Catalog

SAÎFA DÖRT: sCDMHURÎYET; 26 Ekim 1970 ı îçişleri Bakanına V teslim edilen esrarengiz mektup 21 l BEN iDARE EDİYORDUM GİZLİ TESKİIATI'NI mi min edeceğiniz gibi; Ankara bu mektubu açıp inceleyecektir: Sey rek satırlarla yazılmıs bu m«ktupta Anadolu ^fliVır» ve mült mücadelesine yardım için topUnı lan altmlarm np^H hususuodft tâ Hmat vardır. Bunun dışında eüpheyi çekecek herhangi bir belirti yoktur. Ankara, fizerinde durduğu bu mektupdan bir sonuca varamaymca bir kurye ile, incelenmek üzere, bana gönderdi. Bu mektubu, gizli yazılan incelemede uzmanlanmıs olan yardımcun Binbagı Aziz Hüdai Beye verdim. Aziz Hüdai Bey seyrek satırlann arasmdaki mektubun boj yerlerine fırça ile amonyak surünce gizli yan lar meydana çıkıverdi. (Gizli yazüann fenol fitaleyin ile yazüdığı • MUSTAFA KEMALİN Korgenerof BATDAR *» USTAFA KEMAL'in GkU • Teşkilâtmda görev alan 20 ™ kişidcn birl de İsmail Hakkı Ede idi. Adı Hâtıratta «Sadıkoğlu îsmaU Hakkı Edirne (32138Î) Görevi: Sifre Subayı» diye geçiyordu. Atatürk kendisini. 1919 yı İmda Anadoluya gidcrken kurda ğu karargâha almış; bağlılıgını, vatan sevgisini ve görev anlayışını o zaman saptaraıştı. Ve bu yüzden de teşkilâtta görev vermişti. Elde edilen bu resim, Atatürkun Samsuna giderken kurduğu karargâhdaki Rorevliler konusunda da bir açiklık getiriyordu. Sim diye kadarki incelemelcrde «Erkânıharp Mülhakı İsmaü Hakkı» diye adı «eçen kişi de İsmail Hak kı Ede'ydi. Sadıkoğlu ismail Hakkı. Ksnun çıktığı zaman Vazıcıoğlu sovadvnı almışt'. Sonra bnnu bıraktı ve Ede ile değiştirdl. Giıli Teşkilâtm görevi sona erdikten bir süre sonra ordudan ayrıldı ve ceşltli Bakanlıklarda d* önemli sörpvlerde bulundu. Yanda İsmail Hakkı Edenin Mustafa Kemalta karargâh mensubu oiarak Anadoluya gideceği gıinlerde askerî üniforması ile çektirdiğl bir resmi gorülüyor. Mustafa Sagir'in sonu ne mensup, Şişli'de oturmakta olan Râmiz Beye tâlımat vermesinin gart olduğunu, Adnan Adıvara anlatır ve bu şahsa yazacağı mektubun Istanbula ulaştınlmasını Adnan Beyden rıca eder. Mustafa Sagirin bu ricasını îçişleri Bakanı memnunlukla kabul eder. Ashnda, Îçişleri Bakanı, M. Sagir'in ve Bamiz beyin kiim ve nereye mensup olduklarını bilmektedir. Yazılar çok Entelijans Servisin o güne kadar Ortadoğunun birçok yerlerinde başan ile çalıştırdığj Mustafa Sagir yakayı tam anlamı ile ele vermişti. Bu önemli mektubu bir kurye ile hemen Ankaraya yolladım. M TJSTATA KEMAL'in tavsiyesi üzerine M. Sagir devrin lçişleri Bakanı Adnan Adıvarla Hintli müslümanların yardımı konusunu birkaç defa görüjtü. Bu gorüşmelcrden birinde; paranın Hindıstandan Türkiyeye nakli için Hindistana tâliraat vermek gerektiğitü, halbuki Ankaranın Hindistanla telgraf ve posta bağlantısı ol madtğı için mektup da yollıyamı yaeağını, ancak bu amacın yerine gelebilmesi için îstanbulda «TürkHint Uhuvveti lslimiye Ccmiyeti. M Herşeyi orfaya koyan mektup M VSTAFA SAGİR, mektubu yazar ve îstanbulda Ramiz Beye gönderümek üzere Adnan Adıvar'a verir. Kolayca tah USTAFA SAGİR, Ramiz Beye yolladığı bu mektubun seyrek satırları arasında görünmez ya zıyla Mustafa Kemali öldürmek