Catalog

Aralık 1963 COIHURÎTET >. EK O N O M İ Türhiyede birincii Yorum enerji haynahların hullanılış hedefteri 5 yıllık iasîamyor Yeni plân, birincisine nazaran dinamik bir büyüme modelini öngörecek 1 96 I f 967 Î977 1964 Bütçesi ve harcamalar Maliye Bakanı, sayın Melen eeçen cumartesi gunii bir basuı toplantısı yaparak 1964 yılı Genel ve Katma Bütçe Tasanlarınn» Anayasanın belirttiği süre içinde TBMM ne sunulduğunu açıklamış. ve bütçenin anahatlan hakkında bilgl vermiş.tir. 1964 bütçesi. istifa etmiş bir koalisyon hükümeti taraftndan Meclise getirilmiş olmaktadır. Yeniden teşekkül edeeek hükiimetin tasan karşısında ne gibi bir tutum alacağı ise ilgi Ue beklenen bir olaydır. Once 1964 yılı bütçesinin önemli bir özelliğini belirtelim: 1963 yılı programında öngörülen yeni sekle göre hazırlanmış, bulunan bu yılın bütçesi, bir yandan bütçe harcamalannın plâna uygunlujjunu kolayca Izleroeye, diğer yandan rMyoııel olmayan harcamaları önleyici bir denetleme kurmaya imkân vermektedir. Eski bütçe sisteminde mevcut olan «cari harcamalar» ve «yatınm harcamalan» sıntflandırması, 1964 bütçesinde «sermaye teşkili ve transfer harcamalan» başlıği altında yeni bir bölümün eklenmesi ile üçlü bir sınıflandırmaya çevrilmektedir. Böylece hem bütçe yatırımlan daha belirli bir karakter almıj, hem de çeşitli özel ve kama kunılaşlanna ödenen transfer mahiyetindeki harcamalar yeni bölütne alındığından eski carl harcamalar bölümünün fonksiyonel öneml daha kolay ölçülebilir bir hale eelmistir. Sayın Melenin açıkladığma cöre 1964 bütçesi topbun «Urak 13 milyar 986 milyon liralık bir harcamayı öngörmektedir. Bu toplam 1963 yılı bütçesinden yüzde 11.3 oranmda yüksektir. Yatınm harcamalan için bütçeye konan ödenek ise 3 milyar 553 milyon Hradır ve 1963 yılınm aynı metodla hesaplanmı$ yatırun rutanndan yüzde 20,35 oranmda bir fazlalık fföstermektedlr. Basın toplantısında açıklanan diğer konulara g»çmeden önce bnrada önemli bir kona üzerinde durmnk fsydalı olur: Bilindiği pibi, özellikle Türkiyede, bütçelerin ekonomik kalkınma bakunından çok önemli rolleri vardır. Plânlı döneme girdimizdenberi ise plânbütçe koordinasyonn ayrı bir önem kazanmıstır. Diğer bir deyimle plân bedeflerine ulaşılmada bütçelere büyük fonksiyonlar düsznektedir. Bu açıdan bakılırsa sayın Bakanın açıkladığı harcama tutarlarınm 1964 programmda yeralan hedeflerden ban farklıbklar gösterdiği ve hattft bunlarm teknik yorumlara dahi muhtaç oldugu anlaşılır. Şoyle ki: Q 1964 profrmmma före geleeek yıl gayr! cafl milB hasiUnuı yüzde 7 oranmda artması ve (1962* fiatlariyle) 62,8 milyar liraya ulcsması hedef olarak alınmıstır. Bu hedefe ulas.ilman İçin 1964 programının öngördiiğü bütçe haıramalan toplamı 13 milyar 997 milyon liradır. Sayın Melen tarafından verilen mlktar 13,986 milyar lira olduğuna göre tasarının programda verilen miktardan 11 milyon lira noksan olduğu ortaya çıkmaktadır. Fark önetnsizdir. Ancak birisi 1962 fiatlanyla, diğeri cart fiatlarla hesaplanmıs sonuçlan Röstermektedir. Bu darmnda tasarının verdiği