Catalog

SAHİFE tKİ 27 Şubat 196S CUMHURÎYI Son oloyior ve hukuk devleti M emlekette büyük fizüntü yaratan son Merlis olaylsnnı, hukuk devleti mefhumu b * kıınıadan incelemek istiyoruz. Gazetelerde okcıduğumuz tafsilâtın özetine göre, Büyük Millet Meclisindeki dayak hadisesinin çıkmasına sebep, hükümette görevli, mesul bir zatın, usul ve nizamına göre kurulmuş ve yine usul ve nizamma göre, meşru seçimlerde aldığı oylarla Meclisa üye getirmis olan bir partiyi suçlaması keyfiveti sebep olmuştur. Yine gazete özetlerinden öğrendifimize göre, hükümette görevli olan bu zat, hahis konusu yaptıjp muhalefet partisini Moskovadan emir almakla. komünist olmakla suçlandırmış, bnnu ispatlayan delillerin ellerinde raevcut olduğu BU 1leri sürmüştür. Bu sözleri proteslo eden ittihara altuıdaki parti mensubu bir mületvekiline de (scn Nmzun Hikmet'i büyük şair olarak ilân etmedin mi?) sorusuna karşı, milletvekilinin (evet N v n m Türkiyenin en büyük şairidir) demesi üzerine üzüeü hadiseler cereyan etmiştir. nunu hükümleri tatbik edilir. Oerneklere İse, genel mahkemelerce kapatılma hükmü verilir. Siyasi partiler ise, Anayasa Mahkemesuice temelli olarak kapatılmak tehdidi altında bulunmaktadırlar. Anayasa Mahkemesi 1963173 esas, 196540 karar numaralı ve 29.6.1965 tarihli kararmda ceza kanununun 141 ve 142 inci maddelerinin tahlilini yaparken bu maddelerde bahis konusu olan suçların, komünizm ve anarsizm olduğunu, Büyük Millet Meclisinin gerekçelerine dayanarak kabul etmiştir. Yüksek Mahkeme demektedir ki: «Kanun. münhasıran sosyal bir smıfın diğer sosyHİ sınıflar üzerinde tahakkümünü tesis etmeğe ve komünizme yönelen dernek kurmak veya bunlarla birlikte anarşizme matuf propaganda yapmak suretiyle girişilen çabalan yasaklamıştır. Anayasa düzenine uyşrun bulunan derneklerle Anayasanın cevaz verdiği ölçüde sosyalizmi tahakkuk ettirmek amacını çüden partileri kurma ve bu amacın propagandasını vapma halleri, bu yasaRlamamn kapsamı dışında bulunmaktadır.» (1). Siyasi partiler hakkındaki yasakların önerolileri bunlardan ibarettir. Malî biikümlere, parti mensuplarmın bazı hareketlerine ve siyasî partilerin sair faaliyetlerine dair yasaklar, siyasî partiler kanununda gösterilmiş bulunmaktadır. • •••!• •••>•••• 1968 biitçesinin TAHLİLİ NEDEN? öyle sanıyoruz ki, son günlerde pek çok vatandaş biraı saşkıı lık ve biraz kaygıyla gazete baberlerini izlemekte ve : Ne oluyoruz yahu, nereye gidiyoruz? diye kendi kendigin sormaktadır. Zonguldak ve Osmaniye olayjarı, parlâmentoda Işçi Partis Grupuna saldırı, basın suçlannı askerî mahkemelere aktarma gaj reti, zorbaların Meclisten sonra sokak vc meydanlarda taşlı • so palı hücumları birbiri ardından ortaya çıkmakta, basın bu habeı leri yalan yanlış yansıtmaktadır. Kargaşa o dereceye varmıştı ki, C.H.P. Genel Sekreteri Bülent Ecevit. pek haklı olarak : « Demirel ve yakın çevresi iktidara geldiklerinden beri, bi gerici ihtilâl hazırlığım ve tahrikçiliâini yapmaktaınrlar. demiştiı Gerçekte karşıdevrim hareketî Demirel'in iktidara gelmesin den çok önce başlamıatı. Komprador iktidarlarının demokrasi memokrasi derdinde olmadığını öteden beri bu köşede yazmaktj yız. Işlerine geldifince demokrasiden yana çörünüp, işlerine gel mediği an kaba kuvveti kullanmak, Amerika güdümündeki yöne timlerin nsnlüdür. Amerikan nüfuzundaki yönetimler, sosvalizm bir yana, ortanıı solundaki partilere Anayasa yollarını tıkamıştır. Dominik, Brezi! ya, Guatemala. Yunanistan örnekleri ortadadır. Bunnn içindir ki, Adalet Partisi iktidarı, Amerikan danışmar lannın gözii altında birtakım tertiplerin içindedir. Gerçi A.P. şim dilik seçim üstünlüfünü elinde bulundurmaktadır, ama bn üstün lüjü ilerde yokedecek bütün sdişmelfrj daha