plânmı açıklıyor, plânı gerçekleştirdikten sonra kendisini kaçıracak olan îngiliz uçağınuı ineceği Bİanı belirti yordıı. (Bu hususlar şimdlye kadar hiç bir yerde aeıklanmayan gerçeklerdir. Mustafa Sagir olayınm bu yönlerl bugüne kadar gizli teşkilâtm sırlan arasmda kalmıştır. Oysa, bu önemli olay için bilgi ve belgeye dayanmayan çok yanlıs seyler yanlıp (izümistİT.) Sagir'in sonu M EKTUP Ankaraya ulaşmca Mustafa Abdulah Sağir hemen tutuklandı. Hintçe yazılan mektup, bir yanlışlığa meydan vermemek için Ankarada iyi Hintçe bilen bir Subayımıza tekrar tercüme ettirildi. (Bu subayımıı Birincl Dünya Savaşmda uzun müddet Hindistanda esir kalmıs ve Hintce öğrenmis bir snbayunızdı. Mektubu îstanbulda biz de yl kontı veresım: AYHAN BAŞOGLU endülüste isyon 2O57 TlFFANY JONES GARTH /sUAU'l BU B f: 5 5 l İ U 1MDIEH/ ?=""=S £^ AYLÂK MUSA ne böyle bir subayımıza tercüme et ^•••«••••••••••••••••••••••••••••••••••••• l l l l * l l l l l l l l ı a ı l l l l l ı a * l l l l l l * l l l l l l l l ** l l > t l l l l > l l a a tirmiştik.) Hiç şüpbe kalmamısU. Mustafa Kemal'i öldürme plânı ve eylemden sonra bir tngiliz uçagı ile kaçma plânı açık seçik ortadaydı. I Numaralı îstiklâl Mahkemesinde Mustafa Sağirin yargılanmasma derhal başlandı. Dunısma geceleyin de devam etti. Eldeki dehl Sagirin asılması için yeterliydi. Duruşma devam ederken înVeli! Biz senin kBlen degiliz. Apzından çıkanı giliz Hukumeti Sagirin asılmama 39 kulagin işitsin. Ne yaptığının, ne dediğinin farsı için Ankaraya nota verdi, tehkında deiil misln katil Veli? Kanyı kızı almışın ditlerde bulundu. Nota'da Sagir ele, girmisin vola! Fura fnr3 dövme aşına dönAvluda gürültüler oldn. Merdivenler tapırasıldığı takdirde lngilterenin Andürmüşün. Bizl de aldm, aynını yapıyorsun...» dadı. Duymadı Veli. O vurup duruyordu. Havakara Hükumetine sava} ilân edeKalktı, iyice dikildi Güssun. «Ne demek bu sena girdi kapıdan: ceği de bildirüiyordu. nin yaptıkların? Her seyln blr yoln ySntemi «Ulan yeter! t'lan öldürdün! Sakat ettln kıBu notaya cevap olarak aynı geyok mn «eli hıdala? Dakmadan, danışmadan ne *ı nlan siidü bozuk! Sidikli ettin ulan beyni soce sabaha karsı saat 04.30 da Mus bu yânış ynnus islerin? Herkesin kızı aglar bu«guk!..» Saldırdı kocasınm beline, bacaklarına. tafa Sagir Ankaranın Bitpazannlar kocaya giderken. Herkesin kansı huysuzla«Evi geldin, hah!» dedi Veli. «Ben de gelmeda asıldı. nır » ni bekliyordum, evi geldin!.» Kaptı aldı Uansi1 Numaralı Îstiklâl Mahkemesi Kanlar birer iklşer kurtuldular. Veli uf pnf m. Vurdu kızının üstüne. Tekmeledi onun da Sagirin idamına karar vermişti. etti. Yantıklanndan utanmava basladı dakikabelini. kıçını, basını. Havana davranıp kalkma(Ankarada o zaman Saglrfaı asılnın içinde. Duvarda asılı tüfegini gördü. Acaba ga çalıstı. Bacaklarına sarıldı. Elinı tırmaiadı. masında. tngilizlerin düsmanlısıkılı mıydı? Allahtan bos olavdı! Allahtan ki Dizini ısırdı kurtulamadı. Saçlarından kavrağını çekme bakımmdan sakınca önceden Vormemistl! Yüreği hSlS Inip kalkıvordı, bir daba çaldı yere Havanayı Veli, «Ikinîzi gören politikacılarm ortaya çıktı