Catalog

IKÎ CUMITUrJİYET 17 Mart 1961 İki ayrı dünya İngmar Bergman'ın Expresse'deki konuşmasına göz atarken, birden aklıma Upsala katedralinin tuğla rengine oturmuş. boyutları geldi. Sisli İsveç gündüzünde sessiz ve yalnız, kurşunî göğe doğru v^tmışU kuleleri .. KiJise yapılarını oldum olası sevmem. Camilerin rahat ve içaa görünüsünden çok uzak, karanlık ve ürkütücii etkiler taşırlar. Upsala katedrali daha baska idi. Rengi başka. düzeni başka, bir sadelik içinde. İsveç hnistiyanlı&ann hikâyesini ösrenince bu diişüncelerimtn nederıleri ısır gibi oldu. isveç, Isâ'nm doğusundan bin yıl sonra hıristiyan olmnş. Buçün, Vikinçlerin ülkesinde kiliselerin tenhalıçından yakınır din adamları... Demek ki İsâ'nm kudreti, öteki ülkclerdeki egemenliğine eöre İsveçte kısa sürmüs. Elbette hıristiyanlık taassubu da, onca kısa sürmüş sayıhr. îşte böylesine bir ülkede. İngmar Bergman gibi bir papaz oğlu, bir ünlü sinema adamı, kamerayı yüklenmiş, Tanrıyı arıyor. Ha buldu, ha bulacak... Bütün dünya, biz, tabiî bn «bütün dünya» deyiminİB dısmdayız bu arayısı beyaz perdelerde heyecanla seysediyor. Avmpa, çafrmmm en büyük sinema ustası giW selârnhyor Bergmanı.. İsveç bize eöre bir masa] üDcesidir ki, vatandaş gak deyince et, zuk deyince su hazırdır. Ne işsizlik tehlikesi, ne yarın endişesi, ne hastalık korkusu, ne uzaktan yakmdan başka türlü bir £Üvensİ7İik duygusu. Hayatı bu kadar sağlama bağlanmıs insanlarm întihar ehnekten baska isleri kalmıyor. Sosyal sigortalar ve ealışma, her seyi o kadar diizenlemiş ve plânlamış ki, çocnklann geleceği biie teminat aittnda. Yasamayı bu kadar sağlam bir çerçeveye ohırtan toplumda insanlar îster istemez maddîleşiyor, «nakfaıeleşiyor. Bunun içindir ki. İsvette aydm muhalefeti. daha Hbend, daha manevi ölçülere göre .. îsi, iyice anlıyabibnek için Isveçi bir förmek gerek. Erpresse dergisinrn yazan ile İnpnar Bergman arasmda geçen sn konuşma; İsveçle bizim hjkâyemizin ne kadar ayn; ne kadar uzak oiduğunu göstermesi baknnından ilgi çeJdd: Yazar Niçin filimlerinizde çağdaş İsveç biç görülmüyor? Gfinumfizün meseleleri; Stockhohn'un gökdelenleri... İçinde yaşadığmız toplmn ve dünya, sizi iİRİlendirmiyor mu? Buna karşüık Bergman kendisini yanlış anladıklannı açıkhyarmk diyor ki: Görüyorsunur İsveçte bizim her seyimiz mevcut: Veya daha çok, bizler her ceyimiz olduğu sanısiyle yaşıyoruz. Fakat bu dolu nayatın tam orta yerinde büyük bir boşluğumuz var: Tanrcnm kaybolmuş hayali. Bu söylediğimi istediğiniz eibi adlandırabilirsinlz, Sneml yok. Sosyal ve maddt eüvenliğimizin sağlandığı yerdeld yetmezliği kaTfiIamak içta ortaya çıkan bir manevî güvenlik Sehir Bazı batiar halk otobüsleri ile takviye edilecek | ııııiııııııııııımııı Ekonomik Konular | ııııııııııııııııııııımıııımııııııııııı ıııııııııımıııııııııııııııııııııııııııııııı=ıııı 1 mıyacakları göz öTürkiyede yatıYazan: nnde tutulmalırım hedefleri beş dır. Fiiliyatt» öyılhk plânda teszel sektör kendisisit edilmiş olmakne tâyin edilen L beraber, çeşitli a Dİspet ve hacmin ledeflerin ne ölçüde bağlayıcı olduğu hususu ile bu! Genel hedefin tâyininden sonr* üzerinde yatırımda bulunduğu mey hedefler arasındaki münasebetler | çıkan meseleler, toplam yatınmm dana çıkarsa, âmme yatırımları he meselesı henuz munakaşalıdır. Bu' bir yandan âmme sektörü ile ozel deiinin ıleğiştirılmesı mevzuubahıı olabilir. Aksı durum ortaya Çi Belediye otobüslerinin ışlemedi sene plânın ikincı tatbilc yılıdır. sektdr arasmda parçalanması, di kar da, özel sektor, kendisine tâyin ğı veya taşıt sıkıntısı yüzünden ve bilindiği üzere, hükümet, 1964 ğer