harcama toplamının, plân hedeflerinl ohnnsıu yönden etkilememesl için, 1962 fiatlan Ue 1964 fiatlan arasmda WT farkın roevcut olmaması. diger bir deyimle, 1962 fiat seviyesinin 1964 yıbnda da devam etmesi gereklidlr. Her iki yılm fiat seviyeleri farklı olduğu takdirde s»yın Melenin açıkladığı harcamalar toplamını 1962 fiatlan Ue * i zeltmek gerekeoektir ki, bu durnmda 1964 programmın önifördüğü 13 milyar 997 milyon liranm aUma düsroe tehlikesi belirecek ve bunun yaratacağı etkiler 1964 yılı proframuıda öngörülen hedeflere ulaşmayı da imkânsız kılacaktır. 1964 yılmda kamu sektörü İçin tesbit edUen n t m m hedefl 6 mJlyar 845 milyon liradır. Bunun içinde eenel v« katma bütçelerin payı, programa göre, 3 milyar 397 milyon lira veya yüzde 49.6 dır. Sayın Melenin açıkladıği bütçe yatırnn 5deneği ise 3 milyar 553 milyon lira olduğuna eöre, bütçe rakammın. programa konulandan yüzde 4.5 oranmda daha yüksek tutnlduğu görülüyoT. Şimdi burada da yukardaki soruyu tekrarlamak gerekmektedir: Programa konan bütçe yatırımlan 1962 fiatlanyla hesaplandığına göre. cari fiatlarla verilen tosan rakamlan da 1962 fiatlanyla düzeltilirse, gerçekte bütçe t«sansı daha düşük bir yatınm hacmi teklif etmiş olmamakta mıdır? Öyle anlaşüıyor kl 1964 bütçe tasarısında yeralan harcama tekliflerinin, basına açıklanmış «.ekliyle, üzerinde önemle durulacak ekonomik ve teknik problemleri vardır. Teknik problemIere sUratle çare bulunmadığı takdirde beklenen ekonomik etkilerin sağlanması işj ilerde daha büyük güçlükler yaratabilir. 0 Yukandaki grafik, Türkiyede birincii (esas = primary) enerji kaynaklannın kullanılış hedeflerini gostermektedir. Kalkınma plâmnda tezeğin ve orman ürünlerlnin yakıt olarak kullanılmasının önüne geçilmesi için çeşitli tedbirler alınması tavsiye edilmektedir. Örneğin fınnlar, hamamlar, klreç ve tuğla ocaklannın odun ve tezek yerine öteki yakıtlan ve askeri kurumlar dahil bütün resmî kurumlann yalnız ticarî yakıtlan kullanmalan, bütün soba imâl eden firmalann iktisadî linyit sobalan yapmaya özendirilmeleri, çiftçileıin kendilerince yapılabilecek, yüzde 50 yakıt tasarrufu sağhyacak ısıtma ve pişirme araçlan edinmelerine imkân sağlanması belirtilen tedbirler arasmda yer almaktadır. Türkiyeye Yardım Konsorsiyumu Kennedy Ehonomisi 1 Yazan : Dr. Peter G. FRANCK cRobert Kollej Ekonomi Profesörü» Yazar, müteveffa Başkanın yurt içinde ve dışında ekonomik dengesizliği düzeltmeği öngören hedeflerini başlıca üç konuda incelemektedir: 1) İşsizlik problemini çözümde getirdiği yeni anlayış. 2) Dış ödemeler probleminde elde etiiği başarılar. 3) Geri kalmış ülkelere yardım konusundaki olumlu tutumu. Ocak 1961 de ise baslarken Amerikan ulnstına hitap eden Kennedy diyordu ki: «İnsanoğiu, fâni ellerinde, hem beser hayattnın hem beser sefaletinin her seklini ortadan kaldıracek (ücü tuünaktadır.» 