Catalog

8AHİFE 11 Arahk 1969 CUMHURÎYET gösterig oldngn yolnnda gitgide yaygınLasan bir dftsfince egilimi belinnistir. Son sunanlarda bir kuım ileriei aydmlan d» 1armıs olan bn yanlıs düşüncenin baslıca nedenini, kanaatimizce, Batılılaşma yöntemine karsı doğan tepkilerde görrnek mümkündür. Kadın haklan da Batılılaşma akımımn getlrdiği kurumlardan biri ve toplumsal etkinHgi bakımından da en önemlisidir. Teokratik Osmanh düzeni, biündigi gibi, Şeriat dogmaUnnın egemenligi altında kadını toplumsal yasantıdan nzak tutmuştnr. Sadeee siyasal hak eşitligi yönünden değil, geçlm ftaglamak amacıyla çalısma yönünden de kadın kenara itilmişti. Gerçi, zamanla ekonomik koşnlların baskısı şeriat doçrnalannın uygnlanmasında bir ge\şeklik meydsna %etirmiş, böylece toplnra yapısının iç dinamiklerinin itmesiyle kadınUrtmııa çalışma alanIan açılmıstır. Ne var ki bn tfir çalısma kadına öısrürlük sağlıyamamıstır. Bağımlı blr çalısma zorunluğn çalısan kadını da, kadına sahip oldugu inancını taşıyan eşini d« matlv etmemistir. haklannın, T flrklye'de kadınkabiünden bir «kel basa şimsir tarak» dıenti, blr KADIN HAKLARI Beria ONGER TÜRKİYE tLERt KADINLAR DERNEĞÎ GENEL BAŞKANI tir. Kız çocnkların okula alınması, kadınların sanayi is kollannda, büro bizmetlerinde iıtihdamı tek başına yeterli olmamıştır. Batılılasmayı kınamakta olanlar, çokluk, batı kurumlanmn tam gelmeyışi nedeniyle beliren aksakltklan öne sürerek, batılılasmanın toplnmsal yasamın gelişimi üzerinde olumlu etkileri olmadığını ispatlamak isterler. Oysa lâik bukuk devleti anlayışının demokratik ortamında batı nygarlığına erişmek amacıyla atılan adımlar, teokratik Osmanlı dnzeninin yasantısını, bir özlem dnyurmıyacak ölçüde gerilerde bırakmıştır. Bngün biraz da gülümsemeyle anılan Ankara MUletvekili «Satı Kadın», kadın, siyasal haklannın ilk simgesi oUrak tarihsel yerini daima kornyacaktır. adınlann kurtulusunu, devrinuel K lireeek nygarlaşmamn birtabanında olnşum sonucu sosyal yapı beverisi olarak için bir olanak daba kazandırmıştır. Bunu kâfıt uzerinde ya da demeçlerde, söyleUerde bıraknuyarak, örgütlenip çalısmak kadınlara düsüyor. Geçen seçimlerde kontenjanın kadın *daylara verilmesi yolundakl önerimizi kadın knrulnşlannın hiçbiri desteklememiştir. Bir yaıar, Meeliste hazır iskemle istiyornz diye clöpseü yapmıştır bizi. Çabamıza bağlı H Önemli bir adım atmakla beraber' K adınlara çalısma alanlanmn açıimajı »nemll bir adım olmakla beraber, onlan bn yeni yasama biçimine hazırlayıcı ve yetiftirici kurmnların de getirilmesi zornnloydn. Mesleksel egitim ve 8fretim, patronaj, sağlık ve sosyal güvenlik ve işsizlik stgortası gibi kommlara ihtiyaç başgöstermif beklemek, daba uzun bir süre kadınlanmııın kadınhk bilineinden nzak, Hkel yasamasını istemek demektir. Devrimsel olnşumu hızlandtracak etmenleri biraz da bilgili kadınlarımız hazırlıyacaklardır. Köklü dönüşflmleri gerçekleştirecek yasalann çıkarılıp nygnlanmasında kadınlann, özellikle çalısan kadınlann büviik yararı