yandan, tarım. sanayı, ulaş edilen hedeften daha az yatırım volculann nakillerini sağhyaına programına göre yapılması gere! tırma vs. gibi çeşitli iktisadi sekyaptıjı gorulurse, bu sefer, âmme dığı hatların, halk otobüsleri ile Iken 6850 milyon lıralık âmme ya törler arasmda parçalanmasıdır. yatırımları hedefinin yukseltilmetakviye edilmesi karar «ltına «hn Itınmı için takriben 1000 milyon li Toplam yatırımın sektörler ara si mezubahis olur. Bunları söyle|ra tutarında yeni vergıler talep binda dağılımı neticesinde, tâli yaraıştır. tırım hedefleri meydana gelmekte mekten maksat, tali hedeflerin taBu duruma göre: Emnönü Alietmiştır. mamen bağlayıcı ve zaruri hedef di A m m e s e k t ö r ü h d f ÖZel Taîep,' plândaki âmme yatırıala ' *«« ! ' ' # ler olmadığına işaret etmektir. beyköy hattı Küçükköy Belediye fmknse etmek maksadiyle y a ' «kt°r ıçın yatmm ıçın hedef . . na hudutlan içinde bulunan Keçesu rını yatmm >'» »sm hedef, ılahare. YatırıKeza iktisadi sektörler arasınd vu mevkiine kadar uzatılnaı? ve pıldığına gore, »u mm sektörler arasında dağılısı, ge da dağıhşt gösteren rakamlar da hedefleri meselesini gozden geçu nel hedefin tâyininden çok daha, bağlayıcı ve zaruri hedefler telâk otobOs kontenjanı da 40 dan 45 e mekte ve bu mevzuu vuzuha ka güç ve münakaşah bir mevzuçikanlmıştır. Özel sektör, fik i e dilmemehdır. d u r vuşturmakta fayda vardır. Eminönü • Küçükköy h«ttında vülık k"alklnma*""plânmda mFilhakika, Türkiye ekonomısi y a t m e kanizmasına ve saikine car a b çalışacak halk otobüsierinden a ana hedefler mevcut oldugu gıbı. J c a r m a ekonomi şartlanna tâbi o j g ö r e v a t l r ı m d a bulunmaktadır. Ola 1 " " sektor ,1e lınacak yüzde 10 Belediye payımn bunlardan çıkan veya mustakülen • bilir ki, bu saikler altında fiîlen mutesekkUd.r. üstel.k bu tahakkuk eden yatırımlann dağılı vüzde 15 i Küçükköy belediyesine tesbit edilen tali hedefler de var edilen tali hedefler de var bit bırakılacaktır. i llik Bu y.nda y.tınm. mütemllik v«ktorlenn hareketlerı, p.yas.lar.n şı, plânda gosterilenin aynı değil..7, J ,..!j. .. L ;..;. hedeflerin üzerinde durroak . isti e fıyat mekanızmasının ışaretle dir. O takdirde yatırımlann istika rine geni? ölçüde bağlıdır. Beş yıl metinı değiştırmek üzere bazı tedyoruz. Kariye Camiinin etrafı lık plânda, uzun vâdeli talep tah birler alabilirız. Bu tedbirler vergi Bilindıği üzere plânın ana hede m i n I e r i y a p l ı m l Ş l ekonominin bazı düzenleniyor fi bes yıl zarimda ekonomıde oröngörülmüs ve veya kredi politıkası gibi vasıta] t ç n Karagümrükteki Kariye camii talama olarak °,o7 r.ıspetınde buyu t. e m e , .i h . i y a,. l a ı . , f , d a . tarım. lı tedbirler olmahdır. Diğer bir deb o v l e r h . za ln civannın düzenlenmesine karar bovlece, beş yıl zarfında, tarım, . , . . „ „,„ verilmiştir. Camiin etrafı yeşil sa T , caSlamoVtiT F^asında VO vatı' • ı. , • u i >ışle, yatırımlann tarım, sanayı, ha olarak düzenlenecek ve etrafın me saglamaktır tsasınaa, y*" sanayıı v.s. gıbı ekonommm baş' , . . ...... „ ; daki ilgi çekici yapılır da restore rim h.Hofı vnVanHakı hpdefin bir ı . •, •j , ı ulaştırma v.s. arasında bolunmesı edilecektir. rım nedeıı, jukarıaaKi neaenn oıı j ] c a sektorlerınde ne kadar yatıtstanbul Belediyesi Plftnlama neticesidır. Şoyle ki, bu hedef, r l m y a p l ] r n a s l i c a p e t t i ğ i t e s b ' i t e .lyuzde yuz katîyet ve zaruret ıfaMüdürlüğü tarafından hazırlanan milli hâsılada ortalama olarak Bundan mâada, devletin d e e d e n hedefler değıldır. Bir mık m proje, Gayrimenltul Eski Eserler » o nispetinde bir reel artışı