Catalog

SAHİFE DÖRT 19 Mayıs llâvesi ftfustafa Kemal Paşa, cDokummcu Ortu Krtaatı Müfetti§liği> görevine atandıktan sonra Karargâhında çalışacak subaylan kendisi seçmlştt Aralannda, Kurtuluş Savaşı sırasuıda yararhk gösteren re Türkiye Cumhurlyetl Hükumetinde, Başbtücanlık görevtne gettrüenlerin bulunduğu mbaylar da, Must&fa Kemal Paşa lle birlilrte Bandırma vapunma btnmişlerdl Mtutafa Kemal Paşa lle birlikte 19 MajM 1919 Mbahı Samsun'a çikan Karargâh gubaylan şunlardı: % K m n a y Albay KAsnn (D4rlk) Müfetöçllk Kurroay A Kurm«7 Yarbaj Vtehmet Anf (Ayıcı) Kurmay Ba&kanı Yardımcun, A Kurmay Blnbası Hüarer (Gerede) Blrlncl Şub« Müdürı, O Binbaşı Kemal (Doğan) Müfettişlik Topçu Kumandanı, O Dr Albay tbrahlm Tall (Öngoren) Ordu Sıhhiy» Relsi, O Dr Blnbaça Reflk (Saydam) Sıhhlye Reisi Yardımcısı, A Yüzbaşı Cevat Abbas (Gü rer) Müfettişlik Başyaverl, 6 Üstteğmen Muzaffer (Kılıç) Müfettışlik îkind Yaven, A Yttabaşı AU Şevket (öndersev) MüfettışHk Emir Subayı, ® Üstteğmen Hayatl Kurmay Başkanı Emır Subayı, Â Yuzbaşı Mümtaz Kurmay Mulhakı, @ Yuzbaşı îsmail HaUn Kurmay Mulhakı, © Yüzbaşı Mustafa (Susoy) Karargâh Komutanı, O Üstteğmen Abdullah îafe subayı, ® Birind Sırnf Kâtip Faik (Aybars) Şıfre Kâtıbi, A A Dördüncü Sınıf Kfitlp Memduh Şlfre Kâtlbi Yardımcısı. Dokuzuneu Ordu Kıtaatı MUfettışlıği karargâhını teşkıl eden bu «ubay ve memurlardan başka merkezl Sivas ta bulunan, Dokuzuneu Orduya bağh, III Kolordu Komutanlığına atanan Kurmay Albay Refet (Bele) ile yaveri Üstteğmen Hıkmet (Ger çeker) ds Bandırma vspnrunun yolculan arasında idı Şımdi bu kışılertn kimliklerinı ve hayat hıkâyelenni birllkte lnceleyelim: $ fltatiirkle beraber Samsıın'a çıkanlar hareketi« bnlunmuftnr. Kâzun Dirik, Ordu Mftfet tisliği KurmaT Bajkanlıfcından aynldıktan sonrs ıırasıyla Errurum MevJd Konmtanlığı ve Vali VekUlifi, XV. Kolordu Komntan VckilH|1 yapmış, Gur cıstan hükumeti nezdinde T.B M.M. mn fevkalâdc temsilcısı olarak bulnnmus, Batnm'u grrı alan kuvretlerimizfl komuta et mistir. Sakarya Savasından once merkeri Konva'da olmak U7pre kurulan, Bstı Anadolu Menzıl Mufettislifpne crtırılmı? ıe bu yuk zafere kadar kaldıgı bu (t<> revde Surive'de gosterdifn teş küâtçüık kabiUvetlerını bır ke? daha ortava kovmuştur Daha sonra Siırt'te 2. Tumen Komutanlıpmda, Bitlis \ ali ı e Komutanlı^mda bulunmuş, bu arada (jenrrallığe yukselmistır Kâzım Dırık, barış donemın de, asıl sohretinı 1936 Mİında aUndıgı tzmir Valilıği sırasın da yapmıştır. Dokuz vıl kaldıp Izmir'de jerçekten oluralu iş ler yaptı. 