22 kasun 1963 de Kennedy'nin kaatili bu sözün beser haymtı Ue UfiU kısmmdaki cerçegi ispatUmıa oldu. Bu tarihten üç yü önceden beri Kennedy'nin çabası ise yukarda beser sefaleti ile Ugili kısmuı gerçekliğini ispata çabsmak obnuştur. Onun, içeride ve dısarıda, » • konomık dengesizliği düzelt meyi ongören hedefleri başİJca uç konuda toplanıyordu: l) İşsizlik, 2) A.B.D. nin dı» »demeler bilânçosu, 3) Geri kalmış ülkelere yardım. 1) Gorünmiyen elın duzeltici fonksiyonunu, ya da kendi kendine güvenin gucunü beklemek yerıne Kennedy, kanun yapıcılan çağırarak, insamn ve makinenin adaletsız, boş ve ıstıraplı durumuna son vermek için kendisine yardım etmelerini istedi. Kennedy'nin kuliandığı araçlar, probleme iki uçtan çözüm arıyordu: Müstehlikin satın alma gücünü kuvvetlendırmek ve verimll yatınm harcamalannı arttırmak. Mustehlik için Kennedy, aşağıdaki tedbırleri aldı: Teknolojik değışmeler ve otomasyon sebebiyle yer değiştinniş ışsizlerin eğıtılmesi, yaşhlar içın sosyal sigorta yardımlarının arttırılması, asgari ücret hâdlerinin yukseltıimesi,. Kennedy, aynı zamanda kamu harcamalarında kısıntı yapmak sızin gelir vergisinde indirim yapmıştır. Fakat ulusal üretimi arttırmak için serbest bütçe açığı politikasını uygulıyan devrimci anlayışı, muhafazakâr bir kongre için biraz fazla gelmıştir. Öte yandan özel yatınm harcamalarımn, vergi müşevviki yoliyle arttırılması ile ılgili teklifleri ise Kongre tarafından hemen kabul edilmiştir. Her iki tedbirin psıkolojik etkileri, o şekilde olmuştur ki, üç yıl içinde müstehlikler ve yatınm yapanlar tarafından satın ahnan ulusal üretim 100 milyar dolar veya yüzde 20 artmıştır. Bütün işsizleri massedecek kadar yüksek olmamakla beraber bu büyüme hızı Amerikan ekonomisinin yıllardır bilmediği istikrarlı güvenin yeni bir ele mamnı getirmiştir. gibi dolan devalüe dahi edebilirdi. Fakat diğer uluslann döviz rezevlerinde dolann rolünü ve başkalanna karşı tkonomik gelışme için iavunduğu fiat istikran ve yüksek venmhlik gıbi tedbirleri gözö nünde tutarak bunlan içeride kendl ulusuna uygulamak i*tedi. İÇ fiatlardaki artışları durdurarak, yeni gümnik tarife indirimleri yolunu açarak ve içeride yatınm ortamını yaratarak dış ödemeler açıgının yönünü değiştirdi. Ağustos 1963 tenberi ise altın kayıplan önemsiz bir durum almıştır. Böylece 1963 yılı son aylarında odemeler bilânçosundaki net açık, 1960 yılının 3.9 milyar dolanna karşı, yılda 1,5 milyar dolara duşmuştur. Başarınm büyük kısmı Kennedy'nin psikolojisindedir. Eermaye ihracatını vergılendirmek istiyerek ve ooylece Avrupa ve Amerika arasında mevcut faiz haddı îarklarım ortadan kaldırarak, özel sermayenın dışarıya yıkışını önlemistir. Bu, dolaylı olarak, Avrupadaki sermaye arayıcılarını Wall Street'e güvenmek yerine kendi ülkelerindeki sermaye piyasalarını harekete geçirmeye sevketmiştir. Milletlerarası ödeme makanizmasın: ıslah etmek için yeni milletlerara^ı görüşmelere imkân veren Kennedy, yeni anlaşma şartlarına onları zorlamak yerine, unum ınter par*» olarak, diğer ülkeleri Amerıkamn yanına çekmiştir. mından değıl; fakat tarımsal reform ve her çocuk için en az 6 yıllık egitim yaptırmak maktadiyle gelecek 10 yıl için 10 milyar dolarhk yardımı teklif ediyordu. Onun dış yardım