaban Delmas, Başbakan oldnğu için milletvekilliğinden aynlmak zorunluğunda olduğundan seçüni kazansa da parlâmentoya onun yedeği girecekti. J. J. S. Schreiber; Chaban Delmas kendi yerine yedek gönderir de ben gönderemem mi? diye düşündü ve kendisini kavganm ortasına attı.. Hani gazeteier hep kendisinden bahsediyorlardı y» Tele vizyon, radyo pesinde koştnuyor mu idi? Fransa*nın politika dtinyasına yeni bir yıldız doğdu demiyorlar mı idi?.. Ne var ki, ne o bu kadar süratli bir basarıyı hazmetti, ne de baskalan onun böyle Amerikanvarî eelismesini hoş gördüler. Bav J'an Jacques Servan Schreiber, Bodreaux'da yapa yalmz sipsivri kaldı, o kendisini sol kanadın adayı olarak ilân etmişti„ Ona hiç kimse yardım etmedi... Bir de baktı ki sol kanada mensup hiç bir söhret onu desteklememektedir. Mitterand sem tine ugramamıştır. Mendes France hiç gözükmemistir, çok sevdifei Deferre ile karşılaşmamıstır. Bir çokları da kendi basına buyruk olan Schreiberi bu kendi basına buyruk hareketiyle solu böldüğii için kmanuşlardır. Bir kısmı ondakj politik gelişmenin hızını kıskanmıştır. Bir kısmı onun Basbakanla yansa kalkmasını ciddi buimamtstır. Böylece (Amerika Meydan Okuyor)*nn yazan Başbakamna meydan okumak isterken bir de bakmıstır ki, sipsivri tek basına ortada ve yalnız kalmıstır. *** Hikâveden hisse çıkarmamız gereMrse, roevkii hazmedebilme, alkışlara, radyolann, televizyonun, gazetelerin Ugisine hedef oldujhı halde sımarmama, büyük bir olgunlnk ister. Konumnzun kahramanı hiç şüphe yok değerli, kültürlü. mucadeleyi se\en bir kisidir. Fakat toplum da vanından hızla gelip geçerken bir tebessüm bile gündermeğe vakti olmsyan, yer yfizfinde, yuz yüze haktığı Insanm kuyruklu yıldız gibi göklere fırlamasını da in sancıl dnygularla hoş görmemektedir. Marifet tevazo ile îhtirası birleştirecek kudreti nefsinde bulabflmektir. Bu söz her memleket ve her politikacı için doğrudur. • Acelesi olan bir politikacı örnegı OrtcuDoğu Teknik Universitesi Rek tö'rlii ğti n den: tiniversitemizt Makina. Kimya. Elektrik; Metalurji; Endüstri; Inşaat (yol Müh. Strateji ve uygulama; Kıyı ve Liman Topoğrafya; Sağlüc Muh. Malzeme. Sulama. Hidrolik; Zemin Mekaniği; Yapı Statigi ve Alışkanlar Mekaniği) Maden (Mineroloji; Petrografi; maden topoğrafyası) ve Mühendislik Bilimleri Bölümlerinin çeşitli opisyonlanna asistanlar ahnacaktır. Adaylarda aranan şartlar: 1 T.C. vatandaşı olmak, 2 Yüksek lisans diploması almış olmak. S En az iyi derece ile mezun olmak. 4 Yeterli derecede İngilizce bilmek. * Adaylann en geç 28/9/1970 Pazartesi günü saat 1200 ye kadar Personel Müdürlüğünden alacaklan müracaat formlannı doldurarak iade etmeleri ve aynı gün saat UJ0O de yapjacak imtihanlar için ügili Eblfim Başkanhklannda hazır bnlunmalan rica olunur. (Basın: A. 1371721398/9460) mak da lhanet dereceslnde buyük bir suç sayılmalıdır bu ülkede... Eğitim kurumlannm eksikleri, yeterslzHkleri ya da amaca götüren yollarda bkanık. lıklar, ve engelleri varsa sorumlulann, yetklli uzmanlann bunlar üzertne eğilmeleri. düzenleyid