sağ d i l ğ l ş t l r /7 ğ vereceği karar t a r seyyaliyet kabul edilmelıdır d ve Anıtlar Yüksek Kurulunca da lıyacak şekılde tesbit edilmiştir. d, o r u , a n d o r u y a Bu hedefler daha ziyade istikâmet m m e g ö r ü n d e ı uvgun görüldügünden tatbikine 5 Yatırım hedefını tâyin ederken, a r a a b i o l\a n a y tırım c k ttoplamı gösteren endikotıf mahiyettedir. h e r seBSt gene a niimüzdekl gürüerde başlanacak çözülmesi lâzım gelen ana mesekaçınm yapılacağı karar Yatırım hedeflerının mahıyeti n m y ü z d e tır. le şöyle vaz'edilmıştir: Ortalama. l a ç t ınlmıştır. Meselâ, 1964 senesin hakkında vuzuha varmamız şartDiğer taraftan îstanbul Belediye »,'o7 büyüme hızını sağlıyacak yac/,60 l m n â m . tır. Şu sıralarda yatırımlarcla oze'. d C j g e n e l y a t l n m m «i Mülkive Encümeni, îstanbul tırım nedir? Bu sualin cevabı, ya m e sektörü tarafından, %40. ının ö sektor âmme sektörü dengesi mev Erkek Lisesinin karsısındaki Ya tırım genel yatırım yat.r.m mıktar. Görülnyor H, Tann fikrmin bnünde dize gelen bu büyük ile olaraK, neticesinde vu z e l s e t t ö r tarafından yapılması dn zubahis olmakta, üstelik özel yatı den için, her seyden dağılınıksaravlar sokağınm adını de8iş ,1e bundan hâsüa artışı arasındaki gorülmüştür. e k o n o m i n i n b ü t ü n şrımlann sektörler ıtibariyle e»vel. a b.lmek k ] a n m a k kubulacak hasıl olacak has 1 ar rejisörün eserleri İsveç'în çağdas meselesine enine boynna doku,ör r d a m m e ür e d ienk ie fıilı yat.rımlar ve bun p r o g r a msIea kr d . , U e yatırım T * k üı y«dağılış. durulmaktad.r. nnyor. Ama İsveçin meselesi, kendi medeniyet duzeyine çıkan bir tirmeve karar vermis ve bu konu Uintiye bağl.d.r Geçmiş tecrübele tışı arasmda bir katsayı şoyle tahakkında güvemlir l a r l i c e d e n y a t l ] a r ı n da hazırladıîı mazbata Meelis ta savyur edıhyor tahmınlere birU bıtoplunun meselesi olabilir ancak... Tanrıyı beyaz perdede aramak re veya eldekı Hâsılada B H rahatl.kla konud a, a h t e f e r n l B t h o l a r a k B u mevzularda j k h İ h Henüz elırafından uveulanmi'îtır. b i l g i y e s a h İ D o l m a h y l z . rımlık artışı meydana getırmek ıhakkı v« güeünü bir rejisör ancak bize masal gibi gelen o makim.zde bu bılgı yoktur BınaenSokaga. 38 vıllık maarif hayajı çin kaç birimlik yat.rım yapmak «ektedır. ne diizerrindeld Uctisadî yüksekliğin ufuklannda bulabilir. Beş yjlık plftn ile yıllık prog aleyh, toplam yat.r.m hedefı Ue hazırlanmam îstanbul Erkek Lfsesinde geçir lftnmdır.T Plânım.z.n hazırlanma Bu arastrrmanm Batı insanını nereye föHirdügünü de izlertıiş olan merhum Îstanbul Er nnda, bu serm.ve hâsüa katsayı ramlarda yatmm hedefleri yukarı tah hedeflerin ne derecede gerçetc sek, Batı ile birirn aramrzdaki derin uçurum bir k«t daha ortaya k:Pk Lisesi Müdürü Celll Ferdı şı 2 6 olarak kabul edilmiş, diğer! daki şekilde tâyin ve tesbit edili leştiğı hakkında sarıh bılgı sahıbı çıkacaJctır. Beırmanm filimlerinden hiçbiri simdiye kadar TürkiGöVçav sokaSı »dı verilmiştir. bir deyişle, Türkiyede, millî hâsı yor. Bunun üzerinde uzun boylu değilız. Meselâ, 1963 yılı hakkında yede oynamamıs. oynatıbnamistır. Bundan sonra oynahlması da lada bir birimHlı artış elde etmek durmamızın sebebi, yatırım hedef Devlet Plânlama Teşkilâtının kaİşçi Sigortaian kredileri şüphelidir. Bir çok engeller var. En basta sansür enreli. Zira biiçin 2,6 bırimlik yatırıma ihtiyaç' lerinin mahiyet ve mânâsını açık naati, âmme yatırımları hedefinin zim anlayısımrza göre, bir çok kordelenin sansür makasmı yemeolduğu kabul edilmiştir Maama lamaktır. Mevzuun ehemmiyeti