Catalog

2 Elrim 1963 CUTVIHTJRİYET BES Cumhuriyet Bu sayfayı neden ihdas ettik? Bugün artık yalnız iktiMtçılann degil, her sektörde çalışan işveren. iççi ve naemurlann da Türkiye ve dünya ekonomik olaylan ile daha yakından ilgilenmiye başladıklan müşahede edilmektedir. özellikle 27 Mayıstan sonra Rittîkçe yerieştigi fcörülen açık tartışma ortamının her sınıftan halkımızı ekonomik olaylaran nedenlerini anlamaya daha kuvvetle ittiğine şüphemiz voktur. Toplum hayatımıza grev. lokavt gibi yeni müesseselerin girmesi, Ortak Pazar gibi milletlerarası anlaşmalann yer alması, turizm, spor, çalışma yoluyla miHetlerarası temaslarm genişlemesi, bizim toplumuzun da. Batıdaki toplumlar gibi, daha canh bir bünye içinde şekillenmiye başladığını göstermektedir. Bu ortam içinde Gazetemiz. Türk okuyusunun bu müsbet ilgisine faydalı olabihnek amaciyle her hafta özel bir sahife sunmaya karar vermrştir. Amacımız bu sahifenin bir forum hüviyetini taşımasıdır. Diğer bir deyimle fikir ihtiva eden farklı düSünceleri, bflimsel metodlarla yapılmış çeşitlî ekonomik tahliüeri bu sahifede, okuyucuya faydalı bir şekilde, vermeye gayret edeceğiz. Her çarşamba günü sizin için hazırlanacak bu sahifenin daha yararh olması için okuyucularımızın da bize. tenkid ve tavsiyeleri ile, yardımcı olacaklarmdan emîn bulunuyoruz. MKîffîBM sw < 4tf« ITttACAT A /\ A /\ / \ t ^ ^ ioo, t 100 • <3 ^^./ H \ 1962 H T .y 4. AYLÖR N M 1963 OECD memleketleriyle dış tica retimiz hmir fuanndaki mailann tastiye işlemi ağır gidiyor Fuar Kotası içinde getirilen 20 milyon dolar değerindeki malların kat'î ithal muamelesini yapacak olan komite üyeleri hakkı huzur almadıkları için mesai saati dışında çalışmayı reddettiler Milletlerarası Para Fonu ile Milletlerarası ImârKalkınma Bankası Kuruluşlan, amaçlan, araçlan üyelerL sermayeleri, dağıtlığı krediler, Tüıkiye ile ilişkileri Özgen ACAR Yıllık gnvernörler heyetî toplantısı mönâsebetiyle Milletlerarası Para Fonu ile Milletlerarası îmar ve Kalkınma Bankasının yıllık guvernörler heyeti toplantıları. 30 Eylülde VVashington'da başlamış bulunmaktadır Yorum Planıtt başaıı şansı Geçen baftamo artasında DJ*.T. Müsteşarı Ziya Müeninoglu, ilk Beş Tıllık Kalkmma Plânının Bakanlar Knrnlunca kabal edilen 1964 yılı prsgramı hakkmda kama oynna bilfi verdi. Progrsm, ba yıl, vaktinde haurlanmıs ve ieraeı dairelere kendl çalışma re i« prsgramlarraın hazırlanmasına imkân vereeek bir laman rüresi de tanımıstır. 