şimdiden tasfiy plânlarını nygnlamaktadır. Takın tecrübfler. Amerikaya uyanc dersler vermiştir. Şimdi aokaklarda, Mccliste, gazete köşelerinde Komünistler Solcular.. Kıskırtıcılar.. diye tozu dnmana katan ttüruhun neredeı emir aldığı, hançi plânı bilinçli veva bıünçsiz uyguladığı ilerdı belli olacaktır. Açıkça görünen şudıır : Adalet Partiai iktidard; oldnğu balde muhalefette çibidir. Giivenliii koruyscağl yerde sal dırçandır, hesap vereceği yerde he^ap snrmaktadır, tenkid olnna cafı yerde tenkid etmektedir, murakabe edileceği yerde murakab' etmektedir.. Bütün kollarını harekcte geçirmiştir. Kargaşa çıkar mak, zorbahğı yürütmek, tedhis hareketlerine çirmek, küfür v> iftira kampanyasını desteklemek, sol muhalefeti zorbalığın dalça lannda boğmak çabasındadır. Gerçi zorıı çöriince geri çekilecek tir. Ama şimdilik plân iyi Dyculanmaktadır. Çünkü hunca çürül tfl arasında temel mesele ortadan kaybolmakta, bütün gözler te lermata yönelmektedir. Temel mesele nedir? Bfltün Adalet Partisinln Bayat ^amarlan komprador kapHa lizmine baflıdır. Memlekete birtakım yabancı kumpanyalar gele cek, Türkiyede bir avuç azınlıkln Anadolu pazarı üstüne tatlı kâr lara çirişccekler. Türkiyenin politikası da bu diizeni desteklemet fizerc yönetileeek.. Türk millî pazarında «tatlı kâr» ! Iste Adale Partisi Amerika ittirakının temel ilkesi.. Bn ilkeye karşı çıkat herkes knmiiniFttir. tster ılımlı solcu olsnn, ister sosyalist, istersı miliî pa/.ın yabancı snltasından korumaya çalısmaktan ötede ül kflsü olmıyan bir milliyetçl Amerikan eski Dışişleri Bakanı Dnl les'in : « Benden olmıyan benim karşımdadır» formülüyle komünis sayılmaktadır. Son gUnlerde gazeteleri okoyarak biraz şaşkınlıi ve biraz kaypyla «Ne qluyoruz yahu?» diye soran vatandaş, bı Serceği iyi bilmelidir. Olaylar karmakarışık eibi görünür, çünki yumak ynmak çelişmeler içiçe geçmişlerdir. Ama bilinçli bir kira ge, fazetelerin haberleri arasında temrl dâvavı vakalıyacaktır Dün Sanayi Bakanlığının Bütçesi tartısılırkcn bir tenkidçi de miştir ki : c Kim ne derse desin. FU hir vâkıarfır ki. montaj sanayii n a mulleri ve kamyon fiyatları hâlâ çok pahalı bir »eviyededir. Av rupa'da yedi tonluk bir kamyon 3500 dolâr (35.000 lira), bizde 14i bin liradır.> !»te karmaşık görünen olayların tümünfin kökenl bnradadır Adam dışardan parçalan çetirtecek, Türkiyede piyasayı bağlıya eak, bir kamyond» yüz bin lira vuracaktır. Parça itbalâtını yapar ken ayrı kâr, arabayı satarken a y n kâr sağlıyacaktır. Siyasi iktidar bu düzene kanunla, gümrükle, tedbirle, devlet hazinesiyle taiz met edecektir. Bo kökü dısarda gayrimülî düzeni tenkid edenle; yoğunlaştıkça memlekette •rürültüler artacak veya artırılacaktır Bu düzene karşı olduğunu söyliyen bir siyasi partinin günden gü ne gelişmegf, aşırı kâra tirvaki olanları çıldırtabilir. Komünizm, Şrriat, Anayasa, babayasa, kavga, güriiltü.. bet bu sömürü çevresinde dönen edebiyattır. Komprador kapitalizm: yürüdükçe sözde demokrasiye saygı vardır, komprador kapitalizminin gelişmesini engelliyecek çücler yoğunlaştı mı, türlü desiM ny^uianarak Anayasa rejimi rafa kaldınlır. Bunun içindir ki, Adalet Partisinln yapuıvl» gerçek demokrasi araunda uyuşmasma im kîn olmıyan h\¥ çeli^ine vardır. . Ve rejim bohranı işte bu temel nedenle ortaya çıkmaktadır. • ••• Baha ARIKAN iiii •••• >••• «••• ••«• •••• (III • •«a • ••• • ••• «••• • «•• • ••• •••:• • ••• I Gelir lıiivıiiilıLırı zorlanıvor Doç. Dr. Halıl NADAROGLU odern maliye telâkkilerinin tcorik ve pratik alanlarda büyük bir süratle gelıştiği 1930 lardan bu yana, diğer mali müessesele' gibi (vergi, devlet masraüarı, kamu kredisi) bütçelerin de geleneksel fonksiyonlarma, gayri mali (extra fiscale) adı verilen yeni bir takım fonksiyonlar eklenmiştir. Bu suretle bütçe artık sadece devlet gider ve gelirlerinin denkleştırilmiş tahmıni rakamlarını gösteren hukuki bir vesika olmaktan çıkmış. 