tedbirler almalan görevleri değil midir? Yap yık. yap yık... Bunun sonu gelmez... Yapıp yaşatmak gerek... Kapatılması gereken çağdısı oguvu yüzeysel ve dar çergizliaçık, binlerce, onbinlerce sö çeve içinde lncellyenler, dorüm ona «kurs» denilen «mahalguyu bilgısızlilt ve ilkellikle le mektepleri» varken 1970 Eği. itham etmlslerdtr. Oysa doğu tim Yılında yüksek öğretmen osıjasal. ekonomik ve ktiltürel ilimsel ve sosyal araştırma kulu meşalesinl söndürmeye yönden asırların şamannı enseve inceleme yazılannı zevk kalkmak, en hafiJ deyimiyle. U sinde bulmuş blr bölgedir. Bu. ner zaman karsunua çıkan sole okudugumuz Doç. Dr. Ca hanettir. utanç vericidir. nu ise dogunun yıllardır çBzüm runlardandır. bekliyen sorunlan söylemelrtedir. vit Orhan Tütengil bu defa «Yük Ketnal ÜSTÜN Bütün bunlann yanında, M H Ü Okuma ve gellşme olanaklarm. sek Sğretmen oknllanna kryma. Kadıköy tst Eğitim Müdürlerinin durumlan yın» baslıklı yazısmı (Yüksek dan yoksun, geriliğin girdaplann da ayn bir sorun olmaktadtr. öfretmen oknlo eski gğreBcisi) da can çekişmiştir. Bunlann bazılan görev yapmakimzasiyle yayınladL Niçln?.. Çün. Yazar. eleştirisinde bu Dd söz kü; kendini yetiştiren okulunu tan ftciz kişflerdir. tlçe merkezcüğiın çevrelerin ve kompleksle tanıtıyor (elbette bizlere değil, lerine geldiklerinde. öğretmenlerin perdelerinde nasıl şekülenrin ve idarecilerin dertlerini dlnkapatma karan veren Milll E!diriidığıni, canlı tablolar halin ğitimcilere') ve savunuyor içi v»lemeden çeldp gitmektedirler. de karanlık gözlera projektele na vana eski kültür ocağını .. Bir kısmı da zaten makam hemektedür. aym Clhat Baban'm geçen veslisı olduğundan. güçlü gör. Böyle bir savunma asla klşilerde «MilB Eğitimde re. düklerine varBnnıaya calısmakDoğs. dogunun en amansız düş se! ve duyjusal anlam tasımaz. form» diye bir vazısı gözü ta ve güçsttz bulduklannı da ezmaniariyle işbirliğl yapmıs inTasıyamaz, rira, ytikaek öğretme ilistl. Yazının başlığına ba meye kalkısmaktalar. Bflylelerin sanlarmın yasam ve her türlü men okullan hakkında ve yurt kosullannı kendi amansız pençapında o derece olumlu sonuç kmca. ilk anda sevinir gib) ol den olmadık haksızhklar ve adaçesi altına almış, umutsuzluğun letsizlikler görmemek mümktln lar ve serçekler bilinmektedir ki. muştum. Kendi kendlme «acaba karanlıgına yuvarlamıştır. Dogu, «EĞÎTtM» in «E» «taden «ene serçekten MilH Eğitimde bir re olmamaktadır. Hesaplarma gelMısata Milll TUrkiyeslnde, aydm kadar nasibi olanlar o kurumla form yapılaea&ı. sözü mü edili mediği verde «prensiplere baglı lann ölçü ve yargılarmda (yaşa ra kıyabilmeyi akülanmn ucuna yor» diye düsunmüs oldum Bu olduManru» söyledikleri halde, mak önemlidir) tutkusuyla de bile getiremezler... Hiç okul ka bakımdan yazryı merakla okuma hesanlanna gelen verde de yöğerlendlrflmlstlr. Aydınlann ken patüır mı? Hem de 1970 in «E ya başladım. Fakat, maalesef dü netmelik dısi hareket etmektedılerini do&uda sürgün saymala, çündüğüm gîni olmadı. Yavaş ya dirler. Bu aksaklıklann da giğitim Yıh» olarak üân edüdiği