1964 proçramını, 6nee, geçen yılkilerden ayıran önemli fark bnd«r. Bona karsılık, 1964 progranıı ila dafea Bneekilerüı kesin!e*mesine tekaddöm eden (ünlerde cerevaa eden alaylar arannda eok yakın bir benzerlik oldngo förölmektedir. Plânın finansmanı problemi ile ilgili «Ian ba olaylar, artık bir teamai halinde, sfyasi karar orranlan ile Plinlaras üimanlan arannda mnn ve kıneı tartısmaJar yaratmaktadır. Bn yılklnin farkı, tartısmaların iıtifalarla ionnçlanmamıs olraasıdır. K»nn ymdar: 1M3 yılı bfltçeainln Utbikatı (dSnem, 1 marttan releeek yılm 2g şnbatına kadar nıanmaktadır) temmnz ayında biitça relirlerinin heniiı • 3l •ranmda gerçekleştigini, dSnera so•f nnnda Sngörülen gelir seviyesine alasılamıyacağını gSstermektfdir. D.P.T. oımanlan, 6M milyan lira olarak tahtnin ettikleri bn açıgin 1M4 bfitçesine yfikleneeeğini, kama sektörü yatmmları dolayıriyle dotaeak açığın da bn tatara ilâve olnnacagını. aynca 19C1 flatlan ile lıetaplanan gelirleıin 1!*4 fiatlanna göre düzeltilmesi halinde acık toplamının daha da artaeafııu ileri sürmüşlerdir. Banna akseden haberlerden, Maliye Bakanlığı yetkiiileri İle Başbakan Tardımeısımn bn tahminleri çok mübalâğalı b«ldnklan anlaaılmaktadır. Konn gerçekten Bnemlidir. Oyle anlasılıyor ki, her ikl taraf da açıfm mevendiyetini kabnl etmektedir. Ancak açıgın haemi üzerinde anlasma olrnamaktadır. Açığm kapanma şekli için Ise, siysal karar «rganlan ile asmanlar arannda mevent gSrflı ayrılıklarının neler oldngu k«nin bir sekilde belli defildir. Müezzinotlnnnn basına geçen beyanatında afizfl edilen «sa*lam kaynakIan dan enflftsyon dışında belirll olarak neyin kastedildiğinl anlamak gtiçtfir. ProgTamlar, ana plânın ilkelerine ve bedeflerine nygnnlnk ve bn ilke ve hedeflerin gerçekleftiıilmesi amaciyle hanrlandtfina gSr, MSezzinağla'nnn da dedigi gibi, hedef olan kalkınma hızını elde edcbilmek İçin Sngörfilen teplam yatınm haemini eerçeklfştirraek lâıımdır. Toplam yatınm hacminin gerçeklestirilmegi ise bir finansman problemldir ve sonnçta plânın basarı ;annnı tSyln edeeek Snemdedir. tbtilâf konuso paranın bir kısmının temininden vazgeçmek demek ki bazı kamn yatırımlannın geleeek yıllara Intikatini teklif edenler vardır • yatınm haemini azaltmak demek «laeaktır. Hedefimiı yatınm haemini kfiçfiltmek «lmadıgına gBre, açık tntannı hanği vatandas gnıpnna Rdeteblllrlz? tfte plftnın basan «an«mı tiyln edeeek finansman probleminin gcrçek yanı bnrastdır. Hükfimet. geçen yılın tecrühennden sonra, dflşfik grlirll vatandaslardan yeni bir fedakârlık istemek İçin Tmsıtalı vergiierle kamn hiTmftlerine yeni canıUr teklif edeblllr mi? tneeleme ve ynklama teskiUtinın genisletilmesi ve rearganisasysniı İle flnansman konnvona temelden bir çare bnlnnmns olor mn? tstikraa, g n n vâdrli hedenere bizi nlastınr mı?« Ranaatimiıee, pllnın enfllay«naa< bir sekilde basarıya alasması için devlet gelirlerinln, gereekçi bir tntamla. yeniden dazenlenmesi lizımdır. Plin bedeflerine nlasılmannda çesitli vatandaş grnplanna aaglanaeak menfaatler ile kama harcamaları için tasınacak yfik arannda ekonamlk ve sosyal bir denge knrolamadıfı rfireee, adalet ilkesine •ynıyan vergi dagılıslan. emeîi ile çalışan genis halk toplnlaklannın, plinın basarısı için beklenen