oo85^o arasında gerçekleştiği, özel tahdit etti den salonlanmiTa cmnesi imkânsız. Bercnuuım eserlerinden çoğu Kooperatifler tarafından Isçi Si üh bu hesabın ortalama bir hesap ^uradan ileri geliyor: Şu sıralarda ya tırımlar hedefinin bıraz aşıldığı tahminı ^ z e l sektörün program hedeflerine merkezındedır. Bu ıntıbalar sarabizfan ilgili ve yetldli U;ilerimizin kafasuia £öre müstehcen sayıçortaları kanalı ile ödenen kredi olduğu, bunun içindeki payının büyük olduğu ve nihayet S"re hareket etmediği ileri sürülü : hate kavuşmadıkça, genel hedefe laeak fllimlerdir. o]o m^a edıl'npkto rlan pvlerir lü İsveçteH manerl bojluiu doldurmak iddiasiyle ortaya çıkan 63 metrekare ile tahdit edilmesi, mezkur katsayımn, ekonominin ] >"or ve bir bakıma özel sektor ( n a 2 a r a n yi,tınmların noksan veya şartlanna ve yatınmların kompo suçlandırılmış oluyor. Kanaatımce, { a z U o ı d u ğ u n u Soylemek durumun sanat eserlerinin inaanlarnnıza bu kadar ters eörünmesi neden? ışçi çevrelerinâe tepkUer uyandırzisyonuna göre değişebileceği habu düşünce tarzı, karma ekonomi da olamıyacağımız gibi, özel sekmıştır. İsveçHn vmrdıjh yüksek teknik seviyesi ile insanlann eski içinde hedef mefhumunun fazla deçer hukümleri arasmda büyük bojluk asılmıştir. Bu boshık ise, Daha önce 100 metrekareye ka tırda tutulmalıdır. Ne olursa ol mutlak ve kötü bir şekilde tefsir tör ile âmme sektörü arasındaki sun, birincı beş yıllık plânda katdağılmaları hakkında kati bir şey jrerİTe değil, aneak ileriye bakmakla doldurulabilir. Öylesine uy 1ar müsaade verildiğini, Türk aile sayı 2,6 olarak tesbit edilmiş ve edilmesinden hâsıl oluyor. !>öyliyemeyiz. erınin fazla çocuklu olmaları do O irar bir dünya, eski dünyanın değil, gelecekteki dünyanın manevî o7 büyüme hızını tutturabilmek Esasmda, yatırımlann genel he, l k i m e s e ] e k a r s l s l n d a bulunuyoavısiyle böyle çok küçük evlere deterleriae yönehnistir. Ve elbette İsveçin bugünkü toplum mııçin genel yatırım hedefinin gayrı defi ve bilhassa tali hedefleri, h i ç j ^ Birinc.si, istatistıki mahiyeV = tîmakta zorluk çekeceklerini bekinesi, yarm içia, kendi ölçüferine eöre değerler yaraUeaktır. bi b t l h a bir katiyet |j t e " o i u n fnli yatırımın ölçülraesı katiyt / .ırten. sendikacılar. hiç değilse safî millî hâsılanın •• 18 ı olması | bir zaman ve btlhassa SosyaUst bh? iktissdl yapuun öatüade çürfimüs eski düşünüşleri, ımdiye kadar kurulmuş ve üyele ıcabettiğı meydana çıkmıştır. Beş ifade edemez. Yukanda gördüğüJ v e «tirfm&l ile îlgiliair DiğerfİJ^âtT silkekmek... Ve yerine yenilerinj koyroak. •ine taahhütlerde bulunmuş olan yllhk devre içinde gaynsafî mil' muz gibi, genel yatırım hedef ınin,\ a ^ ^ yç m e fhumu |ie ilgili p,1 „ ' • • k««ete eksîk oten badur. iktisadî dokusu ile moral dokusu ••iooperatıfler için bu kararın uy lî hâsıranın •» 8 ınin yatırıma tah tâyıninde bir tahmin payı vardır.fjy y• , r f m hedeflerinin ne dereat sis edilmesi ile, gayrısafi milli ı Maamafıh, bir iktisadi plânda, a1 arasmdatd farkhlaşma, o ülkeyi buhranlara sürüklüyor. Bu buhîJİanmaması gerektiğini ifade et0 c e ç u hâsılada senerie ortalama /o7 bir na hedeflerin bağlayıcı olması, za .\" ° J ranm izlerini penis ölçüde beyaz perdeye yansıtan da Bergman... artıs sağlanacağı kanaatıne vanl1 ruret ifade etmesi mecburiyeti ka| t e s b l t e t m e k ve Çesıtlı hedefler aBir rün o da Tannsını bulacak elbet... mıştır Böylece, plânın tatbık edi bul edilmelıdır. Binaenaleyh, «',18' r a s ı n d f k l munasebetlen açığa çıleceği ılk yıl olan 1963 te, gayrısa! nispetinı, ana yatırım hedefi ola• k a r m a k meselelendır.