1935 de Trak\<t I m u mi Mufettısligıne atandı \e oluDiuiK kadar bu görevde kaldı. '! Temmuı 1941 Perşembe Runu Edirne'de hayata gözlerini yumdu. Vakınlan Kâzım Dirik'in canh, neş'eli, frenklerin devimi ile bon vı\eur (zevkıne duskün) bır kişı olduğunu sorler ve bu poruşlennı doBitılamak için ban hıkâ>eler anlatırlar. «Dirik* goyadını almasının nederd de Ataturkie birlıkte lzmir'ı zivaret eden tran ijalıı Rıza Pehle\î Han'ın Kâzım Paşa'da gordufii enerji ı e canlıhk karsısında 4tstürk'e «Sızın valiniz dınk adamdır» demesinden fleri ırelmektedir. Kâzım Dirik büyflk bir antlka esva meraklıvı ve ozellikle halı koieksıvoncusu idi Bu konuda «Eski ve Yenl Türk Halı cılıgı ve Cihan Halı Tiplen Pano'aması» adlı 1938 vılında >aymlanan bir de kitabı \ardır Kııı, unltt sahne san atçımıı Muammer Karaca ile evlenmişUr. tehlikesi üe karsılastı. «Gerede» sovadını o Uçede basındaa geçen bu elim olavdan saf sâlım kurtulmanın hâtırasını >aşatma amacnla almıştı. 19İ1 >Thnda, Harıcıje > ekıli Bekır Samı Be\ heietı ıle, LondraHa gıttı. T B M M. nın ıkıncı donemınde l rfa mıllet\ekilliRİ >aptı. Sonra dıploması mesleğine jeçerrk sırasnla Sofva, \ arşo\a, Tahran, Tok\o, Berlin ı e Rıo da Janeiro orta ve büyııkelçıliklerınde bulundu. Bu son gorevınden yaş haddı nedenivIe emeklije a>rıldı. 20 Mart 1%2 tarıhınde Istanbul'da >efat ettı ömrunun son vıllarını oglu Faruk Gerede'nın vatanı bızınetıni \aparken geçirdısi bır kaza sonucu vefatından du>du«u derın elem ıçınde ve hâtıralarını vazarak seçırdı. Bunlardan, Tahran buvukelçısi buljındugu zamana aıt (193» 1934) olanı «tran» adı ıle vaMnlanmıştir. Husre\ Gerede, Tok»o büvukelçısı bulundueu «sırada, Japon denizınde 1890 yılında batan Ertuğrul harb gemısuıde sehıt olanların hâtırasına bır anıt dikılmesi içın bnvuk çaba çostermişti Bu konuvla ılgıli olarak, «Mubarek Ertugrul şehıtienmız \e nıuhte=em anıtları» adında bır kitabı daha \avinlanmistir. Osmanlı DeUetmın son \tına buMİkelçısı Galıp Kemalî Soylemezoğlu'nun damadı idi. cBir gemi yol almakta, mavl almakta, yıldıı almakta. gelecek a l m a k t a hey» m flden mllletvekiH seçilmiş Iken Birind Genel Müfettişliğe atanmast flzerine milletvekilliğinden isrlfa etmistir. Dorduncö dönemde tstanbul milletvekflliğine seçilmiş, ancak bu kex de Trakya Genel Mufettişliğine atanması nedeniyle Meclis'ten avrümıştır. Daha sonra, beşinci, altıncı ve yedinci dönemlerde Dıvarbakır, sekrzınci donemde de Elâzığ milletvekıli olmuştur. Dr. ibrahım Tali öngoren 2 Ocak 1952 tarihinde vefat etmistir. nlyle Turkıjenın karşılaştığı iç ve dıs sorunlar bakımından ağır şartlar altmda geçmıstır. Turk Ingılız Fransız îttıfakımn imzalanması, Dışışlen Bakanı Şukrü Saracoğlu nun malum Moskova seyahatı, Turk Alman saldırmazlık anlaşması onun Başbakanlığı zamanına rastlar Dr Refık Sajdam, ıda rı, ekonomık ve sosyal üıtıyaçlarmı jerınde ıncelemek uzere gıttıği Istanbul'da ve agır vazıfe şartları juzunden gelen kalb durması sonucunda, 7 8 Temmaz 1942 gecesı hayata veda etmıştır. Dr. Refık Saydam'ın ömrü vefa eaıo de Ankara va donebılse ıdı devlet ıdaresmde koklu bır reform ^apmaja kararlı olduğu ve bu duşuncesım «Devlet ıdaresı A dan Z ve kadar bozuktur» dıye ıfade ettığı bıluımektedır. L'zun yıllar Hılâlıahmer (Kızılay) Genel Baskanhğı da yapan Dr Refık Saydam hıç evlenmemıştı Cumhurbaşkanı lnonü, vakm çahşma arkadaşmuı olumu uzerme yazdığı, «Dr Refık Saydam m azız hatırasına> Daşlıkll jazısında Dr Refık Savdam ı, mıllet hızmetınde vucuaunun son takatını tukettıkten sonra kaybettık» demıştır veri olarak Anadomva geçen Muzaffer Kılıç 1897 yjında tstanbul da Bakırkoy de dogmaştur. Alı Rıza Bey'm oğludur. Topçu Harbıv esuıden mezun oldu Bınncı Dunya Savaşmda Sahra Topçu Teğmenı olarak Çanakkale ve Galıçja cephelermde ve Yedinci Ordu Topcu Müfettışlığl yaveri olarak Fnıstm cephesınde bulunau Fı.ıstın çekılmesı sırasında \ edmcl Ordu Komutanı Mustafa Kemal Paşa nın emir subavlıgını yaptı. Kurtuluş Savasında Başkumandanlık karargahında gorevlendırıldı. Cumhurıyetın ılanından sonra bır sure Cumhurbaşkanlığı vaverı oldu 1S28 vılında Ankara Hukuk î aKultesmden dıploma aldı 19<(i vılında kendı isteğı ıle ordudan ayrılarak tstanbul da tıcaretle uğraşmaya başladı Avm zaman'da bır nebati yağ fabrıkası sahıbı ıdı îstanbul Beled'V" Meclısı uyehğı vaptı T B M M nın beşmcı donemmde Gırcsun milletvekıli seçıldı 1959 \ılı temmuz ayında îstanbul da vefat ettı 6 Dr. Refik Saydam Atatürk un maiyetmde Samsun'a çıkanlar ıçınde devlet fcjzmetlerınde en >uksek mevkıe çı kanı Dr Refık Saydam olmuştur Bıhndığı gıbı Dr Refık Saydam, uzun yıllar Sağlık Bakanlığı yaptıktan sonra 25 Ocak 1939 dan 8 Temmuz 1942 ye kadar da Başbakanlık yapmıştır Refık Savdam, 8 Eylul 1882 tarıhınde Istanbul da dogmuştur Babası Istanbulda yag tıcaretı yapan, aslen Çankınlı Ahmet Efendı dır Refık Saydam, 1905 yılında Askerî Tıbbıyeden doktor yuz başı olarak çıktıktan sonra Gulhane Hastahanesmde ve çeşıtlı bırhklerde gorev almış, Alman ordusunda staj yaparken Bal kan Savaşının patlaması uzerine yurda donmuştur Birinci Dunya Savasında Sahra Sıhhıye Mufettışı Yardımcılığına atanmış ve Mutarekeye kadar bu gorev de kalmıştır Mütarekede Izmıt Şavak Fabrıkası hekımlığıne atanmış ise de ora^a gıtmemış ve geçıcı olarak Dokuzuncu Ordu Müfettışlığl Sıh hıye Reıs Yardımcılığına nakledılerek Ataturkle birlıkte Ana doluya geçrmştır Müfettışlık karargahının lâgvı üzenne Er zurum Askerî Hastahanesme atanmış, fakat Atatürk ten ay rılmayaraK onunla birlikte Sıvas ve Ankara'ya gelm ştır 9 Ali Şevket Öndersev 1884 yılında Selânık'te do|muştur. Harb Okulunda okudu. Dokuzuncu Ordu Mufettıshği emir subavı olarak Ataturk'le birhkte Samsun'a çıktı. 7aferden sonra Gumuşhanede verleşerek ticaret ve zıraatle geçinmistir. C H P. Gumnshane tl Başkanı ıken beşmcı donemde Gumuşhane milletvekılliğuıe seçilmiştir. 