Catalog

SAYFA DÖRTs CUMHURtTET 29 Ağustos 1970i Erdoğan Alkan fotoğraflar: Tanju Bayranıoğlu Yeysel ölümden lıorhınııvor t o 1 kl o r araftırma.uıa gtlmisler, bir do Alman profesör varmıj yanlannda, Sivas'a git»iş birkaç günlüğune. Kendılerlne Türkçe adlır koymuı Araırikalılar, birinin a * Yusuf, 8tekinin Hasan. Yuıuf fiyaka olıtıa diye şipşak makinasıyla bir ıotoğrafımızj eekip hemen biıe verdl, dönüste de Aşığın evine dek izledl bizi. Yusuf'a sordum: Afiğm fotoğraflan T«r mı dzde, çektinlı ral daha 8ne«î H«yır. Seıini aldınız mı teypeT Hayır. Sız folklor arastırmaıı yap«nıyor muıunm burda? Eret yapıyoruı. Bu aatıl folklor araıtırmaııydı... Sonradan köylülerle konuittnca folklor arastırmasının na türden olduju çıktı ortaya. Amerikan dostlanmız, köylülerin daha çok hayvan tayısıyla, oda sayısıyla, gellr durumuyla ilgilenlyor. Amerikalı Bans Gönullüleri devletin okuluna yerleımiı, bir aydır folklor adı altında çatır çttır iosyal araştırma ytpıyor... 280 evll, 1965 nüfus •ayımma g8r« 1008 nufuslu büyücek bir köy Sivralan. Tümuyle Alevi, okuma yazma bilenlenn sayııı iıe 19«5 iıtatistiklerine gbr« 199. Benim büdiğim bu S lvralan'da insan az da uyusa uykusunu ahyor. Soğuk su, temiz hava. Ankara'nın kırh havasjyla uyuşan ciğerleriır.ı bol bol Sivralanm tenaiı havasıyl» dolduruyordum... Kahvaltıdan sonra AsıkU, köydeki Âşık Veyıel Çefmeıl'nl görm*ye gıttik. Çejmeyi YSE yaptırnı;. Üstünde Aşık Veysel Çeımesi yaııyor. Çeşmcnin ön yüzü kabırtm» taz biçiminde. Çesmenın «rdında köyun okulu. Okul bır bahce içinde .. Birden ıki Amerikalı behrdl yammızda, okulda yatıp kalkıyorlartr.ış. kadar, daha fazlasını Bgretunek içln Yuıufua sotlanna bakmak gerek... , VEYSEL'İN ÖNCÜLERİ DİŞİ BOND DÜ ag ^ TİFFANY JONES GARTH AYLÂK MUSA ıza Tevflk «Hak vergisıdır o kaabıliyyet bızde. Şairlık o imtıyazı müstesnadır» dıyor. Ozanlık bir ayrıcalıktır amı mııralar o?a gokten meleklerin kanadınd» inmez. Gozlerınm gormeme'i nedenıyle uzun yıl «Bir kanm var kızıl sarıcubutır tezer saçları» Aşık şlmdiki karısı, çocuklannın anası Güllssr Ana Ue. lar Sıvralan ve çevresindeki koylerden uzaklaşamayan Âşık A»ık Sadık, Aşık Veli. A?ık Hü Dayının ellerinl öptüm. Yılmaı* yortfu insan plsHklerlnin Ostün dal kırılmıstı çıt diye... de, sonra bu sinekler kalkıp sofVeyıel'i hazırlayan ozanlar da la, dığer koylulerle vedalaşıp «eyın gıbl Sivralamn çevresin(1) Barada sozü edilen Aşık Sarkışla'nın yolunu tuttum. rana, yediğtn ekmeğin üstün» deki koylerde yetismı? ozanlarHüseyin, «Ne haldayıra ali konuyordu. Dort gece bes gun kalmıştıra dır. Nitekim Veysel kendi turgözün süzenlfr» siirının oza> Sıvralan'ın ıon evı d« kaybolkülerinin dısında Aşık Veli. Sivralan'da. Koylerde ancak nı Hüseyin defcildir. köylülerin yasayabıleceğini bir du. Asık'ın bahçesının onuoden