destefini kaldırabillr. Demek oivyor ki. problem, valnuea deviet gellrlerlni milll relirimizin fn kadar oranında tatmak ve hn oranı azaltmamaya çalısmak detildir. Problem, ekonomik ve sosyal kalkınmamınn nzvn vfidell bedeflerinl Sdil bir menfaat Tük fedaktrlığı 8IçSıfl içinde gereeklestlreeek sistemi bnlmak ve uvsmlaraaktır. Oınn vtdelt tenMİ bedeflere, kısa vSdeli tedbirlerle çltmeyi denemek ise, pllnın baran aannnı yfikselteeek bir alternatif nlamaı. Siyasi karar orfanlanmınn va maliye nzmanlanmızın konnya bn açidan etilmelerl. pllnın ba«an *ansının bir nlçüsii olacaktır Türkiyeyi temsilen Başbskan Tardımeısı Ekrem Alican II» Maliye Bakanı Ferit Melen'in gnvernör, Maliye Bakanlıfı Mttstesarı Memduh Aytür, Merkez Bankası Genel Müdürii Ziya Kayla'nın gnvernör yardımcısı, O.E.CJD. nezdindeki basdelegelamir Fuar kotası içındt yur •almaıını bir türlü izah edeme lerde Bakanlığa yeniden müracamiı Münir Mestar ile Washington Bdynkelçiligimiıin mali v« iktisadi müşavirler heyeti başkam Kemal Siber'uı müsavir olala getirilen malların tasfiyejinde mektedirler. at ederek aksaklığın önlenmesi irak katıldıklan bn toplantılar 4 ekira günü sona ereoektir. akip edilen agır davranış, piyasa Ticaret Odası önümüzdeki gün çin çare ıstemeğe karar vermıştir. Soz honusu kurumlann amaçlaçavrelerinin sikiyetine yol açmakn, çalışma sekilleri ve bugunkü Udır. durumları hakkında okuyucularıDeğeri 20 milyon dolar» varan mıza ansiklopedık bılgi vermenin bu malların nümuneJerı Fuarda Külçe 1MS Eylnl Cvmhariyet Resat gerekli olacağını düsundük. Bu teshlr edilmıj bulunmakta ve fiilt ithalâtın mevzuata göre, yıl Son kotadan tahsıs alan ya da bilgileri söyle derleyebıliriz: 92.50 14. 19 :onun» kadar tamamlanması ıcap 92.40 14. iberasyon lijtesinden ithalde bu20 Milletlerarası Para Fonu tmektedir. Ancak katt jthatâtın 23 13.85 unan tüccarlann taleplerinin Orijinal Adı. International Moyapılabilmesi için bu mallara ait 24 13.78 91.30 fili memleket yerine A.I.D. üzeri netary Fund. faturalann fuar komitesi tarafın 13.75 91.50 25 ne çevrilmesinin «Türkiyeye Yar Kiialtılmıs Adı: IMS. dan tasdikı gerermektedir. tlglli 13.70 26 9U0 dım Konsorsiyumunun kredileri Knrnlasa: Harp sonrasının para resmt dairelerle odalar temtilcile2T 13.85 »1.50 le ilgili olduğu» yetlriülerce ifa güçlüklerinın üzerine bina edilen rinden kurulu bulunan komiteleı bu kurum, 1944 de Bretton Woods de edilmistir. bu yıl bir türlü aormal bir çaiıtBu konuda kendileriyle konu$ Anlaşmasının imzalanmasıyle doğ a düzenine girilememesi yüzünuğumuz yetkililer bize sunları muştur. Camhariyet Keaat Külçe aa Eyiaı dtn muamelelerinin ı»m»nındı tk Amacı: Diınya tiearetinin gelıslöylemislerdir: Alıean Melea mall. geçen her gün <iras daha 13.70 17 92.50 « Bilindigi dzere Türkiyeye mesine yardnn, para meselelerın da kurumun yardımlanndan f a ^ ayıflaraaktadır. tlgililerin iddia13.65 II de işbirliğı, kambıyo istikrarı ö92.10 Yardım Konsdrsıyumunun 1963 ıına göre komitenin arzu edildigi 13.48 19 9155 deme dengesı açıklarının elonomı dalanmıslardır. inde çeşıtü memleketlerden s 13.50 Üye Sayıtı: 1 mayı» 1962 30 n t sekilde faaliyet gösterememest e» 20 91.50 yi sarsmadan karşılanması. yukyacagı kredüerin bazıları henüz 13.60 san 1963 tarihleri arasında kurukl teımSlden farklı elarak memur 11 92. Türk hükümetinın emrine girme sek seviyede ıstihdam yaratılmama 9 yeni üye kabul olunmuj ve sıfatını tasıyan komite üyelerlne miştir. Bu husu«, ban transfer sı, gerçek kazancın teşvıkı, ujcie uy» sayısı (85) e yükselmıştır. Külçe İMS EylflJ Camhnriyet Kesat luzur hakkı verilmemeainden ileri rin üretıci güçlerinın arttırılması üçlüklerme yol açmaktadır. Öte elmektedir. Geçen yıllarda huzur Sermayesi: En kuçuk hısselerirandan A. B. D. hükümeti yine ve çok taraflı bir odeme sistemı 13.95 16 92.15 ıakln alan uyeler mesal »aatleriConsorsiyum kanalmdan yaptığı nin kurulmasımn sağlanması bu ne Panama ile Hondurasın (500 14. 17 92.60 in dısında da toplamp çahsarai kurumun amaçlandır biner dolar) ve en büyük hisseye ardnnların 35 mılvon dolarını ge14. 18 92.50 turalar Gzerindeki muameleleri Araçlan: Üyelere kısa vâdeli Amerikanın (2,750 milyon dolar) enlerde resmen Türk hükümeti14. 19 tt.50 ıflratle ikmal ettikleri halde bu Arkası Sa. 7, Sü. / d e krediler verır, diğer bir deyimle sahip olduğu fonun sermayesi 20 92.40 14 ıene huzur hakkımn verilmemesi üyelerinin kısa süreli ödeme güç (15,060,900,000 dolar) a yükselmışlzerlne memur üyeler mesal saatlüklerini gıdermek amaciyle bun tir. Uyelerin oy sayısı iştirâk hiseri haricinde çalışmayı reddctmis lara döviz satar. Her yıl üyeierı seleriyle oranlıdır. erdir. nin durumlarını ınceleyerela^ gt; Dajfettıfı Kr«4U«r; VmnArintotajna 20 milyon dolar hacımda bir korekli ekonomik tedbirleri ögütler. dan bu yana 48 üye memlelret t ! tamn realize edilmesl bakımırjdan Üyelerinin ekonomik meseleîeM milyar 850 milyon dol»f#hk kreo>hayatl bir role sahip bulunan konin çözümlenmesi için uzmanlar almıstır. Bunun henüz ödenmiyen mitenin böyle bir duruma lürükgönderir. Bugune kadar, söz konu. kısmı 1 milyar 658 milyon dola* lenmij olması umuml hir şikâyet su güçlükler az gelismis elronomı dır. konusu olmuştur. tthalatçılar kolerin bulunduğu memleketlerde Türkiye tle tlişikler: Türkiya, mite masraflarının rarşılanması sörüldüğünden, yardımlar bu gıhı bu kuruma 86 milyon dolarlık hismaksadiyle ithalât;ıdan para keüyelere yapılmakta iken 19611962 se ile katılmaktadır. Bunun 21.4 slldigini de ileri «ürmekte, ijlerın devresinde Ingıltere ve Japonya Arkası Sa, 7, Sü. 4 de buna rağmen »ürüncemerle bua Altm fiyatiart Konsorsiyum itbal kredüerinin henüz intikal etmemesi şîkâyete yol açtı Geçen sene ile