mevzuatına karşı olan direnışlerin kaynağı ekonomik çıkarlar değildı. Çünkü, yardım paralarının yüzde 90 ı yine Bırleşık Amerikada hareanıyordu. Dırenme psikolojik idi Toplumsal ve politik gelişmenin agır yürümesi tahrikler ve hayat kınklıklan yaratıyordu. Kennedy, kendıni tenkid edenlere şu sorulan yöneltiyordu: «Hür bir dünyada yaşamaktan artık yorulduk muî Henüz çözülmemiş problemler olduğu için artık yürümek istemiyor mu yuz?» Son günlerinde bile Amerikan halkının yardım programında kendisini takıp edeceği ümidini terketmemişti. Sonuç olarak, Kennedy ekonomisi, tam ıstihdam sorumlu hığunu devlete yükliyerek işsizlik konusunda yeni bir anlayışa dayanıyordu. Bu bakımdan Kennedy, Kongrenin ve halkının muhafazakâr çoğun luğunun ilerisinde idi. Onun dogmatik olmıyan tutumu toplumu etkilemiş ve ekonomik destek olmuştur. Ödemeler bilânçosu problemıyle uğraşırken sert ve milliyetçi tedbirlerden kaçınarak bir enternasyonalist olduğunu ispatlamış, ülkesini milletlerarası mali toplumun iştırakçi bir üyesı haline getirmiş ve milletlerarası problemleri karşılıklı görüşmelerle çözmeye çalışmış • tır. Dış yardım konusunda, Sovyet bloku, ile enerjik bir rekabet içinde, devamlı sermaye ıhracatına bağlanmış zengin uluslann mukadderatını açık olarak görmüştür. Ve gerı kalmış ülkelerdeki ilerici kuvvetlerin güven ve sadakati söz konusu olduğu oranda kendi ulusunun da ötesinde bulunuvordıı Haftahk altm CtTMHtrRtYET: 1962 1963 REŞAT. 1962 1983 KÜLÇE: 1962 1963 «5 94,50 M 94,60 94,10 95,40 94, fiyatiart 28 95^5 93,60 139,50 138,50 14,40 14.16 «8 95,50 93,80 3« 95.50 Arahk l 94,60 n 14», 140, 139^ 138.50 İÎS^O 14.27 14,30 14,25 14,45 14^1 140, 139,550 138,50 139,90 14,45 14J7 14,44 14,38 İç Pazarlordan îstanbul ılo başına 60.50 sent olan asgari ıh 1 raç fiatının iki hafta önee 81.50 3) Dış yardım konusunda ise sente çıkarıldığı gözönünde tutuKennedy, geri kalmıs u'uslalunca bu hükmün hakikat payı ta t^tanbul piyasası, yeni yıl yakrın ve onların sınırlsrı içinde la?'rken, hararetli bir bekleyiş i şıdığı kabul edilebilir. Şimdi orta yaşıyan temel hakîsrından %ine girmiştir. Istıhlâk eşyası sa ya şu sual çıkmaktadır: Dış taahmahrum halkın şanıpiyonu ol ^ ^ jhütlerinde açığı bulunan ihracat tan perakendeciler bu ay satışlarrouştur. Ona göre, zengm uiusnispeten da belirli bir canlıhk olacaSını ü . çılar, bu taahhüdlerini lar tarafından verilen dış yarmıt etmektedirler. Injaat malze düşük fiatla yapmış oldukları hâldımlar, Hür Dünya için bir yaşama tarzıdır. Muvakkat gen mesi satıcıları, piyasanın bu yıl, de bugünkü yüksek fiatlarla mü kalmalar dolayısiyle terkedüeKeçen yıldan daha istekli olduğu bayaaya girişip açıklannı kapamiyecek bir aUenin yaşama kanaatmdedirler. öyle anlaşılıyor ma yoluna gidebilecekler midir? tarzı gibi, o da kendi vatandaşkı, yıl sonunun yaklaşması, «tok ltrını zengin ile fakir arasın bırikiminden jikâyetçi olan top2) ödemeler bilfinçosundaki daki farklan küçültme gayesi tancıları da harekete geçirmiştir açık. Kennedy'yi daha iktidan ile müstakar bir