Aıık Hüseyin (1), özellikle de Asık Sadık'tan türküler okur. kez daha anladım.. Yüznumtra geçtik. Hayal bilmeı ürüyasn SON Aııgin Turkiye'yl dolasmaıı da lar «çıktı ve «inekler kaynaşı dallar arkada kalmıştı. V» bir ha lonraki yıllara, tanınmasından locraki yıllara raslar. Bu 83 gün Türkiye'nin kırk kadar ilinl bilir Veysel. Halk oranlan ya bir ustava çırakhk eder ustasının esliginde, ya da kulaktan aldığıyla yetişir. Çufcurova'da kalmadan Karaeaoğlan'ı tammak ve «evmek ancak okuyanlara özgü bir olarıaktır. Veysel'e MUZAFFER BUYRÜKÇU taı çalmıyı öğretenier komsulanndan Molla Huseyin ve ba«Deliıın »en» dedi Kadriye öfkeden »ıyrümıa ıvadriye, boş tepeti alıp ere gldecekken baamın bostanım eken Kangal' bir lesle. durdu, tabatın kınldıği yere baktı, sonra başiM ın Çamsıhı köyunden Ali Aga«Danlma bana» dedl HulH, «Czültiyorum* çevirdi, gozlerini; yüıü, ağır agır gTÜlği koyudır. Slvas ve dolaylarmd'a hep G6xlerini Kadrlye'nin gtizlerlnden ayırmadan yülasan bir ışik lçinde daha bir erkeksi, daha bir Çamsıhı türküleri Çamsıhı «8rtidü. anlamlı Rörünen HulU'nin göılerine dikti. G8ılexıyla söylenir. Ali Afta'nın etkirini diktifei ana kadar Hulki'ys hem kınyor hem •Gelme, felme!» dedl Kadriye ama kaçmadı li sazdan çok türkülerin avarı, de kızdığından ötürü kendhri suçlfliyordn ve ove Hulki'nin bUeklerinden tutmaaına sea çıkatagzı üstüne olmustur. Veysel'in nun yalvarmasını, «Senl •eriyonım, bir çaresine madı, sadece basını yana çevirdi. şiiri üstünde etken olan ozanlabakanz, evlenlriz, ama blraı bekleyellm.» deme«Senl Mviyorum» dedi Hulki, agnndan çıkao nn saptanmasına gelince; bu, sini istiyor n bekliyordu. Oysa shndl ona pizel alkol kokusunu doydn. bashbasma bir arastırma konugüzel ldraı getiren, bnnu içlnden geldigi için «Bırak eUeriml» dedl Kadriye ve ellerinl ku*sudur, uzun zaman kalmak geyapan adümı darıltmıstı. Nasıl yapnuştı, hSH tanp iki adım geriye sıçradı, ordan baktı, «Ist» rekir Sivralan T« çevre köyleranlayanuvordo. Bir ild adım attı, «tstemeyerek, yerek yapraadım, böyle olacafını bUseydlın.» de... oldu, kusura bakma.» dedl ve Hnlkl'nln verece. cönemi yok. Alt tarafı bir tabak.» fci karsıhğı beklemeden yürfldü gitti. «Olsun. Annene ne diyeceksin şimdl?» «VEYSEL GİDER, «Kırdım dertan, elimden dü?tü derim.» Hulki, vücodundaM tatlı yorgtınlutu fer«Kısmaı ım?» ffk'ig* Cer1ren lçkhün ncaklığinı yasıyordn. Ba«Kuar ama, aldırma. Yeter M sen kızma şının dönüyünü, dnygnlannın kimi yerde karADI KALIR» makanşık. kiml yerde düzenll olasnnn, aralarbana.» daki hÜTCnleri. öfkeleri ve tevlnçlere do|ru ko«öylı» olmasını tatemiyordum ama oldu bir rn va7dı5ı fiid «Vevsel flıjanlan seviyordu. «Knsnra bakmaymıa. Osakkere. Çok fenaydım, ne yaptığınu bilmiyordum» der adı kalır. DoMlar benl nuyım ben be?» Içkisl biter bitmez