mukayeseler Türkiyenin dış borçları jıafifliyemez mi? Çıkar yol devletlerarası borçlar için jfeni bir Lozan Konferansı yapmaktır. Yazan: Prof. Or. Peter G. Franck ^c Avrupa Serbest Mubadele Bölgeai (EFTA) Bakanlar Konasyi 11 ve U eylül tarihlerinde Stoekbolm'de 13 eylülde ise Helsinki'de teplanmıştır. Toplantının gaycti, yaınlanan resmi bildiriye göre, bir yandan bölge içinde elde edilen sonnçları gözden geçirmek, diger yandan ise G.A.T.T. ile yapılacak çörüsmelerin euslannı tesbit e*mek idi. Toplantılar aonmnda yayınlanan bildiride KFTA'nın dıs tiearetinin A.B.D. servisine eriştigi ve Ortak Pazar camiasına ise yaklastığı ifade edilerek G.A.T.T. İle yapılacak gSrüsmelerde, küçük istisnalarla, 'İM oranında bir tiimrük Indiriminin kabnl edileeegi yayınlanmiftır. İstanbulda mensucat, ecza ve kimyevî maddeler sanayiinde işçi ücretleri NOTLAR: ) Talnif öıel sektör için V20 örnekleme ile alınan üeret değerleridir, 2) Ücretler. fazla mesai, primler, pazar yevmiyeleri, aile yar dımlan ve ayni Sdemeleri, kesintiıiz bir aekilde kapsamaktadır. 3) Ücretler, fiilen çalışan ve tediyeye eaas alınan işçi saat lerine göre hesapl a n m ı ş ortalama 1 a r ı göstermekte • dir. Kay&ak: T. C. Devlet tıtatlfftik KnstttüıO bttltvnlerl (icmmuz 1M1, (Ubat 1M2, aralık Aralık 1962 itibariyle Türkiyenin dış borçları toplamj 1 milyar 229 milyon dolardır ve çoyledir: Milyon dolar Devlet kesimi Ötwl kesim Bütçe hnrclan Hazine kefaleti Konsoüd; borçlar İthalât borçlan Banka borçlan 586 56 642 318 *T7 02 «57 Ceybao (Güney fİleri Mer keı Bürosn Teleks) üzun mücadelelerden sonra Ceyhanda «Ziraat Odası» nın karnltnası kararlastınlntıatır. Î7 ekira 1963 günü yapılaeak seçimlerden sonra Oda. resmen faaliyete geeeeektlr. 4e tngillz Isçi Sendikalarının 9S. .New lork'ta ZüriD'te Kongreai I eylBI tarihinde Brigo(liviçre Franfı ton'da aon bnlmnstnr. Seçim kam($ •larak) olarak) panyan eananada yeralan $ gerek »endikalizm, gerekse politik Florin (100 adet) 27,740 119,705 etkileri bakımından önemli olaylara sahne olmnş ve içerde ve dısarD. Mark (100 adet) 25,127 108,415 da büvük ilçi nvandırmıstır. Konİsviçre Frankı (100 edet) 23,175 gre, Millî Ekonomik Gelişme KonFransız Frankı (100 adet) 20,410 88,065 «eyi tarafından ileri sürülen öeret zamlarından kısıntı yapma istejinı Bclçika Frankı (1 adet) 2,005 8,650 kabnl etmediŞi gibi, ana endüstriSterlinsr (1 adet) 2,798 12,072 lerin (nlaştırma, çelik, çemi yaptA B.D. Doları (1 adet) 4,315 mı, elektrik) millîleftirilmesinin Türk Lirası (1 adet) 0,095 0,330,43 daha demokratik bir toplam meyGeçtiğimiz hafta ABD dolan üzerinde Avrupa paralanmn de dan a getirilmesinde yardımeı elakanmnda bnlandn|iına da vamlı bir basıncı hissedildi. Dolar, florine, Alman markına ve Bel ca|ı çıka frankına nazaran hafifçe Keriledi. Florin, Holândadakl geniş açıklamıgtır. vergı