du. Gögsü körfik glhiydi. öfkesi dinmemigtt de erip aş edeyim. îçevim kanlannızı ulan! Sonğı söylenmiştl. Mustafa Kemal bu daha. tarz tehditlere pabuç bırakmıyara da kemiklerinizi eötürüp köyün köpeklerine «Kalk Hav»n»!» dedl Hâfızınki. Havanayı cak kadar tecrübell ve cesurdu. üleştireyim! Bir de »Mmi tırmalıyorsun he mi? Esasen, hu kadar desifre olmu» ca Bir de "baldırımı ısınvorsun he mi? Köpeklertntnp kaidırdı. suslan İndüz Hukumeti savas den goyun mu var ulan? Sen nasıl avratsın be«Kalk gökilş kızım!» dedi. Dürüyü de kalacacak kadar benimseyemezdl ni bu hallara soktun ulan? Zerre kaiar terbiye dırdı. de.) vermedin mi bn kıza nlan? Daha hâlâ inat inat Havanayla Dflrfl kalkıp otnrdnlar. Ağlıyorhallar ögretiyorsun, Kabak Musdunnn ne kuMustafa Sagirin macerası böyle lardı. suru var nlan? Herkesler deli de, bir sen mi ce son bulmugtu. Bir garlplik. blr ezikllk ç5ktü Velinin içine. aktllMin nlan?..» Gün vnrmnş, yel degmis gibi eriyip gitU Her «nlan» devlslnden once paaat, küüüt vukafasının buzları. ruyor, tekmeliyordu. Havana dogrulup biraz «Otnr snraya b»kayim!» dedi HâfiHnki. Odartınacak gibl olnyor, ama hiç fırsat vermiyornn da otarttu. du. Buküp alıyordu. alıp kızının üstüne bası«Dürü. sen dısarı çık bireı!» dedi. «Çık d» U belge ve yargılama üe Musyoriin yenlden. Bövlece dayaçm çogtfim HaVan* •ynS. B»k kızlar kayrak oynnyorUr. K»ns ar»!"t»Ja Sagirin bir îngiliz casusu ylyordn, Dürü altta konmuyordn. «Musmnndajr^ J*rın» Sen de kay...» * f olduğu sâbit oluyar ve düny^oldürecem ikiniıi de! Sizi bu gldenin köylerine ya"Hân ediliyordu. Yani, bir înKanlara dSndfi: «Si* de otnrnn avratlar!* destan edecem ulan! Sizde heç bnbavı düsüngiliz casustı dejifre oluyordu. Bu Simdi nerkes otnruyordn. Evin içinde toa mek. kocayı dü«ünmek yok mn nlan?..» olayla birlilrte desifre olan. arhk hnlntlan dolaşıyordn. Toz bnlntlan blr zaman Havana, sürünerek cama dotrn gitti. Kaçtı ister istemez mahkemede adı açık yatısmadı. kocasınm ayağinm altından. «Kocaman taşlar lanan bir de Ramiz Bey vardı! Cemalinki konnstn: düssün basına katil herif!..» diye bafrırdt. DoğSu ünlü Îngiliz Entelijans Servi«Anlat çincl: Snçu ne bnnlann Veli, Velirnlnp kalkaeaktı. gtne büküp aldı, bastırdı yesinin Sişlide sosyete adamı olarak knl? Neve riristin böyle paat küt?» Neve turnre Veli. faaliyette bulunan pembe mektup yorsnn Allah mı, kn! mn varattı demeden?» çusu(!) Albay Nelson!.. Karılar girip geldiler kapıdan. Tnttnlar eliBir caman snstn Veli. Sonra pufladı: ni kolunn hemen. Ama kimsevi gördüğü yoktu. Evet, Nelson da resmen deşifre «Yavn Güssün, bak sana »nlatavım. Bu DaKendi karısıyla ötekileri ayırdetmiyordn. «Usolmuştu. Bu şartlar altmda Albay rü, verdigim fıstıklan, üzümleri hep sactı evin çeldigine vurovordu. tt Omarın kansı blr eıfcNelsonun Türkiyede kalması tnicine. OcaSa atıp zîvan ettl. Timem o Siseöbelık attı: «A'a'a'a'a!.. Katil olacan Atakçı Veli, güiz Hukîimetince sakmcalı görül Sin volladıŞım! Ylmera. vlmem!.." Bir SiseSkendine *el!» dedi. Tuttu onu da bastı kansımjş olacak ki: derhal çektiler. Albek bellemisler analı kırlı. Yavn ne kusurn var