olacaktır. Bn nedenle liyassl baklar, kadınlarımıza knrtnlnşlan aklanmmn tümünü ele geçinnek kadınlann çabasına kalmıştır. Şimdiye kadar bize surmlmuş olanlar, Batılılasn ı akımı içinde gelebilenlerdir. Cst tarafını Batı'dan beklemiyecegiz, kendl gerçeklerimize göre bunları kendimiz var edeceğiz. Bn noktada, tekdfize bir batı bayranlıgı ve taklitçUi|ine »on verllerek, toplamsal özelliklerimitle bafdAştınlmış gerçekten ulnsal nitelikte kuromlar Srgütlemek zomndayıt. Salt batı özentisinde kalan knrnmların toplnmsal bir iflevi olmvyor. örnek istiyenlere, simdiye kadar kuroJmoş kadın derneklerinin eylemini arastırmalarını soviiyebilirim. Gerçekten derneklerimiı, kadmlanmınn sosyal vasantısını, toplum içinde ekonomik katkınnı ve güvenlilik sorunlarını bir kenara Itmisler. hayır isleriyle n|raşır ol f r , Athnd* t5rev»el bir Mpma leh»de bnlnnan bu örgntler, kadınlarla ilgili çagdas knrnmların Turkiyede neden islemedigini arastırmaktan nzaklasmıslardiT. Bağış toplamak, rozet takmak. eğlence tertiplemek, piyango çekmek gibi ufrasılan kendileıine is edinmiflerdir. Oysa. i» kollannda çahfan kadın işçllerimizin fabrikalarda gece postalarına soknldnkları, Uinslararası Çalısma Söılesmelerine aykırı olan bn tatnmnn protesto edilmesi gerekir. Tasalarımız esitlik ilkesine nymayan bfikümlerle doludor. Bunlann çağdas toplnra düzenine nydaralması yolnnda propaganda ve mücadeleye geçmek lâzımdır. Bunnn gibi daba pek çok yapılman ivedilik kazanmıs sornnlanmı» oldnta verde dnrmaktadır. Ama kabnl etv«k UnmdiT ki, bn «ornnlann önemli bir kısmı, temel toplomsal sornntartn çözttraüne baflıdır. Temel toplumsal soranların çözümü demokratik roldan parlâmentoda, yasana orcanlarında başlar. Kadınlanmızın seçme ve seçilme hakları 35 yıl önce verilmiştir. Buna sağlamak için «Süfrajet»e basvnrmak zornnda degiliz. Ne \ar ki, tüm kadmlanraızın çalısma ve yaşatna kosnllarını olnmln bir nale getireeek temel değisimlerin gereeklesmesine çaba gSstermek zornndayız. Yabancılardan öğreniyoruz.. Yazımıza baslarken «Gerçek Ajaıısı» nın verdifl ş« hab«rl dikkatle okuyalım : «TÜRKİYE NÎN DENİZ HARİTALARI, SOVYETLER. BİRLEŞİK ARAP CUMHURÎYETLERİ, YUGOSLAVYA VE POLONYA'YA VERİLDİ » «NATO Oceanografi Dairesi. Tuıkiye'nm Akdeniz ve Ege Denızi sahıllerı ile Boğazlar, Marmara Denızı ve Karaüenu'n bütun bzelhklenm gosteren hidrografık haritaları ile Turh dpnızlermdekı akıntı ve derınlik cfurumlannı gdsteren tefenuath haritaları. ılme hizmet ve hanta değışımi amacıyla Sovvetler Birhğı. Bırle^ık Arap Cumhuriyetı, Yugoslavya ve Poloma'\a verdi. 1962 > lından beri NATO adına denızlerde bîhmsel aTastırma yapan Belçıka, Italya, Ameriba, Norveç ve Fransız araştırma gemılennde çalışan bilım adaralarınm hazırladığı bu harıtaların verilmesi lle Türk denizlennın ve Boğazlann bu tanhe kadar gızli kalan yönleri açıklanmış oldu » Bizim sevgili Türkiyemiıde kötü bir usnl rar : Milli savnnmanuza d«|gin bütün bilgileri yabancı kaynaklardan ögreniriz. Yabancılar bizi bizden lyi büir, ve bizden yetkihdir. Türk karasalarının baritalarını da NATO'nan OceanogTafi Dairesi, Sovyetlere vennistir. Ve bakınız son gunler içinde bn yolda neler olmustur : 1 Sovvet Mig uçaklarının Tiirkive'den geçtigini, Türk havaalanlannd» ikmal vaptıklarını Alman basmından bütün ayrıntılarına kadar izlemek mümkün olmustor. Bizim Oemirel ise ne oiduğu belirsiz bir cevapla isi jeçistirmistir. 