tedbırlerinden sonra bütün piyasalarda hafifçe yükseldi. D. Mersin (Güney t İleri Mark, Batı Almanyaya yeni sermaye akımmdan faydalanmaktadır. Merkes Bürosn • Teleka) Fransı? frankı yeni dolar rantreleri yüzünden yükselmektedir. SterTürkiye Nareneiye ihracatlın. hafif dalgalanmalar geçlrmekle beraber, dış Ücaret açığının çılan Birligi tarafından bila7aldıgının yayınlanması özerine tekrar yükselmiştir. Liret, dalgadirildifine göre, bn seson Janmalar Eeçirmektedir Türk lirasının N«w York borsasınd» degeri limon ihracatına başlanmışyükselmektedir. (1 $ = 1052 Tl.) Zürih Borsasmda ise 20 eylülde tır. Geçen yıla nispetle ge0.3H Fr. 5. olan alış kuru (1 îsv. Fr. = Î,8S Tl.) geçen hafta sonunda rek rekoltenin iyi olnsn ve 0.33 Frank (1 tsv. Fr. = 3,03 Tl.) olarak değişmistir. Satış kurunun gerekse limonlarımızm beı=e 0,45 franktan (1 Îsv. Fr. = 2 * 2 Tl.), 0,43 frank olarak (1 lsv. Fr. ğenilmesi bakımından Ihra= 2,325 Tl.) değiştiği görülmektedir. catımıc çok artaeaktır. 1299 Kaynak: V. C. Merkez Bankan. 19«î MOdOrler Kurulu ve Murakab« Komisyonu Raporu. Bu borcun ödenmesi için yapılan program 2008 yüına kadar uzanmaktadır. Ödeme anlasmalanndaki faiz haddi esası ile, aralık 1962 de faiz yükü 385 milyon dolara yükselmektedir. Demek oluyor ki amortisman ve faiz borçlan ile birlikte toplam borç tutan 1 milyar 684 milyon dolara ulaşmaktadır. Bu borçların hepsi dolar olarak ödenmiyecektir. Amerikan kredüerinin önemli bir kısmı Türk lirası olarak ödenebilecek borçlardor. Eğer bunu yukandaki toplamdan çıkartırsak su net döviz boçlarını elde etmis olacağız: Ana borç 1 045 milyon dolar Fata 216.5 milyon dolar Toplam 1.261.5 milyon dolar Bu borç ve faiz rutarının yarısından çoğu önümüzdeki b«t yu içinde ödenecektir. Bu demektir ki, Türkiye 1963 ve 1967 yıllan arasında 581 milyon dolar ana borç ve 111 milyon dolar faiz olmak üzere ceman 692 milyon dolar, yahut yılda ortalama 138 milyon dolar ödeme imkânı bulmaya mecburdur. Bu yükün ağırlığı son yıllann tediye bilânçosunda görülmektedir. Türkiye, 1961 ve 1962 yıllannda, sırasiyle, 276 ve 312 milyon dolar tutarında büyük kredi ve hibeler almıştır. Bu parayı nereye harcamıştır? Bu paranm büyük bir kısmının ticaret bilânçosu açığı için harcandığını görüyoruz. Fakat diğer önemli birkısnu ise borç ve faizlerin ödenmesine tahsis edilmistir. Şöyle ki: Yeni alınan kredi va hibelerin kullanılışı (milyon dolar) MaJ v hinnet mubayaası 1961 1962 192 97 29 minlerine göre amortisman 5demeleri 144 milyon dolârdır. Buna faiz ve temettü odemeleri için 38 milyon dolâr daha katarsak toplam 182 milyon do lâr şimdiye kadar kaydedilmemis en yüksek borç ödeme mecburiyetini gösterecektir. ' Mal ve hizmet satınahnmasın | dan doğacak açığm, 1962 yıhn dakinden küçük olacağı tahmin edilemez. Aynı zamanda I 420 milyon dolâr civannda ye ( ni kredi ve hibeler beklenmek