20. asnn müdahaleci karakterdeki sosyal refah devletinin iktisadi ve sosyal alanlardaki fonksiyonlannı gerçekleştirebilen en tesirli araçlardan biri hallne gelmiştir. Bugün artık bütçe, müli ekonomiyi etkilemek, ona yön vermek, gelirin dağılımında adaleti sağlamak gibi hususlarda Kamu yöneticilerinin en önemli âletlerinden birisidir. Fakat bütün bu yeni fonksiyonlarma ragmen, bütçenin asıl karakteristigi yine de mali alanda tezahür etmektedir. Biz bu yazımızda, 1968 bütçesinin işte bu yönünü incelemeğe çalışacağız. 11UIK I emen ifade edelim ki, :968 bütçesl, genel yapısı itibariyle ' daha önceki yıllann bütçelerinden farklı değildir. Çünkü, bütçenin hazırlanışı ki herseyden önce bir teknik problemdir eskimiş, yetersiz metodlara göre cereyan etmektedir. Nitekim, «Maliye Bakanhgı Gider Bütçesi ve Gelir Bütçesi Rapona.ndaki şu satırlar da bu görüşümüzU doğrulamaktadır: «Gerek bütçe sistemimizin ve gerekse bütçe idaremizin köklü bir reforma muhtaç olduğu kesindir. Gerçekten, mevcud sisteme göre hazırlanan bütçelerimiz ile giderlerin belirli hedeflerle ilgilendirümesine fazla imkân bulunmadığı gibi maliyet ve öncelık sorunlanna da gereken önem verilememektedir.» Raporda ayrıca, Maliye Bakanlıgı içinde bir bütçe gelistirme projesi tesis edildigine de işaret olunmaktadır. Bütçe reformu alarundakl çalısmalann ne zaman sonuçlanacagını şimdiden kesinlikle tayin etmek kabil değildir. Fakat en iyimser bir tahminle, bu konuda arzulanan bir reformun, ancak birkaç yıjda gerçekleştirilebileceği kolaylıkla tahmin edilebilir. Bu durumda, 1968 Bütçesi nasıl daha öncejd yülartn t e k n * . («Miurlanru . aynen devam eitiriybrsa, "onümüzdekl yfllarm hfç defüm birkaç yılm bütçelerlnin de, ayrıi teknik yeteraizligi sürdüreceklerini şimdiden kabul etmek gerekir. aha önceki yı 1larda olduğu gibi, 1968 bütçesinde de, harcamalar, idari birimleri esas almak suretiyle tasntf edilmiştir. Oysa ki, mütecanis ve rasyonel olmayan bu usul ile devlet tarafından görülen çeşıtli kamu hizmetlerinin gerçek maliyetini tesbit etmek ve dolayısiyle bu faaliyetlere bir istikamet ve öncelik vermek kabil değildir. Bu sebepledir ki, 1950 lerden itibaren basta A.B.D., Fransa ve Holânda olmak üzere gelişmiş ülkelerin çogunda, idari birimler yerine bu birimler aracılıgı ile görulen hizmeti esas alan, diğer bir ifade ile, fonksiyonel esasa dayanan «performance budget» ler tertip edilmeğe başlanmıştır. Bizde de, bir gün bu nevi bütçelerin tertiplenecegi ilgililer tarafmdan ;aad edilmektedir. Fakat bu ümidin ne zaman gerçekJeşeceği tamamen meçhuldür. M Olayın iki cephesi eınek oluyor U, olayın patlak vermesinia iki cephesi mevcut bulunmaktadır. Birincigi Anayasa hükümleri ve siyasî partiler kanunu yönünü ügilendirmekte, ikincisi ise. Anayasa ile teminat altında bulunan düşünce hiirriyetine taaUâk etmektedir. Her şeyden önce, Anayasanın genel zab:ta maddelerinden olan kesin hir hükmün. bütün hayat faaliyetlerimizde gözönünden uzaklaştırtlmaması lâzım gelmektedir. Bu madde bütün h v reketlerimizde, rehberimiz oldukça, hukuk d*vleti mefhumuna en küçük bir taarruzun vuioı bulmasına ünkân yoktur. Bahis konusu madde, Anayasanın sekizinci maddesidir. Bu maddede aynen deniliyor H : «Kanunlar, Anayasaya aykırı olamaz. Anayasa hükümleri yasama, yürütme ve yargı organlarmı, idare makamlarını ve kişiteri bağlayan temel hukuk kurallandır.» Hükümette mesuliyet deruhte ehnls olan zat, bu maddenin mefhumundan zuhül etmemiş olsa idi, bu üzücü hareketlerin meydana gelmesine maddeten imkân yoktu. Çflnkü, Anayasa