1887 iılında Niş'te doğmustur Ahmet \bbas Bey'in oğludur. Harb Okulundan çıktıktan sonra çeşıtlı bölge ve birlıklerde gorev almış. Birinci Dunva Savasında Çanakkale muharebelerınden başlavarak surekli olarak 4tatdrk'un vaverlığinı vapmıştır. Atatürk, Anadolu';a geçerken de. Cevat Abbas'ı Dokuzuncu Ordu Mufettışhcı Yaveri olarak vanına almıştır Erzunım'da Mustahkem Mevki Komutanlığı ve Erzurum Kongresinden sonra Hrveti Teınsi 7 Geval Abbas Giirer 10Hayatî Dokuzuncu Ordu Müfettishğl Kurmay Başkanı Kazım Dınk' m emır suoajı olarak Samsun a çıkan Üstteğmen Havatı 18Q2 vılında Istanbul'da dogmuş'ur. îbrahım Samı Bev ın og'udur 1^15 yılında pıjade ustteamenl olarak Harb Okulundan çıkrnıştır 1920 >ah Ağustos a\ıiîaan 192? yılı Ekım ayına kadar T B M M Başkanlığı Ozel Kalem Mudurluğu vapmış, Cumhurıyetın ılânından sonra da Cumlvırbaşkanlıgı özel Kalem Mudurluğune gehnlmiştır Bu gnrevde ikpn 17 Kasım 1926 da vefat etmıştır 4Kemal Değan Dokuzuneu Ordu Kıtaatı MufettışKgı Topçu Kumandanı olarak Anadolu ya geçen Kemal Dogan 1879 yılında Üskup te dogmuştur İbrahım Bey ıle Pembe Hanımın oğludur 1W1 yılında üstteğmen olarak Topçu Harbıjesınden mezun olmuştur Balkan Bırıncı Dunya ve Kurtuluş Sa%a^mda da çeşıth gore\lerde bulunmuştur Kurtuıuş Sa^aşmdan sonra once Topçu Oıculu, sonra Naklıye Okulu Komutanlıklarında bulunmuş, Erzurum Mustalıkem Mevkl Koırutarüığı, Kırklarelmde 4fi Tümen Komutanlığı, Çanakkale Mustahkem Me\kı Komutanlıgı II ve III Kolordu Komutanlıkları yapmış, 1941 yıluıda kendı ıstegı ıle emekhve aynlmıştır T B M M nın altınca d6nemınde Ağn, yeduıeı ve sekızmeı donemınde de Kırklareli mıllet\ekıl!ığı yapmıştır 20 Ka sım 1951 de Istanbul da vefat etmiş'ir BİR EV Harbiye'den Şişli'ye gidcn yolun sağında bir e\ Yıldızlan yok, uykusu az Parladı birdenbire Yeditepeye karsı Yalaz yalaz, Yuzjılda bir vılda bir öyle anlar geçer ki Karatoprak ustunden Efsan ' r başlar Çağın akışı döner günden Soluk alıvordu yavaş yavaş Bilinmevcnin devi Olağanüstü bir olavla parlamakta Bu Mustafa Kemal'in evi I Kâzım Dirik 1879 yılında Manastır'd» doğmuştur. Babası Plevne harbi mucahitlerinden stıvari yuzbaşı8i Hasan Tahsın Bey'dır. Kuçuk yasta annesini, Harbiye'den çıktıktan sonra babasım kavbetmıştır. Gençlik yıllarında «Osmanlı Müellifleri» yazan Bursalı Mehmet Tahir Bev'ın vardım ve himavesini gorımıştur. Manastır Askeri îdadısınde okuduktan sonra îstanbnl'ı Harbiye"ye gelmiş ve bu okuldan Pivade Tefmeni olarak 1899 yıbnda mezun olmuştur. Enver Pasa ile avnı sınıftandır. Okulda, ufak tefek olu?tmdan dolaTI, arkadaşlan ona «Kâzımça» derlerdi. llk subaylık yıllan Rumelide geçmitır. 1995 yılında Sflânik Kale Komutanı Albay Fahri Bev*m kuçuk krn Maide Hanımla erlenraı?, tşkodra'da Tuıtıen Kurmay Tardımcısı iken Ittihat ve Terakki Cemiyetinln bu şehirde kurulması için çalışmıjtır. Me?nıtiyetüı ilânından sonrs bir yıl kadar Karadağ nnınndatd Tuzsu ilçesi ka.MTiakamhpında bulunmuş, 1909 da Harb Akademisine girerek nç vıl sonra kurmay çıkmıştır. Balkan Savaîinda, Çatalca cephrsınde, yaralanmış, savaşın sonuna doğru Bevojlu ciheti komutanlıgında bulunmuştur. Birinci Dunva Savasında once kısa bır sure Çanakkale'de bulunduktan