2 NATO'non askeri ıtratejisinde önemli bir defifiklik vapüdıgını. Türkiye'nin bn degisikli|e imzasmı bastıgını bix ftnt yabancı gazctelerden ögrendik. Verilen haberlere g&re «nufus yoğunluğu düşük olan bölgelerde, bir NATO savaşında taktik nükleer sııâhlar kullanılabılecektir» NüfBs yogvnlilgu düsük NATO ıilkesi de Türkive'dir. Demtfe ki, kendl ellerimlzle blr nukleer savaşa davetiye çıkanyornz, ve Anadoln insanını topnn ağzina snrüvorn». 3 Türkiye'de nükleer silâhların bnlnndnğnnn yabancı kaynaklardan son günlerde ögreniverdik. Bizim yetkililer bir aiızdan valsnlıyorlsrdı ülkemizde nükleer silâhlann bnlunduğunu Almanya'dan gelen haber karsısında nasıl bir tevil yolnna sapaeaklan henüz belli değildir. 4 Ordumuzda reform yapılacafını, Türk lilfihlı knvvetlerinin teknik \t> rjitim açısından •eteraiz bulundajnno da bırkaç gün önce vabaneı ajanslardan dnvdnk. Brüksel'deki toplantılarda Türkiye Cumhnriyeti silâhlı k«\\etlerine değgin kararlar alınıyor. Ordumnz hernen benıen tümüyle NATO'ya baflı balandnfnndan NATO Askeri Kornitesinde Türk kamuoyn için sır sa\ılan nice karar verilivor. Bu kararlardan bizim baberımiz vok Ama vabancı basınm bilgileri var. Böylece Türk Ordnsnnun girdisini çıktısını yabancılar Tfirklerden dah» çok bilmek dnrnmnndadırlar. Nereden düstük bu biçimsiz çapraza? Çünkü ordnmnz yüzde 95'iyle NATO ordnsndnr. NATO yöneticilerinin aldı*ı bir karar, Türk Ordnsvnnn tümânü kapsıyor. bütün silâhlı kuvvetlerimiz için emir ve knmanda oluyor. Baska ülkeler ordnlarının küçflk bir kısmını NATO'ya verdikleri için NATO'ya karsı dnrnmları bizimki gibi bagımlı deiıldir. NATO ile iliskileri sürdüren siyasi iktidanmızın nitflifei de ortaklıkta cok önemli yer tutar. Bilim siyasi iktidarda «Amerıkan taraflısı OemireU in bslnnması, nyduluk pelitikasına prim tanınrnası, ülkemizi laman zatnan müskül dnrnmlara düşürmektedir. Nitekinı siyasi iktidar politikacılanyla Türk silâhlı kuvvetlerinin vöneticileri arasmdaki anlafmaılıklar, xaman zaman gazete sayfalarına düşmektedir. Herhalde bir bozukluk sıntmaktadır ortada .. Kcndi millî dâvalarımızı ve milli sırianmızı yabancılardan ölrenmek zilletinden knrtulmalıyıı. Demokraıi. açıklık rejimldir; ama bizim ciei demokraside rtjim değil, yalnız Bütçe açıktır. Sonuç agdaş toplnmsal knrnmlan Ç den gelismis batı nlkelerindenbit, iktitaaktanyom . Bu kurmnların, azgelismif toplnmumuzda yerleşip isliyebilmesi, azgelişmislikten, gelismis toplum düzeyine varmamızla mümkündür. O halde ilk ve önde gelen isimiş, çabalartmızı bu dotrnltnda birleştirmek olmahdır. Istemezük! Gençlernnizi liselerde okotup