tedir. Böylece dıs odemeler ' için kullanılacak yardım tu ı tarının oranı, Türkiyeye yeni sermaye akımımn "o 44 üne yükselecektir. Bunun sebebi I İse ihracattaki ağır artısın, yükselen ithalât talebine yetisememesi ve dolayısiyle ticaret bilânçosunun devamlı açık vermesidir. Muhtemelen plân cılar da ithalât ihtiyacını düfük hesapladıkları için, dıs ti earet açığının finansmam bakı mından lüzumlu kredi tutarı, tahmin edilen S65 milyon dolin aşmaktadır. Çıkar yol nedir? Makul bir çare su olabilir: Bütün yeni yardımlan, düsük faiz yükleri ve yeter uzunluk ta «periode de grâce»larla çok uzun vâdeli kredi veya hibe sekline çevirmek. Washington tarafından 1961 de kabul edilen politikada bu yol takip olunmustur. Fakat bu politikanın da sonu yakındır. A.B. D. nin endişe verici tediye muvazenesi durumu ve kongrenin muhafazakâr eğilimleri, dıs yardım tahsislerinin ke«ilmesi ve hibeler oranının, geri ödenecek krediler lehine azaltılması sonucunu vermiş tir. Demek oluyor kî Türkiye Amerikan yardımı, gittikçe, faizli krediler seklinde yapı lacaktır. Dış yardımın Avrupa dan gelmeye baslaması da hibelere değll yine krediler* dö nüs demektir. BSylece Türkiy» eskilerin ü^erine yeni borç lar katacaktıf. Bu sebepten, özellikle, devletlerarası sözleşmelere dayanan borç kısımlannm iptâlini hükümetlerarası görüşme konusu yapmakta zaruret vardır. Zira şimdiki borçların çoğu, önce, Batı Hükümetlerinin koordine edilmemiş ve kısa vâdeü sayılabilecek kredi politika larımn bir sonucudur. Sonra. Batı Hukümeileri yalnız kendi ihracatçı firmalannın baskısı altında kalmamı«!İar. fa Arkası Sa. 7, Sü. 5 de Adana'da Pamuk piyasası hareketsiz NE MEDlRf Aç* Borç ödemeleri Fais ödemeleri . Toplam 140 30 Tatbikatta çalışma problemleri Toplıı iş sözleşmesinde yetki Yürürluğe gıren 275 sayıh «Top lu tş Sözleşmesl Grev ve Lokavt Kanunuı çalışma hayatımıza yeni bır diizen getirmektedir. Memleketımizin ekonomik v« sosval şartlan bakımından toplu ış söiieşmesı düzenının ne durum gnstereceâinı tuyin için zaman henü? erkendir. Halihazırda, muhteüf ıs kollari£d.amevcut i»gi •esdilca.lan.isve «Bdlge ihtilâfları uuda rakıp ışçı sendikası tarafın dan itirazda bulunulmaktadır. Ka puna gör« bir işverenin bir ışyeri veya isyerlerinde çıkan uyuştnazhklar Bölge Çalışma Müdür lüğünce karara bağlanır Bir ış kolurdaki ışyeri işçilermi veya ışverenlerını temsıl bakımınrtan uyusmazhk çıkarsa karar Çalışma Bakanîığınca verılır. Arkası Sa. 7, Sü. 3 de Yazan: Ali Rıza KA2GAN Çalışma Müdörü Mnavini» renlerla toplu iş sözleşmesine h*8nce yetki itfrazlarının naUeuıizırlanmaktadırlar. mesi gerekmektedir. Aynı ış kolundaki işçi sendıkaSözleşme oturumunda hangi Işçl sendikası işçüerl, hangi işvercn lannın ışçüerı temsıl konusunda «endikası isvtrenleri temsile yet yatki uyuşmazlıklan pek çoğalmıştır. Aşağı yukarı toplu sözleş kılidir? Toplu BÖzleame görüşmaleri İçin me yapmak için her çağrı vuku î 254 318 Böylece, yatırımların ve yeni prodüktif kapasitelerin iir nanımam için harcanabilecek, bu sermaye akımımn *• <0 ı / borç ödeme yükü için kullanılmıs oluyor. 