yarışa dtvet Ancak, Ankarada gelişen siyasi o Mersin (Güney tllen Merkez aldıgı ilk gündenberi düsün • etmiştir. Fakat o, sadece «iyilaylann piyasa üzerinde nasıl bir Bürosu Teleks) Belçikanın tem dürmeye başlamıstır. Kennedy lik yap» ın savunucusu olmaktesir husule getireceğini şimdiden muz 1963 sonu itibariyle yaptığı çeşitli sanayilerde hakim olan tan uzak kalmıştır. Onun için kestırmek mümkün olmamakta pamuk ithalâtında Türkiye, Amefazla himayeci görüşler karsıekonomik kalkınma ve politik dır. Bununla beraber dürü>;t tüc rikadan sonra ikinct yeri aldığı, sında ithalatta sınırlamalan demokraıi elele yürümeliydi. carlar, protestoların artmasından Mersin Ihracatçı Birlikleri Genel artırabilir. Diğer uluslann laYırdım, toplumsal ve politik devamlı olprak şikâvetçidirler. ranna olarak A.BD. dış açıkSekreterliğince açıklanmıştır. Dugellşmenin bir araçı olmalıy lannı düzeltmek için sermarum şöyledir: dı. Özellikle Lfttin Amerika1 ye ihracma »ınırlamalar koya100 Kg. 1000 Belçilılar için, yalnız yılda nflfus ı bilir ve benzer tedbirler alaka frangı başına yüzde 2,5 oranında bir billrdi. Hattt, ünlü bir pToleîzmir (Haluk Cansın kalkınma hızı sağlamak b»kısör tarafından ileri sürüldüğü 346^69 113857 yor) Pamuk piyasası, Izmir Bor [A.B.D. 211.544 69966 sasında hayli hareketli bir hava , Türkiye Arjantin 112.028 40347 içinde görünüyor. 'İ9134 105.730 Resmî kayıtlara nazaran şimdi . Brezilya 22254 68.688 ye kadar lliracatçı Birlikleri tara İNİjerya fından tescil edilen dış satıs miktarı 53 bin tonu Ege menşeli paNew York'ta Cenevrede (İsmuklar olmak kaydiyle 63.000 ton (Dolar olarak) viçre Frandur Buna mukabil mevsim baNiğde (Güney lllerı Merkez Bugı olarak) şından beri ihraç maksadıyle ıh [rosu Teleks) 1964 başında Nlg, ' racatçı fırmalar tarafından alâka |de çimento fabrikasınm da faali28,000 119,00 121,00 Holânda (100 Florin) lı raercıe kontrolü yaptırılan pa ,yete geçmesi ve istihsalinin piya107,50 109,50 B. Alman (100 D. Mark) 25,200 muk miktan 30.000 tondan ibaret ısayı karşılayacak bir duruma gel 23,300 İsviçre (100 İs. Frangı) kaimıstır. Bu iki rakamın muka 'mesiyle, bundan sonra çimento it86,50 89,00 20,600 Fransa (100 Fr. Frangı) yesesi. dıs satışlardan şimdiye ka halâtına son verileceği ügililer ta 0.68 0,70 0,162 İtalya (100 Liret) dar yuzde ellisinin dahi realize rafından belirtilmektedir. edılemediğini gostermektedir. 8,50 8,70 2,050 Ancak, istihsalin artırılmasına Belçika (100 B. Frangı) Bazı çevreler, yerine getirilme çalışılırken, çimento normlarınm 11.95 12,15 Ingiltere (1 Sterling) 2,825 miş olan taahhütlerin. eski tarih da memleket şartlarına uydurul4.29 4,33 A.B.D. (1 Dolar) li olduğunu ve bu günün câri fi ması üzerinde durulmaktadır. Bil' Türkiye (1 T.L.) 0,095 0,32 0,42 atlarından riaha düşük feviyeler hassa çimento normlarının Ortak • Türk Llrastmn î Dolar İppışmtü?erındcn vapıldığını iddia etmek Pazar memleketlçrinin kı^tasları mlşltr IsMçrede deNew York'takjdegert fceçenIP.