sonra yüksek tahril kapılannı jüzlerine kapamak. hiç okutmamaktan çok daha kotii bh is olduğunda fiiphe etmiyorum. Onları liseden çıkardıktan sonra yüksek tahsil veremtmek demek. umıtlerini kırmak, hayallerini baslanna geçinnek. onları elde ettikleri bilgi tle fenalığın, çamnrnn kin ve Intlkam duytıısunun içine itmek demektir. Bu olmasın diye, Ana>asa özel yüksek okullann açılmasına imkân verdi. ama kım duşunebilir ki yüksek tahsil gibi yüce blr konu, tnccarlann elinde de\letin aczi dolayısiyle gençleri somuren, snf kazanca donük bir işletme haline gelsin!.. Hele hele Knrucu MecIlsin saf uyeleri nereden duşunseydiler ki profesör srfatuıı kazanmıs kimseler, >uksek ücretle ders vermek için Istanbnl'dan tznıire, Izmir'den Ankaraya uçak yolculuklarma başlasınlar ve gece bğretimi yapmak mümkün değildir diyenler sehirler arası öğretimi kolajca yapabüsinler'.. *** Güç belâ!.. Belkl halkta uyanmağa baslayan tepkilerden çeklnecek belki de sokakta kalan gençlerin baskısı lle ttniversiteler gece ögretimine başlamağa karar verdiler. Aslında. yüksek tahsil meselesinl plan hedeflerine göre ayarlamadığımız için biz şimdilik gece öğretimi ile sokakta kalan bir miktar gencin ıstırabını dort yıllık br tecile tâbi totmus olu>oruz. Zira. meselâ Edebiyat Fakultesinin gece bolümunden meznn olnp da dort yıl sonra is bulamıvan gencin hali bizi suphe yok bambaska bir bnnalımla yine karsılaştıracaktır. *** Fakat ne olursa olsun, gece öğretimi suilstfanale mlrayan Scel ofretime her halde tercih edileeek bir çaredir. Bu scbepten dolayı üniversiteler, gece tedrlsatı karan verip de bann ilân ettikçe biz memnun oluyorduk. Bir de baktık kl asistanlarunız bu tedrisata karşı bildiriler yayınlamıtlar, feee ögretiminı üniversite reformu ile bagdaştııamıyorlarmış'.... Bildirilerinde gerekçe eksik olduğu için, gece öfretlminin ünlversite reformuyla neden ve ne nisbette bağdasamadıgmı anlayamadık. Fakat merak ettik? Üniversiteler gece tedrisatı yapmazlarsa, irençler özel okullara hücum ederlerse, profesorler, asıl vazlfelerinl terk ederek bu okullarda kazanç aramağa kalkarlarsa buna rağmen binlerce gencin kaldırımtara dökülmesine mânl olunamazsa memleket \e reform bakımından daha mı hayıtlı olut? tstemezuk'ün de bir olçüsü yok mu? Bayram günlerinde yurdumuz yer ve yüksek atmosferde merkezi ttalya ve Orta Akdenizde bulunan alçak basınç etkisinde kalacaktır. Bu sebeple Bayramda yurdun herhangi bir yerinde kuvvetli bir soğuma ve aynı derecede kar yağışı beklenmiyor. siatemlerinin Ha\a olayları daha zlyade geçtiğimlz haftalara benzeyeceglnden bu günlerin taiımirü şoyledir: Bayramda hava nasıl geçecek? • DOGL' AKDENİZ, İÇ ANADOHJ, BATI VE ORTA KARADENİZ BÖLGELKRt: Uzun sayılabılecek güneşll havalar arasında kısa süreli mev2u hafıf sağnak yafıston göriilecektır. • DOGt KARADENtZ, DOGU ANADOLL1, GÜNEYDOGv ANADOLT; BÖLGELERI. önemli olmayan bir Ucl mer j ' KültÜT emperyalizmine karşı Mimilllll % MARMARA, EGE, BATI AKDENİZ BÖLGELERİ: Kısa süreli güneşll