n, alışamamalan ve paralel örbir dünyada ve de geri kalmıs vaş yine ümitsizlige kapılmış ol derllmesi tçin, bu rnakamlara 1$. nelderl bizzat yasantımra endam lıfın acısj İçinde krtrranan ülke dum. Sadece ilkokul birind sı ten anlayan ve adaletli hareket aynasmda görmekteyim. mizde .. nıflar icin ders kitatılannın na eden kişilerin getirilmesi gerek lidir. Fakat. bugun hatır her Aydınlar. dogunun Ingamnı cePekl. nereden ve nasıl çıktı rasız verilmesl, okullarda belge şeyden üstOn olduta tçin. her halet ve sefaletten kurtanp. sobu kara haber! Hangi hasta di. usulünün kaldınlması ve teknik eleman vetistirmeye cahşılması hangı bir ldareci seçimtnde. kim runlarını kökJü bir eleştirmeyle mag verebilmiş böylesine koresaslı bir eğitim reformu İçin lerin daha lyl lsten anladığı ve ve bölgenin gerceklermi hesaba kunç karan!.. Konu, aynl günlu yeterll sayılabilir mi? Reformu iyi çalıstıgı hususu aranmamak katarak. çözümünde yürekten ve gazetede (Olaylaruı ardındaki bir uyearhk misyoneri olarak gerçek) sütununda «Onaylaoamı perektirecek daha Bnemll hu tadır Bunun için de eğitimde çaba gösterme durumuna ginnevacak bir karar» baslıklı bir ya suslann olduğu kamsmdayım. adaletsizlik söı konusu olmak ESitimin temelinde yatan germlşlerdlr. Bu arada, Görüşler tadır. Eğitimde eşitliîc sağlanma nda da. halka dönük eğitim asütununda Ismet ZeM Eyüboğlu çısından. enine boyuna inceleni çeklere inllmedfkçe, esash bir dıkça, huzursnzluk da kolay koeğitim reformundan söz etmek «Eski özlemi» başlıklı yazısmda lay ortadan kalkmamaktadır. yor ve kınanıyordu. Şayet bu bu konu ile lüşkili olarak do|u konuda yetklliler düzeltici ve ne derecere kadar doğru olabidtişüncesini vermekte, tutarsız Diğer taraftan ilköğretim müferahlandıncı açıklamalarda bu lir? ve esküerln tantmlanna dönerek, lunmazlarsa eğitim çevrelerinden BugUn eğitimde reform bekli fettişliği denen mUessesenin de Batılının yüceliği ve üstünlügü daha büyük kınamaJar ve tepki ven öyle sonmlar var kl, bun bir hayli çözüm bekleyen sorunpropagandasını yapmaktadır. Ya ler beklenmelidir. lar saytnakla bitmez. Bir yan lan bulunmaktadır. Bu müeszısmda, «Doğu düşüncesinde so. Bizim bildiğimiz, yıllardan be. dan okul binası olmıyan fcBy'.er, sesenin eskisi gibi cazip bir haru sorma, temel nedenlere inme. le getirilmesi ve gerekli fonksi li öğretmenler kıyılmaktaydı. bazı kövlerde öğretmenin rahat özii açıklama bilinci yoktur. O Demek şımoı sıra okullarda! vonun sağlanılmasına calısılma. oturabilec«ği bir lojmanın bu. yornmcndur, dusündfigünü sfissı. bölse taksim tslerinin âdil lunmavısı. ozellikle doğu illeriBunlan düsünürken 1962 dekl lü bir dille anlatıcıdır. Geçmisbir şekilde yUrUtülmesinln sağ VII. MiHl Eğitim Şurasmda ge ne bagh köylerde ögrenci deten aldığım değistirmeden oldu çen bir olayı hatırlamamak elde lanılması beklenilen hususlardır vamsızlık probleml. ders araçlagu gibi gelecege tasivan doğn rından voksun bulunmak, fakir değil: Yönetiml döneminde bazı öyleyse. Milll Eğitimde sade insanı fle kaburnnn sırtında ta bğretmen