^Î I L ofgerı kslmiftır Türk Lirası haftamn aynı tedırler Mevsim haşından beri na göre değiştirilmesi üzerinde ça Sstıçlarda 1 Isvlçre Franp = 2.325 T.L. alışiarda ise 1 İEVıçre Frangı Birincı Beyaz Standardîar için ki lışmalar yapılmaktadır. ' S.03 TX. Ozertnden muamele gcrmektedll. Ankara, özel İkinei beş yılhS kalkınma plânımn hazırhklanna başlanılması konusunda Devlet Plânlama Teşkilâtı yetkilileri ile Başmusavir Prof. Tinbergen arasında bir karar ahnmıştır. Biı yıla yakın bir süredır Türkiyeye gelmiyen ve bu sebeple çeşitli söylentilerın çıkmasına sebep iolan D P T . Basmüşavıri Prof. TınI bergen, geçtiğimiz hafta boyunct | olumlu çalışmalar ve bazı temas! lar yapmış. bu arada «tkinci bes yıllık kalkınma plSnıntn» hazır| lıklarına başlanılması gerektiginl l belirtaıiştir. Simdiye ksdarki geı lişlerinde iki günden fazla kalmıyan Prof. Tinbergen bu kere başkentte kaldığı altı günlük süre boyunca yapılan »ltı konu üzeÖzgen ACAR Türkiyeye Yardım Konsorsiyumunun 1964 yılı ıhtiyaçlan ile ilgj rindeki çalışmalara katılmıetır. lı toplantısı 5 aralık perşembe gunü Paris'te başhyacaktır. Bu top 1968 yılınd» yiiriirlüğe konulmt lantı ıçın gıden bir heyetimiz, pazartesi gününden bu yana bazı ön'sı gereken ikinei beş yıllık kalkın temaslar yapmıştır. ima plânı üzerinde daha »ımdıden Konsorsiyumun ikinei yılı münasebetiyle okuyucularımıza bu ko' durulması başkentte ilgıyıe sarnuda bilgi vermenin gerekli ve faydalı olacağını duşündük. Bu yazt şılanmıştır. da, Konsorsiyumun anlamı, kuruluşu, 1963 yılında sağladığı finans tlgililerin beUrttiklerine göre, man imkânlannın şekli ve sartları özet olarak ele alınmıstır. ikinei bes yıllık kalkınma plânt KELİMENİN KÖKÜ Lâtince kökten gelen Konsorsiyum kelimesi, ile ilgill hazırhklara derhal başRoma Hukukunda rastlanan ve bir sahsın olümünden sonra mi lantlacak ve bu plana uygulana rasçılan arasında, terekenin paylaştınlması için geçici olarak ku cak olan modelin »na hatları ist rulan kurumlardır. mayıs ayına kadar yetiştirilecekBUGCNKÜ ANLAMI tkinci Dünya Savaşından sonra Marshall tir. Birinci plana uygulanan statık Plânı ile gelişen »Milletlerarası Dayanışma» felsefesinden gücünü alan ve gelişmekte olan ülkelerin kalkınmalarını sağlamak üze büyüme modeline nazaran ikinei bes yıllık plâmn dinamik büyüme re belirli bir süre için kurulan milletlerarası kurumlardır. ÖRNEKLERt Hindistana Yardım Konsorsiyumu, Pakistana Yar modeline göre hazırlanacağı ıfade dım Konsorsiyumu ve Yunanıstana Yardım Konsorsıyumu gibi... edilmiştir. Prof. Tinbergen, mart TARlHÇESt NATO anlaşraasının ikinei maddesinde yer alan ve ve mayıs aylannda gelerek, hakbir üyelerın iktisadi güçlerinın arttınlmasmı öngören hükmün, uy lannda «D.P.T. Teşkilatının gulama alanı bulamadığı Milli Bırlık Hukumetı zamanında dik kere daha olumlu çalışmalar yapkate alınmış ve Dışişleri Bakanı Selim Sarper, konuyu aralık maya muktedir olduğuna inanıvo 1960 da Paris'te yapılan NATO Bakanlar Konseyi toplantısına gö rum. Yeni ekip işe baslarken ban türmüştür. Bu toplantıda, kanunun 1961 Oslo toplantısının gündemi güçlüklerle karşılasılmıştır. Kenne