hüküınlerine göre Türkiye Cumhurlyeti insan haklanna ve başlangıçta belirtilen temel ilkelere davtnan milü, demokratik, lâik ve sosyal bir hukiık devletidir. Anayasa, bu vasıfları haiz brr hukvk devleti olması dolayısıyle de. hukuk devleti esaslınnı '.eşkil eden bir takım kaideler koyrauş b'ilunmaktadır. Partilerin kapatılması nayasa, siyasî partiler hakkında hüküro verme yetkisini Anayasa Mahkemesine tanımaktadır. Elliyedinci maddenin son fıkrasında «Siyasi partilerin kapatılması hakkındaki dâvalara Anayasa Mahkemesinde bakılır ve kapatma karan ancak bu mahkemece verilir» hükmü mevcuttur. Siyasi partiler kanunu, bu dâvalarm ne suretle açılacağını hüküm altına almış bulunmaktadır. Ozet olarak şu kadarını söylemeliyiz ki Yanjıtay Başsavcısı, siyasî partilerin kapatılması dâvalannda, Anayasa Mahkemesinin savcısıdır. Binaenaleyh bu husustaki tahkikatı yapmak, takibata geçmek yetkisi başsavcıya aittir. Bunun için de penel hükümler dairesinde muamele icra edil mek zarureti vardır. Değil hükümette mesuliyet görevi almış yetkili bir zat, her hangi bir vatandasın başsavcıya bu hususta ihbarda bulıınmak hakkı, her zaman için mevcuttur. Vaziyet bu halde otunca hükümette vazife almış mesul bir zatın. Meclis kürsüsünden. meşruiyetini kaybetmemiş siyasi bir parti için suçlamalarda bulunmasının ne dereceye kadar Anayasaya uygun olup olmadığı kendiliğinden anlaşılacaktır. Zira eğer hakikaten elde bahis konusu siyasî parti için, bu partinin komünist bir parti olduğu ve Moskovadan emir aldığı hakkında bir takım deliller var ise, bunlann şimdiye kadar Yargıtay Bassavcısına verilerek, sözü geçen savcının kapatma dâvasını acmaya tahrik edilmesi lâzım gclirdi. Eğer bu deliller elde bulunduğu halde icabı irra edilmemi? ise. Anayasanın yüz beşinci maddpsinin ikinci fıkrasına aykın hareket edildiğinin kabul edilmesi lâzım eelecektir. •*•• A la yeni gelir kaynaklan bulmak yoluna gidiimektedir. Filvaki kamu maliyesinde, özel malıyenın aksine, harcamaların ge lirlerden önce geldiği ve dolayısiyle gelirin gidere uyması gerektiği çekünde bir görüş mevcuttur. Bu, hiç şüphesiz, devletin gelir temin edebümekteki özel imkânlannın yanlış ifadesinden başka bir sey değüdir. Şayet her gider artışını derhal yeni gelirler bularak karşılamak kabil olsaydı, bütçe problemi ve açığı diye bir mesele bahis konusu olmazdı. Fakat ne yazak ki, bizdeki bütçeierin özellikle son yılların bütçelerinin hazırlanışında masraflarm artışınm değişmez bir veri gibi kabul edildiği görülmektedir. Bu da, neticede, Maliye Bakanlığımn bilhassa yüksek seviyedeki tekmk kadrosunu, belki kendilerinin de fikren kabul edemiyecekleri geUr zorlamalanyla karşı karşıya bırakmaktadır. ferlerin payı sadece ':'* 12,76 dır. Ayni kategorideki borç ödemelerinın nısbi payı ise °o 37,97 dir. Bu çok kısa gözlem dahi. 1968 bütçesinin sosyal adalet kavramı ile olan iliskisi hakkında, eksik de olsa, bir fikir verebümektedir. Öıellikler Bütçesinin gelir kısmı da, tabii ve zaruI9 ri olarak gider bütçesindeki zorlamaların tesiri altında tanzim olunmuş ve neticede, vergi sistemimizin rasyonel teorik yapısı bozulmağa yüz tutmuştur. Bütün eksik ve kusurlanna ragmen, vergi sistemimizin genel teorik yapısının ileri ülkelerin vergi sistemleri seviyesinde olduğu bir gerçektir. 1950 den bu yana tahakkuk ettirilen mali reformlar sonunda kurulabilen bu ileri sistem (bu konuda, 19611964 yıllan arasında başanlan venri refonnlannın da önemli bir pa\T vardır) mevcut zorlamalar ve gerçeklere aykın tasarruflar devam ettiği takdirde ya zedelenecek. ya da büsbütün irrasyonel ve geri bir sistem haline gelecektir. Pakamlar doğrumu? in konsolide (genel ve katma bütçeler bir arada) bütçe tasarısındaki genel harcama artışı, 1967 ye nazaran yakiaşık olarak • 15 dir. b Çeşitli harcamalardaki artışlar İse yine 1967 ye nazaran ve yakiaşık olarak şöyledir: Harcamanın nev'i Artış oranı *••• H :: :: :::: •aaa :::: !