okullanm okullannda, öğrencilerin kapatmış köy ee basit bir ikl husus da değil sıyan bir kaplumbafanın varlık koy enstitülerinin kapatılması deftersiz . kaletnsiz okula gelköklü bir reforma ihtiyaç var olarak »ynlır yam yoktor» de na doğru giden yolda oldukça meleri, okul masraflan için ge dır. mektedlr. Ifadelerinde «Teşbih önemli rol oynamış eski bir Mil rekli paranın sağlanamaması Haydar BAŞTÜRKMaras te hatft ohnaz» dUşUneestnde o ll Eğitim Rniranının bazı konu. lanlar gibi düşünmekte, doğu lara flişkin (azla konusma isteği kafasım bir kaplumbağaya benŞura üyelerince tepkiyle karsızetme zavallılığına yönelirken lanmış ve bu arada kendisinin: bilimeillk ve uygarlık gerçeğine « Konuşmama müsaadelerinisırt çevlrmektedir. zl rica ediyorum, ben kendi hatâlarmıı da söyliyeceğim.. » tsrarlanna karsı: «Biliyoruz, hau arada sayın tlhan Selçuk' tâlannızı biliyoruz. anlatmaya un bu konuda değlndigl yaSamsun'da Pazar mahallesl Meserret sokagında lüzum yok!.j> sesleri adeta koro zısmda «Oysa yeryüzü uygar 177 ada. 34 parsel üzerine yapılacak inşaatm keşif halinde yükselmişti salonda. HaIığı bir büyük dönüsüm içinde bedeli (468.761.08) lira olup gecici teminatı (22500.44» ber, okul kapatılmas! olunca. bu ve Iflâs ediyor batıcılık mesleliradır İhale kapalı zarf usulüle eksiltme suretlyle sesleri duyar gibiyim... gl... Atatürkün uygarlık arnacı ya. 3/10/1970 Cumartesi gUnü saat 11.00 de samsun Vanında, Tanzimat paşasımn batıOkul açmak nasıl buyük ve kıflar Bölge Md. lugu yapısmda vapJacaktır. Dosya cıltk kompleksinin lflâsıdır bu .. vüce blr olay ise. okul kapather gün mesaî saatlerinde Ankar^'da Genel MOdtJr ayın tlhan Selçıik'un (DOĞU BATI) sözcüklerini yan sıtan bunık acılı dramı bir kez daha yaşadıra. Yaşanum, bu sözcüklerin perdesinde bir oyun gibi gözlerimin önünden birden çeçi verdi. Do^unun özlü sorunlarını gerçekçi bir görüşle, eleştirraekle, temelde yatan neden leri çöremiven ve görraek istemiyenlere u laştırmakla onlan bir kez daha tedirgin ettiçi kanısındavrm. S Doğu Batı Ne var ki blz bu lOan çogu okumusa anlataraayızj» Yazarın aralanan penceresuv den, do£u sana sevgi ve saygılar... Avnl DİZDAROĞLU Mmraf Yüksek ögrelmen Okullarına kıymayın D B I Proleter kelimesınden bngünkü Türkiye'de çogn kisi firker. I Polisin kafasında proleter ile komünist. aynı potaya dökülen iki sözdür. tktidarın usaklığında makam fcoituguna oturmns kisi, proleter kelimesini isittifi zaman yerinden sıçrar. Nice açık kafalı görünen insanda. proleter kelimesinin yankısı, bir rahatnzlık yaratır. Bu durnma sasmak elbette çereksizdir. Bu memlekette bir vakitler Türk kelimesi bile yadırgamrdı. Millî Mücadele kusağı TürklüŞü benimsemek için kaç ates çemberinden geçti? Harbiye Kumandanı, öğrencı arasında Türkçülük akımlarını kovalar, böyle «tehlikelı fikirler» e sarmı? ögrenciyi cezalandınrdı. Bugün yetmis yasına varmıs olanlara virmi yasındayken : Söyle bakayım, sen neain? diye loraluDca, cevap verirlerdi : Müslfimanım. O senin dlnin. Osmanlıyım. O senin nyruğnn. Pekl neyim ben? Tfirksfin. Ve