nın üstüne. bay Nelson (Nâmı diğer Ramiz Kabak Musdnnnn? Sismanlık ayıp mı Güssün? Bey) ortadan kayboldu. îngütereHâfızınki tutacak oldn elinl kolunu. Onu Herifln parası var. alıp vivor. Yidikçe de sisiye gittiğini tesbit ettik. da aldı. Onu da bastı yere. vor. Senin paran olsa vlmez misin? Yidikçe sifCemalinki bakıyordu. «Sen eksik kaldm! îngiliz tstflıbaratı büyük bir hame* misin? Sonra, herif dnyarsa ne der vann Gel senin de hakkını vereyim!» dedi, aldı onu ta daha işlemişti. hu Iâflara? Bugüne bueün damadımız «Imava da bastı. Bütün kadını kın, demetledi, desteSu hale bakınız: Mustafa Sagir karar vermis, ne mutlu! Kabak Musdn geldi. biledi. vıgdı evin ortasına. yerine getirmek istediği görevi«im kıza, hemi de kendimize talio olduvsa. ternin haberteşmesini, hem de. MusEllerinl, dizlerini dikip Dürüyü siperine albivemize, insanlıgımıza tallp oldn. Herifin ntafa Kemalin îçişleri Bakanına yap dı Havana. mudunu bosa cıkarmanm ne nOrBmü var? Netırmak ister. Cürete bakınız kl, Veli bagırdı: «Şincl bir gaz ^etirip dökevine güvenip de hövle horozlanıvor bn bokin mektubun ulaştınlacaSı kişi de vim. Bir kibrit çakıp, vakayım hepinizi. Yanın Havana? Kızım gSzel deve mi ma&nTİanıvor? Enteliians Servisin îstanbuldaki cayır cavır ulan!..» dedi. Gözellik asa katıhp vlnilmez Güssiin! Senin beynidir. Once Havana sustu. hnyun gSzel olmalı. Herif vann bir tih dedi mi, Çok şükür ki blzi pek cahfl ve Sonra Dürü sustu. adın çıkar dokuza, ujTassan da endiremeısin seçok küçük gijrmüsler, bu büyük tt Omannki sustu. kize! Heç bunlan hesap etmiyor benim avrat. hatalan işlemislerdir. Hâfızınki sustu. Kinn d» 7pvninl bılandınyor ..» Mustafa Kemal'in yabnz büyük Cemalinki su«madı: «ASnnı tnpla Atakçı (Arkn.Ti bir stratej, büyük bir Komutan, •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••«••••••••••••••••I büyük bir devlet adamı değil, aym zamanda gerçekçi bir Lider olgörmüştü?.. Alışıktı bbyle şeydueu büsbütün ortaya çıkıyor. 61 lere .. Chandler'e, çok ace)e taCesaretine ve liderliğine hayran Kaşlan çatılmış, alnı fcırış rafından su kaynatmasını soylıkla bağlanarak gizli hizmet götanş olmuştu. O aralık yanına ledl. . Neyln ne vakit ve nasıl revimize devam ediyoruz. Önügelen Chandler'e dondU. vapılması gerektiğinl gayet ijrl müzde bizi bekliyen büyük. çok « Ne demek oluyor bu böybillyoröu. büyük hizmetler var. Bu hizmetle le,* ri basarıyla yerine getirebibnek Ylrml dakfka sonra Perry*yl. Elini uzatmış. parmağınm ucu için Mustafa Kemal'in emrindeilk tedavisl yapılmış vaziyettB lle lekelerden birine dokunyiz. divana yatırdılar. Yüzü. yeni muştu. Yapışkan ve nenüi bir vıkanmıs çamaşırlar ffibi bemYARİN şeydl. Ellrd havaya kaldırarak beyazdı... Pakat rahatlamış göguniin ilk ışıfma tuttu: GAZİ, BATI ANADOLUrünüyordu. Yarasını itina üe « Vay canına. Kan lekesiyDAKİ YUNAN ORDUSÜ ve güzelce sarmışlardı. Kan da miş.j» HAKKINDA KESİN BİLsimdilik durtnuştu. « Yaralanrmş» diyo ChandGI İSTİYOR. ler mırüdandı. «tçeri ginmş ola Mlshin yaralı lle uğrastığı cak. ölmüştür belkl de?..» sırada Chandler evi şByle bir Vıllâya doğru koşmağa başfeolaçan