ha\Ti!arla bırl.kte zaman saman kuvvetlı sağnak yağışlan ve yer yer lodostan fırtınalar gdrülecektır. Hava sıcaklıklannda geçmiş gtinlere oranla önemli bir değışme olmayacak ve uzun sene nonnalîerınin uzerinde bulunacaktır. Hafta sonuna kadar bolgede don ihtımali çok zayıftır. Rüzgârlar yagış ânında geçıcı olarak biraz knvvetlenecektir. Hava sıcaklıkları mevsım normallennın üzermde daha sıcak geçecek ve sabahJarı erken saatlerde hafif don olayları ile bırlıkte yer yer sıs görülecektır. kezde gorülebilecek mevzil yagış!ar dışında bu bölgelerde hava genelhkle az buluthı veya açık geçecek, hava sıcaklıkiarı dığer bölgeleıde olduğu gibi uzun sene norrnallerinden oldukça daha sıcak geçecektir. LODOS VE YAGIŞ İYİ VE KÖTÜ havanın yar,\ana bulunabılmesi ile ilgılı olarak Çanakkale'den mektup gonderen bir okuyucu bzetle; HER ÎYI hava ardından rnutlaka bir kotu hava geliyor ve bu durum durmak yorulmak bılmeksizın devam edip gidıyor. Sebebı nedir dıyor ve ecfındığı bu kanaatını şoyle anlatıyor: «KAYAKÇIYIM, çok dıkkat ettım ne zaman goruş sartları guzel olsa kısa bir zaman sonra hava pathyor Lodos, >ağış sonra Karayel \e Poyraz, bazan da kar yağıyor.» BELKI hayatta bir şeyın çok ıyisi ile çok kotusu bır arada bulunmıyabılır. Fakat hava olajlarında ekserıya her ıkısı yanyanadır. Gelelim sebeplerıne: YURDUN BATI kesımlermde kendısını lyıden ı>ıye hıssettıren kuvvetlı Lodos ruzgârlan, daha zıyade kıs aylannda goruiur. SONBAHARDAN ıtıbaren Atlantık Okyanusundan Akdenize gıren yağışlı slçak basır.ç merkezlerı, Turkıye'yi tesiri »Hına aldıkça basınçlarda onema azalmalar baslar ve bunun netıcesi olarak da Lodos'tan esen kuvvetli rüzgârlar alçak nıerkezin Karadenize veya Doğu Akdenize geçmesıne kadar zaman zaman ya£an vağmurlarla birlıkte devam eder BU DURUMDA atmosfer sartlan, Lodos fırtınalarının Akdenızden getirdiğı ılık havalarla adeta bahar günleri gıbı sıcaktır. Merkezm geçişı ile bırlıkte rüzgârlar Kuzey yonlere cfönerek hafıfler ve hava sıcaklıklannda hissedilır derecede azalmalar gdrulür. Tabü, şartlar müsait olduğu takdirde bazan Lodos'tan sonra kar da gelebilir YALNIZ BU, Lodos rüzgârı esen her yerde yağıs olacak anlamına gelmemehdır. Zıra burada en önemH olan husus Lorfos rüzgârının bahıs konusu yere gelmeden evvel geçtigi yer yüıeyvmn yapısıdır. SU YÜZEYLERİ üzennden geçen hava kıtlesi nasıl ki nemlilık kazanır v« yagıı yaparsa. kuru çöller üzerinden esen Lodos rüzg&rlan d« o nisbette kuru olscnSından y»Ji8 ıht:m»llri ızıltır darfilm jııkttltıı BEREC en ıyı dilekleriyle bayramınızı ıı. Yüz elli vılclan beri Türk avdınını tarihbel ve ıdıısal köklerinden kopnrmava çahş<m dı§ ^iiçlere karşı biitün yurlseverlrri kendi gerçeklerimizi araştırma savaşına çağınyoruz. TtîRKTARlHIDEKÖISI 21. sayısı çıktı Cumhurıvet JJİJİIS3HT ıeıi w> ii'fil» tn ie!:UUtS ItiuM 14860 8BEUEDALB MUSTAFI AKINAL VI ORTAKLARI KOLLEKTİF ŞİBKETt Sayın Musteri, Dost ve Akrabalanmıan Bayramını kutlulanz. Rekiâmcıhk: 4156 14323 Sekiimcüit: 4231/14815