••• • ••• »*** •••• • ••• • ••• • •!• • ••• • ••M • ••• • >•• • •>• ıııı • ••• •*•• llll • •a* • ••• fllt «••a • •>• • aaa aaaa • ••• • ••• •••a im indirSmi Siyasî hak ve ödevler bahsetmektedir. Bu bölümün elli altıncı madıle•i, vatandaslann siyasî parti kıırma ve usulüııe •?5re partilere girme, çıkma haklanna sahip olduklannı bildirmekte, hatta bu partilerin kıırulması için, önceden izin almağa dahi lüznm olmadıgı hükmünü koymaktadır. Ylne aynı maddenin son fıkrası ise, siyasî partilerin ister iktidarda ister muhalefette olsunlar, demokratik siyasî hayatın vazgeçilmeı unsurları bulunduğunu hüküm altına almaktadır. önceden izin almağa dahi hacet görmeksi' «m tesekkül edecek ojan siyasi partilerin, , 5ı. pürlüklerinl Anayasa, bazı kayıtlarla kısıtlamıs bulunmaktadır. Siyasî partilerin tüzük, program ve faaliyetleri, insan hak ve hürriyetlerine dayanan demokratik ve lâik cumhuriyet ilkelerine ve devletin ülkesi ve milliyeti ile bölünmezliği temel hükmüne uygun olmak zornndadır. Bu va•ıflan haiz olmayan veyahut teşekküllerinden sonra bu niteliklerin aksine hareket eden partiler, Anayasaya göre, temelli kapatılacaklardır. nayasa, elli dördüncü A altmışbölümünde, siyasî maddesl tle başlayıp ikinci maddesinde nibayet bulan dördüncü hak ve ödevlerden Düşünce özgürliiğü "TJT ükümette yetkili mesul zatın, bir muhale •**• fet partisi üyesine «sen Nazım Hiicmeti büytik' şair ilSn etmedio mi?» sualini tevcih etmesî ve kendfsine jsoro yönelülen milletvrkilinin de "«eve't. Türkiyenin en büyük şairidir» cevabını vermesi meselesine gelince bu husus Anayasanın düşünce bürriyetine ait bölümünü iljrilendinnektedir. Anayasanın ondokuzuncu maddesi herkesin düşünce hak ve hürriyetlerine sahip olduğunu bildirmektedir. Bir şairin komünist olması başka, iyi veya kötü şair olması yine başkadır. Bizim üzerinde durmak istediğimiz nokta, düşünce hürriyetine, Anayasadaki kısıtlamalar dışında, gem vurulamıyacağı hususudur. Liselerden kalma edebiyat bilgimize göre, hiikflmlü bir şairin kı>met ölçüsü, onun hükümlülüjü değil. şiirlcrinin, eserlerinin deferine göredir. Nefi zanuv nın padişahının ernri ile odunlukta boğdurmuş, o zamanki câri kanuna göre «iradei Padişahi» ile idam edilmiştir. Ama Nef'i'nin dfvanı. buRİiıı Tiirk edebiyatında bir ahide gibi ayakta durmaktadır. Yüzelliliklere dahil merhıım Rıza Tevfik: Törk edebiyatı tarihindeki yüksek yerini daima muhafaza edecektir. (I) Resml Gazete; 25 Temmuz 1967 D Anayasanın 19. maddesi A nayasa ondokuzuncu maddesinde diğer hir * ™ yasak daha koymaktadır. Buna çöre de hiçbir kimse, hiçbir siyasi parti devletin sosval, iktisadi, siyasî veya hukukî temel düzenini, kısmen de olsa, din kurallanna dayayamamaktadır. Kezalik hiçbir kimse, hiçbir siyasî parti, siyasi ve şahsî çıkar veya nüfus sağlama amacıyle, her ne suretle olursa olsun, dinj veya din duygulannı yahut dince kutsal sayılan şeyleri istismar edemez ve kötüye kullanamaz. Bu gibi hareketleri yapan fertler ise, haklannda ceza ka !