1959 yılında bu oran % 37 idi. 1950 lere inetsek ortalamanın °i> 30 civarında olduğunu görüyoruz. îhracat gelirleri döviz gelirlerinin dığer tek kaynağı bakımından da yük ağırdır. 1961 ve 1962 yılları toplam ih raeatı 728 milyon dolârdır. Söz konusu iki yılda ödenen borç tutarlan ise 240 milyon dolâr yânı ihracat gelirlennın tam % 33 üdür. 196H yıhnın durıımu Plânlama Teskılatının tah Adana (özer öztep yanyor) DÖVİZ KURU: Muhtehf men> Geçtiğimiz hafta içind» Liverpool pamuk piyasasının 22.15 penide sa leketlerin paraları arasındaki mübit kalması, New Yorkta ise fiat badele nispetidır. FAİZ HADDt: Faiz, sermayenin lann 32.52 ilt 33.55 sent arasında hafif bir yükseliş yapması, henüz (paranın) bir süre kulianılmasıotunnamıs olan sehrimiz piyasa nın fiatıdır. Sermayenin bir yüzsmda pek büyük bir tesir icra et desi olarak ifade edilir. Faiz hadmemiştir. Piyasaya, ihracatçı fir di ise, elde tutulmak istenen pamalardan ziyade Çukobirlik gir ra miktan ile, memleketteki para mekte, bu bakırodan da fiatlarda stokunu eşitleyen bir fiattır. Elde buyük bir oynama olmamaktadır. para tutmanın maliyetidir. Bir kısım müstahsil, mallarını ÖDEME DENGESİ: Dış ödeme bir an evvel paraya çevirebilmek bilânçosunun acık vermemesıdir. için gayret sarfederken büyük Bir ülkenin bir yıl içinde, altın müstahsil ise, fiatlann daha yük ve döviz rezervlerindeki azalış selmesini ve bilhassa Liverpool ve ile kısa vâdeli borçlarındaki arNew York Borsalannın harekete tışların toplamı, o yılki ödeme bigeçmesini beklemektedir. lânçosu açığına eşittir. Buna hiöte yandan sehrimiz Tiearet ve be şeklindeki yardımları da ekSanayi Odası, pamukların balya lemek gerekir. lanması ile ilgili olarak bir toplantı yapmış ve şu kararlan almıştır: TOPLU SÖZLEŞME: Bir işyerinde, bir iş kolunda, bir bolgede veya yurtta uygulanacak çalışma berle bağlanacak ve böylece uzak ve çalıştırma şartlarını önceden yerlere gidecek olan pamuk balya akdî olarak düzenleyen bir anlaş İarınm dağılmasma engel oluna madır. ÜCRET: Ücret, işcücünün gelir caktır. dağılımındaki payıdır Aynî ya 2 Balyalann dışına sanlan kanaviçeler ince olduğu için, balya da nakdi olabilir. Nominal ücret, lar üzerine vurulan damga, pa ücretin para ile ifadesidir. Germuklan boyamaktadır. Bunu ön çek ücret ise nominal ücretle alılemek için pamuk balyalarının iki nabilen mal ve hirmet miktarını tarafı naylon veya yağlı kâğıtla gosterir. Nominal ucret arttığı za fiyatlan da aynı sanlacak ve balyalann dijer iki man malların tarafı pamuklarm hava alması oranda artmışsa, gerçek ucret art 1 1 mamış olujr. j£ia açık bırakıl»» »* »