îkınci mesele fî hâsılanın 55 milyar T. lirası ola rak kabul etmek ve bunu, şu veya hakkında duşüncelerimi yukanda , cağı tahmin edıldıği ıçın, genel ya bu şekilde gerçekleştirmeğe çalış ifade etmeye çahştığım, Plân anla| tırım bu kıymetin °' 18 ıne teka: msk doğrudur. Fakat sektörler a yışı ve tatbikatı bakımından bu ,o bul eden 9630 milyon lira olarak rasındaki dağılısa katiyet etfetme mesele üzerinde bir an evvel vuzuha varmak lüzumludur. ğe gelince Parçalı bulutlu geçecek tesbit edılmiştir. Böylece 1963 se özel sektörmesele değişir. t'3İ8 in nesinin esas hedefi eîde edilmiştir. ile âmme sektörü ara7 £L • ~ Ege, Marmara ve Batı Akdeniz Aşağı yukarı aynı muamele 1964 sındaki dağılısı ıçin bazı tertipler bolgelerı çok bulutlu ve Sğleden senesı ıçın tekrar edilmiş ve için;almak ıcabedebıleceği kabul edilT E Ş E K K Ü R sonra ara sıra yağmurlu, tç Ana de bulunduğumuz sene için genel j mekle beraber tâyin edilen nispetdolu ile Batı Karadeniz bölşjele yatırım hedefi 11.300 milyon lira lerle ifade edilen bu tali hedefleAllc büyiığümüz b^bamiz, J | rin, ana hedef kadar bağlayıcı olaenisUTıiz ri gündüz parçalı bulutlu, gece olarak tâyin edılmıştır. • çok bulutlu ve ara sıra yagmnrURFA C. SAVCISI Olculumuzca tertip edilen seri konferanslardan birincisi lu, diger bölçeler parçalı bulutSABRİ HAKSEVERin İSTANBUL Defterdan HAKKI MUSABALL1 tarafından 17 lu geçecektir. Hava sıcaklıkları SAYIN DOKTOR VE ECZACILARA 6 119S4 tarihlnde bir traflk kamart 1964 sall eünü saat 17.15 te okulun konferans salonunda düne nazaran dejismiyecek rüzzası sonucunda vef»tı münaeeCEmlâk Vergisi Kanunu Tasarısının Umıımî Esasları) konusu betlyle, cenaze meraslmlnde I eârlar Dofu ve Güney yönlerden 7 Anzlmden mürekkep polivalan preparat üzerinde veriiecektir. hazır bulunan, mektup, telgraf : ! Ere ve Marmarada orta knvvette gönderen veya blzzat tazlyete : Iktisadt ve malt konulards çalısaniarla. iş adamlarını yaj diger bölgelerde hafif yer yer or gelen, başta Sayın Adalet Bakından iigilervdiren konferansı arzu edenleıin istifadesine ta kuvvette esecektir. kanı Sedat Çumralı. Müsteşar acıktır. Galatasarav İstiklâl Cad 311 Naflz Yamanoğlu. Turlzm BaSEHRİMİZDE kanı All îhsan Göğüş. Urfa Cilt yolu ile imtisas eden heparinoid* ı Şehrimizde hava, bugün kapal Valisl Nurettin Hazer, Gazlanİlâncıhk 9138288S ve zaman zaman yağışh geçecek tep ValiFl Sallh Tanyeli olmak üzere. hâlâ tlgllerlnl esirgemi,tır Isı en yüksek 9, en düşük • ! i yen bütün meslektaş. akraba ve dostlarına, tedavisl İçin Fizyolojik hemostatik âzami gayret sarfeden Urfa 111 MART 17 ZİLKADE 3 doktorlan ile Gaziantepten Ur; İstediğiniz yerde fava tedavisl İçin glden dokb Ş R tor, hemşehrilerlmize teşekkürc K â ! 3 a lerlmizl «unanz. •J ithal ve tevzi edilmiştir o Eşl. Çocuklan ve teslim ediHr. ESMAŞ A.Ş. Kanatlı İş Hanı No: 69 Kayınblraderleri V. ]fiO7]122215 45 13 18 19.49 4 2r Tel: 23001605 Eskişehir LUITPOLD WERK ALMANYA E. 111 50 6 05 9.28 12 00 1 31 ır os Cumhuriyet 2878 Hâncılık 91022874 Cumhuriyet 2864 Yatırım hedefleri OSMAN OKYAR Düşünen parmakicr Yazan: Ahmet Kutsi Tecer Geçen gün bir gazet, havadi.i olarak Idil Birefin parmaksi olarak lannın bir milyon Türk lirasına sigortalı oldn|unn okuyan bir dostum, bu vesileyle ünlü sanatçıya duyduğu hayranlı|ı uzun uzıın belirttikten sonra: «AUah göstennsein! Onun parmaklannda binlerle, yüzbinlerle müxik âşığmın rnhunu coştnran o mânevi kndreti yitirmek ne demektir? O nasıl bir enterpretasyon kudretidir? O nasıl bir ses dünyasıdır? O parmaklann susması bütün bir ses dünyasının çökmesi, bir