Doğan't dedl, ağlamaya basladı. Tabağın kuilışına, HulMhstırlamn» mısrslarıyia bitimılaeak, dnrmmı anlatacak, akıl damsacaktı. nln üıülmesine ağlamıyordu. O andaki duj^ulan rivnrdu Aşık. Kendisinden sdı yenidra çıkmıştı ortaya ve bastınyorlardı. Bir Yann her şey degişebilirdi. Avak sealerlnl duynn kalır diye sözettlŞine eöre, ölüm yalnızlık, bir kirlHIk, bir aldanış içindeydi. Şimdl ca vevinı" ve fifkesini, tasanlarun mrattıı. K«dsüzlüSüne inanıvordıı Kazancabunlann hicbiri yoktu. Çok sürmedi aglaması, riye, basSrtüsflnO baslamıs geliyorda. Geldi, erik kis «Günaha Son Ç»|n» romagözlerini ynmrukiariyle sildi ve ıalak Mİak guldü, ağacının gövdesine yasladı sırtnn. sag ayağını nımîa ölümsüz olanlar ölömden so" avafının üsrttn* attı. bltişflrtekl evta rady» «Annen de geç kaldı?» korkmaz diyor. Ben d« Asık'a antenir.e bakmaya baaladı. «Yaaa1 Bu kadar geç kalacagınj bllseydim?» sordum t «Ne olacaktı?» HulH, dayanamadı, «Off!» dedl, «Amtna da Sesinden korktu HulH, «Hiilç» dedi. «O ka ölümden knrkar ını^ın7 ncak hava.» dedl, aonra alttan a) an bir sesle, dına dyle kızdım U» Yoo. ne rnrkacaam. 6iam «Kadrive.» dedi. benlm arksdaşım, tarc ingan ar«Ben korktmn ve şasırdım. O an aklıma K«lKadriye, yavas yavas kararan Rökyözöne bakkadasindan gorkar mı !dlkçe titriyorum» dedi Kadriye, flrperen kollati. ASaçlar, evler koyulasayordu. Kendini Hulkirım gö«terdl, «Bak!» ve ivi davranmadığı için suçluyordn. Ama bir KaldıSımız evi veni vaptırmış yandan da dargınlığını inatla sfirdfirmek IstiyorAşık. Aşagıda. eski evin birsz Tâyler diklesmisti, aralannda bir esintl ge> du. Hulki'nin kncagında yataja götürülüsünü üstünde İHnci bir inşaatı daha riniyordn sanki. Yüzüne baktı Kadriye'nin, alt düşünmeye basladı «onra. Hnlki'nin elleri vücuvar Veysel'in Onun da plânı dudağımn parlaklığını gördü, «Bak ben ne düADAM <aoBUdunda Kezlniyordu. Basmı çevirdi. aynı. Ortada bir saion, ralonun sündüm. Annem gelince diyecem ki. anne ben !H yanmda karsıiıklı îki oda. bu aksanı bir arkadasın dü^ününe gidecegim, Hulki bn ftrsatı kaçmnadı. «Banştık defü înîaatm basırnîa Ahmet durubelttl Ar gelemem, merak etme. Oldu mu? ty) mi?» dedi. yor t düşünmüa tnüyüm?» Kadriye birden «rülteısedl, «Ben böyle bir ş«v sövledira mi sana?» dedl. Hayırlı olsun... Siz ml otu«Snvlrdin tabii, banştık demedla ml?» (Arkasn *ar) racakMmz burda? Ta tnKimın o|nllan. ya blt.. Biı mallan anrmadık, ameamlarla bizim mallarımız para olcTuğuna aklınız yatacak 3 blrdir, bahçada ameamm tır... Hedıyenizın bu kadarla bitmiyeceğini de hatırlatmak ÇIKAN KBMIN ÖZETİ Knca maloldu »teki erT isterim...» Paradise City^te en dik 20.M0.. Böyle söyledikten sonra vakati çeken özelliklerİBden bl Epey «ıkintıya soktnuştur vaş yava? doğrulmus. ayağa ri de akvaryumdar. Burası flzi? kalkmıstı... Tatlı bir tebessum... giınün her saatinde çejitli baNazik bir veda içareti . Eyle eldn. Ekgik olmasın lıklan görmek için gelen ruAydın Bolak'ın bflvük yardımıGenç kız oturduğu yerden ristlerle dolup taşar. Erkek, nı gördflk. Tfirk Petrol babama onun panamasmı çıkanp eline genç kıza yunuslann bnlonplftk yaptırdı. 