sonra Surive'de Dorduncu Ordu Menzil Mufettislığıne atanmış. Adana'dan Su\eys Kanalına kadar uzanan çok genış bir bolgeve vanlmış menzıl gorevlerini ustun bir başan ile verıne getirraiştir. Bu sırada. Ordu ıhtiyaçlan içın, pek ilkel araçlarla bır idrofil pamuk, bir sebze konsene, bır portakal ve limon suyu, bir nal ve mıh vapımevleri kurmuştur Dorduncd Ordu Komutanı Cemal Faça menzil gorevlerindeki başansından dolayı, onu şu sozlenvle övmuştur: «Kanal seferlerımn yapılması mumkün olmuş ise bunu sızın kurdugunuz ve mukemmel olarak ıslettıginız menzıl teşkılatmıza borçluyuz • Kârun Dınk, bu hizmetlennden bturu albavlığa vukseltilmişti. Sa%aşın sonlarına doğru Gazze ccphesınde tunıen komutanlığı yaptı Mutarekede tstanbul'da idi Mustafa Kemal Paşa'nın ısteğı uzerine Dokuzuneu Ordu Mufettişhği Kurmay Başkanlığım kabul ederek onunla birlıkte Samsun'a ve oradan Erzurum'a geldı. Rauf Orbay'ın, KSc m Karabekir Paşa'y» y»zdı(h Te onun «tstıklâl Harbimiz» »dh eserinde yayınlanan blr mektubundan ötrendığimlze göre, Kâzım Dirik, Mustafa Kemal Paşa'nın askerlikten istifa etmesi fizerine, «Pasam Biz askerlürten lstlfa ertlnlı. Benlm bundart sonrs bu vszltem» devam t"**™ kalmsdı. K l n m Pm|«'d«n bafkm bir 11 Muslafa Vasfi Birinci Dunva ^avaşından baş lavarak Ataturk'un knnıutanı bulunduğu birliklerde Kararsâh Komutanlığı vapan 19 Mans 1919 da da Dokımıncu Ordu Müfettişhği Karargâh Komutanı olarak Samsun'a çıkan Mustafa Vasfi 1876 vılında Tokafta dogmuştur. Kehpazzade Osman Bev'in oğludnr. Harb Okulunda okumuş askrrlıkte pivarte binbasılıeına kadar vukselmıştir T.B.M M nin birinri dnnemınden dorduncu donemıne kadar Tokat mıllettekıllığı %apmış, miUetTekili ıken 11 Ekim 1934 de seker hastalığından olmuştur Vefatından sonra aılesl Susoy sovadını almıştır 2 Mehmet Arif Her zaman yanında bulundurduğu ayısı yüzunden 'Avıcı Anf) dlye anılan J'ehmet Anf 1882 yılında Adana da doğmuş +ur. Yusuf Ziya Bey'in oğludur KarakeçiH asiretıne mensup idi nıf arkadasıdır 1905 yılında mezun olmuştur Atatürk 'e sı nı farkadasıdır 1905 vılında Harb Akademisınl bitırerek Irurmay yuzbası olmuştur Al man ordusunda Uç yıl stai vap mış Balkan Savaşnda «Numune MKralyoı Böluğıl Knmutanlıpı» görennde bulunmuştur Maltepe Piyade Atış Okulunda öğretmenlik ve müdür yardımcılığı yapmıştır Bınnci Dünya Savasında Çanakkale de " ve i 11 Tumen Kurmay Başkanı, Kafkas Cephesınde III. Kolordu Kurmay Başkanı, Sunye Cephesınde XX Kolordu Kur may Başkanı, 53 Tumen Komutanı olarak bulunmuîtur Ataturk'ün isteğı ile Dokuzuneu Ordu Müfettışlığl Kurmav Baş kanı Yardımcısı olmuştur 1920 yılı Nısan ayında 11 Tumen Komutanlığına a*anmış, tumenı ile önce Pozanfı'da Fransızlara karşı savaşmış, sonra Duzce lsvanının bastınlmasında gorev almış, Birınci ve Ikınci Inonü muharebelerinde bulunmuştur ÜçUncü Grup Komutanı olarak Kutahya Eskişehır muharebelenne katılmıştır Sakarva Mev