kendisine «Türk» denilen kiside basiardı blr rahatsıılık... Çflnkü Türk, kaba köylflye verilen asagılatıcı bir ııfattı. MİUİyetçilik bilinci Osmanlıltk snnmndan öste çıkmasın. ömmetçilik bilincini critmesin diye Türk kelimesi aforox edilmis. Türkçülük tehlikeli ve asm bir akım sayılmıstı. Balkan Harbinden tstiklâl Savası sonuna kadar on bir vıllık kan ve ate» «ınavından geçen milli güçler. Türkluk kavramım yüceltip. milli billnci keskinlestirdiler. Yüee Gazi Maıtafa Kema] de. simdlki Batıcı beylere gereksiz ribi gelen : « Ke mutlu Türküm dıvene .» tibi sözlerle. Türk olmanm flvunç veriei bir algı savılması terektiğin) Inatla «avunda. Tflrklüğümüzü benimsedik. ve Osmanlı devrinde tstanbnl aydınına : Sen Türksün.. drndiji zaman dogan rahatsızlık yok oldu. Millet olmak asamasında beraat edip kafalara otnrdn TfirkIfik .. Bnnnn icindlr ki. «nroleter» kelimesinin yarattıfı rıhatsızlıga sasılmaz. Proleter dfipedüz emekçl demektir. Ama emegiyle yaşıyan birine vanp da : Sen proletersin dediğinls csman rahatsız »lnr adam. Çünkü henÜ7 beraat etmemistir hrlirae: ve emekçilik bilincinin ısıtı eerefi kadar ısımamıstır kafalarda... Oysa Türkive kövlü ve îsçi çogunluSumın yasadıgı blr «maıIum> ülkedir. Daha 1^20'de BSvük Millet Meclisinde bn gerçek şöyle dile grtiriliyordn : « Parlsmentolann kabulflne ve anayasaların alkıslarla onaylanmasına rağmen. memleket! omuzlannda taşıyan bir tabaka vardır ki, o daima esaret altmda inlemıstir, efendıliğine kavuşamam'stır ve o. ^efalet içinde inlerken, burjuva tabakası onun önüne çıkmıs, elindeki nrava« ile o zavallı tabakayla alay etmistir. Bizim memleketimizde de böyle olmuştur. (...) Memleket demek, o memleketin valan yanlış politikacılan demek d'egildir. Fakat, o memleketi sapanıyla, elinde o mübarek çekiciyle çalışan demircisi, çiftçisi temsil eder ve memleket onlardan terekküp eder. (...) Milletin çalışan faldrlerine bu hakkı vermeliyiz, yanl meslekt temsill vemıeliyiz. Evet, EMEKÇtLERE bu hakkı vermeliyiz.» Meells flyelerinden tsmail Rnphl Soysaüı »emekçi» kelimesini «proleter» anlamında kullandıklannı Mecli* kürsüsünden açıklamıstır. Türkive Cnmbnriyeti antiemperyalist bir eylemle, mazlnm bir milletin Batı kapitalizmine başkaldırmasıyla kvrulmastur. Biz proleter bir milletiz. Ataturfc bunn 1 Aralık 1921'de Bakanlar Kurnlunnn görev ve yetkilerini saptamak için verilen kanan teklifinde »öyle dile getirmiştir : « Biz. hayatını, bağımsızlıgını kurtarmak için çalışan emekçileriz, zavallı bir halkız ! Mahiyetimizi btlelim. Kurtulmak ve yasamak için çalısan ve çalışmaya mecbur olan bır balkız. (...) Calısmak sayesind'e bir hskkı kızamnz. Yoksa arkaustü yatmak ve hayatını çalışmadan geçirmek isteyen insanlann bizim toplulugumuz içinde yeri yoktur. hakkı yoktur.» Mustafa Kemal Pasa'nm da açıke» sSyledlti gibi biz, proleter bir ulns, mazlnm bir milletiz. Emperyalizmin baskısı altında bnlnnan, sermaye birikimini tamamlamamış. sömürülen bir millet, proleter bir millettir. Böyle bir proleter milletin kapitalist zengin toplnmlara