10.000 Hra p | | ( a aldığını ve bunu saiiayaraktan duğu bolmede randevn verSdedl, babaraın bir yıllık maauzakla?tıgım izlemişti .. mlstir. Karjüaşırlar. Franknnı da pesin verdl. lin Ludovick ismindeki adara trili ufaklı milyonerlenn ara Hangi maas anlamadım, serbest gazetecilik yapmaktasından geçmi?, gitmış, kalabalık Asık d'evletten almıyor mu maadır. Bir rdportaj için Paradlarasında kayıplara kansmıştı. »ını? se Citj'ye gelmlstir. tşınl çok iyi bilen, varılması 500 Hra devletten, 500 Hra gereken hedefi de çok iyi kolBu noktada panamasım hada Türk Petrol'den maas aiıyolayan bir adam olmahydı O fifçe yukarı kaldırmış, hınzır mz, bu 1000 liravla eeçinîvoro» geceyi, düşünce ve karar payı o« gözlerle genç kadına bakmıstı. hepimiz, gSrdüifün jibi kaç bolarak bırakmıstı genç kıza. cEvet, ne diyorduk yav6az Ertesl gün onu telefonla aradı: rum?..» Ne zamandan berl Tflrk «Derginin yazı ijleri müIlk günden bu yana kaç defa Petrol maaş ödüyor Aşık'aî dürüyle konuştum... Rakamı bitekrarlayıp durmuştu bu cümne çıkarabilecegimi söyledı Si Babam lçin Meclis'e kanun leyi. Tatlı, canayakın bir cümzin hesabmıza çok sevindiSimi teklifi yapılmıştı ya, bn kannn leydi şüphesiz... Pakat bir süre itiraf ederim .. Gerçekten eüdaha çıkmadan Aydın Bolak, sonra neo*ense ondan korkmaJames zel bir toplam . Bövlece kenTahsin BangnoglD'vla haber 6a, çekinmeğe. ona karşı ÜTkekSöndermis, kannn çıkıneaya kadinlzi çekimserlikten kurtaralik duymağa baslamıştı. dar maasını Tflrk Petrol Sdese bilecek. bana da yardım edeHadey CHASE «Siz bana benim öğrenmek kabnl eder mi demis, babam da ceksiniz deBil mi püzelım? » istediklerimi söylerseniz ben de kabnl ett], kannnnn kabnlünden Netıcede anlasmava varmış» size sövlediklerinize mukabll " Türkçesi sonra da kesmediler parayı, bâlardı. Simdi genç kız, büvük ufak bir hediye lunsam... Çalâ 5düyorlar« bir suçluluk duygusu içinde, lıştığım dergi çok zengindir Şehbal AYGEN marifetinin de her an mevdaKanun 1965'te kabul edilmisti. Fedakârhktan asla kaçınmaz... na çıkmasından korka korka Demek altı yıldır Türk Petrol, Mesel& bes vüz dolar desekT» ona vardım ediyordu. Avans Aşığa ayhk ödüyordu. Âşığın Nasıl, ıvi mi?..» . • lenecektl. Fakat aynı anda ışe oiarak beş vüz dolâr almıştı. plâklan arasında Türk Petrol Genç kızın nefesi tıkanır glgırerken imzaladığı mukavele tkinci beş yüz dolân da istedamgalı plâğı buldum. Mavi bir bi olmuştu birdenbire... aklına gelmiçtl birdenbire... G& nen bilginin tümünü verdikten