•••••• KİMYEVİ MADDELER YE GALYANOPLASTi İLE ALÂKALI SANAYiCiLERiN DİKKATİNE... Asitlere mukavim cam elyafı (Fiberglass) ve polie$terden mamul 1 15 ton'a kadcr nakliyat ve stokaj tanklan, bilumum galvanoplasti için komple (nikelaj, çinko,kromaj,kadmium,eloksal) hareketli, hareketsiz banyolar, nikelaj dolapları tarafımızdan garanfili olarak imal edilir. İzahat için Telefon: 4743 55 İstanbul llâncllık: 5264/1942 VEFAT Trabzon eşrafmdan emekli Polis Baskomiseri merhum Sıtkı Akfırat'ın eşi, ömer Akfırat. Leman Eraydm, Muammer, Nejat, Akfırat'ın anneleri VASFİYE AKFIRAT 26.2.1968 Pazartesi sabahı Hakkın rahmetine kavuşmustur. Cenazesi bugün ikindi ııamazıru müteakip, Sultan Ahmet Camünden almarak, Kasırnpaşa Kulaksız Alle Kabristanına defnedilecektir. Mevlâ rahmet eyleye. ÇOCUKLARI (Cumhuriyet: 1935) •••••••••••••«•«•••••••••••««••fll • • • • • • • • • • •• • • • • • • • • • • ••••••••••»••••••••••• | Safılık Komple Dokuma Afalyesi • • • • • • •• » • • • • • • • • • • • • • o • • • • • • » •• • • • • • • • • • • • • • Bir adet çalışır vaziyette döşemelik kolan tezgâhı Wr adet • çalışmaya hszır kolan ve hortum tezgâhı bir adet desenli yolluk vesaire dokuyan tezgâh bir adet çözgü makinesi ayrıca hobin ve ^ masura maküıeleri elektirik motörleri vesaire komple ckrak • yüzbin liraya satılıktır. Telefon: 27 40 13 + Cumhuriyet 1949* I TESEKKÜfi Hnstahğımın teshis ve tedavlslnde yakın ilgilerini esirgemeyen, derin bir hazakat ve süratle tedavl eden N.S.S.K. Hastanesi jef doktoru Dahiliye Müt. Dr. ŞEREF BAŞOL'a hastahğımın tedavisinde devamlı ihtimam ve şefkatini gördüğüm Muhterem dahiliye Müt. BelPet Akaryakıt ve Müştakları Ticaret Limited Şirketinden: 1 Şirketimize ait olup Kabataş mevkiinde arabatı vapur iskalesi yanındaki Akaryakıt Satış ve Servis istasyonunun işletilmesi kapalı zarfla teklif ahnması suretiyle tâlipleri uhtesine ihale edilecektir. 2 Bu ihaleye ait şartname ve işletme sözleşmesi Şirketin Cumhuriyet Caddesi Emek ݧ Hanı No. 209 Kat/7 Harbiye İstanbul adresindeki merkezinden 50 lira mukabilmde her gün saat 912, 13.3018.30 arasında alınabilir. 3 İhaleye iştirak edeceklerin teklif mektuplarmm en geç 5.3.1968 günü saat 17.30 a kadar Şirket Müdürdüğüne teslim etmi? olmaları şartür. Postada vâki gecikmeler nazan itibare almmıyacaktır. 4 Şirket ihaleyi yapıp yapmamakta serbesttir. .İ.11İ.1İ1..İ1İ1I Dr. İSMAtL TERÎM'e ve asistan Dr. Özden Vural, Dr. A«t. Yılmaz Daloğlu ve hemşire Yüksel Özalp'a derin şükran ve minnetleriınj arzederizn. Müh. yüksel OLCAR Cumhuriyet 1938 • •• ıınnımiMmm »•> ••• Kültürlü Bayan İyi lisan bilen, kültürlü, idari kaabiliyeti ftaiz referanslı bayan, münasip vazife aramakta. 914 arası: 44 11 67'ye telefon edilmesi rica olunur. N o t : Mesai saatlerl harlç, îngilizce, Fransızca ders ilindigi gibi. henüz 1961 yılında öngörülen en az geçim indirimi hadlerinin yükseltilmesi ile ilgiU hükumlerin uygulanCari harcamalar •« 10 / ması, 1965 yılından bu yana deYatınm harcamalan •'• 17 vamlı olarak ertelenmekte idi. Sermaye teşkili ve Bunun da sfbebi. bu yüksek hadtransfer harcamalan 1i 18 lerin uygulanması halinde 5O0S0O milyon civarında bir vergi kaybıBütçe gerekçesinde yer alan yunın meydana geleceğinin hesaplankardaki nisbi rakamlar mesele mış olmasıydı. hakkında sağlam bir bilgi verme1967 yılmın sonunda çıkartılan mekte bilâkis okuyanları yarultıcı 980 sayılı kanunla nihayet bu yükbazı sonuçlara götürmektedir. sek indirim hadleri uygulanmaga Nasıl olmaktadır bu? Çok basit; başlamıştır. Fakat nasıl? Vergi bir takım teknik tertipler bu so tekniği ile ilgili bir kamuflâjı da nucu kolayca sağlamaktadır. Şöybirlikte getirmek ve neticede vele k i : rilmiş gibi gösterilen miktarlan Gider bölümlerinden yapılacak tekrar geri almak suretiyle. Şöyharcamalara ilişkin formülü ıhıile ki : va eden Bütçelere ekli (R) celveMahiyeti ve tekniği ayn bir inlinde meseiâ 1967 Bütçe Kanuceleme konusu teşkil edecek kanu'nun 16. maddesinde etüd, dar geniş olan ve aynca miktarlan da. hpr memlekette, o memproje, yatırım ve benzeri gibı çaleketin ımkânlan ile sınırlı olarak lışmalarla ilgili işçi gündelikleriybüyük drgişiklikler gösteren en az ,1e îş. Toplu.lş Sözleşmesi, Grev geçim 'nc'irirninin başlıca iki UyVe *L»lcavt 'ka'nunlari ve bunlara îrulatria mefodu vardiT: Matrrtilişkin diğer mevzuat hükümîeri geregince yapılacak ödemeler, yar tan indirim ve vergiden İndirim sistemleri Bızde 980 sayılı kanun dımlar, Harcırah Kanunu &erekabul edilinceye kadar, hemen ğince ödenecek yurt içi yolluîdan, hakem ve huzur ücreti ve faz bütün memleketlerde uygulanan rr.atrahtan indirim usulu uygulanla çalışma karşılıkları, Sosyal simakta idi. Sözü geçen kanunla, gortalar Kurumuna ödenerek hâlen sadece Fransa'da uygulanan !