ruh ikliminin göçmesidir. O parmak lara bir zarar gelirse bir mil>on, iki milyon neye yarar?» diye benim de dnygnlanmı dile getirmis oldu. Biliyorum ki sigorta edilen bir şey yitirileni geri getirmez, fakat onu yitiren için bir dayanak olur. örnefin, havat sigortası ardından ağlanan için degil, ona aflayan yakınları ıçindir. Yançın sigortası, taşıt sigor tası da yananı, batanı geri getirmez, ama bunlann sahiplerine bir dayanak olur. îdil'in parmaklarının sshibi de kendisi olduğu için bu parmakların siçorta edilmesi sahibinin herhangi bir ihtimale karşı katlanabilbilmesi için maddi bir dayanaktan başka bir şey değildir. Onun bayranı olan bizlerin tesellisi de o ses dünyasının kal bimizde, ruhumuzda, düşüncelerimizde kalan derin sanat heyecaıııdır. Hcsimde. heykelde, hattâ şiirde, sanatçımn yarattı|ı estr, seyirci veya okuyucunun ona kendi beyecanlarını katarak ye niden yaratma§iyle amacına varır. Halbuki ritmik karakterde olan sanatkârlarda, örneğin mü zikte bir de «icra» yönü vardır. Plâstik sanatlarda artistik heyecan «sekil» halinde billurlaşır. Müzikte ise heyecan ritim halinde akıp gider. Müzifin değerlendirilebilmesi için her defasında seslerin yeniden yaratılması, yani «ıcra» edilmesi gerekir. Müzik gibi bale de, aktörlük te «icracı» birer sanattır. Gerçi nota sayesinde müzik te geçici olarak plâstikleşebilirse de musiki yazısı müzisyen olmıvanlar için sadece notanın «icra» edilmesiyle degerlenir. Müzik te diger sanatlar gibi bir çeşit düsiincedir Müzik düşüncesi yalnız hareket ve ritimle ifade edilen varlık heyecanlarıdır. Duyuların esiginden metafizik hayallere kadar uzanan bir duygu merdivenidir. Müzifin baleden farkı, müzikte hareketi tasıyan ses oldngu <İM|M(KjMİede insan vficodu olmasıdır. Onnn için müzik türîft »e^araçlarından fa*dalanır, bale ise başka araçlardan, örnegin insandan başka yaratıkların hareketlerinden faydalanamaz. Çünkü. müzik gibi, bütüıı sanatlar gibi, bale de bir düşünce çesididir. Balenin vücııdu ile çizdiği hareketlerde bir ifade payı vardır. Onu bir müzik âleti gibi düsünemeyiz. Bir virtüoz çaldıfı bestenin sahibi ile aynı tema üzerinde ^ t ™ ^ ™ ^ ^ ^ . « ^ ^ o k u > a n l a ş a . d. Ş sam arasında geçen konuşmayı bir başkası duymaz. Bir tablo seyrederken de seyirci ile ressam arasında geçen konuşması bir başkası duymaz. Ama bir resitalde veya konserde, bir bale temsilinde, bir sahne oyunun da besteci Ue dinleyici, koreograf veya tiyatro yazan ile se\irci arasında üçüncü bir adam, diğer sanatlardan ayrı bir grupta toplayabilece|imiz sanatcılar vardır. Bu grup ganatcılar eserleriyle bırlîkte yaşar, eserleriyle birlikte ölürler. Her büyük virtüozun, ber büyük balerinin, her büyük aktörün ardından bize kalan nedir? Bir anı. Müziğin teype veya plâğa alınması yahut balenin filrne alınraası ve tekrarlanabilmesi hiç te şiirin okunması ya da tablonun seyredilmesine benzemez. Şiiri okuyan, tabloyu sej reden kimse sanatcının kişiliğiyle doğrudan temasa gelir. Halbuki plâktaki sesin, filimdeki gSlgenin iddiası, sahibinin yerine geçmektir, asıl sahibi dc gildir. Bunlar mekanik bİTer tekrarlamadır. Sinemanın beni yalanlar görünmesine rağmen sanat bir tekrarlama değil, her an yenilenen bir yaratmadırBestecinin kompoze ettiği sesleri konuşturan «icracı» nın sanatı, koreografin kompoze ettiği ritimleri bevkelleştiren balerinin sanatı, yazarın kurdağu hayal dünyasını canlandıran da aktörün sanatıdır. Virtüozu, balerini, aktörü yani bu icracı sanatcıları aradan çıkarın, bestenin, koreografinın, oyun raetninin öksüzlüâünü anlarsınız. Idil'i bir çok defalar