özenmesi. kapitalist mnkallitllglnde kısır dönfüye düsmesi demektir. Proleter oldugumuzu bilelim, mahiyetimizi bilelim, Içimizde yabancıya bağlı, kökü dışarda zengin bir sınıf yaratarmk kalkınmanm bizfm için imktnsız olduğunu bilelim. „ , âncak bn bilinçten sonradır ki. proleter blr millet olarak emperyatiznıe karsı savundufumuz askeri zaferi. bir iktisadi zaferle tamamlayabilir, baiır»"tlıfı perçinlevphilirlz I Proleter millet •••••••••••••««•• •••*••••••••••••••••••«••••••«••«••••»? Milfî e&îfimde reform S inzım hostananede yatbgı müddetce onunia Ugilenen Guraba { Hastanesi 1. Cerrahiye Senrisınden Doç. Yuaut Gökçe"ye, B. S Ast. Nıhat Gürkan'a, Ast. Mesut Parlak'a, Narkozitör Fatos { Yıldınm*a, yardımcılan Mehmet Tanrıkulu"ya, yardıma hem S sire Nur'a, servis hemşiresi Şükran'a ve butün hastane per İ soneline tesekkürü bir borç bilirim. « SUAT A. İHTtSAKOGLt) i **•••••••••••*•••••••••••••••••••••••»•• s Süleyman Dirvanaya Son olarak kızım Çimen'i ameliyaUa sınbate kavuşturan ailemize karşı yardımlarmı esirgemeyen büyük dost, fedakâr ve çok kıymetli ınsan PROFESÖR TEŞEKKÜR • • • • • • • •• • • • • •••••••»••••. Cumhuriyet 9481 | Okula Devam Edemiyen öğrenciler İçic | Her gün öğleye kadar üç saat îngüizce. bir saat daktüo. spor ve sosyal faaliyetler Liselerde okutulan Matematik. Fizik Kimya dersleri. yetküi ögretmenler tarafından tekrarlandınlacak ve kuvvetîendirilecektir. Kurs 8 ay sürebilir. FEN BİLİMLERİ KURSU AKŞAM DERSLERİ tngilizce. Fransızca. Almanca, Muhasebe; Daktilo Sekreterlik ve Spor dersleri 5 EKİMDE BAŞLAYACAK KURSLARA KAYTTLAR YAPILMAKTADIR. 48. HİZMET TTLI B Samsun Vakıflar Bölge Miidürlüpnden: AMERİKAN DERSANESİ tsteyenlere broşür gönderilir. Adres: Sultanahmet Alemdar C 23 Tel: 22 17 32 Oumhurivet 9471 VEFAT Görice eşrafrndan merhum Mehmet Emin Beyin ve merhume Vahibe Hanımın oğullan, Muzaffer Berson'un sevgili eşi, Yüksek Mühendis Ooğsn Berson'un sevgili babası Fatoş Berson'un kayınpedert, Nusret Ohri'nin ve merhum Lutfi Berson'un ağabeyleri îskender Berson, Meliha Ohri, Melâhat Velibeşe ve Jale Kefeli'nin dayılan, îstanbul ve Izmir eski İktisat Müdürlerinden NİMBÜS lük Bakım ve Onanm Şb dp ^imsun'da Vakıflaı Bölge Md. de görülebilir fsteV'rin: Şartnamenin 4 ncü maddesindeki sartlara hoı? olarak. resmî tatil gOnlerl haric eksiltme günOnden enaz 6 gün önce Ankara'da Vakıflar Genel MudurtügÜ Bakım ve Onanm Şb. Md. ne möracaatla dilekcelerine. BaymdırIık Bakanlı^mdan almmış kegif bedeli tutannda (C) Grupu muteahhitlik karnesini. iş yerlni gördüfflne dair Samsun Bölge Md. lüğunden almmış vesikasım; personel: teçhizat beyannamelerini: yüzbin liralık malî yeterlik belgeslni ekliyerek alacaklan lştirak belgesüe birlflcte Tîcaret Odası vesikası: temlnatlannı birleştirip teklif mektuplannı belirll gunde engeç saat 10 00 a Irnrfjır rm»ı!oTO ' « * 23/9/1970 günü Hakkın rahmetine kavuşmuştur. Cenazesi 24/9/ 1970 perserobe günü öğle namajnnı mUteaklp Şişll Camünden alınarak, Merkez Efendideki aile kabristaoına defnedilecektir. Haluk Hilmi BERSON