•••••••••••>••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••) prim ve kesenek karşılıkları yavergiden indirim (decote) sistemi •»TTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTT^TTTTTTTTtTTTTTTTTTTTTTVTTTT» tınm harcamalan bölümiirı^en kabul edilinee, belirli bir seviyeödenmektedir. Ayni madde s;regince, bunlara, etüd ve proje iş nin altında gelire sahip olan bazı leriyle, yapı, tesis ve büyük ona mükellefler bundan faydalanmışlar, diğerleri ise, artan indirim rım işlerinde çalışan teknik per hadlerine rağmen hesaplama teksonelin istihkaklan ile Sosyal Si niğindekı değişiklik sebebiyle negortalar Kurumuna ödenecek ticede az veya çok bir kayba uğprim ve kesenek karşılıklannı da ramışlardır. Vergi ilmine ve tekeklemek gerekir. nigine aykın olduğu literatürde opu câri harcama karüktorinaçıkça belirtilen bu «de*cote« sis• S t P H I KARAMAN • REŞAT F. BARANER deki bu masrafların ya'.ırım temi belki birkaç yüz milyonluk • ASLAN' B. KAFAOĞLU • H. KIVILCIMLI bir gelir kaybını önlemiştir. Faharcamalan arasında gösteril• M. AKTOLGA • B. GÖZEN • RIFAT ILGAZ kat. verui sistenıimizde ve manmesi, kanaatimizce basit bir alAAAAAA«AAAt<tAAAAAA*AAAAAAAAAAAAâ«ti««AAAAAAAAAAAAAAAAAAJ talitesinde açtıgı varanın meydana datmacadan başka bir şey değilgetireceği manevi zararlar sağladir. Dolayısiyle, verimsiz karakCumhuriyet 19terdeki câri harcamalann artışı, dığı favdadan çok daha büyüktür. zannedildiğinden de yüksekti'r. Buna. masrafların idari iiniteler arasındaki dağılışının yarattığı olumsuz etkileri de ilâve etmek gerekir. Gerçekten, harcamalann Uzun süre Bankamıza verimli ve kıvmetli hizmetleriyle tahem genel dagılışı, hem de gitginınmıj bulunan Beylerbeyi Şubemiz Müdürü • M l l f l temimizde açtığı rah de artan miktarlann eklendikleri • W W M nelerden biri de, masraf gruplan iktisadî kalkınMotörlü Kara Tasıtlan VergisinTfi&JiJ d a Karma Komlsyonun maya yararlı olacak nitelikte dede. gerekçedeki tâbiri ile «gelir ğildir. Nitekim, iç ve dış savunI n M | | | sekiz hafta cüre 1 artırıcı yönde alınan b a a tedbir••'•*••*• ile görüşülüp önce ma ve güvenlik masraflanyla, iş lerdir.» Cumhuriyet Senatosuna, sonra da gücünün çalışma yeteneğini uzun vefat etmiştir. Cenazesi 27 2/1963 sah günü öğle namazını m ü Yetkili kişilerce vâdedilen uyMillet Meclisine gönderilen 1968 bir vadede de olsa, artıran ve dotaakıp Beylerl.eyi Camünden nhnarak Nakkaş Tepedeki ebedî gulama sekli ile, bu değişikliğin Bütçesinde, Hükumet. tarafından layısiyle, iktisadi gelişme üzerinistirahatgâhına tevdi edilecektir. geliri gerçekten artınp artırmâyahazırlanan tasan önemli bir degi de etkili olan egitim ve sağhk şikliğe uframamış, Karma Ko masrafları arasında bir kıyaslama cağını ve beklenilen yüz milyonKederli ailesine başsağhğı dileriz. misyondaki görüşmeler daha zi yapılırsa, 1968 bütçesinin 19 uncu luk gelir artışım sağlayıp sagiayayade siyasi yatınma bir vesile mayacağını şimdiden kestirmek DENİZCİLİK BANKASI T.A.O. asnn koruyucu bir devletinin mi teşkil etmiştir. (L'Etat Gendarme), yoksa 20. as kabil değildir. Şayet, sözlü beyanGenel Müdürluğü larda olduğu gibi özel otomobilGenel Bütçeye ait asagıdaki rann bir sosyal refah devletinin lerin kilosundan 60 kuruş