dinlcdim. tdil Biret'in hayret edilecek bir müzik bafızası olduğunu, yüzlerle eseri bir anda hatırlayabildi^ini bilirim. Belki de onnn bu hafızası parmaklarındadır, çünkü onu dinlerken parmafclariyle düşündüğünü du yuyorum. Aynı eseri ayrı ayrı zamanlarda dinlersem tdil'in düşüncesinin ayrı yönlerine değindiğini anlrjorum. Geçen hafta Robert College'deki resitalinde tdil'in derin siyah gözlü zarif başının bazan karşısındaki Schubert'e, bazan da konnsan o parmaklara doğru çevrildigini, tdil Schubert i çalarken parmaklannın tdil'i çaldığını sezer gibi oldum. Ilele Schubert'in «A minör» sonatını çalarken parmaklarının ifade ettiği gençlik heyecanlarını duyduktan sonra programın ilk parçası olan Bach'ın «Partita No. I» jni seçtiğini, bunnn nasıl 'bir rnh balinin ifadesi olduğunn .ye vbu eserdrki Bach'la nasıl konuştufunu o gün hayranlıkla dinledim. ldil simdi dünya müzik sahnelerinde konuşuyor. Binlerle, yüzbinlerle müzik âşığının ruhunu costnran o büyüyü parmak larında tasıyor. O parmakların susması bütün bir ses dünyasının çökmesi. bir ruh ikliminin göçmesidir, O parmaklara bir zarar gelirse bir milyon, iki milyon neye yarar? J Galatasaray Yüksek İktisat ve Ticaret Okulu Müdürlüğünden: EREGLI KOMURLERI •• •* İŞLETNESİ MÜESSESESİNDEN Müessesemiz Armutçuk Bolgesi Özel Orta Okulu için bir Ingilizce Oğretmeni alınacaktır. Bu öğretmene: 1 Barem dışı kadroda barem derecesinin üç üstü verilecek ve bareminin % 35 kanunî zam olarak ödenecektir. 2 Ücret: tutarınm ^ 5 i madenyeri tazminatı olarak ödenecek ve ayrıca yılda 2 aylık ücret karşılığı ikramiye verilecektir. 3 Bölgede bir lojman tahsis edilecek, diğer sosyal haklardan istifade edecektir. 4 Haftada branşı dahilinde ücrete tabi ders verebilecek ve ayrıca lifan kursu da açabilecektir. İsteklilerin dilekçelerine bağJıyacakları hâl tercümelerile bir adet vesikahk fotoğrafları ile birlikte Müessesemize müracaatları ilân olunur. (Basm Z. 69 3707/2856) COMBIZYME DRAJE HIRUDOIDE POMAD CLAUDENEAMPUL ANKARA BURSA ve ESKIŞEHIR'de, ESK1ŞEHİR ÇİMENTOSU CUMHURtYET'in Tefrikası: S BAT OSCAJL Melih Cevdet ANDAY AVLÂKLAR 1 8 ATLÂKLAR ATLÂKLAR 9 (icirünüste kırılan yalnız camdı, ama saaı durdufuna göre makinelerde de hir bozukluk oldufu anlasılıvnrdu Şımdı en nnemlı ıs, bu saatin onarılma^ı tsı tdi C'ünkB artik saatcllere »tivpp Kiimsmıstı Hple simenditer saatı eıbı eskı IP n»K rtejerlı hır saati gelisieBzel hır saat CIVP enJiirfip bırakrnak. esi artık bulanamıvacak tıirtakım vavlan, dirpUİpri. vidalan n saatcinın namnsnna pmanet rtmpk kolav mıvrtı" Baha va d"*ârı olın hn «aitin ha«;ınr1an eeren ikincı kaza ıdı Du tlkinde RVn karısının FHVIP kırılmı^tı. UvlenriiŞi gecr ıdı, <!alin «aatinı tna«anın ilstfine kovmus kansı ndada vokken sovunmava baslamıstı. Birden kapıyi kırarcasına açıp içerı giren Karttn: (îit buradan! Tanrını seversen sit! DIVP dagırmava baslamıstı. Biı sınıı Krizı ıpinrie olduğu anlasılıvnrdu Zavallı «ialıp odanın t>ır knsesine sinmiş. ona saskınlıb ıcınde ba«ıvordıı Acmacak bir durumda ıdı Pakıze, bn siire, nirbirinı tntmaz lâkırdılar «övledikten sonra, eline selenı ötevp beriye atmava Daslamıstı CehPt. kıravat. nantolnn. gömipU ha\a da ucuvordu. Bu arada ne oldu ise saate, sitnpndıfeı saatinp oldu. Saat kapıya carpıp vere dfistü. kırıldı O zaman Galip, sindığı köseden fırladıg» ribi saatinin üstüne atıldı, onu yerden alıp mnavrne etmeyr başladı Baba vadigân idi bu saat Pakize, dedı. ondan np ıstersin? Bu «fizlrr Paklzeyi büsbütün çileden çıkar raıstı Sanki onları bir dinleyen \armıs eıbı: Bakın bakın! dive bağırdı Ben ona ne diyornm o