alınması kararlaştırılmıştır. Oslo'da bir konuşma yapan Sar dimi kesin olarak meseleleri ve per, NATO üyelerınin askeri güçlerinın yanısıra, ekonomik güç sorumluluklannı pek iyi kavramış lerinin de Relistirilmesi gerektiğini belırtmış ve aralık 1961 topolan yeni ekıple birlikte hissedilantısında bir karar suretinın almmasım ıstemıştır. Parı? toplan yorum» dediği D.P.T. nın bugüntısında varılan karar uzerine Fransanın eski Başbakanlarından kü yönetieilerınin hazırhyacaklan tdgar Faure'un başkanlığında Amerıkalı Ferguson ve Von Manikinei plâmn modelini inceliyecek goldt üçlüsünden kurulu bir heyet gorevlendirilmiştir. Bu heyet, tir. Türkiyeye gelerek bazı temaslar yapmış ve hazırladıkları bir raporu nisan 1962 de Atinadaki Konsey toplantısına sunmuştur. Bu toplantıda Feridun Cemal Erkinin konuşmasından sonra açıklanan bir kerar suretine göre NATO üyesi memleketlerınin bağlı olduklan bir kurum tarafrndan «Türkiyeye Yardım Konsorsiyumu» adıyla bir derneğin kurulmasl kabul edilmiştir. Yımanıstan Konsorsiyumu da bu toplantıda kurulmuş, ancak yürümemiştir Bu karar üzerıne îktisadi Işbirli^i ve Kalkınma Teşkilâtı (O. E. C. D.) tarafından 31 temmuz 1962 de kendisine bağlı olarak res, E » A (European Monetary Ag» men Konsorsiyumun kurulduğu açıklanmıştır. reement) Avrupa P»r» AnlaşBAŞKANLARI Dr. Ripken başkanhğa getirilmiş, ancak ocak ayın m » ı : 1955 ağustosunda imzalanan da bir kalb krizi sonunda olmesı uzerine O. E. C. D. Genel Sek »«• «nlssma ile kurularak aralık reteri Dr. Kristansen vekâlet etmiştir. Kısa bir süre sonra Avru' 1*58 de çalısmaya başlamış ve «Avpa Yatırımlar Bankası îkinci Müdürü Dr. Von Mangoldt getiril rupa ödemeler Birliği» EPU'nun miştir. Konsorsiyumun Genel Sekreteri Stettner'dir. yerini almıştır. Amacı, milletlerkolaylastsrmalfr 1963 FtNANSMANI 1112 aralık 1962 tarihinde yapılan toplanU arası ödemeleri da 1963 yılında Türkiyenin dış ticaretinin fınansmam için 250 mil1 tır. von dolarhk bir miktarın sağlanması gerektığine karar verilmiş1 OECD (The Organlzation for Btir. 14 subat 1963 toplantısında ise Konsorsiyumun devamlıhğı ka conomio Cooperation and Develobul edilmiştir. Toplam finansman miktarının üyeler arasındaki pment) Avrupa Ekonomik lşdağılışının tesbitinden sonra finansman şekil ve sartlarımn ikiH birliti ve Gelişme Teşkilâtı: 1960 müzakerelerde dÜ7enlenmesi kararlaştınîmıstır. Bundan sonra iki arahk ayında Pariste toplanan Av li müzakereler başlamış ve büyük bir kısmı tamamlanarak kre rupa Ekonomik Işbirlıği Teşküâtıdilerin kullanılmasına geçilmiştir. na üye ülkelerle Amerika BJrleBUGÜNKÜ DVRUM Konsorsiyum kredılerinin üyeler arasındaki şik Devletleri ve Kanada tarafındağılışı. finansman şekli ve şartlan. kullanma ülçusü 30.11.1963 dan imzalanan bir anlaşma ile kutarihi itibariyle durumu yazının sonundaki tabloda gösterilmiştir. rulmuştur. 