dan Muharebesmde Başkumandanlık karargahında gore\lendırılmıştır 1922 yılı başmda III Kolordu Komutanlığına getınlmış İse de Ordu Komutanı ile geçınemediği içın Milll Savunma Bakanlığı emrine nakledilmıstir. T B M M nin ikınci döneml basında (Agustos 1923) Esldşehir milIetvetdHığine seçılmış v« TerakMperver Cum TOPLAKTI Açılmıştı evin kapısı yıldınm alırcasuıa Merdivenlerdf gok sesleri vardı Bir değildi artık Mustafa Kemal Binbir soluğu birden duvardı. Alaca ışık, mor ışık. yeşil ışık. al ışık Karanlığa tarihin kanayan bır nardı Gurzler kalkanlar. tuğlar, tuğralar Geçmişin g^ızelliği gelecek kadardı. Bir toplantı odalar değil Yeryuzü dardı Kimdi bunlar? Yüceliği idi bir ulusun Kimdi bunlar? Beylerdi, paşalardı. hünkârlardı Yiğitleri nice savaşlann Kalkmışlar. gelmişler işte Toprak uykulanndan dağlann taşlann. Kimdi bunlar? Gecenin destanlarla ağaran yerinde Hepsi yureklerince kocaman Bıcaklan, tüfekleri. palalan ellerınde. Kimdi bunlar? Nur gibi ışıvor çür sakallann aklan Toplanmışlar dört vönden buraya Omuzlarında kan bayraklan. Bııvuk kurtarıcı .Mustata Kemal huriyet Fırkasına gırmıattr î«mir'de Atatürk e vapılmak istenen suıkast teşebbüsü ile ilgılı gdnilerek te\kıf edılmiş ve îstıklâl Mahkemesi karanyla 13 Temmuz 1928 da Izmir'de ldam edılmiştir. Kurmay Yarbay Mehmet Anf ın «Ayıcı» dıye anılmasma yol açan meşhur ayısını, 11. Tümen Komutanı bulunduğu sırada, Inegol dolaylannda Mezit ormanlannda uç aylık yavru ıken yakaladığı nvayet edılmektedır Emeklı kurmay subay ve eskı elçılerden merhum Rahml Apak «Tetmişlik bir subayın hâtıraları» adlı kitabında tümen karargâhı ile birlıkte her yere taşman bu avının ma rifetleri hakkmda ilgınç lukâveIer anlatmaktadır Anlatılanlara gore bu marıfetli ayı ko^lu çocuklan ile güreşmekte, keyfı isterse sıgara ıçmekte, gece karanlıkta uvuyamamakta, kırlara açık olmaktadır Gene avm ya rara gore bir gün sahibini fena halde tokatlamıs, bır başka gün de Garp Cephesi Kuman hanrlanılan punlerde s ı v a s Kongresınc 5 Dr. İbrahim Tâli Öngören Dokuzuneu Ordu Sıhhive Reisi olarak Samsun a çıkan Dr. Albav tbrahim Tali öngören, 1876 vılında Istanbul'da doğmııştur. Basra Valısi Yusuf Tali Paşa'nın ofludur. 1893 yılında Askeri Tıbbıveden doktor vÜ7başı olarak çıkmış. 1898 de cerrahi ihtisas ve imtıhanlanm tamamlayarak operator olmuştur. Iki sene Hudevde (Arahıstan) de 40. Tümen Bashekımlığı vap mış, daha sonra Trablusgarp savasında, Kolordu Sıhhive Reisi derecesi ile, Bingazi bölgesinde bulunmuştur. Balkan Savasında Samsun Redıf Fırkası ile Çatalca muharebesme katılmıştır. Birinci Dünya Savasında Çanakkale \e Dogu cephelerinde gorev aldıktan sonra 1918 martında Tıldınm Ordulan Grupu Sıhhive Mufettişliğine atanmıştır. Mutarekede bir süre Harbıve Nezaretinde görevlendirilmış. daha sonra Dokuzuneu Ordu Sıhhhe Reishğine atanarak Ataturkle birlıkte Samsun'a çıkmıs ve Erzurum'a gelmıştır. Dokuzuncu Ordu Müfettişüğinın lâgvı Ozenne X\ . Kolordu Başhekımlıği vekâletine nakledılmıştır. 