etmls. asık suratla dön ladılar. Yan yolda diaraklayamüstü Yanaklan sapsarıydı: KOLERADAN KORCNMAK rak kulak kabarttılar Sonra ta «Maisky olacak hergelenin t Ç t N : bancalanm çekerek kaptya daoirt. kazıkladıgına zerre kadar yandılar. Kanat açıktı. Girdiler 9 ÎŞ yerine öğlen yemeğini şüphetn vok... Sana söylemiştim Mlsh seslendi: evinizden götürüniiz. ama tnamnak istememlştin... « Maisky. Hey Malsky. îçerTuymtis. . Kayıplara kanşmış # Hasta evine girmeyiniz, de misiniz?» deyyus...» # Çocuğunuzu pis sulaıda « Benim ben..» oynatmayunz, O aralık. Perry gözlerlnl ha> Bu, Perry'nin sesiydl. Salon james ftfçe araladı: dan geliyordu. Boğuk bir sestl. Çok uzaklardan gellyormuş gibl «KSsedeki araban ayak alHadJey CHASE •••••••••••••••••••j de zayıftı: tmda bırakmayın çocuklar . VaD O & T O B « Acele edln biraa Berbat kit fcaybetmeksiziD bir vera Türkçesl raziyetteyim..» saklayın.. Polisler söriirse » Mish salonun kapısma dogru Cümlesinl tamamlamak ıçitı bir hamle yaptı. Kanadı açtı bövük blr gayret sarfettigi belŞehbai AYGEN OERl SAV »• ZÜHREVt < ' Içersi hâlâ karanlıktı. Bir şeylivdl Pakat bittremedı GU. Hastalıklan Mütehassısı , \ ler göremedi Elektrik düğmecü tükenmiştt Gözlerini teto tstiklâl Cad Parmakkapı gün önce, oir bira fcutusu açar sini aradı, buldu ve çevirdi. rar vumdu daldı. No: 86 TEU 44 10 73 J [ ken pannağı kesildiğinde, MaPerry. koltuklardan birine pö Mlsh ve Chandler btrbirierinc isky onu buraya getirmiş, bant mülınuştü. Kamma bastırdığı baktılar çıkarmış ve sanmştı. Gayet İyi yasbk kan içtndeydl Yerlere hattrhyordu. Dolap ağzına ka «Dogru söylUyor... Ön kol de kan bulasmiçtı Pantolonudar bir sürü şlşe ve Uâçla dotuk kan içlndeydl.. tlk gBrer KONGRE nun sağ paçası adetâ siyahtı. luydu. Kaza vuiuunda Uk tedadurumu derhal isollse bildire Mavl gözleri bir tuhaf bakıyorviye yarayacak her şey vardj ocektlr... Herifçiofiullan zateı Bağlarbaşı tlkokulu Yardım du Sis tabakası inmlş giWydi rada. Şimdl Ise hlçblr şey. alarm haHndeler Boyle WT "& Derneğlnin kongresi 1 Kasım bakışlanna. bar aldıklan takdirde üstümu 1970'de okul salonlarında yapıTelâşla Maisky*nln yataS oda « Gırtlagı tçesilmiş bir <îoZ8 çullanacaklftrdır.. Arabay lacak çoğunluk bulunmadığı tak sma koştu. Gözlerden bîrinı muz gibl kan kaybedivorum. Al al, ne vaparsan vaT5 Görülm dirde 8 Kasım 1970, saat 10.00'da rastgele açtı. Sonra blr dlğerllah helâsını versin.» diye nefes si. farkedllmesl aüc bir ven tekrarlanacaktır. nl, daha sonra bir tiçuncüsünü nefese lnledl «Blr şeyler yapm • .olun bltsin » k G Ü N D EM Hepsi de boştu. Kurtann beni» Talimatı veren Mlshtl Paka Bu manzara karsısırvda Chand Küfretmekten kendlnl alaıru1 Açılış. less Chandler lâf anhyacak dı ler oldugu yere mıhlanıp kalyarak yatak çarşafını çektl, u2 Divan, rumda olmasa geretttl. rmşrı. Mîsh hemen banyoya koş zun şeritler hallnda yırttı, sa3 R a p o r l a n n okunması, «Blze öıanet ettl. Mzl ei lona döndü. ta, lllç dolaTnnı actı, bakmdı 4 Tenkitler, lattj namussuz kere namussuz Şimdiye kadar KT m 5 Seçimler. diye horaurdanıp duruyordu. FAKİR BAYKURT Ve Ramiz Beyin sonu B îarık Z. Kırbakan