1961 eylü sonunda ça1963 SONVCU 1 Kredilerin büyük bir kısmı hibe ve program lışmalara başlamıstır. Üyeleriç Alfınansmam şeklindedir. manya (Federal Cumhuriyet), 2 îthalât finansmanına ayrılan krediler genal fi A.B.D., Avusturya, Belçika, Daninansmanın yüzde 37 sini kapsamaktadır. marka, Fransa, Holânda, îngilte3 Söz konusu tarihe kadar intikal etmiyen 38 re, Irlânda, îsveç. îıviçre, îspanya. milyon dolar civarındaki krediler, dış ticaretin tzlanda, ttalya, Kanada, Lüksemfinansmanını güç bir duruma sokmuştur. Bu burg, Norveç, Portekiz, Türkiye guçlük altınlann rehnedilmesine ve satılması ve Yunanistandır. na kadar gitmiştir. Amacn Üye ülkelerde en yük4 thalat mevsımmın, dığer bir deyımle 1963 yı s e k e k o n o m i k g e n i ş ı e m e v i v e İ9. lının bitmesine bir ay kaldıgı halde pek çok g a g l l y a r a k ı h a v a t stan. • «^ ıkılı müzakereler tamamlanmamıştır. dartlarım yükselterek aynı zaman1964 IHTITACI 19fi4 programının dıs finansmanının sağlanması ko ( m a j . i , t j ^ r a n muhafaza ederck nusunda 5 arahk tarihinde ilk toplantı Paris'te yapılacaktır. B u ; d ü n y a ~ e k o n o m i s i n i n gelismesine toplantıya katilmak uzere bir heyetimiz Parıs'e gıtmıstır. 1984 ıh;;yy aa rr (( ^ ll m ee tt m ee kk , ü vv ee vv ee ü yy ee oo ll mm l l. m m ü ü tiyacı, 35 milyon dolarhk net hata ve rezerv hareketlenyle ilgilı jj y a n ü ı k e l e r d e k i ekonomik gelişreketlenyle kalem dahıl 250 milyon dolardır Bu miktarın üyeler arasında da y dolardır. vardım etm m g eayretlerine yretlerine vardım etmek ğıhşı, finansmanın sekil ve sartları daha sonra belli olacaktır. Bu ( d mu gn y ae a "ticaretinin milelterarası an rakamın dışında 1964 finansmanı için geçmiş yıllardan sağlanan 90 j a s m a ı a r a uygun olarak, çok tamilyon dolarhk bir miktar bulunmaktadır. Bu rakamın içinde j Ta^l v e a y n c ı l ı k gütmeyen temelEreâli Demir Çelik Tesisleri için daha onceden ahnan kredi de j 1 g r ü z e n n d e gelişmesine yardım yer almaktadır. 5 arahk toplantısında 1963 finansmanından Pkan | ^ sonuçlar görüşülecok ve 1964 finansman ihtiyacı tesbit edilecektir. '• 3OXII963 tariMne kadar Türkiyeye açılan konsorsiyıım kredilerinin durumu Finansmanın şekli Finansmanın Borc Proie tthalât İhracat Fînansmanm şartlan kaynağı Vade Ödemesiz Miktar Nakittecili Finans F i n a n s G a r a n Faiz (000 $) manı manı tisi % devre 13.000 A.B.D. 76.000 28.000 40 35.000 0.75 10 0.300 3 20 5 Belçika 1.600 0.650 20 3 5 0.650 3.5 15 5 8.333 10 6.5 Fransa 25.000 10.000 5,5 6.666 510 22.800 3 7 5.700 25 Almanya 40.000 11.500 ^ 5.801 Cari faiz f mmm. 25 7 tngiltere 10.800 4.999 0.25 20 7 0800 3 0.100 Avusturya 0.900 12 1.5 ttalya 10.000 10.000 0.4+5.8 7 25 4.5 Holânda 1.750 1.750 20 5 2 1.000 1.000 tsveç Kanada 5.000 5.000 Lüksemburg 0.100 0.100 ^ «^ 10 40 t.D.A. 9.000 9.000 0.75 m Mersin Düşünceler Hibe Durumu + + Hibe. geçen yıldan ProgTam kredisi Izmir Hibe. teknik yardım Müzakereler devam ediyor 1 Niğde Beş yıl erteleme ödemesiz devre faizsiz Teknik yardım sulama projesi finansı 18.5 milyon $ kullamldı + + | | • Seyhan + + İ.M.F. E.M.A. Toplam 21.500 21.500 ^ 2.5 3.5 3 4 2 1 50.000 50.000 252.650 101.333 11.500 24.200 93.950 21.666 NOT: () Ku'ianıidı. () Kullanılmadı.