alınırkamlar, bu hususu doğrulayacak mi bütçesi olduğu hususunda tesa, bütün bu vasıtalar neticede niteliktedlr. (Basın: 11394/1958) reddüde düşülmektedir. bugünkünden daha az vergi vereceklerdir. Bu vergidekl defişikligin getirHüknmet teUifi Komicyonda YENİ ÇIKT i diği asıl önemli yenilik, kilo bakabul edilen şma vergi almak gibi çok tptiCarî harcamalar daî, vergileme teknlğinin en ba10.285.673.683 10.347.074.407 Yatınm harcamalan sit spesifik bir uygulama şeklini 2.544.923.302 2.53O.386.083 Transfer harcamalan vergi sistemimize sokmuş olma8.619.296.925 8.734.750.745 sıdır. EKONOMIK BUHRANDAN Aynca, bu hâll İle, MotörlU Ka21.449.893.910 21.612.211.235 ra Tasıtlan Vergisinin bir servet vergisi mi, yoksa kamu hizmetleTablonun tetldkinden de anlaşırinden faydalananlarm masraflara lacagı üzere, Htikumetin teklifi katılma payı mı olduğunu kestirile komisyonda kabul edilen tasaYazan: ORHAN PEKİN mek de kabil değildir. Eger bu n arasındaki fark sadece 150 milbir servet vergisi ise. otobüs ve Bu kitabı okuyunuz, okutunuz. 1 A f i O Bütçesinin sosyal ayon civarmdadır. Yirmi milyann kamyonlann bu vergi>1 ödememeüstündeki bir bütçede, makro açıFİATI : 5 LİRA I H D l l d a l e t y ö n ü n d e n de leri gerekir. Yok eğer masraflara dan bakılırsa, bu rakamın büyük iştirak payı İse. bu takdirde de, ••#•#•# olumlu hiçbir yenibir önemi ve fesiri olmadığı i;eri otobüs ve kamyonlar yollan daha sürülebilir. Kaldı ki, artınlan gi lik getirmediği çok umumi bir Cumhuriyet fazla eskittiklerine göre en çok görüşle kolayca ileri sürülebilir. derlerin önemli bir kısmı da Milvergiyi de bunlann vermesi gereBilindigi gibi, bütçe politikası li Savunma bütçesinin transfer yolu ile gelir ve servet dağılımm kir. Görülüyor ki; neresinden baharcamalanna ait bulunmaktadır. daki adaletsizlikleri belirli ölçüler kılırsa bakılsın, kilo basına alman Meselenin Üzerinde asıl durul lçinde gidermek kabil olabilmekbu vergi garip ve esui generis» ması gereken yönü bu masrafla tedir. Bunun en basit tatbik şek bir vergidlr. rm dagılısında, yıllık artış nispetli, müterakkî tarife uygulamak Biiro, mağaza, gazino, atolyeler, kat kaloriferleri. lerinde ve bir de aldatıcı tasnif suretiyle yüksek gelir sahiplerin• Ekonomik, emniyetli, otomatik ısıtma tesisatı. şeklinin altmda gizlenen gerçek den alınan vergilerin, karşılıksız Bankalar Cad. Tiirkeli Han. Kat: 2 Tel: 44 41 98 lerdedir. masraf niteUğindeki transfer harörüldüğü gibi, 1968 Bütçesl Şöyle k i : Bütçe, gider ve gelir camalan ile daha az gelirlere inde. kendinden evvelkllerin Cumhuriyet 193 kısımlanndan meydana gelen bir tikal ettirllmesidir. BUtçede bu pek çogu gibi. masraflann bütundür. Hazırlık çalışmâlann maksadı gerçekleştirecek tipik tazyiki altında bunalmış bir îdada, bu bütünün her İki yönünü harcamalar, sermaye teşkili ve re tarafmdan amprik metodlarla DOKTOR DOKTOR de gayelerme uygun blr tarzda transfer harcamalan kategorisinhazırlanmış açık bir bütçedir. Bu ayn syn ele almak gerekir. de yer alan € sosyal transferler» yazımızda açık meselesi Ue ilgiizdeki bütçe çahgmalannda dir. Bu sonunculann bütçe içinlenmeytşimiz, 1968 Bütçesinin kalmasraflann ekonomlk r e sos deM nlsbt önemi acaba nedlr? kınma volundaki Mr memleketin Dahlllve MStenassın Gerekçedeld rakamlara nazaran yal tesirleri hiç nazara alvniktisadî. malî ve sosyal gerçekleriOerl, Saç ve Zfihrevi maksuuı arüslar bir veri gibi ka (Karma Komisyonda önemli bir ne hiçbir olumlu etki ve katkıda Muavene s a a ü : Her trtin 15 bul arfllnutV+A ı m ~ A* £JJi değisiklik yapılmadıftım daha ön B Sayı Çıktı Ç Kilo başına verçi VEFAT Masraflar ZEKAİ DlKMEN TÜRKİYEYİ Sosyal adalet KURTARALIM sjmuc EKONO Sıcok Hovo Sistemi G B Musiafa özdiler T. Ziya Kırb^zv,