hâlâ saatini düsünüyor Ve hıçkıra hıçkıra ajlamaya haslamıstı O sırada Pakizenin babası Davut Bey kapıda belırmisti. Kız kendisini babannın kollanna atmıştı. Ne adam, babaeıfım, ne adam! Diye inlemiştl. Ama Galip sabırlı, Ukin, ilerıyı gören bir adamdı; bu türlfl kririerin geçici oldugunn bilirdi Nitekira Pakiıe bir hafta kadar baska odada yattıktan sonra, sonunda zifat odalanna gelmlsti. Ama ne zifat odası! Oda bn sıfatı belki de hlç hak etmemistir. (Jercekte evlilikleri de bir yıl kadar sürmüstü. Pakize, çocuçunu, Muammeri bırakıp Slmüstü. Sabırlı. sâkin, ileriyi gören bir adam olan Galip de bu çocugu bağnna basmıs ve ölen karısının anası, babası ile birlikte, Erenköydeki köskte verlesip kalmıştı. Nesime adındakı knzininden başka kimseai yoktu. Pakizpnin ölfımünden vıllar sonra, Nesime kocasından kacıvor, sevdiÇi bir aktörle dört »y kadar kapanıvor, ondan da ayrılıp Galipin yanına, Erenköve çeliyordu. Galip, Kadıkfiv iskelesine çıktıktan ionra bir vana cekilip kavnanası ile kayınbabasmı beklerken bunları düsündü ve saatinin ikinci defa kırılmasmı havra vormaya çalıştı. Sar'ası vardı, saat ıçin duvdugu üzüntüden krize dusebileeeSfni aklına setirerek birdenbire büyük bir korknya kapıldı. yüztt sarardı, çeneleri oynamava basladı. Bpreket Davut Beyle Leman Hanım çabuk vetistilpr Onları sörunce Galip rahat bir nefes aldı I ptnan Hanım: NP n Galip, senin vüzün sararmış .. Dedı Otpkı: Saatp Ü7üldüm diye cevap verdi. Bugün Galatasarayda birdenbire... Kadın: Aman kendini tut, eve kadar bayılmamaya bak. Burada seninle uğrasamam.. Dedi, sonra da koeasma dönüp: Şnradan bir otomobil çevir, diye sBylendi. Çarsıdan geçelim. Dündar ile pasayı alacafız. tkisine de tenbib etmiştim, bizi bekleyeeekler. Böylece otomobile binip çarsıya yollandılar. Dündar Beyi balıkçıların önünde bnldular, elleri dolu idi. Davut Bey: Neler aldın? diye sordn. Dündar Bey: Balık, meyve, içkl, maden suyu, yufka, peynir, zeytin, yeşil leytin, ynmnrta, dalak, karides, midye dolması, bir de kukureç var, dedi. öteberi otomobilin arkaıına yerleştirildi. Dündar Bey şoförün yanına otumrken: Bizim filozofu nereden alıyoruı? diye sordn. Leman hanım : Sen binme hemen Dündar, diye eevap verdi ona. Şnradaki meytaaneleri bir dolaş da pasayı bnl... Çocukcafız buralarda kalmasın. Otomobili bir kenara çektiler. Dündar bey asağı indi ve meyhanelerin bulunduğu sokağa yollandı. Bu sırada Leman hanım : Koca evde akıllı bir tek adam var, o da küciik pasa, diye sövleniyordu. Hiçbiriniz benı onnn kadar anlıyamıvorsunuz. O da olmasa hiç ötesi yok. birinize tahammül edemem. Arkasından da : (Arkası var) MCfc; / ' I \ ^f âl PEOF, NTMBÜSTJN MACERALARb •••«•••••••••••••••••••••••••••••••liv Yazı tflerlni flllen ldare eden Sorumlu Müdür: ECVET GÜRESİN * Genei Yayın Müdürtl NAZİRIE NADİ * SahlbJ CumhuriYet Sayısı 25 Kuruş Türkiye Harlc! Ura Kr. Lira Kr. 75.00 40.00 22.00 150.00 80.00 44 00 Senellk, « aylık 3 aylık VECDİ KIZILDEMİR • Gazetemtze göndprilen yazılaı konulrun. konu!ma=ın tade edllmez. • tianlardan me«ullvet Rabul olunmaz Ahnne ve tlân tgler) Içln zarfın ÖKtOn* tAbone» veya tîlân Srrvim» kaTdının korunan Uzımdır. Basan ve Vayan CUMHURlYtn Matbaacılık ve Gazeteclllk T. A. Ş. Cağaloglu Balkevl Sokak No. 3941 l l Telelon i 12 95 44. 12 O 20, n 12 09 66. 17 57 35 • DOGtl tLLERl B C K U S U : Fatlh faşa Mahallesı ^ftniıgtçldı Sokafı No 5 Dıyarbilsıı TeİPfnn: lOfil * GÜ.NKV Il.l.hKl BrKUSH : KuçUksdat Mf?j'danı Edirnı Hanı ADANA TPIPIOD : 4550 Bu gazete, BASİN Atatürk Bulvarı YPDPI Ap ANKARA BtfKOSU : • SASINA uymayı taahhıli elmiîtiiı AHIAK YA