1929 yılmda Ermenistan hareketi sırasında Dogu Cephesi Sıhhiye Reısuğı yapmıs, aym yıl Ağnstosunda Rusya'ya gönderilen ilk heyete siy»si müşavir olarak katılarak Moskova'ya gitmiştir. Daha sonra Baku'da toplanan Doğu Ulusları Kongresinde Türkı>evi temsil etmis, 1921 Mavısında Ankara'ya dönmuştdr. Bir sure Milli Savunma Bakanlığı Safhk Dairesi Baskanhğı yaptıktan sonra 1921 Ekimde Batum'a konsoloı olarak gitmış \e 1923 e kadar bn görevde kalmıştır. Daha sonra Dışişlerı Bakanlığı Siyast Musavirliğine getirilmiş, 1924 • 1926 vüJarında Varssva'da Fevkalâde Murahhas ve Orta Elçl olarak Turkive'yi temsil etmistir T B.M.M nin ikinci dönemi içinde Diyar bakır milletvekilliğinr secilmis, Oçflncfl dfliMBMİa da tekrar ay I2Faik Aybars 1880 vılında tstanbul da dojmuştur Mehmet Anf Bev 'n oğ ludur Seraskprlık (Mılli Savunma BakanlıŞı) Askprî Sırılli \hval Subesmde devlet hı?metıne eırmiş, Palkan Sa' a^ırrta Çanakkale Ku' avn Mıi'ettebe Komuranlıjb Kurmavına a*anmıs Edirne ilen harek?tma ka'ılmıştır Bınnci Dunva Saf vaşıida once Menzıl Mu ettışlıgırıdp sonra Genplkurmav şıfre kalprtrrdp sore11 İPnriınlmış Atatürk un is'pğı iızprıne Dokuzuncu Ordu Mufpftıçhgi sıfre memurluğtına atanarak nnunla bırlık'e Samsun a çıkmıştır ^onra Mılli Savunrra Bakanlıîı Zat tslerınde VP çe=ttlı Kolordulartia bulunmuş 1 H \nlmda ^ 2 ıste*ı ıle ordudan avrılarsk ^a*lık le Posval Yardım Bakan'iğl fskân Genel Mudurlu»u rruiemetlıSıne ?pçmıstır Ru gorevde ıkPn rip 1144 vılında vaş tahd riı riolayısıyla emekkve avnlmıştır danı All Fuat Paşa (Cebesoy) mn otomobıhne glnp oturmuştur Rahml Apak, ayının »ahlbi hakkmda da pek ağır ithamlarda bulunmaktadır Ayıcı Anf, «Anadoln Inkılâbı. Mücâhedâtı Milliye Hatırâtı» adıyla bır de kıtap yayınlamıştır. Bu, Kurtuluş Savaşında gorev alan komutanlardan bınsi tarafından, ıçınde yaşadığı olaylar Uzerınde yazılmış hemen hemen ılk kıtaptır Fakat bu kıtap sahıbıne uğursuzluk getırmıştır. Çunkü, suıkast sanığı olarak Ankara'da tevkif edılen Ayıcı Arif'in evinde bulunan ve kendısı İçin sakladığı bır nüshasmda el yazısı ile say fa kenarlarına yazdıgı notlar mahkemede kendısi aleyhınde dehl olarak kullanılmıştır 3Hüsrev Gerede BIR GEMI Blr gemi yol almakta Anadolu'nun Kuzey kıyılanndan Al dağlann yiicesi vururkto mor denize hcy 300 yıllık bir uyku mu ne? Derinlere neler neler dalmakta Bir gemi yol almakta Dalgalar engebelere benzerken Köylerde, küçük Ilçelerde tektük ışıklar TÜTeklerin bu sonsuz aydınlığını Ktmdtr sonsuzluktan salmakta Bir gemi yol almakta MaTİ almakta, yüdız almakta. gelecek almakta hey Büyürken soluğu gemidekilerin Samsun'a doğru bir yas azalraakta. ( Smta kl Fazıl Hasni DAGLARCA MMPuBf* AUtürk'le birlikte Samsun'a çıkanlar dan Husrer Gerede 1885 vılında Karaağaç (Edirne) ta dofmuştur. Babası Ferik (Korg«neral) Mehmet Alı Paja'dır. 1905 yılında Harb Okulundan 1908 yılında kurmav vuzbası olarak Harb Akademisinden raerun olmuştur. Balkan ve Birinci Dfinva Savaslanna katılmış, Enincan'da Ruslarla mutarekc, Trabzon'da Kafkas Cumburiyetlerl ile banş torüşmelprinde balunmafa fSrevli heyetlerde bulonmuştur. Dokuzuneu Ordu Miıfettisliği 1. Şube (Harekât Şubeai) Müdürt olarak Atatürk'le birlikte Anadolu'ya geçmlş, son Ornanh Mebusiar Meclisine Trabxon'dan mılletlekill seçibni;, Meclisin dağılması fizerine Ankara'ya gelerek T.B.M.M. ne katümıshr. Hüsrrr Gerede, T B.M.M. nın açıidıfi ırünlerde «Bls Padisahı ısterİE» diye ayaklanan Gererie halkına nasihatta bnİTinmak uzere, Atarürk'un emri ile, bu üçeye gönderilmişti Orada asilere eair dfi|tfi Tirmi gun mab poı kaJdı. Havatım karbetmek Fazıl Hüsnü DAGLARCA T B M.M. nin birmci dönemın de Meclise Beyazıt milletvekıli olarak katılmış, sonra ikınci donemden olumüne kadar su rekll olarak Istanbul milletve kıli olmuştur. Dr Refık Sav dam, Cumhurıyet hukumetler. nın bir çoğunda omeğm 4 Mart 1924 den 26 Ekım 1937 ye ka dar kurulan lnonü hukumetle rının hepsınde Sağlık Bakanlı gı yapmıştır Türkıye'de mo dern anlamda devlet sıhhıyecılı ğınm kuruluşu, bırçok sağlık tesıslerınm ve kanunlannın ya pılması Refık Saydam'ın bu Bakanlığı süresl içınde olmuş tur. Atatürk'ün olumunden son ra, Celâl Bayar kabınesınde de 11 Kasım 1938 den 25 Ocak 1939 a kadar ikıbuçuk ay Içış leri Bakanlığı ve bu süre İçin de C H P Genel SekreterLiğ vapmıs bu son tarıhte Başba kanlığa getırilmiştır Başbakan U&, Ikind Dunya Savası nedelive BaşkitâbPti gorev lerınde bulunmuştur. Son Osmanlı Mebuslar Meclisindc Bolu millet\ekili seçilmiş, Meclisin da?ılması uzerine T B M.M ne gelmıştir. 1920 • 1921 jıllan içınde, sekiz av kadar, Bulgarıstan' da gavrı resmî olarak Ankara hukumetını temsil etuuş, ttilâf Devletlerinin takıp ve tazvıkı uzerine tekrar Ankara'> a «elerek Meclise katılmıştır. Beşıncı doneme kadar Bolu milletve kıllıği vapmıştır. Ataturk'un vaven olarak eo rev aldığı gıinlere aıt anılarını «Ataturk'un zengın tarihınden bırkaç vaprak» adı altında va unlamıstır. Ataturk'un vefat/n flan sonra o da çok raşamıv.ı lak olmusttir. 13Bu incelemenln kalanlar Bu incelemenin amaeı Atatürk Ie birlikte Samsun a cıkanlardan sadece Dnkuzuncu Ordu Müfettışlığl karargâhı men suplarının bıvografilerını tanıtmaktı Ru ıtibarla Ataturk'le birlikte ^amsun a cıkanlardan III Kolordu Knmutanı Albav Refet (General Refet Bele) ıle onun »averı (\tteEmpn Hıkmet (Hâkım (.encral Hıkmet Gerçeker) ısteverek ıncelemenın riışında bırakılmışlardır Dokıi7iıncu (»rriu Karargâhma mensup kurmav mulhaklan Yıi7başı Mumtaz ile Ytizbaşı tsmaıl Hakkı. tase Subavı Üstteğmen Abdullah ve Dordüncil Sınıf Kâtıp Memduh haklannda ıse hıçhır bilgi elde etmek mumkun olmamıştır. ?Muzaffer Kılıc Ataturk'le birlikte Dokuzun cu Ordu Mtifettişlıği tklnel Ya