plâk. Bir yüzünde bir sevi türzino'da görev alan herkese im «Be? yüz dolâr...» sonra alacaktı. küsü, Steki yüzünde ise «Naslzalatttnyorlardı zaten aynı muhat» şiiri. Nasıhat'ı dinledim, Yakın bir gelecekte evlenmek Aradan zaman geçtikçe Lukaveleyi. Buna göre memurlar, «Eger cengin isen paraca, malca. dovick'in arzulan daima daha nivetindeydi Sevgilisi Terry müessesenin iç işlerl konusunYabancılar sana kardes bacı otehlikell bir yönde gelişiyorhenüî üniversite öğrencisiydi.. da hiç kimseye bir tek kelime Inr» diyordu A?ık. Aşığm bunca du .. Genç kız haklı olarak şüpKaç defa oturmuşlar, uzun, uşiiri arasından Türk Petrol'ün, CZ49 helenme|e başlamıştı .. Bu sdazın tartıçmıslardı. Kaderbirliğl sSyleme yetkisine «ahip değilyabancı bir petrol şirketinin bu mın gazetecilikle ve benzert edebilmek için ellerinde en adiler... Aksl halde lşlerine en sıiri seçmesi raslantı olatnazdı. sevlerle zerre kadar ilgi<!İ olazından be? vüz dolâr bulunmakısa yoldan aon verilecek, mahIjilik etmemişti Veysel'e Aydın mazdı... Neyin nesivdi kimbilıydı. Tek odada barınma pakeme huzurunda da kehdilerinBolak. Yabancı petrolün parasılirî Gazinoyu sovmak için hasına bile olsa bu para şarttı. den hesap sorulacaktı. nı Sivralan'a, bunca yıl dürüst »insi hazırlıklar yapan havduAma nereden ve nasıl bulacakBu çekimserlik karşısında Lu dun biriydi belH de .. Azılı bir yaşamış Aşık Veysel'in evine lardı?.. Astronomik bir rakamdovick'in ince duffaklanndakl sokmaya hakkı yoktu Bolak'ın haydut . Halinden hic belli dı bu. lkisi bakımmdan da. ?atebessüm biraz daha genlsleolmuvorcfu ama bu bövlevdi kat Tannmn lşlne de akıl «ır miştl : muhakkak. Aksi halde muhaermiyor6*u doğTusu. Tam kenVEYSEL ŞATİR dilerinl çıkmaz tokaga girmi? «Tereddüte kapılmakta bel fızlann «avısinı ne dive sorsun» du?.. ögrenmek istediSi avrınsavarlarken, bir adam belirnuşki de hakhsınız...» dedi. «BillHATIRLARA tılar nrasınfla sunlar da vardl ti kızın karşısında. Gazino'ya vorum, size imzalatılan mukameselS • ait ufak tefek sırlar mukabilinveleden korkuyorsunu»,.. Yerde beş yüz dolâr vermege hasiz bir korku emin olun... ÇünDÜŞTÜ MÜ? «Bir gecede kasalars ne zır oldugunu sBylüyordu. kü bana ufak tefek bilgiler verkadar para girtyor?..» diSir.izden bir tek kisinln bile Ne dört yüz demişti, ne de al «Ne gibi emniyet tedbirle» haberi olmayacaktır Hem bi'a» ülflzar Ana'nm gö^leri yaştı yüz .. tçini okuyonnuşçanna ri alınmıştır?..» düşünör, biraı da diVkst buhydı.. Gltmeseydin alışmısbes yüz demisti... «Alânn tesisatının rturuvurursanız besviî? dolânn v»tık diyordu. Asığm, Gülüzar Kendini tutmassydı tekiifl mu nedlr?..» Ananın, Veysel'in bacısı Ebf ı»p«in hlr evetip Hprbal ksbul h n n s BtıİTTiaTTjaci gprpkp" HIT Bacı'mn, Hıdır y^mm^'ni«x Veli (Arkası varf R Bir olayın başlangıcı S G